Արծվանիստի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Գեղարքունիքի մարզ)

    Ստեղծել հղումը
    Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

    Այս հոդվածը ներկայացնում է Գեղարքունիքի մարզի Արծվանիստ գյուղի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 144 հուշարձան (16 միավոր)։

    Commons-logo.svg
    		 Արծվանիստի հուշարձաններ
    էջը Վիքիպահեստում


    հուշարձան կառուցված վայր, հասցե կոորդ համարանիշ նշան. հավելյալ նշումներ պատկեր
    Ամրոց «Բրուտի բերդ» մ.թ.ա. 1 հզ 4 կմ աե — 5.16/1 Հ բեռնել պատկեր

    Դամբարանադաշտ մ.թ.ա. 1 հզ — 5.16/1.1 Հ բեռնել պատկեր

    Բնակատեղի «Շապուհի հեր» («Հերի գլուխ») մ.թ.ա. 3 դ. - մ.թ. 17 դ. 8 կմ հվ — 5.16/2 Հ բեռնել պատկեր

    Եկեղեցի 10-13 դդ. — 5.16/2.1 Հ բնակատեղիի կնտ-ում, կիսաքանդ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 15 դ. — 5.16/2.1.1 Հ եկեղեցու ներսում բեռնել պատկեր

    Քարայր-կացարան մ.թ.ա. 2-1 հզ — 5.16/2.2 Հ բնակատեղիի աե մասում բեռնել պատկեր

    Գերեզմանոց 19-20 դդ. հվ եզրին — 5.16/3 Տ գործող գերեզմանոցի հս հատվածում բեռնել պատկեր

    Գյուղատեղի «Անմեռ» («Եկեղեցու ձոր», «Վանքի ձոր») 9-18 դդ. 2 կմ հվ — 5.16/4 Տ Վանքագետի աջ և ձախ ափին բեռնել պատկեր

    Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին — 5.16/4.1 Տ գյուղատեղիի հս մասում վրկնգ.՝ 2000 թ. բեռնել պատկեր

    Խաչքար 10-11 դդ. — 5.16/4.1.1 Հ ամ պատի մոտ, արտաքուստ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 11-12 դդ. — 5.16/4.1.2 Հ հենած ամ պատին, մուտքից աջ, արձանագիր բեռնել պատկեր

    Խաչքար 15 դ. — 5.16/4.1.3 Հ ագուցված ամ պատին, արտաքուստ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 15-16 դդ. — 5.16/4.1.4 Հ ագուցված ամ պատին, արտաքուստ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 16 դ. — 5.16/4.1.5 Հ մուտքից ձախ, 3 խաչքարերից ձախակողմյանը բեռնել պատկեր

    Խաչքար 16 դ. — 5.16/4.1.6 Հ ագուցված մուտքից աջ, արտաքուստ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 16 դ. — 5.16/4.1.7 Հ ագուցված ամ պատին, արտաքուստ բեռնել պատկեր

    Տապանաքար 16 դ. — 5.16/4.1.8 Տ եկեղեցու մուտքի դիմաց բեռնել պատկեր

    Գերեզմանոց 9-16 դդ. — 5.16/4.2 Տ եկեղեցուց հվ-ամ բեռնել պատկեր

    Գերեզմանոց 12-18 դդ. — 5.16/4.3 Տ Վանքագետի ձախ ափին, եկեղեցու հանդիպակաց սարալանջին բեռնել պատկեր

    Խաչքար 10-11 դդ. — 5.16/4.3.1 Հ եկեղեցուց 150 մ հվ-աե, պատվանդանին, արձանագիր բեռնել պատկեր

