Նյուտոնի օրենքներ

Դասական մեխանիկայի երեք հիմնական օրենքները ձևակերպել է Իսահակ Նյուտոնը 1687 թվականին։

Առաջին օրենք

Ամեն մի մարմին շարունակում է պահպանել դադարի կամ հավասարաչափ ուղղագիծ շարժման վիճակը, քանի դեռ հարկադրված չէ փոփոխել այդ վիճակը կիրառված ուժերի ազդեցությամբ:Սովորաբար այս օրենքը արտահայտվում է հետևյալ բանաձևով։

$\sum \mathbf {F} =0\;\Rightarrow \;{\frac {\mathrm {d} \mathbf {v} }{\mathrm {d} t}}=0.$

Այս եզրակացությունը հայտնի է իներցիայի օրենք անվամբ. այն ձևակերպել է Գալիլեյը ավելի քան 400 տարի առաջ։ Հաշվի առնելով այս օրենքի կարևորությունը` Նյուտոնն այն ընդգծել է մեխանիկայի հիմքում ընկած երեք օրենքների շարքում։ Իներցայի օրենքը հայտնի է որպես Նյուտոնի առաջին օրենք։

Երկրորդ օրենք

Շարժման քանակի (իմպուլսի) փոփոխությունը համեմատական է կիրառված շարժիչ ուժին և տեղի է ունենում այն ուղղի ուղղությամբ, որով ազդում է ուժը։

Սովորաբար այս օրենքը գրառվում է հետևյալ բանաձևով։

${\vec {a}}={\frac {\vec {F}}{m}},$

որտեղ ${\vec {a}}$ - մարմնի արագացումն է, ${\vec {F}}$ - մարմնի վրա կիրառված ուժը, իսկ $\ m$ - նյութական կետի զանգվածը։

$m{\vec {a}}={\vec {F}}$

Ըստ արդի մեխանիկայի պատկերացումների՝ առաջին և երկրորդ օրենքներում մարմին ասելով, պետք է հասկանալ նյութական կետ, իսկ շարժում ասելով՝ շարժում հաշվարկման իներցիալ համակարգի նկատմամբ։

Երրորդ օրենք

Ազդումը միշտ ունի հավասար և հակադիր հակազդում, այլ կերպ, երկու մարմինների փոխազդեցությունները միմյանց հավասար են և հակառակ ուղղված։ F 1,2 = F 2,1

Տես նաև

• Դինամիկա
• Նյուտոնի ձգողականության օրենք
• Քվանտային մեխանիկա
• Հարաբերականության հատուկ տեսություն

Արտաքին հղումներ

• Ֆեյնմանի դասախոսությունը Նյուտոնի օրենքների մասին (անգլերեն)
• Նյուտոնի առաջին օրենքի սիմուլյացիա (անգլ.)
• Նյուտոնի երկրորդ օրենքի ցուցադրումը (անգլ.)
• Նյուտոնի երրորդ օրենքի ցուցադրումը վակուումում (անգլ.)

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 330)։