Կարմիրգյուղի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Գեղարքունիքի մարզ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Այս հոդվածը ներկայացնում է Գեղարքունիքի մարզի Կարմիրգյուղ գյուղի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 137 հուշարձան (10 միավոր)։


հուշարձան կառուցված վայր, հասցե կոորդ համարանիշ նշան. հավելյալ նշումներ պատկեր
Ամրոց «Ծաղկավան» մ.թ.ա. 2-1 հզ 3 կմ հվ-աե 5.56/1 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 9-10 դդ. 5.56/1.1 Հ ամրոցի հվ կողմում կառուցված «Ծաղկավան» սրբատեղիում Լուսանկար վերբեռնել


Ամրոց «Քանագեղ» մ.թ.ա. 2 հզ - 17 դ. 8 կմ հս-աե 5.56/2 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Գյուղատեղի «Քանագեղ» («Մանուչարի դոլակներ») 7-17 դդ. 5.56/2.1 Հ ամրոցից աե Լուսանկար վերբեռնել


Եկեղեցի Սբ. Գևորգ 13-14 դդ., վրկնգ.՝ 16-17 դդ. 5.56/2.1.1 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Գավիթ 13-14 դդ. 5.56/2.1.1.1 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 9-10 դդ. 5.56/2.1.1.2 Հ եկեղեցու հվ պատի տակ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. 5.56/2.1.1.3 Հ եկեղեցու բեմին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 16 դ. 5.56/2.1.1.4 Հ եկեղեցու բեմին, երկատված Լուսանկար վերբեռնել


Մատուռ. Քանագեղի փոքր մատուռը 13-14 դդ. 5.56/2.1.2 Հ Սբ. Գևորգ եկեղեցուց ամ, կից գավթին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 9-10 դդ. 5.56/2.1.2.1 Հ աե պատի տակ, ներքուստ Լուսանկար վերբեռնել


