Լին-Մանուել Միրանդա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Լին-Մանուել Միրանդա
Դիմանկար
Ծնվել էհունվարի 16, 1980(1980-01-16)[1][2] (44 տարեկան)
ԾննդավայրՆյու Յորք շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
Մայրենի լեզուանգլերեն
ԿրթությունՈւեսլեական համալսարան և Հանթեր քոլեջի ավագ դպրոց
ԵրկերIn the Heights?, Աստղային պատերազմներ. Էպիզոդ VII. Ուժի արթնացում, Մոանա, Մերի Փոպինսը վերադառնում է, Համիլթոն, Tick, Tick... Boom!? և Էնկանտո
Մասնագիտությունկոմպոզիտոր, երգերի հեղինակ, դերասան, թատրոնի դերասան, ռեփեր, դրամատուրգ, թատերական ռեժիսոր, երգիչ, երգերի հեղինակ, թարգմանիչ, լիբրետիստ և կինոռեժիսոր
ԱմուսինVanessa Nadal?
Պարգևներ և
մրցանակներ

Թատերական համաշխարհային մրցանակ

[3]

Լավագույն դրամայի պուլիցերյան մրցանակ

[4]

«Թոնի» մրցանակ լավագույն օրիգինալ սցենարի համար

Tony Award for Best Book of a Musical?

ՄակԱրթուրի կրթաթոշակ

Գրեմմի մրցանակ լավագույն երաժշտական թատրոնի ալբոմ

«Թոնի» մրցանակ լավագույն օրիգինալ սցենարի համար

Փրայմթայմ Էմմի մրցանակ լավագույն երաժշտության և խոսքերի համար

Հոլիվուդյան փառքի ծառուղու աստղ

Drama League Award?

Կլարենս Դերվենտի մրցանակ

Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամ

[5]

Audie Award for Best Male Narrator?

և

«Գրեմմի» մրցանակ վիզուալ ներկայացման համար լավագույն երգի համար

[6]
ԱնդամությունԱրվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա
Կայքlinmanuel.com
 Lin-Manuel Miranda Վիքիպահեստում

Լին-Մանուել Միրանդա (անգլ.՝ Lin-Manuel Miranda,հունվարի 16, 1980(1980-01-16)[1][2], Նյու Յորք շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ), ամերիկացի դերասան, երգիչ, երգերի հեղինակ, ռեփեր, բեմադրիչ, դրամատուրգ, պրոդյուսեր և կինոռեժիսոր։ Նա ստեղծել է Բրոդվեյի հաջող մյուզիքլներից՝ «Բարձունքների վրա» և «Համիլթոն» մյուզիքլները։ Վերջինս ստացել է բազմաթիվ հեղինակավոր թատերական և երաժշտական մրցանակներ, այդ թվում՝ Պուլիտցերյան մրցանակ[7]։ «Մոանա»[8] և «Էնկատո» (Walt Disney Animation Studios) մուլտֆիլմերի երգերի հեղինակ[9][10]։

Վաղ տարիներ և կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լին-Մանուել Միրանդան ծնվել է Նյու Յորքում՝ հոգեբանի և Նյու Յորքի քաղաքապետի խորհրդականի ընտանիքում։ Ընտանիքն արմատներով Պուերտո Ռիկոյից էր[11]։ Մանկուց Միրանդան սովոր էր տան երաժշտությանը, հատկապես Բրոդվեյի մյուզիքլների հնչյուններին[12]։ Նա սովորել է Հանթեր քոլեջի տարրական և միջնակարգ դպրոցներում, որից հետո ընդունվել է Ուեսլեյան համալսարան[13]։

Կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սկիզբ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1999 թվականին համալսարանի երկրորդ կուրսում Միրանդան գրել է իր ապագա «Բարձունքներում» հիթի առաջին փորձնական տարբերակը։ Աշխատանքի ընթացքում նա ներառում էր հիփ-հոփ համարներ և սալսայի ռիթմեր, որոնք փոխանցում էին կերպարների բնավորությունը։ Նրա մյուզիքլը ընդունվում է ուսանողական թատրոնում բեմադրվելու համար, որտեղ նա մեկ տարվա ընթացքում գերազանցում է տոմսարկղերի ռեկորդը։ Դրանից հետո, իր ուսուցման ընթացքում, Միրանդան բեմադրել է ևս մի քանի մյուզիքլ, ինչպես նաև ինքը խաղացել է լայն ամպլուայում՝ երաժշտական արտադրություններից մինչև Շեքսպիրի պիեսներ։ Նա ավարտել է Վեսլյան համալսարանը 2002 թվականին[11]։

