Ջովանի Բոտեսինի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ջովանի Բոտեսինի
Բնօրինակ անունիտալ.՝ Giovanni Bottesini
Ծնվել էդեկտեմբերի 22, 1821(1821-12-22)[1][2][3]
Կրեմա, Կրեմոնա, Լոմբարդիա, Լոմբարդո-Վենետիկ, Ավստրիական կայսրություն[4][5][2][…]
Երկիր Իտալիայի թագավորություն
Մահացել էհուլիսի 7, 1889(1889-07-07)[4][5][1][…] (67 տարեկան)
Պարմա, Էմիլիա Ռոմանիա, Իտալիայի թագավորություն[4][5][2][…]
ԳերեզմանVilletta Cemetery
Ժանրերօպերա
Մասնագիտությունկոմպոզիտոր, դիրիժոր և կոնտրաբասիստ
ԳործիքներԿոնտրաբաս[6]
ԿրթությունՄիլանի կոնսերվատորիա[6]
 Giovanni Bottesini Վիքիպահեստում

Ջովանի Բոտեսինի (իտալ.՝ Giovanni Bottesini, դեկտեմբերի 22, 1821(1821-12-22)[1][2][3], Կրեմա, Կրեմոնա, Լոմբարդիա, Լոմբարդո-Վենետիկ, Ավստրիական կայսրություն[4][5][2][…] - հուլիսի 7, 1889(1889-07-07)[4][5][1][…], Պարմա, Էմիլիա Ռոմանիա, Իտալիայի թագավորություն[4][5][2][…]), իտալացի ռոմանտիկ երգահան, վիրտուոզ դիրիժոր և կոնտրաբաս նվագող։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջովանի Բոտեսինիի դիմանկարը՝ Վեսպասիանո Բինգամիի կողմից։

Ծնվել է Կրեմայում, Լոմբարդիա, նրա երաժշտության հմտությունները ստացել է հորից՝ ով կայացած կլարնետահար և երգահան էր[7], երիտասարդ տարիքում և մինչև տասնմեկ տարեկանը թիմպանի է նվագել Կրեմայում Տեատրո Սոսիալի կազմի մեջ։ Նա ջութակ է սովորել Կառլո Կոլիատիի մոտ և հավանաբար կշարունակեր այս գործիքի վրա նվագել, եթե չլինեին իրադարձությունների յուրահատուկ շրջադարձերը։ Նրա հայրը 1835 թվականին նրա համար տեղ փնտրեց Միլանի կոնսերվատորիայում, սակայն ընտանիքի փողի բացակայության պատճառով Բոտտեսինին կարիք ուներ կրթաթոշակի։ Հասանելի միայն երկու տեղ կար՝ կոնտրաբաս և ֆագոտ։ Նա մի քանի շաբաթվա ընթացքում պատրաստեց հաջող լսումներ կոնտրաբասի կրթաթոշակի համար։ Միայն չորս տարի անց, այն ժամանակվա չափանիշներով զարմանալիորեն կարճ ժամանակում, նա հեռացավ մենախաղի համար 300 ֆրանկ մրցանակով։ Այս գումարով ֆինանսավորվեց Կառլո Ջուզեպպե Տեստորեի գործիքի ձեռքբերումը, և սկսվեց մոլորակը գրավող կարիերան՝ որպես «Կոնտրաբասի Պագանինի»[7]։

Միլանից հեռանալով նա որոշ ժամանակ անցկացրեց Ամերիկայում և զբաղեցրեց Հավանայում իտալական օպերայի գլխավոր կոնտրաբասի պաշտոնը, որտեղ հետագայում դարձավ ռեժիսոր։ Այստեղ 1847 թվականին ստեղծվել է նրա առաջին օպերան՝ Քրիստափոր Կոլումբոսը։ 1849 թվականին նա առաջին անգամ հանդես եկավ Անգլիայում՝ երաժշտական միության համերգներից մեկում կոնտրաբաս նվագելով։ Դրանից հետո նա հաճախակի այցելում էր Անգլիա, որտեղ իր անզուսպ գործիքի արտասովոր տիրապետումը նրան մեծ ժողովրդականություն ձեռք բերեց Լոնդոնում և գավառներում։

Բոտտեսինին, որպես կատարող իր հաղթանակներից բացի, եվրոպական հեղինակություն վայելող դիրիժոր էր։ Նա դիրիժոր էր Փարիզի Իտալիայի թատրոնում 1855-1857 թվականներին, որտեղ 1856 թվականին ստեղծվեց նրա երկրորդ օպերան՝ Լասեդիո դի Ֆիրենզեն։ Դիրիժորել է՝ ղեկավարելով իր Մարիոն Դելորմե օպերա-ստեղծագործությունը 1862 թվականին Պալերմոյում, իսկ 1863 թվականին՝ Բարսելոնայում։ Այս տարիների ընթացքում նրա դիրիժորական աշխատանքը դիվերսիֆիկացվել է՝ Եվրոպայով մեկ կրկնվող համերգային շրջագայությունների միջոցով։ 1871 թվականին նա ղեկավարել է իտալական օպերայի թատերաշրջանը Լոնդոնի «Լիցեյ» թատրոնում, որի ընթացքում ստեղծվեց նրա «Ալի Բաբա» օպերան, և Վերդիի կողմից ընտրվեց ղեկավարելու «Աիդա» առաջին ներկայացումը, որը տեղի ունեցավ Կահիրեում 1871 թվականի դեկտեմբերի 24-ին։

Վեների տաճար, Էրո և Լեանդրո ակտ 1 դեկորացիա (1879)

Այդ ժամանակաշրջանում ընդունված էր օպերաների բեմերի միջև համերգներ ծրագրել։ Բոտտեսինին այս համերգներին հաճախակի կատարում էր մենակատարումներ և դուետներ, որոնք շատ հայտնի էին։ Լուչիա դի Լամերմուրի, Այ պուրիտանիի, Բեատրիչե դի Թենդայի և հատկապես Լա Սոնաբուլայի մասին նրա ֆանտազիաները վիրտուոզային էին, որոնք դեռևս հայտնի են գործիքի վրա մեծ հաջողություններ ունեցողների շրջանում։

Բոտտեսինին, բացի նախկինում նշվածներից, գրել է երեք օպերա. Իլ Դիավոլո դելա Նոտե (Միլան, 1859), Վինչիգերա (Փարիզ, 1870) և Էրո է Լանդրո (Թուրին, 1880), Առիգո Բոյտոյի լիբրետոյի վերջին անունը, որը հետագայում ստեղծվել է Լուիջի Մանչինելիի կողմից։ Նա նաև գրել է «Ձիթենու այգին»՝ նվիրական օրատորիան (լիբրետո)՝ Ջոզեֆ Բենեթի), որը ստեղծվել է 1887 թվականին Նորվիչի փառատոնում, տասնմեկ լարային քառյակ, կվինտետ լարային քառյակի և կոնտրաբասի համար և բազմաթիվ գործեր կոնտրաբասի համար, այդ թվում՝ երկու կոնցերտ սոլո կոնտրաբասի համար, Գրան Դուո Կոնսերտատե (ի սկզբանե) երկու կոնտրաբասի համար, Պասիոնե Ամորոզա երկու կոնտրաբասի համար, բազմաթիվ ստեղծագործություններ կոնտրաբասի և դաշնամուրի համար, և ուսումնական գիրք «Կոնտրաբասի ամբողջական մեթոդ»։ Մահից կարճ ժամանակ առաջ՝ 1888 թվականին, Վերդիի առաջարկությամբ նշանակվել է Պարմայի կոնսերվատորիայի տնօրեն։ Բոտտեսինին մահացել է 1889 թվականի հուլիսի 7-ին Պարմայում։ Նրա սոլո ստեղծագործությունները մինչ օրս մնում են ստանդարտ ռեպերտուար կայացած կոնտրաբաս կատարողների համար։ Բոտտեսինին ֆրիմասոն էր, որը հիմնադրվել է 1849թ. հունիսի 20-ին Լոնդոնում, Անգլիայի Բանկի թիվ 263 օթյակում

