Եռագույն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կոռնելիս Կլաս վան Վիրինգեն, Ջիբրալթարի ճակատամարտ, նավախելին նիդերլանդական եռագույնն է

Եռագույն (ֆր.՝ tricolore — «եռագույն»), դրոշ՝ կազմված երեք տարբեր գույների շերտերից[1]։

Համարվում է, որ առաջին եռագույնը[2], այսպես կոչված արքայազնի դրոշը, ստեղծվել է Նիդերլանդներում Յոթ գավառների՝ հանուն անկախության մղած պատերազմի ժամանակ։ Այն եղել է պաստառ՝ կազմված նարնջագույն, սպիտակ ու կապույտ հորիզոնական շերտերից, որոնց եղել են արքայազն Վիլհելմ Օրանցու հերալդիկ գույները։ Ստույգ հայտնի է, որ դրոշն օգտագործվել է 1573 թվականին Լեյդենի պաշարման ժամանակ[3]։ Այդ դրոշի հիման վրա են ստեղծվել Նիդերլանդների ու Լյուքսեմբուրգի ներկայիս դրոշները, ինչպես նաև 1928-1994 թվականներին օգտագործված Հարավաֆրիկյան Հանրապետության դրոշը[4][5]։ Նաև համարվում է, որ Օրանցի արքայազնի դրոշն է ոգեշնչել ստեղծել եռագույններ Ֆրանսիայում ու Ռուսաստանում[2]։

Էժեն Դելակրուա, Ժողովրդին առաջնորդող ազատությունը, ազատությունը խորհրդանշող կնոջ ձեռքում ֆրանսիական եռագույնն է

Հավանաբար ամենահայտնի եռագույնը Ֆրանսիայի դրոշն է։ Այն կազմված է երեք ուղղահայաց շերտերից՝ կապույտ, սպիտակ և կարմիր, և ստեղծվել է Ֆրանսիական հեղափոխության ժամանակ։ Դրա համար հիմք է ծառայել նիդերլանդական եռագույնը, բայց ոչ միայն։ Հեղափոխության սկզբում՝ 1789 թվականին, հին դրոշը չեղարկվել է, սակայն նորը չի հաստատվել։ Ժողովուրդն օգտագործել է ամենատարբեր գույների ու դրանց համադրություններով գլխարկանշաններ՝ սպիտակ ու կարմիր, սպիտակ ու կանաչ, սև։ Քաղաքացիների շրջանում տարածված էին կապույտ ու կարմիր գլխարկանշանները, որոնք Փարիզի հերալդիկ գույներն էին։ Նույն 1789 թվականի վերջին թագավոր Լյուդովիկոս XVI-ը որպես հաշտության նշան ավելացրել է սպիտակը՝ ֆրանսիացի միապետների ավանդական գույնը[6]։ 1790 թվականի հոկտեմբերի 21-ին նոր եռագույն դրոշը հաստատվել է Ազգային խորհրդի դեկրետով։ Ֆրանսիական դրոշի գույների հերթականությունն սկզբնական շրջանում փոփոխվել է, սակայն անփոփոխ է մնում 1812 թվականից[7]։

Հետագայում եվրոպական բազմաթիվ երկրներ, ինչպես նաև արևմտյան ու կենտրոնական Աֆրիկայի երկրները, որ նախկինում եղել էին Ֆրանսիայի գաղութներ, որպես պետական դրոշներ հաստատել են եռագույններ[8]։

Տարբերում են ուղղահայաց (Ֆրանսիա, Մեքսիկա, Ռումինիա, Բելգիա, Իտալիա, Մոլդովա) և հորիզոնական (Հայաստան, Նիդերլանդներ, Գերմանիա, Ռուսաստան) եռագույններ։

Եռագույնների օրինակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Flag of Azerbaijan.svg
Ադրբեջան
Flag of Armenia.svg
Հայաստան
Flag of Afghanistan (2013–2021).svg
Աֆղանստան
Flag of Belgium.svg
Բելգիա
Flag of Bulgaria.svg
Բուլղարիա
Flag of Bolivia.svg
Բոլիվիա
Flag of Hungary.svg
Հունգարիա
Flag of Venezuela.svg
Վենեսուելա
Flag of Gabon.svg
Գաբոն
Flag of Ghana.svg
Գանա
Flag of Guinea.svg
Գվինեա
Flag of Germany.svg
Գերմանիա
Flag of Egypt.svg
Եգիպտոս
Flag of India.svg
Հնդկաստան
Flag of Iraq.svg
Իրաք
Flag of Iran.svg
Իրան
Flag of Ireland.svg
Իռլանդիա
Flag of Italy.svg
Իտալիա
Flag of Yemen.svg
Եմեն
Flag of Cameroon.svg
Կամերուն
Flag of Colombia.svg
Կոլումբիա
Flag of Côte d'Ivoire.svg
Կոտ դ'Իվուար
Flag of Kurdistan.svg
Քուրդիստան
Flag of Lesotho.svg
Լեսոտո
Flag of Libya.svg
Լիբիա
Flag of Lithuania.svg
Լիտվա
Flag of Luxembourg.svg
Լյուքսեմբուրգ
Flag of Malawi.svg
Մալավի
Flag of Mali.svg
Մալի
Flag of Mexico.svg
Մեքսիկա
Flag of the Netherlands.svg
Նիդերլանդներ
Flag of Paraguay.svg
Պարագվայ
Flag of Russia.svg
Ռուսաստան
Flag of Rwanda.svg
Ռուանդա
Flag of Romania.svg
Ռումինիա
Flag of Senegal.svg
Սենեգալ
Flag of Serbia.svg
Սերբիա
Flag of Syria.svg
Սիրիա
Flag of Slovakia.svg
Սլովակիա
Flag of Slovenia.svg
Սլովենիա
Flag of Sierra Leone.svg
Սիերա Լեոնե
Flag of Tajikistan.svg
Տաջիկստան
Flag of France.svg
Ֆրանսիա
Flag of Croatia.svg
Խորվաթիա
Flag of Chad.svg
Չադ
Flag of Ecuador.svg
Էկվադոր
Flag of Estonia.svg
Էստոնիա
Flag of Ethiopia.svg
Եթովպիա

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Триколор // Большой толковый словарь русского языка / Гл. ред. С. А. Кузнецов. — Санкт-Петербург: Норинт, 1998; Публикуется в авторской редакции 2014 года.
  2. 2,0 2,1 Hans Slomp Europe, a Political Profile: An American Companion to European Politics. — Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2011. — Т. Volume I. — P. 736. — 868 p. — ISBN 978-0-313-39181-1
  3. Jean Rey Histoire du drapeau, des couleurs et des insignes de la Monarchie française, précédée de l'histoire des enseignes militaires chez les anciens. — Paris: Techener, 1837. — Т. 2. — С. 503, 514—515.
  4. Whitney Smith։ «Flag of the Netherlands»։ Encyclopædia Britannica (անգլերեն)։ Վերցված է 2017-06-05 
  5. Elirea Bornman Post-Apartheid South Africa: a Inited or s Divided Nation? // Symbols that Bind, Symbols that Divide: The Semiotics of Peace and Conflict / Editors: Scott L. Moeschberger, Rebekah A. Phillips DeZalia. — Springer, 2014. — P. 186. — ISBN 978-3-319-054463-6
  6. Ferdinand Pouy Histoire des cocardes: blanches, noires, vertes et tricolores. — Paris: Baur et Détaille, 1872. — С. 10—11.
  7. drapeau tricolore // Франция. Большой лингвострановедческий словарь / Под общей редакцией доктора филологических наук, профессора Л. Г. Ведениной. — Москва: АСТ-Пресс, 2008. — С. 308. — 976 с. — ISBN 978-5-462-00894-8
  8. Whitney Smith։ «Flag of France»։ Encyclopædia Britannica (անգլերեն)։ Վերցված է 2017-06-05