Մատուռ Սբ. Խաչ 13 դ. 5.56/2.1.3 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց 9-17 դդ. 5.56/2.1.4 Հ Սբ. Խաչ մատուռի շուրջը Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 9-10 դդ. 5.56/2.1.4.1 Հ մատուռից հս-ամ, մամռապատ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 9-10 դդ. 5.56/2.1.4.2 Հ երկատված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 9-10 դդ. 5.56/2.1.4.3 Հ մատուռի մուտքից ձախ, խրված հողի մեջ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 9-10 դդ. 5.56/2.1.4.4 Հ մատուռից հվ, ամրացված գետնին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 9-10 դդ. 5.56/2.1.4.5 Հ մատուռից հվ, երկատված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 9-10 դդ. 5.56/2.1.4.6 Հ մատուռից 40 մ աե, ցածր պատվանդանին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 10-11 դդ. 5.56/2.1.4.7 Հ մատուռից հվ, քանդակված տձև քարաբեկորին վրա Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 10-11 դդ. 5.56/2.1.4.8 Հ ընկած գետնին, քանդակները վնասված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 11 դ. 5.56/2.1.4.9 Հ մատուռից հս-ամ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. 5.56/2.1.4.10 Հ մատուռից 50 մ հվ, ընկած գետնին, ստորին մասը կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. 5.56/2.1.4.11 Հ մատուռից հվ-ամ, ընկած գետնին, խիստ հողմնահարված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. 5.56/2.1.4.12 Հ մատուռից հվ, ընկած գետնին, արձանագիր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13-14 դդ. 5.56/2.1.4.13 Հ կանգնեցված բնական ժայռաբեկորին, վերնամասը` կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13-14 դդ. 5.56/2.1.4.14 Հ մատուռից հս, եռաստիճան պատվանդանին, արձանագիր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13-14 դդ. 5.56/2.1.4.15 Հ մատուռի մուտքից ձախ, խրված հողի մեջ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13-14 դդ. 5.56/2.1.4.16 Հ մատուռի մուտքի մոտ, կոտրտված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13-14 դդ. 5.56/2.1.4.17 Հ ընկած գետնին, ստորին աջ անկյունը` կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14 դ. 5.56/2.1.4.18 Հ ընկած գետնին, ջարդոտված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14 դ. 5.56/2.1.4.19 Հ թեքությամբ խրված հողի մեջ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14-15 դդ. 5.56/2.1.4.20 Հ մատուռից հվ-ամ, կանգնեցված հողի մեջ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14-15 դդ. 5.56/2.1.4.21 Հ կլորավուն Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14-15 դդ. 5.56/2.1.4.22 Հ մատուռից ամ, կանգնեցված հողի մեջ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14-15 դդ. 5.56/2.1.4.23 Հ մատուռից հս, կանգնեցված հողի մեջ, մամռապատ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14-15 դդ. 5.56/2.1.4.24 Հ մատուռից հս, կանգնեցված հողի մեջ, մամռապատ, ստորին ձախ մասը կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14-15 դդ. 5.56/2.1.4.25 Հ մատուռի հվ պատի մոտ, կանգնեցված հողի մեջ, վերին աջ անկյունը` կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14-15 դդ. 5.56/2.1.4.26 Հ մատուռից հվ, ընկած գետնին, ջարդոտված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14-15 դդ. 5.56/2.1.4.27 Հ մատուռից հվ, ընկած գետնին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14-15 դդ. 5.56/2.1.4.28 Հ ընկած գետնին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14-15 դդ. 5.56/2.1.4.29 Հ խրված հողի մեջ (ընկած), խիստ մամռապատ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14-15 դդ. 5.56/2.1.4.30 Հ խրված հողի մեջ (ընկած), խիստ մամռապատ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14-15 դդ. 5.56/2.1.4.31 Հ մատուռից 50 մ հվ, կանգնեցված հողի մեջ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14-15 դդ. 5.56/2.1.4.32 Հ մատուռից հվ, մամռապատ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14-15 դդ. 5.56/2.1.4.33 Հ մատուռից հվ, մամռապատ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14-15 դդ. 5.56/2.1.4.34 Հ մատուռից 50 մ հվ, կանգնեցված հողի մեջ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14-15 դդ. 5.56/2.1.4.35 Հ 50 մ հվ, կանգնեցված հողի մեջ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Այլահդադի 15 դ. 5.56/2.1.4.36 Հ մատուռից հս, բարձր պատվանդանին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 15 դ. 5.56/2.1.4.37 Հ մատուռից հս, պատվանդանին, արձանագիր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 15 դ. 5.56/2.1.4.38 Հ ատուռից հվ, կանգնեցված քարաբեկորին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 15 դ. 5.56/2.1.4.39 Հ մատուռից հվ-ամ, ընկած գետնին, վերնամասը` կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 15 դ. 5.56/2.1.4.40 Հ փոքր մատուռի մուտքի մոտ, ընկած գետնին, վերին ձախ մասը կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 15 դ. 5.56/2.1.4.41 Հ փոքր մատուռից հս, քարե ցանկապատի մոտ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 15-16 դդ. 5.56/2.1.4.42 Հ մատուռից հս-ամ, կանգնեցված բնական ժայռաբեկորին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 15-16 դդ. 5.56/2.1.4.43 Հ ընկած գետնին, վերին մասը չի պահպանվել Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 16 դ. 5.56/2.1.4.44 Հ փոքր մատուռի մոտ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Աստվածատուրի 16-17 դդ. 5.56/2.1.4.45 Հ փոքր մատուռից հվ, հենած քարե ցանկապատին Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց 15-18 դդ. Հվ-աե մասում 5.56/3 Տ Սբ. Խաչ (Սբ. Վահան) կոչվող մատուռի մոտ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 9-10 դդ. 5.56/3.1 Հ խրված հողի մեջ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 9-10 դդ. 5.56/3.2 Հ խրված հողի մեջ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 9-10 դդ. 5.56/3.3 Հ խրված հողի մեջ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 9-10 դդ. 5.56/3.4 Հ աե կողմում, պատվանդանից իջեցված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 9-10 դդ. 5.56/3.5 Հ ընկած գետնին, մասամբ հողմնահարված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 9-10 դդ. 5.56/3.6 Հ ընկած գետնին, հողմնահարված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 10 դ. 5.56/3.7 Հ դրված է որպես տապանաքար Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 10-11 դդ. 5.56/3.8 Հ աե եզրին, խրված հողի մեջ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. 5.56/3.9 Հ աե եզրին, խրված հողի մեջ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. 5.56/3.10 Հ ամրացված գետնին, մամռապատ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. 5.56/3.11 Հ աե կողմում, ստորին մասը կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14 դ. 5.56/3.12 Հ ընկած գետնին, մամռապատ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14 -15 դդ. 5.56/3.13 Հ աե եզրին, ստորին մասը կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14 -15 դդ. 5.56/3.14 Հ տեղահանված և բետոնով ամրացված ժամանակակից գերեզմանի վրա Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14 -15 դդ. 5.56/3.15 Հ աե եզրին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14 -15 դդ. 5.56/3.16 Հ աե եզրին, խրված հողի մեջ, մամռապատ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14-15 դդ. 5.56/3.17 Հ աե կողմում, պատվանդանից իջեցված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Շահնազարի 1461 թ. 5.56/3.19 Հ ընկած գետնին, երկատված, ստորին մասը չի պահպանվել Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 15-16 դդ. 5.56/3.20 Հ ընկած գետնին, արձանագիր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 15-16 դդ. 5.56/3.21 Հ աե եզրին, խրված հողի մեջ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Սարգիս սարկավագի 16 դ. 5.56/3.22 Հ ընկած գետնին, երկատված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 1504 թ. 5.56/3.23 Հ պատվանդանին, արձանագիր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Իշխանի 1505 թ. 5.56/3.24 Հ ատուռից հս-ամ, ամրացված գետնին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 1505 թ. 5.56/3.25 Հ ընկած գետնին, թվակիր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Ղուլիկի, Թեոդորոսի 1529 թ. 5.56/3.26 Հ պատվանդանին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Ղուլիկի, Թեոդորոսի 1529 թ. 5.56/3.27 Հ պատվանդանին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Սանդուխտի 1540 թ. 5.56/3.28 Հ պատվանդանին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Հուռումսիմի 1540 թ. 5.56/3.29 Հ պատվանդանին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար նասիպ Սակլթանի և նրա որդու 1540 թ. 5.56/3.30 Հ պատվանդանին Լուսանկար վերբեռնել


