Ջոն Կիրակոսյան

Ջոն Կիրակոսյան
Ծնվել է	մայիսի 6, 1929({{padleft:1929|4|0}}-{{padleft:5|2|0}}-{{padleft:6|2|0}})
Ծննդավայր	Երևան
Մահացել է	հունիսի 20, 1985({{padleft:1985|4|0}}-{{padleft:6|2|0}}-{{padleft:20|2|0}}) (56 տարեկանում)
Մահվան վայր	Մոսկվա
Քաղաքացիություն	Հայաստան
Ազգություն	հայ
Կրթություն	Երևանի պետական համալսարան
Մասնագիտություն	պատմաբան, միջազգայնագետ
Պարգևներ և մրցանակներ	Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան

Ջոն Սահակի Կիրակոսյան (1929, մայիսի 6, Երևան - 1985, հունիսի 20, Մոսկվա, թաղված է Երևանում), հայազգի պատմաբան, պատմական գիտությունների դոկտոր, քաղաքական գործիչ, Հայկական ԽՍՀ արտաքին գործերի նախարար (1975 - 1985)։ Ջոն Կիրակոսյանի հեղինակած հիմնական ուսումնասիրությունները նվիրված են հայ ժողովրդի նոր և նորագույն պատմությանը, Հայկական հարցին և Հայոց ցեղասպանությանը։

Արման Կիրակոսյանի հայրն է։

Կենսագրություն

1951 թ. ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի միջազգային հարաբերությունների ֆակուլտետը։ 1951-1954 թթ. սովորել է ասպիրանտուրայում՝ սկզբում ԵՊՀ ընդհանուր պատմության ամբիոնում, ապա՝ ԽՍՀՄ արևելագիտության ինստիտուտում (Մոսկվա)։ Այստեղ էլ նրան շնորհվել է պատմագիտության թեկնածուի գիտական աստիճան։

1967 թ. Կիրակոսյանը դասախոսական աշխատանքի է անցել ԵՊՀ ընդհանուր պատմության ամբիոնում։ 1979 թվականից մինչև իր անժամանակ մահը նա ղեկավարել է ԵՊՀ արևելագիտության ֆակուլտետի՝ Արևելքի երկրների պատմության ամբիոնը։ 1978 թ. մասնակցել է ՄԱԿ-ի 33-րդ նստաշրջանի աշխատանքներին։

Գիտական ու մանկավարժական գործունեությանը զուգընթաց 1962-1966 թթ. Ջոն Կիրակոսյանն զբաղեցրել է ՀԿԿ Կենտկոմի պրոպագանդայի բաժնի վարիչի տեղակալի, 1966-1969 թթ. ՀԽՍՀ Նախարարների խորհրդի ռադիոհաղորդումների և հեռուստատեսության պետական կոմիտեի նախագահի, 1969-1975 թթ.՝ ՀԿԿ կենտկոմի գիտության և ուսումնական հաստատությունների բաժնի վարիչի, 1975-1985-ին՝ ՀԽՍՀ արտաքին գործերի նախարարի պաշտոնները։ Ընտրվել ՀԽՍՀ VII-IX գումարումների Գերագույն խորհրդի պատգամավոր։ 1966 թվականից եղել է ՀԿԿ Կենտկոմի անդամ։

1965 թ. Ջ.Կիրակոսյանը պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսություն։ 1969 թ. նրան շնորհվել է պրոֆեսորի կոչում։ 1972 թ. նրա աշխատասիրությամբ տպագրվել է «Հայաստանը միջազգային դիվանագիտության և սովետական արտաքին քաղաքականության փաստաթղթերում (1828-1923 թթ.)» ժողովածուն։ 1978-1980 թթ. լույս է տեսել նրա երկհատոր «Բուրժուական դիվանագիտությունը և Հայաստանը» արժեքավոր ուսումնասիրությունը, որի առաջին հատորը թարգմանվել ու տպագրվել է նաև ռուսերեն։ Կիրակոսյանի գիտական գործունեության պսակը «Երիտթուրքերը պատմության դատաստանի առաջ» հիմնարար մենագրությունն է (Եր., 1982, 1983), որը թարգմանվել է բուլղարերեն և անգլերեն։ Այս աշխատության համար հեղինակը հետմահու արժանացել է ՀԽՍՀ Պետական մրցանակի։

Կազմել և խմբագրել է (Ռ. Սահակյանի հետ) «Հայաստանը միջազգային դիվանագիտության և սովետական արտաքին քաղաքականության փաստաթղթերում (1828-1923)» (1972) ժող., որտեղ ամփոփված են Հայկական հարցին վերաբերող կարևորագույն փաստաթղթերը։

Ջոն Կիրակոսյանի հուշատախտակը Երևանի Ստեփան Զորյան փողոցում

Պարգևներ

• Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան, 1971
• ՀԽՍՀ Պետական մրցանակ (հետմահու)

Երկեր

• Западная Армения в годы первой мировой войны, Е„ 1971;
• Буржуазная дипломатия и Армения (70-е гг. XIX века), Е., 1981;
• А. К. Дживелегов и его историческо-публицистическое наследие, Е., 1986.
• Երիտթուրքերը պատմության դատաստանի առաջ, հատ. 1, Եր., 1982, հատ. 2, Եր., 1983։ - http://www.historyofarmenia.am/images/menus/377/Eritturker@PatmutyanDatastaniaraj.pdf
• Բուրժուական դիվանագիտությունը և Հայաստանը /19-րդ դարի 70-ական թթ./, Եր., 1978։
• Բուրժուական դիվանագիտությունը և Հայաստանը /19-րդ դարի 80-ական թթ./, Եր., 1980։ - http://www.historyofarmenia.am/images/menus/366/BurjuakanDivanagitutyun.pdf
• Առաջին համաշխարհային պատերազմը և արևմտահայությունը /1915-1916 թթ./, Եր., 1965, 2-րդ հրատ., Եր., 1967։ - http://www.historyofarmenia.am/images/menus/378/1_in_hamashxarhayin_pat_ev_arevmtahayutyun@.pdf

Գրականություն

Բալայան Ձ., Կյանք մահից հետո, Ե., 1999։

Տես նաև

• Ջոն Կիրակոսյանի անվան թիվ 20 դպրոց