    Խաչքար 14-15 դդ. — 5.16/4.3.2 Հ հվ կողմում, ընկած գետնին բեռնել պատկեր

    Խաչքար 15 դ. — 5.16/4.3.3 Հ հվ-աե կողմում, ընկած գետնին, կոտրատված բեռնել պատկեր

    Խաչքար 15-16 դդ. — 5.16/4.3.4 Հ ամ եզրին, մեծ մասամբ խրված հողի մեջ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 15-16 դդ. — 5.16/4.3.5 Հ ամ եզրին, խրված հողի մեջ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 15-16 դդ. — 5.16/4.3.6 Հ ստորին մասով խրված հողի մեջ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 15-16 դդ. — 5.16/4.3.7 Հ հվ կողմում, խրված հողի մեջ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 15-16 դդ. — 5.16/4.3.8 Հ բեկոր, ստորին մասը չի պահպանվել արձանագիր բեռնել պատկեր

    Խաչքար Արիստակեսի, Փաշի 1552 թ. — 5.16/4.3.9 Հ աե կողմում, ընկած գետնին, վերին ձախ եզրը կոտրված բեռնել պատկեր

    Խաչքար 16 դ. — 5.16/4.3.10 Հ ամ եզրին, ընկած գետնին, արձանագիր բեռնել պատկեր

    Խաչքար 16 դ. — 5.16/4.3.11 Հ խրված հողի մեջ բեռնել պատկեր

    Տապանաքար 15-16 դդ. — 5.16/4.3.12 Հ կնտում բեռնել պատկեր

    Տապանաքար 15-16 դդ. — 5.16/4.3.13 Հ հվ-ամ կողմում բեռնել պատկեր

    Տապանաքար 15-16 դդ. — 5.16/4.3.14 Տ կնտ.-ում, տեղահանված բեռնել պատկեր

    Տապանաքար 15-16 դդ. — 5.16/4.3.15 Տ աե կողմում բեռնել պատկեր

    Տապանաքար 15-16 դդ. — 5.16/4.3.16 Տ հվ կողմում բեռնել պատկեր

    Տապանաքար 16 դ. — 5.16/4.3.17 Տ ամ կողմում բեռնել պատկեր

    Տապանաքար 16-17 դդ. — 5.16/4.3.18 Տ հվ կողմում բեռնել պատկեր

    Տապանաքար Սփճանի 1702 թ. — 5.16/4.3.19 Տ հս-ամ կողմում բեռնել պատկեր

    Գյուղատեղի «Զույգ աղբյուր» 9-15 դդ. 10 կմ հվ — 5.16/5 Հ բեռնել պատկեր

    Եկեղեցի 12-13 դդ. — 5.16/5.1 Հ գյուղատեղիի հս մասում, կիսավեր բեռնել պատկեր

    Գավիթ 14-15 դդ. — 5.16/5.2 Հ կիսավեր բեռնել պատկեր

    Գերեզմանոց 9-10 դդ. — 5.16/5.3 Հ աե մասում բեռնել պատկեր

    Խաչքար 9-10 դդ. — 5.16/5.3.1 Հ խրված հողի մեջ, ստորին` մասը կոտրված բեռնել պատկեր

    Գերեզմանոց 9-11 դդ. — 5.16/5.4 Հ եկեղեցու շուրջը բեռնել պատկեր

    Գյուղատեղի «Հոսպակ» 9-20 դդ., 1949 թ. 8 կմ հվ — 5.16/6 Հ Վերին Ալուչալու բեռնել պատկեր

    Եկեղեցի 10 դ. — 5.16/6.1 Հ կիսավեր բեռնել պատկեր

    Մատուռ վրնրգ.՝ 19 դ. — 5.16/6.2 Հ գերեզմանոցի հս կողմում բեռնել պատկեր

    Գերեզմանոց 9-20 դդ. — 5.16/6.3 Հ գյուղատեղիի ամ կողմում բեռնել պատկեր

    Խաչքար 9-10 դդ. — 5.16/6.3.1 Հ գյուղատեղիի ամ մասում բեռնել պատկեր

    Խաչքար 9-10 դդ. — 5.16/6.3.2 Հ կնտ.-ում, ընկած գետնին բեռնել պատկեր

    Խաչքար 9-10 դդ. — 5.16/6.3.3 Հ հվ եզրին, կանգնեցված գետնին բեռնել պատկեր

    Խաչքար 12-13 դդ. — 5.16/6.3.4 Հ թևավոր, բեկոր բեռնել պատկեր

    Խաչքար 12-13 դդ. — 5.16/ Հ ամ կողմում, կանգնեցված թեքված վիճակով, արձանագիր բեռնել պատկեր