Դրանից անմիջապես հետո նա միավորվել է նախկին համակուրսեցիների՝ լրագրող Ջոն Բաֆալո Մեյլերի և ռեժիսոր Թոմաս Քայլի հետ և սկսել է վերամշակել «Բարձունքներում»։ Ներկայացումն անցել է առնվազն հինգ նախնական ընթերցում[11], նախքան բեմադրվել է օֆֆ-Բրոդվեյի 37 Arts թատրոնում։ Ներկայացումը տեղի է ունեցել 2008 թվականի հունվարից հուլիս ընկած ժամանակահատվածում և դարձել է «Outer Critics Circle Award»-ի բացարձակ հաղթողը, ինչպես նաև շահել է երկու Դրամա Դեսկ և մեկ Obie մրցանակ։ Իր համար Լին-Մանուել Միրանդան արժանացել է « Theatre World Award»-ին (մրցանակը շնորհվում է Բրոդվեյի կամ օֆֆ-Բրոդվեյի բեմերում լավագույն առաջնաբեմի համար)։ Սա ապահովել է ներկայացմանը 2008 թվականին Բրոդվեյում մեկնարկին, որը տեղի է ունեցել Ռիչարդ Ռոջերսի թատրոնում[14]։ Ներկայացումը առաջադրվել է 13 Թոնի մրցանակի և շահել դրանցից 4-ը, այդ թվում՝ «Լավագույն մյուզիքլ» և «Լավագույն սցենար»։ 

Միրանդան ներկայացվել է «Մյուզիքլում տղամարդու լավագույն դեր» անվանակարգում։ 2009 թվականին Միրանդան շահել է Գրեմմի երաժշտական թատրոնի լավագույն ալբոմի համար[15]։ «Բարձունքներում»-ը այն ժամանակ Միրանդայի միակ նախագիծը չէր։ 2007 թվականին նա հանդես է եկել որպես հյուր աստղ «Սոպրանոների կլանը» հեռուստասերիալի մի դրվագում[16]։ 2009 և 2010 թվականներին նրան կարելի է տեսնել «Դոկտոր Հաուս» հեռուստասերիալի վեցերորդ եթերաշրջանի երկու դրվագներում՝ «Կոտրվածը» և «Ուղեբեռ»։ Նաև 2009 թվականին նա սերտորեն համագործակցել է Սթիվեն Սոնդհայմի հետ և գրել է իսպանական տեքստեր Բրոդվեյում «Վեսթսայդյան պատմություն»-ի վերականգնված արտադրության համար[17][18]։

Հետագա կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2011 թվականին Միրանդան Թոմ Քիթի և Ամանդա Գրինի հետ միասին գրել է «Հասիր հաջողության» մյուզիքլը։ Ներկայացումը 2012 թվականին Բրոդվեյում ունեցել է սահմանափակ ցուցադրություն[19], հետագայում առաջադրվել է Թոնի մրցանակի՝ լավագույն նոր մյուզիքլի և լավագույն խորեոգրաֆիայի համար[20]։ 2011 թվականին Միրանդան հայտնվել է «Ամերիկյան ընտանիք» հեռուստասերիալի էպիզոդում, 2013 թվականին երկրորդ պլանի դեր է ստացել եթերից արագ հեռացված «Մի վնասիր» սերիալում։ Նաև 2013 թվականին Միրանդային որպես հյուր աստղ կարելի է տեսնել «Ինչպես հանդիպեցի ձեր մայրիկին» սիթքոմի «Bedtime Stories» դրվագում[21]։ 2014 թվականի մարտին Դիսնեյը վարձել է Միրանդային և Մարկ Մանչինային 2016 թվականին նախատեսված «Մոանա» մուլտֆիլմի համար երգեր գրելու։ Երկուսուկես տարի բառերի և երաժշտության հեղինակները սաունդթրեք են ստեղծել պոլինեզիացի աղջկա մասին մուլտֆիլմի համար։ Միրանդան չէր պլանավորում ձայնագրել սկավառակի համար, բայց «We Know The Way» երգի նրա ցուցադրական տարբերակը մտել է վերջնական աուդիոուղի[8]։

Համիլթոն-ամերիկյան մյուզիքլ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2008 թվականին, երբ արձակուրդում էր Մեքսիկայում, Լին-Մանուել Միրանդան կարդացել է Ալեքսանդր Համիլթոնի հիմնադիր հայրերից մեկի՝ Ռոն Չեռնովի կենսագրությունը։ Գիրքն այնքան է ոգեշնչել կոմպոզիտորին, որ նա գրել է ռեփ և կարդացել այն 2009 թվականի մայիսի 12-ին Սպիտակ տանը պոեզիայի երեկոյի ժամանակ, որտեղ նրան հրավիրել են ելույթ ունենալ «ցանկացած հին երգով, եթե նա ոչ մի նոր բան չունի»[22]։ Ավելի ուշ «Ալեքսանդր Համիլթոն» երգը դարձել է Բրոդվեյի սուպեր հիթի բացման համարը։ Միրանդան ասել է, որ «My Shot» երգը (Իմ շանսը) նա գրել է ավելի քան մեկ տարի՝ վերաշարադրելով տեքստը՝ Համիլթոնի ինտելեկտին հարգանքի տուրք մատուցելու համար։ Միրանդան անձամբ գրել է ողջ տեքստն ու երաժշտությունը, ինչպես նաև որոշել է կատարել գլխավոր դերը, թեև որոշ ժամանակ հակված է եղել Ահարոն Բերի դերին[23]։ «Համիլթոնը» բացվել է օֆֆ-Բրոդվեյի Հանրային թատրոնում 2015 թվականի հունվարին, բեմադրել է Թոմաս Քեյլը։ Մյուզիքլը դրական արձագանքներ է ստացել, ցուցադրությունը սպառվել է մինչև վերջ[24]։ Չերնովն ու Միրանդան Նյու Յորքի պատմական ընկերությունից ստացել են Պատմության ստեղծողների մրցանակ՝ մյուզիքլի վրա իրենց աշխատանքի համար[25]։ Բրոդվեյի նախացուցադրությունները սկսվել են Ռիչարդ Ռոջերսի թատրոնում 2015 թվականի հուլիսին, իսկ պրեմիերան կայացել է օգոստոսի 6-ին[26]։ 2016 թվականի մարտին «Համիլթոն» թատերախումբը հրավիրվել էր Սպիտակ տուն, որտեղ Միրանդան ռեփ է կարդացել արդեն ոչ թե Բարաք Օբամայի, այլ նրա հետ միասին[27]։ Թոնի 70-րդ մրցանակաբաշխության ժամանակ «Համիլթոնը» Միրանդային բերել է ևս երեք մրցանակ հետևյալ անվանակարգերում՝ «Լավագույն նոր մյուզիքլ», «Լավագույն Լիբրետո Մյուզիքլ» և «Լավագույն երաժշտություն կամ պոեզիա»։ Իր կատարման համար Միրանդան նաև առաջադրվել է որպես մյուզիքլի լավագույն դերասան, սակայն Լեսլիին պարտվել է մեկ կրտսերին, որը կատարել է Բուրի դերը[28]։ 2016 թվականի հուլիսի 9-ին Լին-Մանուելը վերջին անգամ նկարահանվել է Բրոդվեյում[29]։

