«Դիոգենես Լայերտացի»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ →«Նշանավոր փիլիսոփաների կյանքը, ուսմունքն ու հայացքները» աշխատություն: վերջակետների ուղղում, փոխարինվեց: ն: → oգտվելով [[Վիքիպեդիա:Ավտո... |
No edit summary |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Տեղեկաքարտ Փիլիսոփա |
{{Տեղեկաքարտ Փիլիսոփա |
||
⚫ | |||
| անուն =Դիոգենես Լայերտացի |
|||
⚫ | |||
| գույն =green |
|||
| պատկեր = Laertii Diogenis De Vitis Dogmatis et Apophthegmatis Eorum Qui in Philosophia Claruerunt.jpg |
|||
| գույն = (հետևի պլանի գույնը) |
|||
| նկարագրում =Կենսագիր |
|||
| ծնունդ = անհայտ |
|||
| մահ = անհայտ |
|||
|դպրոց_ավանդ = |
|||
|գլխավոր_հետաքրքրություններ = Փիլիսոփայության պատմություն, կենսագրություն |
|||
|գրառելի_գաղափարներ = |
|||
| ազդեցություններ = անհայտ |
|||
| ազդեցածներ = անհայտ |
|||
}} |
}} |
||
[[Պատկեր:Laertii Diogenis De Vitis Dogmatis et Apophthegmatis Eorum Qui in Philosophia Claruerunt.jpg|մինի|Լայերտացու «Նշանավոր փիլիսոփաների կյանքն ու հայացքները» երկի 1594թ. հրատարակության տիտղոսաթերթը]] |
[[Պատկեր:Laertii Diogenis De Vitis Dogmatis et Apophthegmatis Eorum Qui in Philosophia Claruerunt.jpg|մինի|Լայերտացու «Նշանավոր փիլիսոփաների կյանքն ու հայացքները» երկի 1594թ. հրատարակության տիտղոսաթերթը]] |
||
'''Դիոգենես Լայերտացի''' ({{polytonic|Διογένης Λαέρτιος}}, ''Diogenes Laertios''; մ.թ. 3-րդ դար), հույն փիլիսոփաների և [[Անտիկ հունական փիլիսոփայություն|Անտիկ հունական փիլիսոփայության]] կենսագիր և պատմագիր։ Հեղինակի մասին կենսագրական տվյալ գրեթե չեն պահպանվել։ Նրա «Նշանավոր փիլիսոփաների կյանքը, ուսմունքն ու հայացքները» ({{lang-el|Βίοι καὶ γνῶμαι τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ εὐδοκιμησάντων}}) 10 գրքից բաղկացած երկը համարվում է հույն փիլիսոփայության պատմության ուսումնասիրության կարևորագույն աղբյուրներից մեկը։ |
'''Դիոգենես Լայերտացի''' ({{polytonic|Διογένης Λαέρτιος}}, ''Diogenes Laertios''; մ.թ. 3-րդ դար), հույն փիլիսոփաների և [[Անտիկ հունական փիլիսոփայություն|Անտիկ հունական փիլիսոփայության]] կենսագիր և պատմագիր։ Հեղինակի մասին կենսագրական տվյալ գրեթե չեն պահպանվել։ Նրա «Նշանավոր փիլիսոփաների կյանքը, ուսմունքն ու հայացքները» ({{lang-el|Βίοι καὶ γνῶμαι τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ εὐδοκιμησάντων}}) 10 գրքից բաղկացած երկը համարվում է հույն փիլիսոփայության պատմության ուսումնասիրության կարևորագույն աղբյուրներից մեկը։ |
||
==Անունն ու անվան ծագումնաբանության |
== Անունն ու անվան ծագումնաբանության խնդիր == |
||
Առ այսօր անհայտ է մնում կենսագրի իսկական և անվան ճիշտ գրությունը։ Դիոգենես Լայերտացի անվանաձևը ենթադրում է, որ ինչպես ընդունված է եղել անտիկ աշխարհում, նրա անվան երկրորդ հատվածը նշանակում է, թե որտեղ է նա ծնվել։ Սակայն Լայերտ կամ նման այլ քաղաքի անվանում չի հանդիպում ու հիշատակվում հին աշխարհի տեղանունների թվում։ |
Առ այսօր անհայտ է մնում կենսագրի իսկական և անվան ճիշտ գրությունը։ Դիոգենես Լայերտացի անվանաձևը ենթադրում է, որ ինչպես ընդունված է եղել անտիկ աշխարհում, նրա անվան երկրորդ հատվածը նշանակում է, թե որտեղ է նա ծնվել։ Սակայն Լայերտ կամ նման այլ քաղաքի անվանում չի հանդիպում ու հիշատակվում հին աշխարհի տեղանունների թվում։ |