    Խաչքար Մելիքջանի 15-16 դդ. — 5.16/6.3.5 Հ կանգնեցված գետնին բեռնել պատկեր

    Խաչքար Խանածատի 1526 թ. — 5.16/6.3.6 Հ կողք-կողքի կանգնած 2 խաչքարերից ձախակողմյանը բեռնել պատկեր

    Խաչքար Միրզայի 1537 թ. — 5.16/6.3.7 Հ ամ եզրին, կանգնեցված գետնին բեռնել պատկեր

    Խաչքար Պուտախի 1553 թ. — 5.16/6.3.8 Հ կողք-կողքի կանգնած 2 խաչքարերից աջակողմյանը բեռնել պատկեր

    Խաչքար 1559 թ. — 5.16/6.3.9 Հ ամ կողմում, կանգնեցված գետնին, զույգ խաչքարերից ձախակողմյանը, արձանագիր, վերին աջ անկյունը` կոտրված բեռնել պատկեր

    Խաչքար Գուլումի 1573 թ. — 5.16/6.3.10 Հ ամ կողմում, կանգնեցված գետնին, զույգ խաչքարերից ձախակողմյանը բեռնել պատկեր

    Տապանաքար Ուլուխոճի 1457 թ. — 5.16/6.3.11 Տ բեռնել պատկեր

    Տապանաքար 15-16 դդ. — 5.16/6.3.12 Տ կնտ.-ում, արձանագիր բեռնել պատկեր

    Տապանաքար Դավթի, Ակոբի 15-16 դդ. — 5.16/6.3.13 Տ բեռնել պատկեր

    Տապանաքար Թոսի 1551 թ. — 5.16/6.3.14 երկաստիճան պատվանդանին բեռնել պատկեր

    Տապանաքար Թումի 1553 թ. — 5.16/6.3.15 Տ ստորին մասը գետնաթաղ բեռնել պատկեր

    Տապանաքար Եղիկի 16 դ. — 5.16/6.3.16 Տ տեղահանված բեռնել պատկեր

    Տապանաքար Անիանի, Խամուրի, Հուռումսիմի 16-17 դդ. — 5.16/6.3.17 Տ աե եզրին, միաստիճան պատվանդանին բեռնել պատկեր

    Տապանաքար Նիազի 1673 թ. — 5.16/6.3.18 Տ բեռնել պատկեր

    Տապանաքար Ճանի 1692 թ. — 5.16/6.3.19 Տ բեռնել պատկեր

    Տապանաքար Պադալի 1713 թ. — 5.16/6.3.20 Տ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 10 դ. — 5.16/6.4 Հ հվ եզրին, բեկոր բեռնել պատկեր

    Խաչքար 10 դ. — 5.16/6.5 Հ հվ եզրին, բեկոր, վերնամասը` չի պահպանվել բեռնել պատկեր

    Խաչքար 10-11 դդ. — 5.16/6.6 Հ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 13 դ. — 5.16/6.7 Հ կնտ.-ում բեռնել պատկեր

    Տապանաքար Հախնազարի 1550 թ. — 5.16/6.8 Տ կնտ.-ում բեռնել պատկեր

    Տապանաքար Զենալի 1692 թ. — 5.16/6.9 Տ կնտ.-ում բեռնել պատկեր

    Գյուղատեղի «Վերին Կթանոց» («Վանքի խարաբա») 9-17 դդ. 2,5 կմ հվ-աե 40°07′35″ հս․. լ. 45°31′35″ ավ. ե.HGЯO 5.16/7 Հ Վանքագետի աջափնյա բարձունքին բեռնել պատկեր

    Եկեղեցի Սբ. Հռիփսիմե 9-10 դդ. 40°07′34″ հս․. լ. 45°31′33″ ավ. ե.HGЯO 5.16/7.1 Հ գյուղատեղիի կնտ.-ում Artsvanisti Sb.Hripsime church (1).jpg բեռնել պատկեր

    Գերեզմանոց 9-17 դդ. — 5.16/7.2 Հ եկեղեցու շուրջը բեռնել պատկեր

    Խաչքար 9-10 դդ. — 5.16/7.2.1 Հ ամ կողմում, զույգ խաչքարերից աջակողմյանը, խիստ հողմնահարված բեռնել պատկեր

    Խաչքար 9-10 դդ. — 5.16/7.2.2 Հ հվ կողմում, խրված հողի մեջ, շարքով կանգնած 5 խաչքարերից ձախից 4-րդը բեռնել պատկեր

    Խաչքար 11-12 դդ. — 5.16/7.2.3 Հ աե կողմում, խրված հողի մեջ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 12-13 դդ. — 5.16/7.2.4 Հ հվ-աե կողմում, կիսով խրված հողի մեջ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 12-13 դդ. — 5.16/7.2.5 Հ հվ կողմում, խրված հողի մեջ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 13 դ. — 5.16/7.2.6 Հ ամ կողմում, կանգնեցված գետնին, շարքով կանգնած 4 խաչքարերից ձախից 1-ինը բեռնել պատկեր

    Խաչքար 13-14 դդ. — 5.16/7.2.7 Հ աե կողմում, կիսով խրված հողի մեջ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 13-14 դդ. — 5.16/7.2.8 Հ աե կողմում, ընկած գետնին բեռնել պատկեր

    Խաչքար 14 դ. — 5.16/7.2.9 Հ ամ կողմում, կանգնեցված գետնին, շարքով կանգնած 4 խաչքարերից աջից 2-րդը բեռնել պատկեր

    Խաչքար 14 դ. — 5.16/7.2.10 Հ ամ կողմում, կանգնեցված գետնին, շարքով կանգնած 4 խաչքարերից աջից 3-րդը բեռնել պատկեր

    Խաչքար 14-15 դդ. — 5.16/7.2.11 Հ ամ կողմում, խրված հողի մեջ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 14-15 դդ. — 5.16/7.2.12 Հ ամ կողմում, զույգ խաչքարերից ձախակողմյանը, մեծիմասամբ խրված հողի մեջ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 14-15 դդ. — 5.16/7.2.13 Հ ամ կողմում, ընկած գետնին բեռնել պատկեր

    Խաչքար 1472 թ. — 5.16/7.2.14 Հ աե կողմում, խրված հողի մեջ, թվակիր բեռնել պատկեր

    Խաչքար Նարինի և այլոց 1491 թ. — 5.16/7.2.15 Հ աե կողմում, կիսով խրված հողի մեջ, վերին աջ անկյունը` կոտրված բեռնել պատկեր

    Խաչքար 15-16 դդ. — 5.16/7.2.16 Հ հվ կողմում, կիսով խրված հողի մեջ բեռնել պատկեր

    Խաչքար Խուբնազի, Վարդանշի և Առաքելշի 1508 թ. — 5.16/7.2.17 Հ ամ կողմում, կանգնեցված գետնին բեռնել պատկեր

    Խաչքար Հովհաննեսի 1514 թ. — 5.16/7.2.18 Հ հս-աե մասում, խրված հողի մեջ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 16-17 դդ. — 5.16/7.2.19 Հ եկեղեցու ամ ճակատից հս, կանգնեցված գետնին բեռնել պատկեր

