Վտառը (վեպ)

Վտառը գերմ.՝ Der Schwarm
Տեսակ	գրական ստեղծագործություն
Ժանր	տեխնոթրիլեր, գիտական ֆանտաստիկա և թրիլեր
Ձև	վեպ
Հեղինակ	Frank Schätzing?
Երկիր	Գերմանիա
Բնագիր լեզու	գերմաներեն
Հրատարակվել է	2004 և 2008

Վտառը (գերմ.՝ Der Schwarm), գիտաֆանտաստիկ վեպ, որը գերմանացի գրող Ֆրանկ Շետցինգի վեցերորդ և ամենահաջողված ստեղծագործությունն է։ Առաջին անգամ հրատարակվել է Գերմանիայում և Ավստրիայում, 2004 թվականին և շուտով դարձել է բեսթսելլեր (մինչև 2004 թվականի փետրվարի վերջը վաճառվել է 185000 օրինակ)։

Գիտաֆանտաստիկ բնապահպանական թրիլլերի թեման մարդկության էկզիստենցիալ գոյությանը (Existence) սպառնացող վտանգն է, որը բխում է ծովային էկոհամակարգում բնակվող անհայտ, բանական էակներից։

Ընդհանուր բովանդակություն

Պերուացի ձկնորսն անհետացել է բաց ծովում։ Նավթի հորատման մասնագետները Նորվեգական ծովում տարօրինակ օրգանիզմներ են հայտնաբերում, որոնք գրավել են ծովի հատակի հարյուրավոր քառակուսի կիլոմետրեր։ Հզոր ծնոտներով միլիոնավոր որդերը խանգարում են նավթի արդյունահանմանը։ Թունավոր մեդուզաների հորդաները պաշարել են Ավստրալիայի ափերը։ Միևնույն ժամանակ, Բրիտանական Կոլումբիայի ափին գտնվող կետերի հետ տեղի են ունենում սարսափելի փոփոխություններ։ Կանադայի խաղաղ կետերը հանկարծ վերածվել են ագրեսորների։ Այս իրադարձություններն առաջին հայացքից իրար հետ կապված չեն թվում։ Սկզբում տեղի են ունենում առանձին միջադեպեր. շնաձկներ կամ մեդուզաներ են հարձակվում լողորդների վրա, առանց ակնհայտ պատճառի նավեր են շրջվում, կետերը խորտակում են նավերը։ Հետագայում իրավիճակը գնալով դուրս է գալիս վերահսկողությունից։ Նորվեգիայում որդերի գաղութները բազում անցուղիներ փորելով փխրեցրել են մայրցամաքային լանջը, ինչը կարող է հանգեցնել ավերիչ ցունամիի։ Աստիճանաբար մարդիկ ամբողջ աշխարհում տարբեր վայրերում ավելի ու ավելի են ենթարկվում տարբեր աղետների։

Տարբեր գիտնականներ, այդ թվում նորվեգացի կենսաբան և էսթետ Սիգուր Յոհանսոնը, բնիկ ամերիկացի Լեոն Անավակը, որը կետերի հետազոտող էր, նույնպես գալիս են անհանգստացնող եզրակացության՝ աղետ է սպասվում։ Ենթադրում են, որ այս անոմալիաները պատահական չեն՝ ինչ-որ բան ծովերի բնակիչներին մարդու դեմ է ուղղորդում։ Մարդկային ցեղի շարունակական գոյությունը հարցականի տակ է։ Բայց ո՞վ կամ ի՞նչն է դա հրահրում օվկիանոսից եկող աղետը։ Մեղավորին որոնելով՝ գիտնականներից ու զինվորականներից կազմված ճգնաժամային թիմը բախվում է մղձավանջներից վատթարագույնին և գիտակցում է, որ տիեզերքի մասին ավելի շատ բան է հայտնի, քան Երկիր մոլորակի ստորջրյա աշխարհի մասին։ Մինչ աշխարհն անդունդն է իջնում, գիտնականները բրիտանացի լրագրող Կարեն Ուիվերի հետ միասին բացահայտում են հրեշավոր ճշմարտությունը։

Գիտնականները և զինվորականները գալիս են այն եզրակացության, որ գործ ունեն ծովի խորքերից մինչ այժմ անհայտ հետախուզության հետ, որն իր նպատակն է դրել մարդկությանը դուրս մղել ծովերից կամ նույնիսկ վերացնել այն։ Կազմակերպվում է աղետը կանխելու արշավախումբ։

Մաս առաջին։ Անոմալիաներ

Կենսաբան Սիգուր Յոհանսոնից օգնություն է խնդրում նրա լավ ընկեր Թինա Լունդը, ով աշխատում է նորվեգական «Statoil» նավթային ընկերությունում, նա ցույց է տալիս ստորջրյա որդ, որը նրա ընկերությունը հայտնաբերել է Հյուսիսային ծովի խորքերում շինարարական աշխատանքների ժամանակ։ Սկզբում միայն դրանք նրան հետաքրքրում են այնքանով, որ նրան թվում է, թե դա նոր տեսակ է կամ մուտացիա։ Նրա հետաքրքրությունն աճում է, երբ խոր ծովում Thorvaldson և Sonne երկրագիտական տրաուլերներով հետազոտական արշավի ժամանակ պարզվում է, որ բազմախոզան որդերը կարճ ժամանակահատվածում գաղութացրել են Նորվեգիայի մայրցամաքային լանջին գտնվող մեթանի հիդրատի հանքավայրերը և, ըստ երևույթին, մեթանի հիդրատի մեջ ներմուծել են մեթանը քայքայող բակտերիաներ։ Միևնույն ժամանակ, Վիկտոր սուզվող ռոբոտի տեսանյութում նշմարվում է կապույտ շողացող անհայտ արարած։

ԳԵՈՄԱՐ (GEOMAR) հետազոտական ինստիտուտից գերմանացի երկրաբան Գերհարդ Բորմանի հետ միասին նա պարզում է, որ մեթանի հիդրատից մեթանի արտազատումը ապակայունացնում է նորվեգական շելֆի մայրցամաքային լանջը։ Յոհանսոնն ուղղաթիռով թռչում է Շեթլանդյան կղզիներ՝ Կարեն Ուիվերի մոտ, ով գերմանացի օվկիանոսագետի հետ ուսումնասիրում էր Հյուսիսային Ատլանտյան օվկիանոսի հոսանքների անոմալիաները, որոնց հետ, ըստ Յոհանսոնի, հնարավոր է կապված են որդերը։ Մինչ GEOMAR-ը քննարկում էր հնարավոր ստորջրյա սողանքի ժամանակը, լանջը սկսում է սահել և առաջացնել ցունամի, որը ոչնչացնում է հյուսիսային Եվրոպայի ափերի մեծ մասը և խլում բազմաթիվ կյանքեր (ներառյալ Թինա Լունդը, ում հետ Յոհանսոնը սերտ կապ ունի)։ Յոհանսոնն ու Ուիվերը հրաշքով են փրկվում ցունամիից։

Այս ընթացքում, իրադարձությունները ծավալվում են. բազմաթիվ ափերում հայտնվում են թունավոր մեդուզաներ, երկփեղկանիները մեծ քանակությամբ հարձակվում են նավերի վրա, դրանք շրջում՝ պատճառ դառնալով նրանց խորտակման, իսկ Ֆրանսիայում ձկնորսների որսած վարակված օմարները թոքաբորբի մահացու համաճարակ են բերում ափամերձ քաղաքներ։

Զուգահեռաբար, հետազոտող Անավակը, որը նաև աշխատում է Կանադայի արևմտյան ափում՝ Տոֆինոյում (Վանկուվեր) գտնվող կետերի դիտման կայանում, բախվում է մեկ այլ խնդրի, որը նույնպես առաջին հայացքից անվնաս է թվում. Կանադայի արևմտյան ափին գտնվող կետերը հեռու են մնում, իսկ երբ հայտնվում են, անսովոր ագրեսիվ և թշնամաբար են տրամադրված մարդկանց նկատմամբ։ Շրջագայություններից մեկի ժամանակ Անավակի նավը (որի վրա էր նաև Ալիսիա Դելավեր անունով ուսանողուհին) խորտակվում է խոյադելֆինների, մոխրագույն և սապատավոր կետերի կազմակերպված հարձակման հետևանքով։ Արմատական բնապահպան և ինքնահռչակ հնդիկ Ջեկ «Գրեյվուլֆ» Օ'Բենոնը, ով ընդդիմանում է կետերի փոքր խմբին հետևելուն, սկզբում դրան նորմալ է վերաբերվում, քանի որ նա համարում է հարձակումը որպես բնության վրեժ մարդկանց նկատմամբ, մինչև նրա խումբը նույնպես հարձակման է ենթարկվում և երկու նավ խորտակվում են, և շատ մարդիկ են զոհվում։ Գիտնականները սատկած կետերից մեկի ուղեղում ժելեանման նյութի մնացորդներ են հայտնաբերել, սակայն այն արագ քայքայվում է։

Գրեյվուլֆը կետերի հարձակումից փրկում է զբոսաշրջիկներից մի քանիսին։ Հետագայում նա և Անավակը հաշտվում են։ Գրեյվուլֆի և Դելավերի միջև ռոմանտիկ հարաբերություններ են ծագում։

Անավակին մոտենում է մի նավատեր, ում բեռնատար նավի ղեկը, ըստ երևույթին, արգելափակվել էր երկփեղկանիների վտառներից, և որոնցից նա կարողացել էր փախչել նավահանգիստ։ Փրկարարական գործողությանը մասնակցած նավերը ենթարկվում են կետերի հարձակմանը։ Նավի ծայրի սուզվելու ժամանակ նա նկատում է կապույտ շողացող արարած, որը, սակայն, կարողանում է փախչել նավահանգստի ավազանում։ Պարզվում է, որ այդ միդիաները զեբրա միդիաների (Zebra mussel) մուտացիա են։

Անավակը և նրա գործընկերներն իմանում են, որ միայն գաղթող կետերն են իրենց ագրեսիվ պահում, այսպես կոչված, տրանզիենտները։ Ռեզիդենտ-կետերը, որոնք մշտապես գտնվում են բաց ծովում, կարծես թե վարքագծի փոփոխության չեն ենթարկվում։ Ագրեսիվ կետերից մեկին հաղորդիչ ամրացնելիս Անավակը հազիվ է փրկվում մահից։ Երբ կետը սուզվում է, տեսախցիկը ֆիքսում է կապույտ, իմպուլսային ամպի հետ կապ։ Սակայն, երբ Անավակը ցանկանում է հետագա հետաքննություն անցկացնել, նրան խանգարում են տարբեր կողմերից՝ հավանաբար ինչ-որ բանից հեռու պահելու նպատակով։ Երբ նա միայնակ սուզվում է միդիաներով վխտացող բեռնատար նավի ղեկանիվի տակ, նրան բռնում են ԱՄՆ զինվորականները։

Մաս երկրորդ։ Դղյակի աղետ

Սպառնալիքին դիմակայելու համար ԱՄՆ-ի ղեկավարությամբ ձևավորվում է տարբեր մասնագիտություններից և տարբեր ազգերից կազմված միջազգային գիտնականների թիմ։ Կանադական Շատո Վիստլեր շքեղ հյուրանոցում խիստ գաղտնի համաժողով է կազմակերպվում։ Յոհանսոնին, Անավակին, Ուիվերին և Բորմանին միանում են կենսաբաններ Միք Ռուբինը և Սյու Օլիվեիրան, երկրաբան Սթենլի Ֆրոստը, սոնար-փորձագետ Մյուրեյ Շանկարը և հետագայում Արտերկրային բանականության որոնման (SETI) գիտնական Սամանտա Քրոուն։ Կազմակերպիչներն են ԱՄՆ զինվորականները՝ ԱՄՆ ռազմածովային ուժերի անձնակազմի Ջուդիթ Լիի և նրա օգնական Սալոմոն Սալ Փիկի հետ, և ԿՀՎ (CIA) աշխատակից՝ մարմնեղ, անդուր Ջեք Վանդերբիլտը։ Նա սկզբում կասկածում է, որ միջադեպերի հետևում կանգնած են Մերձավոր կամ Հեռավոր Արևելքի ահաբեկիչները։

Այնուամենայնիվ, հիմնականում Յոհանսոնի շնորհիվ խումբը հանգում է այն տեսությանը, որ համաշխարհային աղետների և ծովային արարածների ագրեսիվ վարքագծի հետևում կանգնած է անհայտ խելացի ուժ, որը սկսել է պաշտպանվել մարդու կողմից օվկիանոսային միջավայրի ոչնչացման սպառնալիքից։ Այս անհայտ ինտելեկտը նրանք որոշում են անվանել Yrr (անիմաստ պատահական տառեր, որը տպագրել էր Յոհանսոնը)։ Գիտնականները գիտակցում են, որ գլոբալ կլիմայի վրա ազդում է մեթանի ջերմոցային էֆեկտը, և որ առանց հաջող հակառազմավարության մարդկությանը անհետացում է սպառնում։

Այդ ընթացքում, Նյու Յորքում և Միացյալ Նահանգների արևելյան ափին գտնվող այլ վայրերում տիրում են խեցգետինների վտառները, որոնք անվնաս են, բայց պֆիստերիա (Pfiesteria) ջրիմուռների մահացու մուտացիա են։ Քաղաքը հայտարարվում է աղետի գոտի։

Ենթասյուժեում պատմվում է Անավակի հոր մահվան մասին։ Այնուհետև Անավակը թռչում է իր ծննդավայր Քեյփ Դորսեթ։

Մաս երրորդ։ Independence (ուղղաթիռակիր նավ)

Նրանք որոշում են Լիի և Վանդերբիլտի գաղտնի հսկողության տակ կապվել ծովում նախկինում անհայտ հետախուզության հետ և հավաքվել USS Independence ուղղաթիռակիր դեսանտային նավի վրա։ Քրոուն և Շանկարը ծով են ուղարկում պարզ թվաբանական խնդիր, որի պատասխանն անմիջապես ստանում են։ Երկրորդ հաղորդագրությամբ ուղարկում են մարդկության մասին տեղեկատվություն։ Yrr-ը պատասխանում է՝ ուղարկելով Պանգեա գերմայրցամաքի մոտավորապես 180 միլիոն տարվա վաղեմության պատկեր։ Այդպիսով պարզվում է, որ հնարավոր է կապ հաստատել Yrr-ի հետ։ Այնուամենայնիվ, մարդկության դեմ հարձակումները շարունակվում են։

Յոհանսոնը և Օլիվեիրան հերձում են նյու-յորքյան ծովախեցգետիններից մեկին և կենդանիների մեջ գտնում են երկրորդ, անհայտ ԴՆԹ։ Նրանք կասկածում են, որ Yrr-ը հավանաբար նախակենդանի է։ Միևնույն ժամանակ, Independence նավի շուրջ Yrr-ից մի մեծ, կապույտ օղակ է հավաքվում։ Վերջին պահին, Գրեյվուլֆի (Գորշ գայլ) և Դելավերի վարժեցրած դելֆինների էսկադրոնը կարող է նավ հետ վերադառնալ։ Տեսնելով Yrr-ից ավելի մեծ բազմություն հավաքելու հնարավորություն՝ Ռուբինը կրկին բացում է շլյուզի դարպասները, որի արդյունքում խոյադելֆինը (օրկանը) ներխուժում է ջրհորային անցախուցով տախտակամած և հոշոտում է Դելավերին։ Լին կարողանում է վերջին պահին խանգարել Գրեյվուլֆին՝ Ռուբինին խեղդել։ Միևնույն ժամանակ մեծ քանակությամբ Yrr մտնում է նավ և հարձակվում անձնակազմի վրա։ Ջուրը ցամաքեցնելով այս դեպքում կարելի է հաղթել Yrr զանգվածին։ Ռուբինին հաջողվում է մեծ քանակությամբ Yrr ապահովել հետաքննության համար։ Քանի որ Ռուբինն ավելի ուշ-ուշ է հայտնվում, մի փոքր հարբած Յոհանսոնը որոշում է հետևել նրան։ Արդյունքում, Յոհանսոնը հաջորդ առավոտ արթնանում է հիվանդանոցում՝ հիշողությունը կորցրած։

Այնուամենայնիվ, նա, Անավակը և Ուիվերը կարող են շարունակել նախակենդանիների հետազոտությունը, Ռայմոնդ Կուրցվեյլի համակարգչային մոդելով հնարավոր է մեծապես վերլուծել Yrr տրամաբանությունը. Դա կոլեկտիվ բանականություն է, որը ստեղծվում է միաբջիջ օրգանիզմների միասնական ջանքերով։ Կոլեկտիվի հիշողությունները միլիոնավոր տարիների ընթացքում պահպանվում են միաբջիջ օրգանիզմի ԴՆԹ-ի հիպերփոփոխական հատվածներում։ Բացի այդ, հայտնաբերվում է քիմիական սուրհանդակ (Botenstoff), որն առաջացնում է միաբջիջ օրգանիզմների միաձուլումը։

Յոհանսոնն աստիճանաբար վերագտնում է հիշողությունը և նա կասկածում է, որ խաղաղ կարգավորման ծրագիրը միակ ռազմավարությունը չէ, որը վարում են գեներալ Լիի գլխավորած զինվորականները։ Հետազոտության արդյունքները գաղտնի օգտագործվում են Yrr-ի դեմ թույն մշակելու համար։ Յոհանսոնը հայտնաբերում է, որ գոյություն ունի ևս մեկ լաբորատորիա, որը կարծես աշխատում է Yrr-ի ոչնչացման վրա՝ օգտագործելով մշակված սպիտակուց, որը հրահրում է բջիջների ծրագրավորված մահ։ Նա խորհրդակցում է Ուիվերի հետ և ավելի ուշ այդ մասին առերեսվում է Ռուբինին և Լիին, որոնց նա ի սկզբանե չէր վստահում։ Լին համոզում է նրան չբացահայտել զինվորականների ծրագրերը թիմին, բայց, այնուամենայնիվ, ապահովության համար նա վարձում է Վանդերբիլթին և ԿՀՎ գործակալ Անդերսոնին, որպեսզի սպանեն Յոհանսոնին և դա ներկայացնեն որպես դժբախտ պատահար։

Միևնույն ժամանակ, Ֆրոստը և Բորմանը փորձում են կանխել Կումբրե Վիեխա հրաբխի արտահոսքը Պալմա կղզուց. որդերն ապակայունացրել են ծանծաղուտում մեթանի հիդրատը։ Ծովի հատակը որդերից մաքրում են հսկայական ստորջրյա փոշեկուլով։ Բայց մեքենան փչանում է, և Բորմանը և Ֆրոստը ստիպված են սուզվել՝ ներծծող մասը վերանորոգելու համար։ Նրանց վրա հարձակվում են Yrr-ի կողմից կառավարվող մուրճագլուխ շնաձկները։ Ֆրոստը զոհվում է, Բորմանը կարողանում է թաքնվել ճեղքում, մինչև որ փրկարարական խումբը նրան դուրս բերի այնտեղից։

Մաս չորրորդ։ Խորտակում

Վանդերբիլտը փորձում է Յոհանսոնին ծովը նետել, սակայն Անավակը և Գրեյվուլֆը շտապով օգնության են հասնում վերջին վայրկյանին։ Գրեյվուլֆը մահացու հարված է ստանում ատրճանակի կրակոցից։