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բոտտեսինին ամուսնացել է երկու անգամ։ Նախ, 1849 թվականի օգոստոսի 23-ին նա ամուսնացել է իտալացի պարուհի Թերեզա Ռևելանիի հետ՝ Լոնդոնի Սարդինյան մատուռում։ Երկրորդ, 1878 թվականի հոկտեմբերի 14-ին, 26 տարվա երկար հարաբերություններից հետո, նա ամուսնացել է անգլո-իսպանացի օպերային երգչուհի Կլաուդինա Ֆիորենտինիի հետ, որի իսկական անունը Ֆլորենտին Ուիլյամս էր։ Նրանք միասին ունեին մեկ որդեգրած դուստր՝ Պրովվիդենզան[8]։

Կոնտրաբասի Պագանինին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բոտտեսինին իր Տեստորե բասով, մոտ 1865 թ․

Բոտտեսինին մեծ համբավ ուներ, և բասում նրա վիրտուոզ հմտությունները համընկնում էին հենց Պագանինիի ջութակի վարպետության հետ։ Բոտեսինիի (Սպերգերի և Դրագոնետիի հետ մեկտեղ) բաս տեխնիկայի ներդրման շնորհիվ շատերը սկսեցին դիտարկել կոնտրաբասը որպես բազմազան և բազմակողմանի գործիք։ Հատկանշական է, որ կան բազմաթիվ վիրտուոզ բասահարներ, ովքեր ոգեշնչված են կոնտրաբասի վաղ վերածննդից։

Ասում էին, որ Բոտտեսինիի բասը յուրահատուկ գործիք է, որն ունի ուշագրավ ձայն։ Այն կառուցվել է Կառլո Անտոնիո Տեստորեի կողմից 1716 թվականին։ Գործիքը պատկանում էր մի քանի անհայտ բասահարների։ Այն ավարտվեց 1830-ականներին, երբ նստած էր Միլանի մարիոնետների թատրոնի կուլիսներում։ Բոտտեսինին 1838 թվականին գնեց Տեստորեն 900 լիրայով։ Հետագայում Տեստորե բասը նորից վերածվեց չորս լարային գործիքի, այնուհետև երեքի։ Ի վերջո, այն վերադարձվեց չորս լարային կոնֆիգուրացիայի և այժմ գտնվում է Ճապոնիայում մասնավոր կոլեկցիոների մոտ։ Բոտտեսինին նաև առաջին կատարողներից էր, ով որդեգրեց ֆրանսիական ոճի աղեղային բռնակ կոնտրաբասի համար։ Այս ոճը նախկինում օգտագործվում էր բացառապես ջութակահարների ևթավջութակահարների կողմից։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Archivio Storico Ricordi — 1808.
  3. ↑ 3,0 3,1 Grove Music Online — OUP. — ISBN 978-1-56159-263-0
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 Риман Г. Боттезини (ռուս.) // Музыкальный словарь: Перевод с 5-го немецкого издания / под ред. Ю. Д. Энгель — М.: Музыкальное издательство П. И. Юргенсона, 1901. — Т. 1. — С. 148—149.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 Bottesini, Giovanni // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911.
  6. ↑ 6,0 6,1 Grove Music Online — OUP. — ISBN 978-1-56159-263-0 — doi:10.1093/GMO/9781561592630.ARTICLE.03691
  7. ↑ 7,0 7,1 Ջովանի Բոտեսինի-ը Բրիտանիկա հանրագիտարանում
  8. ↑ The Paganini of the Double Bass: Bottesini in Britain (Chris West, 2021)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  •  This article incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). «Bottesini, Giovanni». Encyclopædia Britannica (անգլերեն) (11th ed.). Cambridge University Press.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջովանի Բոտեսինի» հոդվածին։
 ⛭ 
  Ֆոտո, վիդեո և աուդիո
Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ջովանի_Բոտեսինի&oldid=9728232» էջից