Մատուռ Սբ. Խաչ (Սբ. Վահան) 16 դ. 5.56/3.31 Տ գերեզմանոցի աե եզրին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. 5.56/3.31.1 Հ մուտքից ձախ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Մաթոս քահանայի 1505 թ. 5.56/3.31.2 Հ ագուցված ամ պատին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 1544 թ. 5.56/3.31.3 Հ ագուցված ամ պատին Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց 9-17 դդ. հվ-ամ մասում 5.56/4 Տ գյուղի գործող գերեզմանոցի հվ կողմում Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 9-10 դդ. 5.56/4.1 Հ ընկած գետնին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Ղասումի 1555 թ. 5.56/4.2 Հ ընկած պատվանդանի մոտ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 16-17 դդ. 5.56/4.3 Հ աե կողմում, ընկած գետնին կազմող՝ Քիրամ (ենթադրաբար) Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 16-17 դդ. 5.56/4.4 Հ աե եզրին, ամրացված գետնին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 16-17 դդ. 5.56/4.5 Հ ընկած գետնին, վերնամասը` կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 17 դ. 5.56/4.6 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Մելիքխաթունի 1607 թ. 5.56/4.7 Հ ընկած գետնին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 1621 թ. 5.56/4.8 Հ ամրացված գետնին Լուսանկար վերբեռնել


Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին 10 դ., գ. մ. 5.56/5 Տ վրկնգ.՝ 17դ., 19դ., 1980-ական թթ. Լուսանկար վերբեռնել


Զանգակատուն 1900 թ. 5.56/5.1 Տ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 10 դ. 5.56/5.2 Հ հենած եկեղեցու պատին, գլխիվայր ստորին ձախ եզրը` կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 10-11 դդ. 5.56/5.3 Հ հենած զանգակատան սյանը, գլխիվայր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 15 դ. 5.56/5.4 Հ ավանդատանը, վերնամասը` կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 1491 թ. 5.56/5.5 Հ ագուցված եկեղեցու հվ պատի որմնասյանը, ներկված, թվակիր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 1541 թ. 5.56/5.6 Հ հենած եկեղեցու պատին կազմող՝ Մելիքսէթ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 1565 թ. 5.56/5.7 Հ հենած զանգակատան պատին, գլխիվայր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Խաթունփաշի 1567 թ. 5.56/5.8 Հ ագուցված եկեղեցու ամ պատին, մեջտեղից կոտրված կազմող՝ Մելիքսէթ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 16 դ. 5.56/5.9 Հ եկեղեցու ամ պատի մոտ, վերին աջ անկյունը` կոտրված, արձանագիր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 16 դ. 5.56/5.10 Հ ագուցված զանգակատան հվ ճակատին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 16-17 դդ. 5.56/5.11 Հ ագուցված եկեղեցու հվ պատի որմնասյանը, ներկված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 1651 թ. 5.56/5.12 Հ ագուցված հս պատին, մկրտարանի խորշում, ստորին մասը կոտրված, թվակիր Լուսանկար վերբեռնել