Գիտնականների և զինվորականների միջև հակամարտությունը Independence նավի վերաբերյալ սրվում է և ստվերվում է Yrr-ի ավերիչ հարձակմամբ USS Independence-ի դեմ. Deepflight ինքնաթիռանման սուզանավը, որը խորտակվել էր խոյադելֆինի (orca) հարձակման ժամանակ և հայտնաբերվել էր մի տեսակ պղպջակ հիշեցնող ինքնաթիռանման սուզանավի մեջ (վեպում նկարագրվածը նման է Deepflight II-ին), մեթանի գազային ամպի հետ միասին ուղարկվում է ծովի մակերես, որտեղ այն բախվում է Independence նավի հետ և սուզանավի տորպեդները պայթում են։ Խորտակված նավի վրա առաջացած քաոսի մեջ երկու կողմերն էլ փորձում են փրկել մարդկությանը մոտալուտ ոչնչացումից իրենց սեփական ձևերով. գիտնականները ցանկանում են քիմիական հաղորդագրության միջոցով հայտնել, որ մարդիկ և Yrr-ը մեկ ամբողջություն են, իսկ զինվորականները՝ թույնի միջոցով, որը նախատեսում է Yrr-ի ոչնչացում։ Գիտնականները համարում են, որ Yrr -ի ոչնչացումը պոտենցիալ ճակատագրական վախճան կլինի երկրագնդի ողջ կյանքի համար՝ կարող է ամբողջությամբ ոչնչանալ ծովային էկոհամակարգը և, հետևաբար, մարդկային ցեղը։ Իսկ գեներալ Լին համարում է, որ քիմիական հաղորդագրությունը տեղին չէ, այն հակասում է իր և Միացյալ Նահանգների շահերին, քանի որ Երկրի վրա գերիշխանությունը մարդկության և մասնավորապես Միացյալ Նահանգներին Աստծո կողմից տրված բնածին իրավունքն է։

Լաբորատորիայում պատանդառության ժամանակ (Ուիվերը ցանկանում է, որ Ռուբինն իրեն պատմի այն թույնի մասին, որը նա թաքցնում է երկու տորպեդների մեջ), Լին կրակում է Օլիվեիրայի վրա, իսկ Ռուբինը սպանվում է ազատ արձակված Yrr-ը, որը միաձուլվելով մկանային զանգված է դարձել։ Ուիվերը, Անավակը և Յոհանսոնը մեծ քանակությամբ Yrr սուրհանդակ նյութ են ներարկում մահացած Ռուբիի մեջ. Yrr-ը պետք է մտածի, որ Ռուբին (և հետևաբար բոլոր մարդիկ) պատկանում է իրենց տեսակին և դադարեցնի հարձակումները մարդկության դեմ։ սա երրորդ հույսն է։ Ռուբինի մարմինը պահվում է Deepflight -ներից մեկում, իսկ Ուիվերը ճանապարհ է ընկնում դեպի աբիսալային գոտի։ Այդ ընթացքում Անավակը փորձում է փրկել Քրոուին, որը այրվող տախտակամածի վրա է գտնվում։

Միևնույն ժամանակ, Լին ձեռք է բերում Ռուբինի թույնը և մտադիր է օգտագործել մնացած Deepflight-ներից մեկը՝ այն Yrr հասցնելու համար, որտեղ այն պետք է ջնջի դրանք մի տեսակ շղթայական ռեակցիայի միջոցով։ Քանի որ Պիկը ցանկանում է պատասխանատվության ենթարկել նրան իր անխոհեմ արարքների համար, Լին սպանում է նրան, նույնպես։ Լին հանդիպում է Յոհանսոնին, ում նա գնդակահարում է։ Յոհանսոնը ծանր վիրավոր վիճակում մնում է Deepflight-ի վրա։ Երբ Լին գործարկում է սուզանավը, նա ակտիվացնում է տորպեդը՝ սպանելով իրենց երկուսին։

Անավակը գտնում է Քրոուին, և Independence նավից հեռանալուց անմիջապես հետո ուղղաթիռակիրը խորտակվում է։

Մաս հինգերորդ։ Yrr-ի հետ կապի հաստատում

Ուիվերը հանդիպում է Yrr կոլեկտիվ բանականությանը՝ օվկիանոսի հատակին մոտ գտնվող խորքերում, և Ռուբինի մարմինը նետում է ջրի մեջ։ Yrr-ը սկսում է սկանավորել Ռուբինին և Deepflight սուզանավը։ Երբ հայտնաբերվում է սուրհանդակ նյութը Ռուբինի մարմնում, Yrr-ը թույլ է տաալիս, որ Deepflight-ը հեռանա։ Դրանից անմիջապես հետո դադարեցվում են ծովային բոլոր հարձակումները ժողովրդի դեմ։

Ի վերջո, գրեթե բոլոր հերոսները մահացած են։ Վեպն ավարտվում է փխրուն զինադադարով Yrr-ի և մարդկանց միջև։ Անորոշ է, թե արդյոք դա երկարաժամկետ հեռանկարում կշարունակվի։ Այնուամենայնիվ, հնարավորություն կա, որ երկրների խիստ վնասված ենթակառուցվածքները կվերակառուցվեն, իսկ փրկվածները խելքի կգան։

Ժանր, կառուցվածք և գիտականություն

Վեպը պատկանում է մոնտաժային վեպի (Assemblage) ժանրին։ Տեքստը կազմված է հինգ «մասից», «նախաբանից» և «վերջաբանից»։ Մոնտաժված են հատվածներ, որոնցում սյուժեն ընթանում է, մասամբ գլխավոր հերոսների քննարկումների, մասամբ էլ ամենագետ պատմողի կողմից։ Գերակշռում է պատմողական տեխնիկան։ Տեքստում զետեղված են նաև չմեկնաբանված մեջբերումներ և գեղարվեստական տեքստեր՝ գլխավոր հերոսների անունից։ Դա մոնտաժ է քանի որ տեքստի տարբեր մասերը միմյանցից բաժանված են կտրուկ անցումներով (ինչպես ֆիլմում)։ Հեղինակն օգտագործում է ենթավերնագրեր՝ ամսաթվերով և վայրերով և դատարկ տողերով, որպեսզի ընթերցողը չկորցնի մտքի թելը՝ տեղի և թեմայի հաճախակի, արագ փոփոխություններից։