    Տապանաքար 15 դ. — 5.16/7.2.20 Տ հս-ամ կողմում բեռնել պատկեր

    Տապանաքար Իլխանի 15-16 դդ. — 5.16/7.2.21 Տ ամ կողմում բեռնել պատկեր

    Տապանաքար Ազիզբեկի 15-16 դդ. — 5.16/7.2.22 Տ ամ կողմում բեռնել պատկեր

    Տապանաքար 15-16 դդ. — 5.16/7.2.23 Տ աե կողմում բեռնել պատկեր

    Տապանաքար Մարտիրոսի 1619 թ. — 5.16/7.2.24 Տ ամ կողմում բեռնել պատկեր

    Տապանաքար Հաճուբիի 1659 թ. — 5.16/7.2.25 Տ հվ-աե կողմում, թեքված դիրքով, խիստ հողմնահարված բեռնել պատկեր

    Գերեզմանոց 10-17 դդ. — 5.16/7.3 Հ Սբ. Հռիփսիմե եկեղեցուց 0,5 կմ հս-աե բեռնել պատկեր

    Խաչքար 10 դ. — 5.16/7.3.1 Հ ընկած գետնին բեռնել պատկեր

    Խաչքար 10 դ. — 5.16/7.3.2 Հ խրված հողի մեջ, վերին ձախ եզրը` կոտրված բեռնել պատկեր

    Խաչքար 10-11 դդ. — 5.16/7.3.3 Հ խրված հողի մեջ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 11-12 դդ. — 5.16/7.3.4 Հ կանգնեցված գետնին, երկթեք վերնամասով բեռնել պատկեր

    Խաչքար 12 դ. — 5.16/7.3.5 Հ խրված հողի մեջ, խիստ հողմնահարված բեռնել պատկեր

    Խաչքար 12-13 դդ. — 5.16/7.3.6 Հ ընկած գետնին, վերին աջ անկյունը` կոտրված բեռնել պատկեր

    Խաչքար 12-13 դդ. — 5.16/7.3.7 Հ ընկած գետնին, խիստ մամռապատ բեռնել պատկեր

    Խաչքար Պետինի 1251 թ. — 5.16/7.3.8 Հ կանգնեցված գետնին բեռնել պատկեր

    Խաչքար 13 դ. — 5.16/7.3.9 Հ կանգնեցված գետնին, երկատված բեռնել պատկեր

    Գերեզմանոց` «Վանքի Գերեզմանատուն» 13-17 դդ. — 5.16/7.4 Հ Սբ. Հռիփսիմեից 800 մ հս բեռնել պատկեր

    Խաչքար 11-12 դդ. — 5.16/7.4.1 Հ ընկած գետնին, եռատված պատվիրատու՝ Ջեգուտ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 14-15 դդ. — 5.16/7.4.2 Հ խրված հողի մեջ, թեքությամբ բեռնել պատկեր

    Խաչքար Թաթոսի 1551 թ. — 5.16/7.4.3 Հ հս-աե կողմում, կանգնեցված գետնին, զույգ խաչքարերից աջակողմյանը բեռնել պատկեր

    Խաչքար 16 դ. — 5.16/7.4.4 Հ հս-աե կողմում, կանգնեցված գետնին, զույգ խաչքարերից ձախակողմյանը պատվիրատու՝ Թիրվանե բեռնել պատկեր

    Խաչքար 16-17 դդ. — 5.16/7.4.5 Հ հս-աե կողմում, ընկած գետնին բեռնել պատկեր

    Տապանաքար 1521 թ. — 5.16/7.4.6 Տ արձանագիր բեռնել պատկեր

    Տապանաքար Տրդատի 1674 թ. — 5.16/7.4.7 Տ բեռնել պատկեր

    Տապանաքար Պետրոսի 1708 թ. — 5.16/7.4.8 Տ բեռնել պատկեր

    Գերեզմանոց «Խրբի դոշ» 9-17 դդ. — 5.16/7.5 Տ Սբ. Հռիփսիմե եկեղեցուց հվ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 9-10 դդ. — 5.16/7.5.1 Հ զույգ խաչքարերից աջակողմյանը բեռնել պատկեր