Հեմիլթոնի հաջողությունից հետո[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2015 թվականին Միրանդան դարձել է «Աստղային պատերազմներ. ուժը արթնանում է» ֆիլմի սաունդթրեքի կոմպոզիտորներից մեկը՝ գրելով մի երգ, որը հնչում է Մազ Կանատայի ամրոցում[30]։ 2016 թվականի ապրիլին Ջոն Օլիվերի երեկոյան թոք շոուի ժամանակ նա կարդացել է կրակոտ ռեփ՝ կոչ անելով վերակառուցել Պուերտո Ռիկոյի պարտքը։ 2016 թվականին Էկրաններ է բարձրացել «Մոանան», իսկ Միրանդայի երաժշտությունը դրական արձագանքներ է ստացել քննադատներից[31][32][33]։ Ինքը՝ կոմպոզիտորը, ստացել է «Գրեմմի», «Critics' Choice Movie Awards», «Ոսկե գլոբուս» և «Օսկար» անվանակարգեր «How Far I' ll Go» երգի համար[34][35][36][37]։ 2017 թվականին Լին-Մանուել Միրանդան ստացել է Էմմիի անվանակարգ՝ 2016 թվականի հոկտեմբերին «Saturday Night Live» կատակերգական շոուում որպես հյուր հայտնվելու համար[38]։ 2017 թվականի հուլիսին կոմպոզիտոր Ալան Մենկենը հայտարարել է նաև, որ Միրանդայի հետ միասին սկսել է աշխատել «Փոքրիկ ջրահարսը» կինեմատոգրաֆիական ռիմեյքի երգերի վրա[39]։ 2018 թվականի մարտին հայտարարվել է, որ Լին-Մանուել Միրանդան կխաղա արկածախնդիր Լի Սկորսբիի դերը Ֆիլիպ Փուլմանի «Մութ սկիզբներ» վեպերի հեռուստատեսային ադապտացիայում։ Նկարահանումները սկսվել են 2018 թվականի հուլիսին[40]։ 2018 թվականի մայիսից Միրանդան հնչյունավորել է Բադ-ռոբոտին (Fenton Kryakshell-Cabrera) 1987 թվականի «Duck stories» անիմացիոն շարքի վերագործարկման ժամանակ[41]։ 2018 թվականի դեկտեմբերին էկրան է բարձրացել Ռոբ Մարշալի «Մերի Փոփինսը վերադառնում է ֆիլմը», որտեղ Միրանդան խաղացել է գլխավոր հերոսներից մեկի՝ Լապտեր Ջեքի դերը, այնպիսի աստղերի ընկերակցությամբ, ինչպիսիք են Էմիլի Բլանթը (Մերի), Քոլին Ֆիրթը և Անժելա Լենսբերին[42]։ 2008 թվականից մշակման փուլում գտնվող «Բարձունքներում» ֆիլմի նկարահանումները սկսվել են 2019 թվականի հունիսին։ Միրանդան, որը ավելի վաղ հայտարարել էր, որ չի խաղալու Ուսնավիի դերը, այլ կարող է հանդես գալ որպես այլ կերպար, մարմնավորել է պիրոգավաճառին[43][44]։ Ֆիլմը մեծ էկրան է բարձրացել և միաժամանակ հայտնվել է «HBO Max» հարթակում 2021 թվականի հունիսին՝ «COVID-19» համաճարակի հետ կապված գրեթե մեկ տարվա ուշացումից հետո[45]։ Միրանդան տասնմեկ երգ է գրել «Sony Pictures Animation» ստուդիայի «Վիվո» անիմացիոն ֆիլմի համար, որում նաև հնչյունավորել է գլխավոր դերը։ Ֆիլմի պրեմիերան կայացել է «Netflix»-ում 2021 թվականի օգոստոսին[46][47][48]։ 2018 թվականին հայտնի է դարձել, որ Միրանդան նախատեսում է իր դեբյուտը կատարել որպես ռեժիսոր, և այս դերում նրա առաջին աշխատանքը Ջոնաթան Լարսոնի ինքնակենսագրական մյուզիքլի ադապտացիան էր, որը կոչվում էր «Տիկ-Տակ, բու՜մ»։ «Հարգելի Էվան Հանսեն» մյուզիքլի լիբրետոյի հեղինակը Սթիվեն Լևենսոնն է[49][50]։ Միրանդան պրոդյուսեր է Ռոն Հովարդի և Բրայան Գրեյզերի հետ[50]։ Ֆիլմի պրեմիերան կայացել է «Netflix»-ում 2021 թվականի նոյեմբերին[51][52]։ Նույն ամսին էկրան է բարձրացել «Disney» ընկերության «Էնկանտո» մուլտիպլիկացիոն ֆիլմը, որի երգերի համար Միրանդան գրել է բառեր և երաժշտություն։ Նախագծի մասին առաջին անգամ հայտարարվել էր դեռևս 2016 թվականին՝ «Մոանա»-ի գովազդային արշավի ժամանակ։ Կոմպոզիտորը միացել է նախագծին մշակման փուլում և ավելի ուշ հույս է հայտնել, որ իրեն կհաջողվի աշխատել «Disney»-ի հետ սկզբից մինչև վերջ։ «Կենդանապոլիս»-ի ռեժիսորներ Ջարեդ Բուշը և Բայրոն Հովարդը հայտարարել են, որ իրենց հաջորդ աշխատանքը կլինի «Լատինո-ամերիկյան մյուզիքլը մեծ ընտանիքի և Լին-Մանուել Միրանդայի հետ համագործակցության դժվարությունների մասին»։ 2018 թվականին ռեժիսորները ստեղծագործական խմբի հետ միասին, որի կազմում էր նաև կոմպոզիտորը, ուղևորություն են կատարել Կոլումբիա, որտեղ հանդիպել են տեղի ճարտարապետների, խոհարարների և ժողովրդական արվեստի վարպետների հետ։ Միրանդան հանդես է եկել ոչ միայն որպես երաժշտական տնօրեն, այլև սցենարի համահեղինակ[53][54]։