Շարադրումը ժամանակագրական է։ Ժամանակի ընթացքի մասին ընթերցողն իմանում է ենթավերնագրերում առկա ամսաթվերից (առանց տարեթիվը նշելու)։ Իրադարձությունները սկսվում են հունվարի 14-ին և ավարտվում նույն տարվա օգոստոսի 15-ին։ Վեպն ավարտվում է վերջաբանով, որը թվագրված է հաջորդ տարվա առաջին տարեդարձով։ Պատմական իրադարձությունների մասին հայտարարություններից կարելի է եզրակացնել, որ իրադարձությունները տեղի են ունենան 21-րդ դարի առաջին տասնամյակի կեսերին, այսինքն՝ այն իրական ժամանակաշրջանում, որում գրվել է վեպը։

Գիտական ֆոն

Վեպը գրված է գիտական լեզվով, բայց նաև հանրամատչելի է՝ մանրամասն նկարագրությունների շնորհիվ։ Այն պատկերացում է տալիս օվկիանոսի կենսաբանության, երկրաբանության, վարքագծային գիտության և արհեստական ինտելեկտի հարցերին։ Վեպի կենտրոնական թեման ծովի աղտոտումն է, որը սովորաբար ներկայացնում է նաև մարդկանց մարդակենտրոնության վերաբերյալ տարբեր քննադատական փիլիսոփայական-աստվածաբանական քննարկումների շրջանակը։ Վեպը բազմիցս քննադատում է հոլիվուդյան ֆիլմերի կլիշեները և ամերիկացի քաղաքական գործիչների նեղ պատկերացումները, օրինակ, ԱՄՆ-ի համաշխարհային տիրապետության հետ կապված։

Էքշն ոճը միահյուսված է գիտաֆանտաստիկայի և մասամբ սիրավեպի տարրերով։ Առաջին հայացքից անսեռ թվացող կերպարները, որոնք միայն «Yrr-ի դեմ պայքարի շուրջ էին միավորված», պատմիչը միշտ ներկայացնում է իրենց ազգանուններով (բացառությամբ «Գրեյվուլֆ» Օ'Բենոնի), իրականում երկսեռ են և ամեն տեսակ սիրավեպի ունակ։

21-րդ դարի իրականանության հետ առընչվող իրական վայրեր և անձիք

Իրադարձությունները տեղի են ունենում Մեծ Բրիտանիայում, Կանադայում և Նորվեգիայում, ինչպես նաև Քիելում՝ շնորհիվ՝ իրականում այնտեղ գտնվող GEOMAR հետազոտական կենտրոնի, որտեղ աշխատում են այնպիսի իրական մարդիկ, ինչպիսիք են Գերհարդ Բորմանը և Էրվին Սյուսը։ Վեպի գլխավոր հերոսները՝ Սիգուր Յոհանսոնը և Կարեն Ուիվերը հանդիպում են Շեթլանդյան կղզիներում և հազիվ փրկվում ցունամիից։ Կանադայի արևմուտքում՝ Տոֆինո քաղաքում, Քլայեքուոթ նեղուցի (Clayoquot Sound) ամայի ափամերձ տարածքում կետ դիտելու կայանն է, որտեղ աշխատում է Լեոն Անավակը։ Ուիսլերում հակաճգնաժամային կառավարման թիմը ստեղծվում է համանուն Chateau-ում։ Սիգուր Յոհանսոնն ապրում է Նորվեգիայի Թրոնհեյմ քաղաքում։ Ավերոյ կղզու Սվեգեսունդետում Թինա Լունդը ցանկանում է հանդիպել իր ընկերոջ հետ և սպանվում է ցունամիից։ Թրոիսգրոսի (իրական կերպար՝ ֆրանսիացի էնոլոգ և խոհարար) ռեստորանը գտնվում է Ֆրանսիայի Ռոան քաղաքում։

Վեպի հերոսներից մի քանիսը իրական մարդկանց կերպավորումն են. Գերհարդ Բորմանը և Հեյկո Սահլինգը երկրաբաններ են, Էրվին Սուսը երկրաքիմիկոս և օվկիանոսագետ է։ Սամանտա Քրոուն նման է Արտերկրային բանականության որոնմամբ (SETI) զբաղվող աստղագետ Ջիլ Թարթերին (որով ոգեշնչված է նաև «Կոնտակտ» (1997) ֆիլմում Ջոդի Ֆոսթերի դերակատարմամբ Էլլի Էրոուեյի կերպարը)։ Ռայմոնդ Կուրցվեյլը հետազոտող և երազող է, ով ներկայացնում է, որ օրինակ, հեղինակ է և զբաղվում է նեյրոնային համակարգիչներով։ Գլխավոր հրամանատար Ջուդիթ Լին նման է ԱՄՆ նախկին պետքարտուղար և ազգային անվտանգության հարցերով խորհրդական Քոնդոլիզա Ռայսին։ Ինչպես Ռայսը, նա այն սակավաթիվ կանանցից է, ով զբաղեցնում է անվտանգության քաղաքականության բարձրագույն պաշտոնը. նա հիանալի հարաբերություններ ունի ԱՄՆ նախագահի հետ, ծագումով մաքուր սպիտակամորթ չէ և սիրում է դաշնամուր նվագել։

Բացի իրական մարդկանց հետ առնչվող վեպի հերոսներից, վեպի մեջ նշված Sonne, Polarstern և Meteor հետազոտական նավերը իրականում գոյություն ունեն։ USS Independence-ը խիստ հիշեցնում է USS Makin Island ավիակիր նավը, Heerema-ի նախատիպը Heerema Marine Contractors կռունկ-նավերի (օրինակ՝ Hermod և Balder) նիդերլանդյան կապալառու կազմակեպությունն է։

Գրական կերպարներ

Լեոն Անավակ

Անավակը կենդանաբանության գիտությունների թեկնածու է և կետերի մասնագետ։ Նրա իրական գործն է դիտարկել և դասակարգել կետերին Վանկուվեր կղզու մոտ։ Նա նաև կազմակերպում է կետեր դիտելու շրջագայություններ՝ մարդկանց ցույց տալու այս կենդանիների հմայքը։ Նա հաճախ հակասության մեջ է մտնում կետերի ինքնահռչակ պաշտպան Գրեյվուլֆի հետ, ով դա համարում է առևտուր։ Անավակը ինուկ է, բայց ինքնության բախման մեջ է հայտնվել իր ծագման հետ կապված այն բանից հետո, երբ հայրը հրաժարվել էր հին ավանդույթներից և դարձել հարբեցող։ Միայն հոր հուղարկավորության ժամանակ է Անավակը պատրաստ նորից զբաղվել սեփական արմատներով։ Նրա խնդիրն է պարզել, թե ինչպես են Yrr-ը ղեկավարվում այլ էակների կողմից, ինչի վրա նա հիմնականում աշխատում է Օլիվիերայի հետ։ Նա վերապրում է Yrr-ի հարձակումը ուղղաթիռակիրի վրա, փրկում է Սամանտա Քրոուին և փախչում խորտակվող USS Independence ուղղաթիռակիր նավից նրա հետ մոտորիզացված փչովի նավակով։

