Հեքսան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հեքսան
Изображение химической структуры
Ընդհանուր տեղեկություններ
Դասական անվանակարգումհեքսան
Քիմիական բանաձևC₆H₁₄
Ռացիոնալ բանաձևC6H14
Մոլային զանգված1,4E−25 կիլոգրամ[1] գ/մոլ
Խտություն0,66 ± 0,01 գ/սմ³[2] գ/սմ³
Իոնիզացման էներգիա10,18 ± 0,01 Էլեկտրոն-վոլտ[2] և 1,6E−18 ջոուլ[3] կՋ/մոլ
Հալման ջերմաստիճան−219 ± 1 ℉[2], −95 °C[4] և −95,3 °C[3] °C
Եռման ջերմաստիճան156 ± 1 ℉[2], 341,9 K[5], 68,7 °C[6] և 68,73 °C[3] °C
Այրման ջերմաստիճան−7 ± 1 ℉[2]
Ինքնաբռնկման ջերմաստիճան240 °C
Գոլորշու ճնշում124 ± 1 mm Hg[2]
Քիմիական հատկություններ
Դասակարգում
CAS համար110-54-3
PubChem8058
EINECS համար203-777-6
SMILESCCCCCC
ЕС203-777-6
RTECSMN9275000
ChEBI7767
IDLH3883 ± 1 mg/m³[2]
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Հեքսան, սահմանային ածխաջրածին, C6H14։ Պատկանում է ալկանների դասին։

Հատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անգույն հեղուկ է, թույլ հոտով(նման դիքլորէթանի հոտին)։ Հեքսանի գոլորշիները օժտված են թմրեցնող հատկությամբ։

Հեքսանի ստացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ն-հեքսանը զգալի քանակով պարունակվում է բենզինում։ Իզոհեքսանների մեծ մասը ստացվում է բենզինի կատալիտիկ կրեկինգով և ալկիլացումով։

Կիրառություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Հեքսանը մեծ քանակներով օգտագործվում է բենզինի բաղադրությունում։
  • Հեքսանը հումք է ծառայում բենզոլի ստացման համար։
  • 2,2-դիմեթիլբութան և 2,3-դիմեթիլբութան-հանդիսանում են շարժիչային վառելիքի բաղադրամասեր։
  • Օրգանական լուծիչ է։

Իզոմերիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հեքսանն ունի հինգ իզոմեր։

Անվանում Բանաձև Հալման ջերմաստիճան Եռման ջերմաստիճան
Ն-հեքսան CH3CH2CH2CH2CH2CH3 −95.3 68.7
2-մեթիլպենտան (իզոհեքսան) CH3CH(CH3)CH2CH2CH3 -153.7 60.3
3-մեթիլպենտան CH3CH2CH(CH3)CH2CH3 -118 63.3
2,3-դիմեթիլբութան CH3CH(CH3)CH(CH3)CH3 -128.5 58
2,2-դիմեթիլբութան (նեոհեքսան) CH3C(CH3)2CH2CH3 −99.9 49.73

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • А. Вайсбергер, Э. Проскауэр, Дж. Риддик, Э. Тупс. Органические растворители. — М.։ Издатинлит, 1958 год.