||
Ուսումնասիրողները տարբերակ են առաջ քաշում, որ նա կարող է ծնված լինել [[Կիլիկիա]]յի Լաերտի քաղաքում։ Լայերտի անվան մեկ այլ ստուգաբանությամբ, այն կարող է փոխառնված լինել [[Հոմերոս]]ի հայտնի ստեղծագործությունից, որում διογενής ([[Զևս]]ի որդի), и հին հունարեն. Λᾱερτιάδης (Լայերտաի որդի) - նշանակությունն ունի և [[Ոդիսևս]]ին բնորոշող մականուններից մեկն էր։ Մասնագետների շրջանում քննարկվում է նաև տարբերակ, որ հեղինակը որպես այդպիսին մտացածին է և իրականում հայտնի չէ այդ անվան տակ ստեղծագործած հեղինակ-հեղինակների իրական անունները։ |
Ուսումնասիրողները տարբերակ են առաջ քաշում, որ նա կարող է ծնված լինել [[Կիլիկիա]]յի Լաերտի քաղաքում։ Լայերտի անվան մեկ այլ ստուգաբանությամբ, այն կարող է փոխառնված լինել [[Հոմերոս]]ի հայտնի ստեղծագործությունից, որում διογενής ([[Զևս]]ի որդի), и հին հունարեն. Λᾱερτιάδης (Լայերտաի որդի) - նշանակությունն ունի և [[Ոդիսևս]]ին բնորոշող մականուններից մեկն էր։ Մասնագետների շրջանում քննարկվում է նաև տարբերակ, որ հեղինակը որպես այդպիսին մտացածին է և իրականում հայտնի չէ այդ անվան տակ ստեղծագործած հեղինակ-հեղինակների իրական անունները։ |
||
==«Նշանավոր փիլիսոփաների կյանքը, ուսմունքն ու հայացքները» աշխատություն== |
== «Նշանավոր փիլիսոփաների կյանքը, ուսմունքն ու հայացքները» աշխատություն == |
||
Որոշակի դժվարություն է առաջացնում նաև Լայերտացու կենսագործունեության թվագրությունը։ Միանշանակ է, որ նա ապրել և ստեղծագործել է ավելի ուշ քան [[Սեքստ Էմպիրիկ]]ը, ում նա հիշատակում է իր աշխատության մեջ, սակայն և ապրել է ավելի վաղ, քան նեոպլատոնական, փիլիսոփա [[Ստեփանոս Բյուզանդացի]]ն` 527—565:<ref>Diogenes Laertius. Lives of eminent Philosophers, with an english translation by R. D. Hicks, vol. 1 I. London - Cambridge (Mass.), 1958, Testimonia, p. XLVI</ref> Ի դեպ, Ստեփանոս Բյուզանդացին առաջինն է, ով վկայակոչում է Դիոգենես Լայերտացուն։ |
Որոշակի դժվարություն է առաջացնում նաև Լայերտացու կենսագործունեության թվագրությունը։ Միանշանակ է, որ նա ապրել և ստեղծագործել է ավելի ուշ քան [[Սեքստ Էմպիրիկ]]ը, ում նա հիշատակում է իր աշխատության մեջ, սակայն և ապրել է ավելի վաղ, քան նեոպլատոնական, փիլիսոփա [[Ստեփանոս Բյուզանդացի]]ն` 527—565:<ref>Diogenes Laertius. Lives of eminent Philosophers, with an english translation by R. D. Hicks, vol. 1 I. London - Cambridge (Mass.), 1958, Testimonia, p. XLVI</ref> Ի դեպ, Ստեփանոս Բյուզանդացին առաջինն է, ով վկայակոչում է Դիոգենես Լայերտացուն։ |
||
Տող 30. | Տող 19. | ||
{{Փիլիսոփայություն}} |
{{Փիլիսոփայություն}} |
||
{{Արտաքին հղումներ}} |
|||
[[Կատեգորիա:Անտիկ դարաշրջանի հույն փիլիսոփաներ]] |
[[Կատեգորիա:Անտիկ դարաշրջանի հույն փիլիսոփաներ]] |
||
[[Կատեգորիա:Հռետորներ]] |
[[Կատեգորիա:Հռետորներ]] |
||
[[Կատեգորիա:Կենսագիրներ]] |
[[Կատեգորիա:Կենսագիրներ]] |
||
<!-- interwiki --> |
09:48, 10 Հունիսի 2015-ի տարբերակ
Ծնվել է | 180 |
---|---|
Մահացել է | 240 |
Քաղաքացիություն | Հին Հռոմ |
Մասնագիտություն | պատմաբան, կենսագիր, բանաստեղծ, փիլիսոփա, փիլիսոփայության պատմաբան և գրող |
Գործունեության ոլորտ | փիլիսոփայություն |
Տիրապետում է լեզուներին | հին հունարեն[1][1] |
Diogenes Laërtius Վիքիպահեստում |
Դիոգենես Լայերտացի (Διογένης Λαέρτιος, Diogenes Laertios; մ.թ. 3-րդ դար), հույն փիլիսոփաների և Անտիկ հունական փիլիսոփայության կենսագիր և պատմագիր։ Հեղինակի մասին կենսագրական տվյալ գրեթե չեն պահպանվել։ Նրա «Նշանավոր փիլիսոփաների կյանքը, ուսմունքն ու հայացքները» (հուն․՝ Βίοι καὶ γνῶμαι τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ εὐδοκιμησάντων) 10 գրքից բաղկացած երկը համարվում է հույն փիլիսոփայության պատմության ուսումնասիրության կարևորագույն աղբյուրներից մեկը։
Անունն ու անվան ծագումնաբանության խնդիր
Առ այսօր անհայտ է մնում կենսագրի իսկական և անվան ճիշտ գրությունը։ Դիոգենես Լայերտացի անվանաձևը ենթադրում է, որ ինչպես ընդունված է եղել անտիկ աշխարհում, նրա անվան երկրորդ հատվածը նշանակում է, թե որտեղ է նա ծնվել։ Սակայն Լայերտ կամ նման այլ քաղաքի անվանում չի հանդիպում ու հիշատակվում հին աշխարհի տեղանունների թվում։ Ուսումնասիրողները տարբերակ են առաջ քաշում, որ նա կարող է ծնված լինել Կիլիկիայի Լաերտի քաղաքում։ Լայերտի անվան մեկ այլ ստուգաբանությամբ, այն կարող է փոխառնված լինել Հոմերոսի հայտնի ստեղծագործությունից, որում διογενής (Զևսի որդի), и հին հունարեն. Λᾱερτιάδης (Լայերտաի որդի) - նշանակությունն ունի և Ոդիսևսին բնորոշող մականուններից մեկն էր։ Մասնագետների շրջանում քննարկվում է նաև տարբերակ, որ հեղինակը որպես այդպիսին մտացածին է և իրականում հայտնի չէ այդ անվան տակ ստեղծագործած հեղինակ-հեղինակների իրական անունները։
«Նշանավոր փիլիսոփաների կյանքը, ուսմունքն ու հայացքները» աշխատություն
Որոշակի դժվարություն է առաջացնում նաև Լայերտացու կենսագործունեության թվագրությունը։ Միանշանակ է, որ նա ապրել և ստեղծագործել է ավելի ուշ քան Սեքստ Էմպիրիկը, ում նա հիշատակում է իր աշխատության մեջ, սակայն և ապրել է ավելի վաղ, քան նեոպլատոնական, փիլիսոփա Ստեփանոս Բյուզանդացին` 527—565:[2] Ի դեպ, Ստեփանոս Բյուզանդացին առաջինն է, ով վկայակոչում է Դիոգենես Լայերտացուն։
Ամենաուշ շրջանի փիլիսոփան, ով արժանանում է Դիոգենեսի Լայերտացու հիշտակմանը, դա Սատուրնինն է` Սեքստ Էմպիրիկի ամենահայտնի աշակերտը՝ ապրած մ.թ. 200-ականներին։ Սակայն և հեղինակը որևէ կերպ ուշադրության չի արժանացնում ուշ շրջանի հելլենիստական փիլիսոփայության ամենահայտնի նեոպլատոնական Պլոտինոսին` 203 - 269: Իսկ եթե հաշվի առնենք, որ հայտնի է Պլոտինոսի ստեղծագործելու թվագրության գործոնը` սկսած 250 թվականից, ապա ստացվում է, որ Դիոգենես Լայերտացու կյանքն ու ստեղծագործությունը կարելի է թվագրել մ.թ. 200- 250 թվականներով։[3]
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 CONOR.Sl
- ↑ Diogenes Laertius. Lives of eminent Philosophers, with an english translation by R. D. Hicks, vol. 1 I. London - Cambridge (Mass.), 1958, Testimonia, p. XLVI
- ↑ Диоген Лаэрций - О жизни, учениях и изречениях знаменитых философов, Диоген Лаэрций и его метод, Общие сведения о Диогене Лаэрции, стр. 6, Москва "Мысль" 1979
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դիոգենես Լայերտացի» հոդվածին։ |
|