Սիգուր Յոհանսոն

Յոհանսոնը նորվեգացի կենսաբանության պրոֆեսոր է և գեղեցիկ իրերի իսկական գիտակ։ Նա մյուսների հետ միասին զբաղվում է Yrr անվանված այլմոլորակային բանականության նույնականացմամբ և դասակարգմամբ։ Նա նաև առաջինն է, ով ճանաչում է հարձակումների հետևում գտնվող համակարգը և հարձակումների հետևում կանգնած բանական, ոչ-մարդ կյանքի ձևը, այդ իսկ պատճառով էլ հենց նա է տալիս Yrr անունը։ Երբ Լին պատրաստվում է փախչել խորտակվող USS Independence նավից, նա կրակում է Յոհանսոնի վրա, որն ընկնում է սուզանավերից մեկի մեջ, ինչից հետո Լին ենթադրում է, որ Յոհանսոնը մահացել է։ Լին օգտագործում է սուզանավը՝ փորձելով թունավորել Yrr-ին, բայց շատ ուշ է հայտնաբերում, որ Յոհանսոնը դեռ ողջ է։ Յոհանսոնը ստանձնում է սուզանավի վերահսկողությունը, USS Independence նավի ներսը տորպեդահարում է՝ սպանելով իրեն և Լիին և ոչնչացնելով թույնը։

Ջուդիթ Լի

Լին ԱՄՆ ռազմածովային նավատորմի «գլխավոր հրամանատարն» է և համակարգում է Yrr-ի հարձակումների դեմ ամերիկյան գործողությունները։ Նա է նաև, որ հավաքում է գիտնականների թիմը և բերում նավ։ Առաջին հայացքից թվում է, թե նա պարզապես ցանկանում է կապ հաստատել Yrr-ի հետ, իրականում գիտնականների մեջ նա իր մարդն ունի, որի անունն է Միկ Ռուբին, որը հավաքում է իր գործընկերների արդյունքները և թույն մշակում Yrr-ի դեմ։ Երբ Յոհանսոնը բացահայտում է Լիի ծրագիրը, և նավը միաժամանակ հարձակման է ենթարկվում Yrr-ի կողմից, նա սպանում է բոլորին, ովքեր կանգնած են իր ճանապարհին, ներառյալ իր երկրորդ հրամանատարին՝ մայոր Սալոմոն Պիկին, երբ նա փորձում է Լիին ազատել հրամանատարությունից՝ բազմակի սպանությունների պատճառով։ Լին մահանում է, երբ Յոհանսոնը պայթեցնում է նրա սուզանավը։

Ջեք «Գրեյվուլֆ» Օ'Բենոն

Հսկա Գրեյվուլֆը (Գորշ գայլ) ձախողակ մարդ է։ Նրա մայրը կիսով չափ բնիկ ամերիկուհի է, իսկ հայրը` իռլանդական ծագում ունի, ուստի նա իրեն հարմարավետ չի զգում այդ աշխարհներից ոչ մեկում։ Քանի որ նա իրեն շաբլոնանման հնդկացու պես պահել, հաճախակի ընդհարվում է Անավակի հետ, ով ծագումով բնիկ հնդկացի է, բայց հերքում է դա։ Այնուամենայնիվ, երկու կերպարները կիսում են սեր-ատելության մի տեսակ հարաբերություն, որը վեպի վերջում ավելի ու ավելի է վերածվում փոխադարձ վստահության։ Գրեյվուլֆը նավատորմի լողորդ է եղել և դելֆիններ վարժեցնող, բայց հրաժարական էր տվել, երբ նավատորմը սկսել էր խոշտանգել կենդանիներին։ Այնուհետև նա դարձել է բնապահպան ակտիվիստ և կետերի պաշտպան։

Վեպում նա խնամում է դելֆիններին, ովքեր գտնվում են USS Independence նավի վրա որպես անվտանգության աշխատակից։ Yrr-ի հարձակման ժամանակ նրա ընկերուհի Ալիսիա Դելավերը, որը կենսաբանության ֆակուլտետի ուսանող է, սպանվում է ինչ-որ մեկի կողմից մանիպուլյացված օրկայի կողմից։ Այնուհետև Գրեյվուլֆն ընկնում է դեպրեսիայի մեջ և սրվում է ատելությունը Ռուբինի հանդեպ, որը Yrr-համալիրը գրավելու նպատակով ռիսկի էր դիմել, որի պատճառով էլ մահացել էր իր ընկերուհին։ Գրեյվուլֆը մահանում է՝ փրկելով Անավակին և Յոհանսոնին Ջեք Վանդերբիլթից։ Նա վայրէջք է կատարում անվտանգության ցանցի վրա, բայց ընկնում է, որպեսզի համոզվի, որ Անավակը չի փորձում փրկել իրեն, քանի որ նա (Ալիսիա Դելավերի մահից հետո) կորցրել է կյանքի իմաստը։ Իր վերջին վայրկյաններին նա հասկանում է, որ բնիկ ամերիկացու համար չկա ավելի լավ մահ, քան վերադառնալ բնության շրջափուլի մեջ։

Թինա Լունդ

Թինա Լունդը Սիգուր Յոհանսոնի լավագույն ընկերն է և աշխատում է Statoil նավթային ընկերությունում՝ որպես Նորվեգական մայրցամաքային շելֆի վիճակն ուսումնասիրող։ Նորվեգական ընկերությունը մեծ խորություններում նավթի հանքավայրերի զարգացմամբ է զբաղվում։ Շելֆի վրա գտնվող մեթանի հիդրատի հանքատեղերում Թինան հայտնաբերում է ապշեցուցիչ մեծ թվով մուտացիայի ենթարկված որդեր, որոնց գոյությունը նախկինում անհայտ էր։ Նա է Սիգուրին խնդրում ավելի մոտիկից ուսումնասիրել որդերը՝ դրանով իսկ առաջինն է, ով զգուշացնում է նրան ծովային խորքերում տարօրինակ փոփոխությունների մասին։ Թինայի և Սիգուրի հարաբերություններն սկզբում անհասկանալի են, քանի որ դրանք սիրավեպի և ընկերության խառնուրդ է, բայց ի վերջո նրանք որոշում են վերջնականապես պայմանավորվել մնալ ընկերներ։ Թինա Լունդը մահանում է՝ փորձելով փրկել իր մեծ սիրո՝ Կարե Սվերդրուպի կյանքը ստորջրյա որդերի պատճառած ցունամիի ժամանակ։

