«Հովհաննես Չմշկիկ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ Bot: Migrating 42 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q41603 (translate me)
No edit summary
Տող 11. Տող 11.




'''Հովհաննես Ա Չմշկիկ''' ([[հունարեն|հուն]]. Ιωάννης Α΄ Τζιμισκής; 925 - 10.1.976), հայազգի զորավար, պետական գործիչ, [[Բյուզանդիա]]յի [[կայսր]]՝ 969-976 թթ։ Ծագումով հայ: Ըստ [[Մաթևոս Ուռհայեցի|Մաթևոս Ուռհայեցու]] տվյալների՝ ծնվել է ներկայիս [[Դերսիմ]]ի նահանգի Չմշկածագ ավանում<ref>Մաթևոս Ուռհայեցի, Ժամանակագրություն, Երևան, 1991, էջ 25:</ref>:
'''Հովհաննես Ա Չմշկիկ''' ({{lang-el|Ιωάννης Α΄ Τζιμισκής}}; [[925]] - [[հունվարի 10]], [[976]]), [[հայ]]ազգի զորավար, պետական գործիչ, [[Բյուզանդիա]]յի [[կայսր]]՝ 969-976 թթ, հայկական [[Կուրկուասներ]]ի ընտանիքից։ Ծագումով [[հայ]]: Ըստ [[Մաթևոս Ուռհայեցի|Մաթևոս Ուռհայեցու]] տվյալների՝ ծնվել է ներկայիս Դերսիմի նահանգի Չմշկածագ ավանում<ref>Մաթևոս Ուռհայեցի, Ժամանակագրություն, Երևան, 1991, էջ 25:</ref>:
[[949]]-ին մասնակցել է [[Կարին]]ի գրավմանը։ Իր քեռի [[Նիկեփորոս II Փոկաս]] կայսրից նշանակվել է արևելյան զորքերի սպարապետ, խոշոր ճակատամարտում ջախջախել [[արաբներ]]ին։ [[969]]-ին կայսրուհի Թեոփանոյի օգնությամբ սպանել է կայսրին և գրավել գահը։ [[971]]-ին պարտության է մատնել [[Թրակիա]] ներխուժած ռուս իշխան [[Սվյատոսլավ]]ին և [[Բուլղարիա]]յի հյուսիս-արևելյան մասը կցել կայսրությանը։ [[972]]-ին, դաշինք կնքելով [[Հռոմեական Սրբազան կայսրություն|Հռոմեական սրբազան կայսրության]] հետ, արշավել է արաբների դեմ, գրավել [[Մարտիրուպոլիս]]ը, [[Մծբին]]ը, Հյուսիսային [[Միջագետք]]ը, [[974]]-[[975]]-ին՝ Էմեսսան ([[Հոմս]]), [[Բաալբեկ]]ը, մտել [[Պաղեստին]] և [[Լիբանան]]։

Արաբական [[Խալիֆայություն|խալիֆայության]] դեմ պատերազմների ժամանակ փորձել է գրավել [[Բագրատունյաց Հայաստան]]ի մի շարք շրջաններ, բայց Հայոց թագավոր [[Աշոտ Գ Ողորմած]]ը 80 հազարանոց բանակով շարժվել է ընդառաջ և երկու միապետների միջև կնքվել է հաշտություն։


== Ծանոթագրություններ ==
== Ծանոթագրություններ ==
{{Ծանցանկ}}
{{Ծանցանկ}}

{{bio-stub}}


{{Բյուզանդիայի կայսրեր}}
{{Բյուզանդիայի կայսրեր}}
{{ՀՀՀ}}


[[Կատեգորիա:Հայոց պատմություն]]
[[Կատեգորիա:Անձինք այբբենական կարգով]]
[[Կատեգորիա:Հայ միապետներ]]
[[Կատեգորիա:Բյուզանդական կայսրություն]]
[[Կատեգորիա:Բյուզանդական կայսրություն]]
[[Կատեգորիա:Բյուզանդական կայսրեր]]
[[Կատեգորիա:Բյուզանդական կայսրեր]]
[[Կատեգորիա:Հայազգի բյուզանդական կայսրեր]]
[[Կատեգորիա:Հայազգի բյուզանդական կայսրեր]]
[[Կատեգորիա:Հայ զորավարներ]]
[[Կատեգորիա:Հայ պետական գործիչներ]]
[[Կատեգորիա:925 ծնունդներ]]
[[Կատեգորիա:Հունվարի 10 մահեր]]
[[Կատեգորիա:976 մահեր]]

17:02, 5 Հուլիսի 2013-ի տարբերակ

Հովհաննես Չմշկիկ
Ιωάννης Α΄ Τζιμισκής
Դիմանկար
(Զորավար)
Ծնվել է925,
ԾննդավայրԿոստանդնուպոլիս
Մահացել էհունվարի 10 976,
Մահվան վայրԿոստանդնուպոլիս
ԳերեզմանԿոստանդնուպոլիս
Քաղաքացիություն Բյուզանդական կայսրություն
Մասնագիտությունկառավարիչ
ԱմուսինTheodora?
Զբաղեցրած պաշտոններԲյուզանդիայի կայսր
ԵրեխաներTheophano Kourkouas?
 Ioannes I Tzimiskes Վիքիպահեստում


Հովհաննես Ա Չմշկիկ (հուն․՝ Ιωάννης Α΄ Τζιμισκής; 925 - հունվարի 10, 976), հայազգի զորավար, պետական գործիչ, Բյուզանդիայի կայսր՝ 969-976 թթ, հայկական Կուրկուասների ընտանիքից։ Ծագումով հայ: Ըստ Մաթևոս Ուռհայեցու տվյալների՝ ծնվել է ներկայիս Դերսիմի նահանգի Չմշկածագ ավանում[1]: 949-ին մասնակցել է Կարինի գրավմանը։ Իր քեռի Նիկեփորոս II Փոկաս կայսրից նշանակվել է արևելյան զորքերի սպարապետ, խոշոր ճակատամարտում ջախջախել արաբներին։ 969-ին կայսրուհի Թեոփանոյի օգնությամբ սպանել է կայսրին և գրավել գահը։ 971-ին պարտության է մատնել Թրակիա ներխուժած ռուս իշխան Սվյատոսլավին և Բուլղարիայի հյուսիս-արևելյան մասը կցել կայսրությանը։ 972-ին, դաշինք կնքելով Հռոմեական սրբազան կայսրության հետ, արշավել է արաբների դեմ, գրավել Մարտիրուպոլիսը, Մծբինը, Հյուսիսային Միջագետքը, 974-975-ին՝ Էմեսսան (Հոմս), Բաալբեկը, մտել Պաղեստին և Լիբանան։

Արաբական խալիֆայության դեմ պատերազմների ժամանակ փորձել է գրավել Բագրատունյաց Հայաստանի մի շարք շրջաններ, բայց Հայոց թագավոր Աշոտ Գ Ողորմածը 80 հազարանոց բանակով շարժվել է ընդառաջ և երկու միապետների միջև կնքվել է հաշտություն։

Ծանոթագրություններ

  1. Մաթևոս Ուռհայեցի, Ժամանակագրություն, Երևան, 1991, էջ 25:
Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։