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միրանդան 2010 թվականին ամուսնացել է իր ավագ դպրոցի ընկերուհու՝ Վանեսա Նադալի հետ[55]։ Հարսանիքին Միրանդան բոլոր ներկաների հետ կատարել է «Fiddler on the Roof To Life» երգը։ Նադալը փաստաբան է աշխատել «Jones Day» անունով ընկերությունում։ 2014 թվականի նոյեմբերին զույգը որդի է ունեցել՝ Սեբաստիան։ 2017 թվականի դեկտեմբերի 3-ին հայտնի է դարձել, որ զույգը սպասում է երկրորդ երեխայի լույս աշխարհ գալուն։ Նրանց երկրորդ որդին՝ Ֆրանցիսկոն, ծնվել է 2018 թվականի փետրվարին։

Մրցանակներ և անվանակարգեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կինո և հեռուստատեսություն

Տարի Մրցանակ Կատեգորիա Առաջադրված աշխատանք Ներքևի գիծ
2014 «Էմմի» մրցանակ Բացառիկ օրիգինալ երգ Rhymes with Mando («Քնջութի փողոց» հաղորդումից) Առաջադրված
«Էմմի» փրայմթայմ մրցանակ Բացառիկ բնօրինակ բառեր և երաժշտություն 67-րդ Թոնի մրցանակ Հաղթանակ
2016 Ոսկե գլոբուս 5-ից 4 How Far I’ll Go Առաջադրված
Օսկար Լավագույն երգ Առաջադրված
2017 ԱՄՆ պրոդյուսերների գիլդի մրցանակ Լավագույն ոչ ֆանտաստիկ հեռուստածրագիր Համիլթոնի Ամերիկա Առաջադրված
Էմմի Կատակերգական հեռուստասերիալի լավագույն հյուր դերասան Saturday Night Live Առաջադրված
2018 Զսպեք ձեր խանդավառությունը Առաջադրված
2019 Ոսկե գլոբուս Լավագույն դերասան-կատակերգություն կամ մյուզիքլ Մերի Փոփինսը վերադառնում է Առաջադրված
Սպուտնիկ Լավագույն դերասան (կատակերգություն կամ մյուզիքլ) Առաջադրված
Էմմի Լավագույն մինի-սերիալ (որպես գործադիր պրոդյուսեր) Ֆոսի / Վերդոն Առաջադրված
2020 ԱՄՆ պրոդյուսերների գիլդի մրցանակ Լավագույն մինի-սերիալ Առաջադրված
Ոսկե գլոբուս Լավագույն մինի-սերիալ կամ հեռուստաֆիլմ (որպես գործադիր պրոդյուսեր) Առաջադրված
2021 Էմմի Լավագույն հատուկ ժապավեն (որպես պրոդյուսեր) Համիլթոն Հաղթանակ
Մինի սերիալի կամ ֆիլմի լավագույն դերասան Առաջադրված
Ոսկե գլոբուս Լավագույն ֆիլմ-կատակերգություն կամ մյուզիքլ (որպես գործադիր պրոդյուսեր) Առաջադրված
Լավագույն դերասան-կատակերգություն կամ մյուզիքլ Առաջադրված
ԱՄՆ պրոդյուսերների գիլդի մրցանակ Հեռուստատեսության կամ հոսքային ծառայության կողմից թողարկված լավագույն ֆիլմը Հաղթանակ
Դեթրոյթի կինոքննադատների միություն Լավագույն ռեժիսոր Տիկ-տակ, բու՜մ Հաղթանակ
2022 Ամերիկայի ռեժիսորների գիլդի մրցանակ Լավագույն ռեժիսուրա- դեբյուտային ֆիլմ Առաջադրված
ԱՄՆ պրոդյուսերների գիլդի մրցանակ Լավագույն թատերական ֆիլմ Առաջադրված
Ոսկե գլոբուս Լավագույն ֆիլմ-կատակերգություն կամ մյուզիքլ (որպես պրոդյուսեր) Առաջադրված
Լավագույն երգ Dos Oruguitas Առաջադրված
Քննադատների ընտրություն Լավագույն երգ Առաջադրված
Օսկար Լավագույն երգ Առաջադրված
Էննի Լավագույն երաժշտություն-լիամետրաժ ֆիլմ Էնկանտո Հաղթանակ
Վիվո Առաջադրված
Սպուտնիկ Լավագույն ռեժիսոր Տիկ-տակ, բու՜մ Առաջադրված
Լավագույն երգ Colombia, Mi Encanto Հաղթանակ
Հեղինակային մրցանակ Հաղթանակ