Ջեք Վանդերբիլտ

Վանդերբիլտը ԿՀՎ փոխտնօրենն է և Լիի գործընկերը Yrr-ի դեմ հակամիջոցի փնտրման գործում։ Չնայած նա և Լին ատում են միմյանց, նրանք միասին են աշխատում։ Երբ Յոհանսոնը գտնում է USS Independence ավիակիր նավի վրա գտնվող գաղտնի լաբորատորիան, որտեղ մշակվում է թույնը, Լին պատվիրում է Վանդերբիլթին սպանել Յոհանսոնին։ Այս հանձնարարությունը կատարելու փորձի ժամանակ, նրան ծովն է նետում Գրեյվուլֆը և սպանվում օրկայի կողմից։

Սամանտա Քրոու

Քրոուն SETI նախագծի ավագ սպա է, որի խնդիրն է կապ հաստատել Yrr-ի հետ, ինչը նրան հաջողվում է։ Նա փախչում է խորտակվող USS Independence նավից Անավակի հետ և «Վերջաբանում» բառացի մեջբերված օրագրում մեկնաբանում է այն, ինչ տեղի է ունեցել USS Independence նավի խորտակման առաջին տարելիցին, տալով նրան «վերջին խոսքը» վեպում։ Սամանտա Քրոուն նմանություններ ունի աստղագետ Ջիլ Թարթերի հետ։

Կարեն Ուիվեր

Կարեն Ուիվերը գիտական լրագրողուհի է, ում հանձնարարված է տեղեկատվություն հավաքել։ Նրա ծնողները վաղ են մահացել սուզվելու ժամանակ դժբախտ պատահարի հետևանքով, ինչը նրան ստիպել է ատել ծովը։ Այնուամենայնիվ, հետագայում ընդունելով ջրի գեղեցկությունը սկսել է զբաղվել օվկիանոսի հետախուզմամբ։ Մենախոսության մեջ ընթերցողն իմանում է, որ նա ծանր մանկություն է ունեցել, թմրանյութ է օգտագործել և աշխատել փողոցում։ Ուիվերն աշխատել է որպես հասարակայնության հետ կապերի ներկայացուցիչ և գերմանացի հետազոտող Լուկաս Բաուերի օգնական, ում հետազոտական նավը խորտակվել է «մեթանի պայթյունից», երբ Ուիվերը նավի վրա չէր։ Սիգուր Յոհանսոնը ցանկանում է հանդիպել Ուիվերին Շետլանդյան կղզիներում՝ քննարկելու Գոլֆստրիմի և մեթանի հանքավայրերի հետ կապված հետազոտողի հայտնագործությունները։ Ուղղաթիռով, որով Յոհանսոնը ժամանել է այնտեղ, նրանք երկուսն էլ փախչում են ցունամիից։ Ի վերջո, Կարեն Ուիվերն իրականացնում է վճռական բեկում մտցնելու ծրագիրը՝ օգտագործելով ֆերոմոնով պատրաստված դիակը (Ռուբին)։ Նրան հաջողվում է համոզել Yrr-ին նահանջել հարձակումից հօգուտ մարդկության։ USS Independence նավի վրա նա և Լեոն Անավակը սիրահարվում են։ Սամանտա Քրոուի վերջաբանում հաղորդվում է, որ Կարեն Ուիվերն ու Լեոն Անավակն այժմ միասին են ապրում։ Նա նաև այն սակավաթիվ ողջ մնացած հերոսներից մեկն է։

Գերհարդ Բորման

Բորմանը ծովային երկրաբան է և որդերի փորձագետ՝ Քիելի GEOMAR ծովային գիտությունների հետազոտական ինստիտուտում։ Նրա հետ կապվում է Յոհանսոնը, քանի որ նա կարող է մոդելավորել որդերի վարքը մեթանի հիդրատում ինստիտուտի խորջրյա սիմուլյատորում։ Ֆրոստի հետ միասին նա վերահսկում է ադամանդ ներծծող փողրակի օգտագործումը, որը Լա Պալմայի մոտ գտնվող հատուկ հարթակից ճիճուներին ներծծող փողրակի է վերածվել։ Սպանվելով մուրճագլուխ շնաձկների կողմից խորջրյա վերանորոգման ժամանակ՝ Ֆրոստը ողջ է մնում՝ թաքնվելով խորջրյա խորշում։

Մյուրեյ Շանկար

Սոնար-փորձագետ Մյուրեյ Շանկարը վերլուծում է բոլոր անհայտ ձայները, որոնք գալիս են ծովի խորքերից և կարող են դրանցից մի քանիսը վերագրել Yrr-ին։ Նա նաև վերծանում է դրանց հաճախությունը՝ թույլ տալով Քրոուին կապ հաստատել։ Նա զոհվում է USS Independence նավի խորտակման ժամանակ ուղղաթիռի վթարից։

Բեռնար Ռոշ և Սյու Օլիվիերա

Ֆրանսիացի Ռոշը և Օլիվիերան Նանաիմո քաղաքի (Վանկուվեր) հետազոտական ինստիտուտից մոլեկուլային կենսաբաններ են։ Օլիվիերան այնտեղ լաբորատորիայի ղեկավարն է։ Նրանք միասին վերծանում են Yrr հարձակողական զենքը՝ թունավոր ջրիմուռը։ Օլիվիերային հաջողվում է նաև դուրս հանել ֆերոմոնը, որն օգտագործում են Yrr-ը հաղորդակցվելու համար։ Օլիվիերային կրակելով սպանում է Լին։

Սթենլի Ֆրոստ

Հրաբխագետ Սթենլի Ֆրոստը ճանաչում է կապը որդերի առաջացման և ցունամիների միջև։ Նա սպանվում է ծովի խորքում՝ Լա Պալմայի (Կանարյան կղզիներ) հսկա մուրճագլուխ շնաձկան կողմից։

