«Հովհաննես Չմշկիկ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ Bot: Migrating 42 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q41603 (translate me) |
No edit summary |
||
Տող 11. | Տող 11. | ||
'''Հովհաննես Ա Չմշկիկ''' ( |
'''Հովհաննես Ա Չմշկիկ''' ({{lang-el|Ιωάννης Α΄ Τζιμισκής}}; [[925]] - [[հունվարի 10]], [[976]]), [[հայ]]ազգի զորավար, պետական գործիչ, [[Բյուզանդիա]]յի [[կայսր]]՝ 969-976 թթ, հայկական [[Կուրկուասներ]]ի ընտանիքից։ Ծագումով [[հայ]]: Ըստ [[Մաթևոս Ուռհայեցի|Մաթևոս Ուռհայեցու]] տվյալների՝ ծնվել է ներկայիս Դերսիմի նահանգի Չմշկածագ ավանում<ref>Մաթևոս Ուռհայեցի, Ժամանակագրություն, Երևան, 1991, էջ 25:</ref>: |
||
[[949]]-ին մասնակցել է [[Կարին]]ի գրավմանը։ Իր քեռի [[Նիկեփորոս II Փոկաս]] կայսրից նշանակվել է արևելյան զորքերի սպարապետ, խոշոր ճակատամարտում ջախջախել [[արաբներ]]ին։ [[969]]-ին կայսրուհի Թեոփանոյի օգնությամբ սպանել է կայսրին և գրավել գահը։ [[971]]-ին պարտության է մատնել [[Թրակիա]] ներխուժած ռուս իշխան [[Սվյատոսլավ]]ին և [[Բուլղարիա]]յի հյուսիս-արևելյան մասը կցել կայսրությանը։ [[972]]-ին, դաշինք կնքելով [[Հռոմեական Սրբազան կայսրություն|Հռոմեական սրբազան կայսրության]] հետ, արշավել է արաբների դեմ, գրավել [[Մարտիրուպոլիս]]ը, [[Մծբին]]ը, Հյուսիսային [[Միջագետք]]ը, [[974]]-[[975]]-ին՝ Էմեսսան ([[Հոմս]]), [[Բաալբեկ]]ը, մտել [[Պաղեստին]] և [[Լիբանան]]։ |
|||
Արաբական [[Խալիֆայություն|խալիֆայության]] դեմ պատերազմների ժամանակ փորձել է գրավել [[Բագրատունյաց Հայաստան]]ի մի շարք շրջաններ, բայց Հայոց թագավոր [[Աշոտ Գ Ողորմած]]ը 80 հազարանոց բանակով շարժվել է ընդառաջ և երկու միապետների միջև կնքվել է հաշտություն։ |
|||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
||
{{Ծանցանկ}} |
{{Ծանցանկ}} |
||
{{bio-stub}} |
|||
{{Բյուզանդիայի կայսրեր}} |
{{Բյուզանդիայի կայսրեր}} |
||
{{ՀՀՀ}} |
|||
[[Կատեգորիա: |
[[Կատեգորիա:Անձինք այբբենական կարգով]] |
||
[[Կատեգորիա:Հայ միապետներ]] |
|||
[[Կատեգորիա:Բյուզանդական կայսրություն]] |
[[Կատեգորիա:Բյուզանդական կայսրություն]] |
||
[[Կատեգորիա:Բյուզանդական կայսրեր]] |
[[Կատեգորիա:Բյուզանդական կայսրեր]] |
||
[[Կատեգորիա:Հայազգի բյուզանդական կայսրեր]] |
[[Կատեգորիա:Հայազգի բյուզանդական կայսրեր]] |
||
[[Կատեգորիա:Հայ զորավարներ]] |
|||
[[Կատեգորիա:Հայ պետական գործիչներ]] |
|||
[[Կատեգորիա:925 ծնունդներ]] |
|||
[[Կատեգորիա:Հունվարի 10 մահեր]] |
|||
[[Կատեգորիա:976 մահեր]] |
17:02, 5 Հուլիսի 2013-ի տարբերակ
Հովհաննես Չմշկիկ Ιωάννης Α΄ Τζιμισκής | |
---|---|
Ծնվել է | 925, |
Ծննդավայր | Կոստանդնուպոլիս |
Մահացել է | հունվարի 10 976, |
Մահվան վայր | Կոստանդնուպոլիս |
Գերեզման | Կոստանդնուպոլիս |
Քաղաքացիություն | Բյուզանդական կայսրություն |
Մասնագիտություն | կառավարիչ |
Ամուսին | Theodora? |
Զբաղեցրած պաշտոններ | Բյուզանդիայի կայսր |
Երեխաներ | Theophano Kourkouas? |
Ioannes I Tzimiskes Վիքիպահեստում |
Հովհաննես Ա Չմշկիկ (հուն․՝ Ιωάννης Α΄ Τζιμισκής; 925 - հունվարի 10, 976), հայազգի զորավար, պետական գործիչ, Բյուզանդիայի կայսր՝ 969-976 թթ, հայկական Կուրկուասների ընտանիքից։ Ծագումով հայ: Ըստ Մաթևոս Ուռհայեցու տվյալների՝ ծնվել է ներկայիս Դերսիմի նահանգի Չմշկածագ ավանում[1]:
949-ին մասնակցել է Կարինի գրավմանը։ Իր քեռի Նիկեփորոս II Փոկաս կայսրից նշանակվել է արևելյան զորքերի սպարապետ, խոշոր ճակատամարտում ջախջախել արաբներին։ 969-ին կայսրուհի Թեոփանոյի օգնությամբ սպանել է կայսրին և գրավել գահը։ 971-ին պարտության է մատնել Թրակիա ներխուժած ռուս իշխան Սվյատոսլավին և Բուլղարիայի հյուսիս-արևելյան մասը կցել կայսրությանը։ 972-ին, դաշինք կնքելով Հռոմեական սրբազան կայսրության հետ, արշավել է արաբների դեմ, գրավել Մարտիրուպոլիսը, Մծբինը, Հյուսիսային Միջագետքը, 974-975-ին՝ Էմեսսան (Հոմս), Բաալբեկը, մտել Պաղեստին և Լիբանան։
Արաբական խալիֆայության դեմ պատերազմների ժամանակ փորձել է գրավել Բագրատունյաց Հայաստանի մի շարք շրջաններ, բայց Հայոց թագավոր Աշոտ Գ Ողորմածը 80 հազարանոց բանակով շարժվել է ընդառաջ և երկու միապետների միջև կնքվել է հաշտություն։
Ծանոթագրություններ
- ↑ Մաթևոս Ուռհայեցի, Ժամանակագրություն, Երևան, 1991, էջ 25:
|
Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ |