Բութադիեն
Բութադիեն | |
---|---|
![]() | |
![]() | |
![]() | |
Ընդհանուր տեղեկություններ | |
Դասական անվանակարգում | բութադիեն-1,3 |
Այլ անվանումներ | էրիթրեն, վինիլէթիլեն |
Ավանդական անվանում | դիվինիլ |
Քիմիական բանաձև | C₄H₆ |
Ֆիզիկական հատկություններ | |
Ագրեգատային վիճակ | գազ կամ հեղուկ |
Արտաքին տեսք | անգույն |
Մոլային զանգված | 9,0E−26 կիլոգրամ[1] գ/մոլ |
Խտություն | 0.6149 (25 °C) - պինդ 0.64 գ/սմ3 (−6 °C) - հեղուկ |
Իոնիզացման էներգիա | 9,07 ± 0,01 Էլեկտրոն-վոլտ[2] կՋ/մոլ |
Ջերմային հատկություններ | |
Հալման ջերմաստիճան | −164 ± 1 ℉[2] °C |
Եռման ջերմաստիճան | 24 ± 1 ℉[2] °C |
Այրման ջերմաստիճան | −105 ± 1 ℉[2] |
Բռնկման ջերմաստիճան | 420 °C °C |
Ինքնաբռնկման ջերմաստիճան | 2–12 % |
Գոլորշու ճնշում | 2,4 ± 0,1 Մթնոլորտ[2] |
Քիմիական հատկություններ | |
Լուծելիությունը ջրում | 0.735 գ/100 մլ |
Օպտիկական հատկություններ | |
Բեկման ցուցիչ | 1.4292 |
Դասակարգում | |
CAS համար | 106-99-0 |
PubChem | 7845 |
EINECS համար | 203-450-8 |
SMILES | C=CC=C |
ЕС | 203-450-8 |
RTECS | EI9275000 |
ChEBI | 7557 |
Թունավորություն | |
Թունավորություն | քաղցկեղածին |
IDLH | 4420 ± 10 mg/m³[2] |
R-արժեքներ | R45 R46 R12 |
S-արժեքներ | S45 S53 |
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա) |
Բութադիեն-1,3 (դիվինիլ), СН2=СН—СН=СН2 քիմիական բանաձևով չհագեցած ածխաջրածին, զուգորդված դիենների առաջին ներկայացուցիչը։
Ֆիզիկական հատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բութադիենը իրենից ներկայացնում է բնորոշ հոտով գազ, որի եռման ջերմաստիճանը` -4,5 °C, հալման ջերմաստիճանը` −108,9 °C, բռնկման ջերմաստիճանը` −40 °C, սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիան օդում(ՍԹԿ)` 0,1 գ/մ3, խտությունը՝ 0,650 գ/սմ3 (−6 °C)։
Բութադիենը վատ է լուծվում ջրում, բայց լավ է լուծվում ացետոնում, սպիրտում և եթերում։
Քիմիական հատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բութադիենը ընդունակ է պոլիմերվելու։ Այն հեշտ օքսիդացվում է օդով, հանգեցնելով պերօքսիդային միացությունների առաջացմանը, որոնք արագացնում են պոլիմերումը։
Ստացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Բութադիեն ստանում են Լեբեդևի եղանակով[3]. էթիլ սպիրտը անց են կացնում կատալիզատորի վրայով։
- 2CH3CH2OH → CH2=CH—CH=CH2 + 2H2O + H2
- Բութադիեն հնարավոր է ստանալ նաև սիլիցիումի կատալիզատորի ներկայությամբ էթանոլի և քացախալդեհիդի միջև ընթացող ռեակցիայով։
- CH3CH2OH + CH3CHO → CH2=CH–CH=CH2 + 2 H2O
- Նավթաքիմիական արդյունաբերությունում բութադիեն հիմնականում ստանում են ալյումին-քրոմային կատալիզատորով բութենի դեհիդրոգենացումից։
- CH3-CH2—CH2—CH3 → CH2=CH—CH=CH2 + 2Н2
Կիրառություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Բութադիենի պոլիմերացումից ստանում են կաուչուկներ
- Բութադիենի, ակրիլոնիտրիլի և ստիրոլի սոպոլիմերումից ստանում են ակրիլոնիտրիլ բութադիեն ստիրոլ (ABS, C8H8)x· (C4H6)y·(C3H3N)z)
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 616)։ ![]() |