Գրեմմի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարի Կատեգորիա Առաջադրված աշխատանք Ընդամենը
2009 Երաժշտական թատրոնի լավագույն ալբոմ «Բարձունքներում» Հաղթանակ[56]
2016 Երաժշտական թատրոնի լավագույն ալբոմ «Համիլթոն» Հաղթանակ[57]
2018 Տեսողական մեդիայի համար գրված լավագույն երգը «How Far I’ll Go» («Մոանա») Հաղթանակ[58][59]
Լավագույն կոմպոզիտային սաունդթրեք տեսողական լրատվամիջոցների համար «Մոանա» Առաջադրված

[58]

Պուլիցերյան մրցանակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարի Առաջադրված աշխատանք Կատեգորիա Ընդամենը
2009 «Բարձունքներում» Լավագույն դրամա Առաջադրված

[60]

2016 «Համիլթոն» Հաղթանակ[61]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Internet Broadway Database — 2000.
  2. 2,0 2,1 Murray L. Encyclopædia Britannica
  3. http://www.theatreworldawards.org/past-recipients.html
  4. http://www.pulitzer.org/winners/lin-manuel-miranda
  5. https://www.amacad.org/new-members-2023
  6. Գրեմմի — 1958.
  7. Amber Jamieson (2016 թ․ ապրիլի 18). «Hamilton wins Pulitzer prize for drama: 'a landmark American musical'». theguardian.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 3-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 26-ին.
  8. 8,0 8,1 Jon Burlingame (2016 թ․ նոյեմբերի 4). «'Moana' Offers Lin-Manuel Miranda a Break From 'Hamilton'». variety.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ ապրիլի 5-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 26-ին.
  9. Evans, Greg (2020 թ․ հունիսի 22). «Lin-Manuel Miranda Confirms New Disney Animated Movie Set In Colombia». Deadline (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 28-ին.
  10. Sullivan, Lindsey (2021 թ․ մարտի 24). «Disney's Encanto, Featuring Songs by Lin-Manuel Miranda, to Hit Theaters in November». Broadway.com. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 8-ին. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 19-ին.
  11. 11,0 11,1 11,2 «Lin-Manuel Miranda: Scaling the Heights». www.broadway.com (անգլերեն). 2007 թ․ հունվարի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 26-ին.
  12. Jeff MacGregor (2015 թ․ նոյեմբերի 12). «Meet Lin-Manuel Miranda, the Genius Behind "Hamilton," Broadway's Newest Hit». www.smithsonianmag.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 18-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 26-ին.
  13. Zach Schonfeld (2016 թ․ հունիսի 13). «The High School Teacher Who Introduced Lin-Manuel Miranda to Alexander Hamilton». www.newsweek.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 25-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 26-ին.
  14. Kenneth Jones (2007 թ․ հուլիսի 26). «In the Heights Will Play Broadway's Richard Rodgers Starting February 2008». www.playbill.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունվարի 17-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 26-ին.
  15. «In the Heights Wins Big at 51st Annual Grammy Awards». www.broadway.com (անգլերեն). 2009 թ․ փետրվարի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 26-ին.
  16. «Profile: Lin-Manuel Miranda». Broadway.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հուլիսի 30-ին.
  17. Cohen, Patricia (2009 թ․ մարտի 11). «Same City, New Story». The New York Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 12-ին.
  18. McCarter, Jeremy (2008 թ․ օգոստոսի 24). «This Could Drive a Person Crazy». New York Magazine. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 18-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 17-ին.
  19. Gordon, David. «Broadway’s Bring It On Sets New December 2012 Closing Date» Արխիվացված 2017-05-17 Wayback Machine, theatermania.com, October 16, 2012
  20. Gans, Andrew (2013 թ․ ապրիլի 30). «Nominations Announced for 67th Annual Tony Awards; Kinky Boots Earns 13 Nominations». Playbill.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 3-ին.
  21. Rothman, Lily (2013 թ․ նոյեմբերի 26). «The 7 Best Rhymes From the All-Verse Episode of 'How I Met Your Mother'». Time Magazine. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ ապրիլի 5-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 12-ին.
  22. Herb Scribner (2018 թ․ մարտի 8). «Lin-Manuel Miranda unveils trivia facts about 'Hamilton' at Qualtrics event». deseretnews.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 6-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 27-ին.