Yrr

Yrr-ը հորինված ծովային, միաբջիջ, գելանման կենսաձև է, որը գրքում հայտնվում է որպես մարդկության «թշնամի»։ Վեպի հերոսներից մեկը՝ նորվեգացի գիտնական Սիգուր Յոհանսոնը, հորինում է անունը՝ մատների հետ խաղալով նոութբուքի վրա։ Յուրաքանչյուր Yrr կարող է մտածել (որոշակի սահմաններում)։ Իրենց ԴՆԹ հիպերփոփոխական շրջանների միջոցով նրանք կարող են տեղեկատվություն պահել գենետիկական հիմքի վրա՝ կառուցվածքի նպատակային չվերանորոգման միջոցով։ Մի քանի նախակենդանիների միաձուլման դեպքում, որոնք սկսվել են ֆերոմոնի օգնությամբ, դրանք փոխանցվում են այլ Yrr-ին՝ հիպերփոփոխական տարածքների միջոցով, որոնք վերցնում են ԴՆԹ բաժնում պահվող տեղեկատվությունը։ Այս կերպ Yrr բջիջները «թարմացնում» են միմյանց գիտելիքների մակարդակը և կարող են հիշել և հաղորդել ամենատարբեր իրադարձությունները, նույնիսկ միլիոնավոր տարիներ առաջ։ Այնուամենայնիվ, նրանք ունեն միայն բջջային կոլեկտիվի այլ կենդանի էակների կամքը շահարկելու ունակություն։ Այնուհետև նրանք ունեն «կոլեկտիվ գիտակցություն» և խելամտություն և կարող են մտածել ռազմավարական առումով։ Քանի որ բարոյականությունը մարդկային իմաստով որևէ դեր չի խաղում Yrr-ի համար, դա նրանց դարձնում է խելացի կյանքի ձև, որը մարդկության համար դժվար է հաշվարկել։ Իրենց շրջակա միջավայրի մասին իրենց գիտելիքների շնորհիվ, որը նրանք ձեռք են բերել միլիոնավոր տարիների ընթացքում, նրանք ոչ միայն ի վիճակի են կառավարել այլ կենդանի էակներին, այլև կարող են պատճենել իրենց մարմնի ձևերը։

Կարեն Ուիվերին վերջապես հաջողվում է կապ հաստատել yrr երամի «թագուհու» հետ՝ օգտագործելով ֆերոմոններ։ Սա, ի վերջո, բերում է մի տեսակ ժամանակավոր «հրադադար», որն առայժմ վերջ է դնում մարդկանց վրա հարձակումներին։

Զուգահեռներ այլ հեղինակների ստեղծագործությունների հետ

Վեպը գրվել է 2004 թվականին։ Վեպի հիմնական գաղափարը՝ կոլեկտիվ բանական և խելացի արարածների կամ մարդկանց նկատմամբ թշնամական նախակենդանիների տեսակների գոյությունն արդեն երևում է Ստանիսլավ Լեմի «Անպարտելին» (1964) գիտաֆանտաստիկ վեպում, Իսահակ Ազիմովի «Նեմեսիս» և նաև Մայքլ Քրայթոնի «Որս» (Prey, 2002) վեպերում։ Այս հավաքական գիտակցության հենքը հիդրոսֆերայում նույնպես հիշտակվում է Լեմի «Սոլարիս» (1960) վեպում, որում նույնպես խելացի օվկիանոս հասկացությունը կա։ Իր վեպում Շացինգը բացահայտորեն օգտագործում է «խելացի օվկիանոսներ» տերմինը, երբ նկարագրում է Yrr-ը, թեև խստորեն ասած դա չի կիրառում (քանի որ Yrr-ը օվկիանոսում բնակվող արարածների հավաքականություն է և ոչ թե օվկիանոսի գիտակցությունը, ինչպես Լեմի վեպում)։

Շատ զուգահեռներ կարելի է գտնել նաև Ջորջ Ռ. Ռ. Մարտինի «Մոլորակագնաց» (Planetenwanderer, 1985) վեպի «Պահապան» գլխում։ Նամոր մոլորակի վրա, որը նկարագրված է այնտեղ, մարդիկ սպանում և ուտում են ցեխամաններ անվանված կոլեկտիվ և ցանցային գենետիկորեն զարգացած ծովային կյանքի ձևը՝ անտեղյակ լինելով նրանց բանական լինելու մասին։ Արդյունքում՝ վերջինս մարդկանց համարում է առանձնահատուկ խելացի, գիշատիչ արարածներ՝ չկասկածելով նրանց բանական լինելու մասին և գրեթե հաջողությամբ ոչնչացնում է նրանց նորաստեղծ կենսաձևերով։

Նմանություններ կան նաև Կարել Չապեկի 1936 թվականի «Պատերազմ տրիտոնների հետ» (Válka s Mloky) վեպի և Ալան Դին Ֆոսթերի 1983 թվականի «Կաշալոտի» հետ։

Գրագողության մեղադրանքով հետաքննություն

Ըստ Շատցինգի, նա գիրքը գրելուց առաջ հինգ տարի ուսումնասիրություններ է կատարել և այն գրել է երկու տարում։ 2005 թվականի ապրիլին գրագողության մեղադրանքներ են հնչել հեղինակի հասցեին. ծովային կենսաբան և գիտության լրագրող Թոմաս Օրթմանը քրեական գործ է հարուցել հեղինակային իրավունքի խախտման համար։ Հեղինակը բառացի ձևակերպումներ է վերցրել Օրթմանի կայքից։ Մեղադրանքները մերժվել են հեղինակի և հրատարակչի կողմից՝ որպես սովորական հետազոտական աշխատանք։ 2005 թվականի նոյեմբերին դատախազությունը դադարեցրել է քրեական հետաքննությունը։ Ֆրանկ Շատցինգը համաձայնել է ճանաչել Օրթմանին «Վտառը» գրքի հաջորդ հրատարակության մեջ։

«Terra X - Օվկիանոսների տիեզերք» վավերագրական ֆիլմ

Շատցինգը գրքի համար կատարած իր ծավալուն հետազոտության միայն 20 տոկոսն է կարողացել օգտագործել, մնացած նյութը նա օգտագործել է «Վտառը» գրքի թեմայի հիման վրա ոչ գեղարվեստական գիրք գրելու համար՝ «Նորություններ անհայտ տիեզերքից» վերնագրով։ Գերմանական ZDF հեռուստաընկերության պատվերով ոչ գեղարվեստական գիրքը նկարահանվել է 2010 թվականին որպես «Terra X - Օվկիանոսների տիեզերք» («Terra X - Universum der Ozeane») եռամաս վավերագրական ֆիլմ և գիրք՝ «Նորություններ անհայտ տիեզերքից, պատկերազարդ հրատարակություն»։