    Խաչքար 10-11 դդ. — 5.16/7.5.2 Հ զույգ խաչքարերից ձախակողմյանը բեռնել պատկեր

    Ջրաղացների համակարգ 15-19 դդ. — 5.16/7.6 Տ գյուղատեղիի հվ մասում, տարածքում պահպանվում են 10 ջրաղացներ բեռնել պատկեր

    Դամբարանադաշտ մ.թ.ա. 2 հզ 3 կմ հվ-աե — 5.16/8 Հ սկսվոմ է «Վերին կթանոց» գյուղատեղիի հվ մասից բեռնել պատկեր

    Դամբարանադաշտ մ.թ.ա. 2-1 հզ 3 կմ աե — 5.16/9 Հ Արծվանիստ-Կարճաղբյուր սահմանագծին, «Ավլըխու դար» վայրում բեռնել պատկեր

    Դամբարանադաշտ մ.թ.ա. 2-1 հզ 3,5 կմ հվ — 5.16/10 Հ «Երկու ջրի արանք» տեղամասում, Օրգլու տանող դաշտամիջյան ճանապարհի 2 կողմերում բեռնել պատկեր

    Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին 1893 թ. գ. մ. — 5.16/11 Տ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 13 դ. — 5.16/11.1 Հ բեմին, արձանագիր բեռնել պատկեր

    Խաչքար 9-10 դդ. 4-5 կմ ամ — 5.16/12 Հ «Կալդրումի դոշ» վայրում, խրված հողի մեջ բեռնել պատկեր

    Խաչքար 9-10 դդ. 2 կմ հվ — 5.16/13 Հ արտերի մեջ, կանգնեցված գետնին բեռնել պատկեր

    Ձիթհան 19 դ. հվ-աե մասում — 5.16/14 Տ Վաղարշակ Մարկոսյանի տնամերձում բեռնել պատկեր

    Մատուռ «Բրսեյ Սուրբ» 19-20 դդ. հվ-աե մասում — 5.16/15 Տ ճանապարհի եզրին բեռնել պատկեր

    Վանական համալիր Վանեվանք 10-14 դդ. հվ մասում 40°08′47″ հս․. լ. 45°30′56″ ավ. ե.HGЯO 5.16/16 Հ Vanevank Monastery1.jpg բեռնել պատկեր

    Եկեղեցի Սբ. Գրիգոր Լուսավորիչ 903 թ. 40°08′47″ հս․. լ. 45°30′56″ ավ. ե.HGЯO 5.16/16.1 Հ պատվիրատու՝ Շապուհ Բագրատունի և Մարիամ իշխանուհի բեռնել պատկեր

    Եկեղեցի 10 դ. 40°08′47″ հս․. լ. 45°30′56″ ավ. ե.HGЯO 5.16/16.2 Հ սրահավոր եկեղեցի բեռնել պատկեր

    Գավիթ 11 դ. 40°08′47″ հս․. լ. 45°30′56″ ավ. ե.HGЯO 5.16/16.3 Հ բեռնել պատկեր

    Գերեզմանոց 9-20 դդ. — 5.16/16.4 Հ համալիրի շուրջը` ավերված բեռնել պատկեր

    Գերեզմանոց 9-13 դդ. — 5.16/16.5 Հ համալիրից աե, «Կալեր» տեղանքում բեռնել պատկեր

    Խաչքար 9 դ. — 5.16/16.5.1 Հ ընկած գետնին, վերին ձախ անկյունը կոտրված բեռնել պատկեր

    Խաչքար 10 դ. — 5.16/16.5.2 Հ կանգնեցված գետնին, վերնամասը կոտրված բեռնել պատկեր

    Խաչքար 13 դ. — 5.16/16.5.3 Հ կանգնեցված պատվանդանին, արձանագիր բեռնել պատկեր

    Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]


    Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

    1. ↑ Հայաստանի կառավարության որոշում N 80, 9 հունվարի 2003 թ․
    Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Արծվանիստի_պատմության_և_մշակույթի_անշարժ_հուշարձանների_ցանկ_(Գեղարքունիքի_մարզ)&oldid=8132780» էջից