Եկեղեցի Սբ. Գրիգոր 15 դ. գ. մ. 5.56/6 Տ Վարդան Հովհաննիսյանի տան մոտ, կիսավեր Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց «Խաչեր» 15-18 դդ., վրկնգ.՝ 1976 թ. 5.56/6.1 Տ Խաչքարերն ու տապանաքարերը հիմնականում վերաբերում են Կարմիրգյուղի Մելիք Փիրհամզայի տոհմին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 14-15 դդ. 5.56/6.1.1 Հ եկեղեցում, ընկած գետնին, ստորին մասը չի պահպանվել Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 15-16 դդ. 5.56/6.1.2 Հ կանգնեցված Վարդան Հովհաննիսյանի տնամերձր քարե ցանկապատին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 16 դ. 5.56/6.1.3 Հ պատվանդանին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 16 դ. 5.56/6.1.4 Հ պատվանդանին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 16 դ. 5.56/6.1.5 Հ եկեղեցու հվ պատի մոտ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 16 դ. 5.56/6.1.6 Հ պատվանդանին, Վարդան Հովհաննիսյանի տնամերձ հողամասում, արձանագիր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 1501 թ. 5.56/6.1.7 Հ պատվանդանին, արձանագիր պատվիրատու՝ Արապշա իշխան Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 1502 թ. 5.56/6.1.8 Հ ցածր պատվանդանին, թվակիր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 1504 թ. 5.56/6.1.9 Հ պատվանդանին, թվակիր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Զոհրապի 1505 թ. 5.56/6.1.10 Հ ցածր պատվանդանին, կազմող՝ Գրիգորէս եպիսկոպոս Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Էլիխանի 1505 թ. 5.56/6.1.11 Հ պատվանդանին, Վարդան Հովհաննիսյանի տնամերձ հողամասում Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 1523 թ. 5.56/6.1.12 Հ պատվանդանին, վերին աջ անկյունը` կոտրված, թվակիր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Արզուքանի, Խաթուն փաշի 1537 թ. 5.56/6.1.13 Հ ընկած գետնին, քիվը և ստորին մասը կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Դովլաթի 1546 թ. 5.56/6.1.14 Հ եկեղեցու հվ պատի տակ, խրված հողի մեջ, քիվը կոտրված կազմող՝ Մելիքսէթ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Մելիք աղայի և ծնողաց 1549 թ. 5.56/6.1.15 Հ պատվանդանին կազմող՝ Մելիքսէթ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 16-17 դդ. 5.56/6.1.16 Հ եկեղեցու մուտքի մոտ, ընկած գետնին, կիսով թաղված հողի մեջ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Ազարիա սարկավագի 16-17 դդ. 5.56/6.1.17 Հ եկեղեցու ամ պատի մոտ, խրված հողի մեջ Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարանադաշտ «Կողի տակ» մ.թ.ա. 2-1 հզ 1 կմ հվ-աե 5.56/7 Հ Կարմիրգյուղ-Սարուխան գյուղամիջյան ճանապարհից ձախ Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարանադաշտ «Նաշի դար» մ.թ.ա. 2-1 հզ 0,5 կմ ամ 5.56/8 Հ գյուղի գործող գերեզմանոցից հվ Լուսանկար վերբեռնել


Մատուռ Թուխ Մանուկ 19-20 դդ. հվ-աե մասում 5.56/9 Տ գյուղի գործող գերեզմանոցի տարածքում Լուսանկար վերբեռնել


Մատուռ «Վարվառա» 11-13 դդ. աե մասում 5.56/10 Տ վրկնգ.՝ 1974 թ. Լուսանկար վերբեռնել


Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]