Բութադիեն

Բութադիեն
Ընդհանուր տեղեկություններ
Դասական անվանակարգում	բութադիեն-1,3
Այլ անվանումներ	էրիթրեն, վինիլէթիլեն
Ավանդական անվանում	դիվինիլ
Քիմիական բանաձև	C₄H₆
Ֆիզիկական հատկություններ
Ագրեգատային վիճակ	գազ կամ հեղուկ
Արտաքին տեսք	անգույն
Մոլային զանգված	9,0E−26 կիլոգրամ գ/մոլ
Խտություն	0.6149 (25 °C) - պինդ 0.64 գ/սմ3 (−6 °C) - հեղուկ գ/սմ³
Իոնիզացման էներգիա	9,07 ± 0,01 Էլեկտրոն-վոլտ կՋ/մոլ
Ջերմային հատկություններ
Հալման ջերմաստիճան	−164 ± 1 ℉ և −108,9 °C °C
Եռման ջերմաստիճան	24 ± 1 ℉ և −4,41 °C °C
Այրման ջերմաստիճան	−105 ± 1 ℉
Բռնկման ջերմաստիճան	420 °C °C
Ինքնաբռնկման ջերմաստիճան	2–12 %
Գոլորշու ճնշում	2,4 ± 0,1 մթնոլորտ
Քիմիական հատկություններ
Լուծելիությունը ջրում	0.735 գ/100 մլ
Օպտիկական հատկություններ
Բեկման ցուցիչ	1.4292
Դիպոլ մոմենտ	0 Կլ·մ
Դասակարգում
CAS համար	106-99-0
PubChem	7845
EINECS համար	203-450-8
SMILES	C=CC=C
ЕС	203-450-8
RTECS	EI9275000
ChEBI	7557
Թունավորություն
Թունավորություն	քաղցկեղածին
IDLH	4420 ± 10 mg/m³
R-արժեքներ	R45 R46 R12
S-արժեքներ	S45 S53
	Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Բութադիեն-1,3 (դիվինիլ), СН₂=СН—СН=СН₂ քիմիական բանաձևով չհագեցած ածխաջրածին, զուգորդված դիենների առաջին ներկայացուցիչը։

Ֆիզիկական հատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բութադիենը իրենից ներկայացնում է բնորոշ հոտով գազ, որի եռման ջերմաստիճանը` -4,5 °C, հալման ջերմաստիճանը` −108,9 °C, բռնկման ջերմաստիճանը` −40 °C, սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիան օդում(ՍԹԿ)` 0,1 գ/մ³, խտությունը՝ 0,650 գ/սմ³ (−6 °C)։

Բութադիենը վատ է լուծվում ջրում, բայց լավ է լուծվում ացետոնում, սպիրտում և եթերում։

Քիմիական հատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բութադիենը ընդունակ է պոլիմերվելու։ Այն հեշտ օքսիդացվում է օդով, հանգեցնելով պերօքսիդային միացությունների առաջացմանը, որոնք արագացնում են պոլիմերումը։

Ստացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բութադիեն ստանում են Լեբեդևի եղանակով^[4]. էթիլ սպիրտը անց են կացնում կատալիզատորի վրայով։

2CH₃CH₂OH → CH₂=CH—CH=CH₂ + 2H₂O + H₂

Բութադիեն հնարավոր է ստանալ նաև սիլիցիումի կատալիզատորի ներկայությամբ էթանոլի և քացախալդեհիդի միջև ընթացող ռեակցիայով։

CH₃CH₂OH + CH₃CHO → CH₂=CH–CH=CH₂ + 2 H₂O

Նավթաքիմիական արդյունաբերությունում բութադիեն հիմնականում ստանում են ալյումին-քրոմային կատալիզատորով բութենի դեհիդրոգենացումից։

CH₃-CH₂—CH₂—CH₃ → CH₂=CH—CH=CH₂ + 2Н₂

Կիրառություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բութադիենի պոլիմերացումից ստանում են կաուչուկներ
Բութադիենի, ակրիլոնիտրիլի և ստիրոլի սոպոլիմերումից ստանում են ակրիլոնիտրիլ բութադիեն ստիրոլ (ABS, C₈H₈)_x· (C₄H₆)_y·(C₃H₃N)_z)

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 1,3-BUTADIENE
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0067.html
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 David R. Lide, Jr. Basic laboratory and industrial chemicals: a CRC quick reference handbook — CRC Press, 1993. — ISBN 978-0-8493-4498-5
↑ Kirshenbaum, I. (1978). Butadiene. In M. Grayson (Ed.), Encyclopedia of Chemical Technology, 3rd ed., vol. 4, pp. 313–337. New York: John Wiley & Sons.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 616)։

[_1a73ef59e4960313-1] 1,0 ^1,1 1,3-BUTADIENE

[_f3302c07f52f4d39-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0067.html

[_7e228b3216db0d14-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 David R. Lide, Jr. Basic laboratory and industrial chemicals: a CRC quick reference handbook — CRC Press, 1993. — ISBN 978-0-8493-4498-5

[ECT3rdEd-4] Kirshenbaum, I. (1978). Butadiene. In M. Grayson (Ed.), Encyclopedia of Chemical Technology, 3rd ed., vol. 4, pp. 313–337. New York: John Wiley & Sons.

[1]

[2]

[3]

[4]