  23. Rebecca Mead (2015 թ․ փետրվարի 9). «All About the Hamiltons». newyorker.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 27-ին.
  24. Gioia, Michael (2015 թ․ օգոստոսի 6). «History in the Making – Revolutionary Musical 'Hamilton' Opens on Broadway Tonight». Playbill. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 12-ին.
  25. Rickwald, Bethany (2015 թ․ հոկտեմբերի 29). «Ron Chernow and Lin-Manuel Miranda to Be Honored by New-York Historical Society». TheaterMania.com. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  26. Gioia, Michael (2015 թ․ փետրվարի 24). «Revolutionaries, Turn Up! Lin-Manuel Miranda's 'Hamilton' Will Head To Broadway This Summer». Playbill. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ փետրվարի 25-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 12-ին.
  27. Tsioulcas, Anastasia (2016 թ․ մարտի 15). «'Hamilton' Freestyles At The White House. Mic Drop». NPR Music Radio. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 15-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 16-ին.
  28. Nordyke, Kimberly (2016 թ․ հունիսի 12). «Tony Awards: The Winners List». The Hollywood Reporter. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 28-ին.
  29. Marks, Peter (2016 թ․ հունիսի 16). «Hurry up, 'Hamilton' fans: Lin-Manuel Miranda announces departure date from show». The Washington Post. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 20-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 16-ին. {{cite news}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն)
  30. JOANNA ROBINSON (2016 թ․ մայիսի 6). «Lin-Manuel Miranda and J.J. Abrams Unveil New Star Wars: The Force Awakens Easter Egg». vanityfair.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 13-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 27-ին.
  31. Stewart, Sara (2016 թ․ նոյեմբերի 22). «'Moana' has some of Disney's best music ever». New York Post. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 13-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 12-ին.
  32. Phillips, Michael (2016 թ․ նոյեմբերի 22). «'Moana' review: With songs from Lin-Manuel Miranda, Dwayne Johnson sails into another Disney hit». Chicago Tribune. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 13-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 12-ին.
  33. Travers, Peter (2016 թ․ նոյեմբերի 23). «'Moana' Review: Disney's Animated Polynesian Musical Is a Feminist Delight». Rolling Stone. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 13-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 12-ին.
  34. «Golden Globes 2017: Complete Winners List». The Hollywood Reporter. 2017 թ․ հունվարի 8. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 12-ին.
  35. Coggan, Devan (2016 թ․ դեկտեմբերի 1). «Critics' Choice Awards 2017 nominees announced». Entertainment Weekly. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 19-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 12-ին.
  36. «Oscar Nominations: Complete List». Variety. 2017 թ․ հունվարի 24. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 24-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 12-ին.
  37. Lynch, Joe (2017 թ․ նոյեմբերի 28). «Grammys 2018: See the Complete List of Nominees». Billboard. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 12-ին.
  38. «Emmys 2017: Full List of Nominations». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 21-ին.
  39. Summer Lin (2017 թ․ հուլիսի 17). «Lin-Manuel Miranda Will Write New Songs for The Little Mermaid». elle.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 22-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 27-ին.
  40. Henry Chu (2018 թ․ հուլիսի 27). «Lin-Manuel Miranda, James McAvoy, Ruth Wilson Cast in BBC's 'His Dark Materials'». variety.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 19-ին.
  41. Evans, Greg (2018 թ․ ապրիլի 13). «Lin-Manuel Miranda DuckTales Debut Sets Date, Highlights New 'Duck Week'». Deadline: Hollywood. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 20-ին.
