Աստղաձորի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Գեղարքունիքի մարզ)
Այս հոդվածը ներկայացնում է Գեղարքունիքի մարզի Աստղաձոր գյուղի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 118 հուշարձան (18 միավոր)։
| հուշարձան | կառուցված | վայր, հասցե | կոորդ | համարանիշ | նշան. | հավելյալ նշումներ | պատկեր |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամրոց «Վանքի բերդ» | մ.թ.ա. 2-1 հզ | 3 կմ հվ | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
| Դամբարանադաշտ | մ.թ.ա. 2-1 հզ | — | Հ | ամրոցի հս և աե լանջերին | բեռնել պատկեր
| ||
| Գյուղատեղի «Վանքի բերդ» | 9-17 դդ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
| Եկեղեցի | 9-10 դդ. | — | Հ | բարձունքին, խաչաձև հատակագծով, կիսավեր | բեռնել պատկեր
| ||
| Եկեղեցի | 9-10 դդ. | — | Հ | միանավ, ավերված | բեռնել պատկեր
| ||
| Գերեզմանոց | 9-10 դդ. | — | Հ | կիսավեր եկեղեցու շուրջը | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 9-10 դդ. | — | Հ | եկեղեցու հվ պատի մոտ, վերին աջ անկյունը` կոտրված | բեռնել պատկեր
| ||
| Գերեզմանոց | 9-11 դդ. | ամ մասում | — | Տ | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 10 դ. | — | Հ | հվ եզրին, կանգնեցված գետնին | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 10 դ. | — | Հ | հվ եզրին, կանգնեցված գետնին | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 10 դ. | — | Հ | հս եզրին, խրված հողի մեջ, վերին ձախ անկյունը` կոտրված | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 10-11 դդ. | — | Հ | հվ եզրին, ստորին ձախ անկյունը` կոտրված | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 10-11 դդ. | — | Հ | հվ եզրին, ընկած գետնին | բեռնել պատկեր
| ||
| Գերեզմանոց | 9-17 դդ. | ամ մասում | — | Տ | «Ձորի թաղում», «Խանգարուկ ժամ»-ի շուրջը | բեռնել պատկեր
| |
| Խաչքար | 12 դ. | — | Հ | կանգնեցված գետնին, երկթեք վերնամասով | բեռնել պատկեր
| ||
| Գերեզմանոց | 9-20 դդ. | գ. մ. | — | Տ | շրջապատված տնամերձ հողամասերով | բեռնել պատկեր
| |
| Խաչքար Զոհեի | 1270 թ. | — | Հ | Վանիկ Հայրապետյանի տնամերձում | բեռնել պատկեր
| ||
| Գերեզմանոց | 19-20 դդ. | ամ կողմում | — | Տ | Զոլաքար տանող ճանապարհին, գյուղի արոտատեղեր տանող ճանապարհի ձախ կողմում | բեռնել պատկեր
| |
| Գյուղատեղի | 9-17 դդ. | 8 կմ հվ | — | Տ | «Սաքոյի վար» տեղամասում | բեռնել պատկեր
| |
| Եկեղեցի Սբ. Պողոս - Պետրոս | 19 դ. | գ. մ. | — | Տ |  բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 9-10 դդ. | — | Հ | ներսում, ամ պատի մոտ, ընկած, եզրերը` ջարդոտված | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 1472 թ. | — | Հ | ագուցված ձախակողմյան ավանդատան առաստաղին, թվակիր | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 15-16 դդ. | — | Հ | ագուցված ավանդատան մուտքից վեր, հորիզոնական դիրքով | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 15-16 դդ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
| Խաչքար Ստեփանոսի | 1512 թ. | — | Հ | ագուցված խորանում, ստորին մասը չի պահպանվել | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար Մատթեոս քահանայի | 1512 թ. | — | Հ | ագուցված խորանում | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար Շահի | 16 դ. | — | Հ | ագուցված հս պատին, արտաքուստ | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 16 դ. | — | Հ | ագուցված հս պատին, մկրտության ավազանում, քիվը կոտրված | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 16-17 դդ. | — | Հ | ագուցված հս պատին, մկրտության ավազանում, արձանագիր | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 16-17 դդ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
| Տապանաքար` Տիրունի | 16 դ. | — | Տ | ագուցված աե պատին, արտաքուստ | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 1678 թ. | — | Տ | եկեղեցու հս պատի շարվածքում, արձանագիր | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 1692 թ. | — | Տ | տեղադրված է որպես մուտքի բարավոր, արձանագիր | բեռնել պատկեր
| ||
| Գերեզմանոց | 9-20 դդ. | — | Տ | եկեղեցու շուրջը, 1982-1983 թթ. տարածքում կատարվել են Խաչքարերի ամրացման աշխատանքներ | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 9-10 դդ. | — | Հ | ցածր պատվանդանին | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 9-10 դդ. | — | Հ | հս-աե կողմում, ամրացված գետնին | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 10 դ. | — | Հ | հվ կողմում, կանգնեցված գետնին | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 10-11 դդ. | — | Հ | հվ կողմում, կանգնեցված գետնին, վերին աջ անկյունը` կոտրված | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 10-11 դդ. | — | Հ | խրված հողի մեջ, եզրերը` ջարդոտված | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 10-11 դդ. | — | Հ | հս-աե կողմում, ամրացված գետնին | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 10-11 դդ. | — | Հ | հվ կողմում, կանգնեցված գետնին, վերնամասը` կոտրված | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 12-13 դդ. | — | Հ | հվ կողմում, կանգնեցված գետնին | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 12-13 դդ. | — | Հ | հվ կողմում, կանգնեցված գետնին | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 13-14 դդ. | — | Հ | աե կողմում, կանգնեցված գետնին, վերին աջ անկյունը` կոտրված | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 13-14 դդ. | — | Հ | հվ կողմում, կանգնեցված գետնին | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 13-14 դդ. | — | Հ | հվ կողմում, կանգնեցված գետնին | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 14-15 դդ. | — | Հ | եկեղեցուց հս, ցածր պատվանդանին | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 14-15 դդ. | — | Հ | հվ կողմում, կանգնեցված գետնին | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 14-15 դդ. | — | Հ | եկեղեցուց հս-աե, կանգնեցված գետնին | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 14-15 դդ. | — | Հ | հս կողմում, 3 խաչքարերից ձախակողմյանը | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար Վարդանի և զավակների | 1426 թ. | — | Հ | հվ-աե կողմում, կանգնեցված գետնին, երկթեք վերնամասով | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար Սուքիասի | 1451 թ. | — | Հ | եկեղեցուց հվ, պատվանդանին | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար Շահնադարի, Խոշնադարի | 15 դ. | — | Հ | եկեղեցուց հվ, պատվանդանին | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 15 դ. | — | Հ | եկեղեցուց հվ, պատվանդանին, քիվի աջ անկյունը` կոտրված | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար Զոհրապի | 1545 թ. | — | Հ | եկեղեցուց հվ, ցածր պատվանդանին | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 1551 թ. | — | Հ | հս կողմում, կանգնեցված գետնին պատվիրատու՝ Ստեփանոս | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար Ըսկանդարի | 15-16 դդ. | — | Հ | եկեղեցուց հվ, կանգնեցված գետնին | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 15-16 դդ. | — | Հ | եկեղեցուց հվ, կանգնեցված գետնին, վերին աջ անկյունը` կոտրված | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 16 դ. | — | Հ | եկեղեցուց հվ, կանգնեցված գետնին | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 16 դ. | — | Հ | հս կողմում, զույգ խաչքարերից աջակողմյանը | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 1481 թ. | — | Տ | եկեղեցուց 35 մ հվ, արձանագիր | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 1551 թ. | — | Տ | հս-ամ կողմում, արձանագիր | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Թադոսի | 1551 թ. | — | Տ | եկեղեցուց 25 մ հս | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Միրզի | 1551 թ. | — | Տ | եկեղեցուց 35 մ հվ | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Մեսրոպի | 1551 թ. | — | Տ | եկեղեցուց ամ | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Լավանդի | 1551 թ. | — | Տ | եկեղեցուց 40 մ հս-ամ | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 1552 թ. | — | Տ | հվ-ամ եզրին, արձանագիր | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Անդրիասի | 16 դ. | — | Տ | հս կողմում | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 16 դ. | — | Տ | հվ կողմում, արձանագիր | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 16 դ. | — | Տ | եկեղեցուց 10 մ աե, խիստ մամռապատ | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 16 դ. | — | Տ | եկեղեցուց 35 մ աե | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 16 դ. | — | Տ | եկեղեցուց 20 մ հվ, տեղահանված | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 16-17 դդ. | — | Տ | եկեղեցուց 20 մ հվ | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 16-17 դդ. | — | Տ | եկեղեցուց 60 մ հս-ամ | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 1603 թ. | — | Տ | հս-ամ կողմում | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 1605 թ. | — | Տ | եկեղեցուց 10 մ հվ-աե, արձանագիր, պատվիրատու՝ Դովլադ խանում | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Պալասանի | 1625 թ. | — | Տ | եկեղեցուց 50 մ հս-ամ | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Մխիթարի | 1651 թ. | — | Տ | հվ-աե կողմում | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Թազմամի | 1651 թ. | — | Տ | եկեղեցուց 12 մ հվ-աե | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 1651 թ. | — | Տ | եկեղեցուց 10 մ հվ-ամ, արձանագիր | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Կիրակոսի | 1652 թ. | — | Տ | եկեղեցուց 15 մ ամ | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Ասիմի | 1654 թ. | — | Տ | եկեղեցուց 8 մ ամ | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Ամիրպեկի | 1657 թ. | — | Տ | եկեղեցուց 35 մ հվ | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 1671 թ. | — | Տ | հվ-աե եզրին, արձանագիր | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Մկրտչի | 1672 թ. | — | Տ | եկեղեցուց 20 մ հս | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 1673 թ. | — | Տ | հվ-աե եզրին, արձանագիր | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 1681 թ. | — | Տ | եկեղեցուց 15 մ ամ, արձանագիր | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 1685 թ. | — | Տ | եկեղեցուց 10 մ հվ-ամ, արձանագիր | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Նանի | 1688 թ. | — | Տ | ամ եզրին | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Բայասի | 1691 թ. | — | Տ | հվ-աե կողմում | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Գրիգորի | 1692 թ. | — | Տ | հս կողմում | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 1693 թ. | — | Տ | եկեղեցուց 10 մ հվ-ամ, արձանագիր | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Սիմոնի | 1694 թ. | — | Տ | եկեղեցուց 9 մ աե | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Ղազարի | 1698 թ. | — | Տ | եկեղեցուց 20 մ հս | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Մխիթարի | 1698 թ. | — | Տ | հվ-աե կողմում | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Մարանի | 1699 թ. | — | Տ | եկեղեցուց 25 մ հվ | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Գոհարի | 17 դ. | — | Տ | եկեղեցուց 10 մ հվ-ամ | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Արութինի | 1700 թ. | — | Տ | հս-աե հատվածում | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Աղայպալի | 1704 թ. | — | Տ | եկեղեցուց 8 մ ամ | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Գուլջահանի | 1711 թ. | — | Տ | հվ-աե կողմում | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Սարգսի | 1711 թ. | — | Տ | հս կողմում | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար Դավիթ վարդապետի | 1873 թ. | — | Տ | հս կողմում | բեռնել պատկեր
| ||
| Տապանաքար | 1886 թ. | — | Տ | հս-ամ կողմում, արձանագիր | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 9 դ. | 15 կմ հվ | — | Հ | ագուցված սրբատեղիի աե պատին, ներքուստ | բեռնել պատկեր
| |
| Խաչքար «Թաթոյի» | 9-10 դդ. | գ. մ. | — | Հ | գյուղի դպրոցի սպորտհրապարակում, կանգնեցված գետնին | բեռնել պատկեր
| |
| Խաչքար | 9-10 դդ. | ամ մասում | — | Հ | «Հոխեի խաչ» սրբատեղիի մոտ | բեռնել պատկեր
| |
| Խաչքար | 10 դ. | ամ մասում | — | Հ | «Հոխեի խաչ» սրբատեղիի մոտ | բեռնել պատկեր
| |
| Խաչքար | 10 դ. | ամ մասում | — | Հ | «Հոխեի խաչ» սրբատեղիի մոտ | բեռնել պատկեր
| |
| Խաչքար` Մխիթարի («Հոխեի խաչ», ««Ծակ քար»») | 1273 թ. | ամ մասում | — | Հ | Հոխե Օհանյանի տնամերձ հողամասում, կանգնեցված բարձրադիր տեղում | բեռնել պատկեր
| |
| Խաչքար | 14-15 դդ. | գ. մ. | — | Հ | Յուրա Ալեքսանյանի տնամերձ հողամասում, կանգնեցված գետնին | բեռնել պատկեր
| |
| Խաչքար | 16 դ. | գ. մ. | — | Հ | Էդիկ Մկոյանի տնամերձ հողամասում, կանգնեցված գետնին | բեռնել պատկեր
| |
| Ձիթհան | 17-19 դդ. | ամ մասում | — | Տ | «Ձորի թաղ»-ում, Գվիդոն Սարոյանի տնամերձում | բեռնել պատկեր
| |
| Ձիթհան | 19-20 դդ. | կնտ | — | Տ | բեռնել պատկեր
| ||
| Մատուռ Սբ. Հռիփսիմե («Անտոյի մատուռ») | 16-17 դդ., վրկնգ.՝ | 1958 թ. ամ մասում | — | Տ | ամ եզրին, գետի աջ ափին, բլրի վրա |  բեռնել պատկեր
| |
| Խաչքար | 9-10 դդ. | — | Հ | դրված գլխիվայր, ստորին մասը չի պահպանվել | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 9-10 դդ. | — | Հ | դրված գլխիվայր, վերնամասը` չի պահպանվել | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար | 12-13 դդ. | — | Հ | մատուռի ներսում | բեռնել պատկեր
| ||
| Խաչքար Տիրոսի | 1291 թ. | — | Հ | կանգնեցված ժայռաբեկորին | բեռնել պատկեր
|
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| ||||||||||