  42. Megan Friedman (2017 թ․ մարտի 6). «Here's the First Look at Emily Blunt and Lin-Manuel Miranda in 'Mary Poppins Returns'». elle.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 27-ին.
  43. Cox, Gordon (2016 թ․ սեպտեմբերի 27). «'Hamilton' Star Lin-Manuel Miranda Is Ready for His Next Coup». Variety. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
  44. «Lin-Manuel Miranda to Play the Piragua Guy in In the Heights Movie». www.theatermania.com. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունիսի 15-ին.
  45. AIDA YLANAN (2021 թ․ ապրիլի 30). «Be among the first to see 'In the Heights' at L.A. Latino International Film Festival». www.latimes.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 11-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 12-ին.
  46. Gans, Andrew (2016 թ․ դեկտեմբերի 15). «Sony Animation Fast Tracks Lin-Manuel Miranda's Vivo». Playbill. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 13-ին.
  47. D'Alessandro, Anthony (2020 թ․ ապրիլի 24). «'Spider-Man: Homecoming' Sequel Pushes 'Doctor Strange 2' To 2022 As Disney & Sony Team On Release Date Changes». Deadline Hollywood. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 24-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 13-ին.
  48. «Lin-Manuel Miranda's animated musical movie 'Vivo' moves to Netflix». NBC News (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 13-ին.
  49. McPhee, Ryan (2018 թ․ հուլիսի 19). «Lin-Manuel Miranda to Direct Film Adaptation of Tick, Tick... BOOM!». Playbill. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 19-ին.
  50. 50,0 50,1 Fleming., Mike Jr. (2018 թ․ հուլիսի 19). «Imagine Sets Lin-Manuel Miranda's Helming Debut: Rent Creator Jonathan Larson's Tick, Tick... Boom!; Evan Hansen's Steven Levenson Scripting». Deadline. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ փետրվարի 13-ին.
  51. Kroll, Justin (2019 թ․ հունիսի 19). «Netflix Lands Lin-Manuel Miranda's 'Tick, Tick… Boom!' (EXCLUSIVE)». Variety. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 13-ին.
  52. Fleming, Mike Jr. (2021 թ․ հունվարի 12). «Netflix Unveils A 2021 Film Slate With Bigger Volume & Star Wattage; Scott Stuber On The Escalating Film Ambition». Deadline Hollywood. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 12-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 13-ին.
  53. Carey, Meredith (2021 թ․ նոյեմբերի 24). «On Location: The Colombian Towns, Architecture, and Music that Inspired Disney's Encanto». Condé Nast Traveler. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2021 թ․ դեկտեմբերի 27-ին. {{cite news}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն)
  54. JOHN HAZELTON (2022 թ․ հունվարի 17). «'Encanto' filmmakers talk working with Lin-Manuel Miranda to create "a definitive Latin American Disney musical"». www.screendaily.com (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 11-ին.
  55. Brady, Lois Smith (2010 թ․ սեպտեմբերի 10). «Vows: Vanessa Nadal and Lin Miranda». The New York Times. ISSN 0362-4331. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 3-ին. {{cite news}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն)
  56. «2009 Grammy Award Winners». Billboard.com. 2009 թ․ փետրվարի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 28-ին.
  57. «2016 Grammy Awards: Complete list of winners and nominees». Los Angeles Times. 2016 թ․ փետրվարի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 6-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 28-ին.
  58. 58,0 58,1 «Grammy Nominations 2018: Complete List». Variety (անգլերեն). 2017 թ․ նոյեմբերի 28. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 22-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 28-ին.
  59. «Grammy Awards 2018: The winners' list». USA Today. 2018 թ․ հունվարի 28. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 11-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 28-ին.
  60. «Lynn Nottage Wins 2009 Pulitzer Prize for Ruined». Broadway.com. 2009 թ․ ապրիլի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 28-ին.
  61. «Hamilton by Lin-Manuel Miranda wins Pulitzer for drama». The Telgegraph. 2016 թ․ ապրիլի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 28-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լին-Մանուել Միրանդա» հոդվածին։