Մ-46 130-մմ հրանոթ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մ-46 130-մմ հրանոթ
Տեսակքարշակվող գործիք
Երկիր ԽՍՀՄ
ՍտեղծողՄոտովիլիխայի գործարաններ
ԱրտադրողՄոտովիլիխայի գործարաններ

Մ-46 130-մմ հրանոթ, 1950-ական թվականների կորպուսային հրետանու խորհրդային քարշակվող թնդանոթ։ 1946-1950 թվականներին ստեղծվել է № 172 գործարանի կոնստրուկտորական բյուրոյի կողմից նախատեսվել է 1931/37 թվականների նմուշի 122 մմ թնդանոթի փոխարինման համար։ M-46-ը ստեղծվել է 152 մմ մ-47 հրանոթով կորպուսային հրետանու նոր դուպլեքս կազմում՝, որը նախատեսված է 1937 թվականի նմուշի 152 մմ հաուբից-թնդանոթի փոխարինման համար։ M-46-ի արտադրությունը, սկզբում փոքր խմբաքանակով, սկսվել է 1951 թվականին թիվ 172 գործարանում և շարունակվել է առնվազն մինչև 1971 թվականը։ Բաց աղբյուրներում թողարկված թնդանոթների ճշգրիտ թիվը չի հրապարակվել, սակայն Ալեքսանդր Շիրոկորադի հաշվարկներով՝ թողարկվել է մի քանի հազար միավոր Մ-46[1]։ M-46-ի պատճենը թողարկվել է նաև Չինաստանում՝ Տիպ 59 նշանակումով[2]։

1950-ական թվականներին Մ-46-ը խորհրդային բանակի առավել հեռահար զենքն էր, բացառությամբ մեծ և հատուկ հզորության գործիքների և տասնամյակներ շարունակ մնում էր սպառազինության մեջ՝ անցնելով Ռուսաստանի ԶՈՒ-ին։ Բացի այդ, Մ-46-ը լայնորեն մատակարարվում էր արտահանման, ինչպես Վարշավայի պայմանագրի կազմակերպության ԽՍՀՄ-ի դաշնակիցներին, այնպես էլ երրորդ երկրներին և օգտագործվում էր տասնյակ պետությունների կողմից։

Մ-46-ը կիրառվել է մի շարք լոկալ հակամարտություններում, այդ թվում՝ Չինաստանի և Թայվանի միջև հրետանային մենամարտերում, Վիետնամական պատերազմում և Մերձավոր Արևելքում մի քանի պատերազմներում[3]։ 2016 թվականի դրությամբ Մ-46-ը դեռ մնում է մի շարք երկրների սպառազինության մեջ[4]։

Կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զինամթերք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լիցքավորումը՝ առանձին պարկուճային

Մ-46 թնդանոթի զինամթերք[5][6][7][8][9]
Գնդակի ինդեքս Արկի տեսակ Արկի ինդեքս Գնդակի քաշ, կգ Արկի քաշ, կգ ВВ/ОВ քաշ, կգ Պայթուցիչի ապրանքանիշ Փողային արագություն, մ/վ[Ն 1] Կրակոցի առավելագույն հեռավորություն, մ
53-ВОФ-482В Բեկորա-ֆուգասային 53-ОФ-482М 59,1 33,4 3,64 РГМ-2, В-429, В-90 930 27 490
53-ВОФ-482ВУ Բեկորա-ֆուգասային 53-ОФ-482М 51,9 33,4 3,64 РГМ-2, В-429, В-90 705
3ВОФ11 Բեկորա-ֆուգասային 3ОФ3 59,1 27,6 3,0 АР-30
3ВОФ12 Բեկորա-ֆուգասային 3ОФ3 51,8 27,6 3,0 АР-30
3ВОФ43 Բեկորա-ֆուգասային 3ОФ33 59,0 33,4 4,17 В-429, В-90, АР-5 930 27 490
3ВОФ44 Բեկորա-ֆուգասային 3ОФ33 33,4 4,17 В-429, В-90, АР-5 22 500
«Ֆիրն-1» Կառավարվող 33,4 5,0 24 000
53-ВБР-482 Զրահահար սրագլուխ, հետագծող 53-БР-482(Б) 59,1 33,4 0,125 ДБР 930 4000[Ն 2]
53-ВПБР-482 Զրահահար պրակտիկ 53-ПБР-482 59,1 33,4 — ДБР 930 4000[Ն 3]
Քիմիական 3ХС5 33,4 1,59[Ն 4]
Քիմիական 3ХС6 33,4 1,39[Ն 5]
Քիմիական 3ХС9 33,4 1,5[Ն 5]
ЗВДЦ1 Թիրախը նշող 3ДЦ1 59,3 33,6 — РГМ-2, В-429 930 —
ЗВДЦ2 Թիրախը նշող 3ДЦ1 52,0 33,6 — РГМ-2, В-429 705 —
3ВС1 Լուսավորող А3-СП-46 25,8 0,05 ТМ-16
3ВС6 Լուսավորող 3С2 59,129 33,03 0,05 Т-90 687 14 350
3ВС7 Լուսավորող 3С2 51,837 33,03 0,05 Т-90 — —
Արտասահմանյան արտադրության
Իսրայելական
Բեկորա-ֆուգասային 53-ОФ-482М 59,1 33,4 3,64 M739 930 27 490
Բեկորա-ֆուգասային 53-ОФ-482М 51,9 33,4 3,64 M739 705
Իրանական
Բեկորա-ֆուգասային, ակտիվ-ռեակտիվ HE BB 35,5 3,7 930 37 000
Չինական
Բեկորա-ֆուգասային 33,4 3,6 Liu-5 930 27 490
Բեկորա-ֆուգասային, ակտիվ-ռեակտիվ MP-130 33,4 Liu-5 34 360
Բեկորա-ֆուգասային, ակտիվ-ռեակտիվ MP-132 58 32,41 3,3 Liu-5 944 32 000
Լուսավորող 29,1 1,96 Shi-4 950 24 500
Մ-46 հրանոթի հրագության աղյուսակ 53-ОФ-482М և 3ОФ33 արկերի համար[5][10]
Լիցք Լիցքի քաշ, կգ Փողային արագություն, մ/վ Առավելագույն հեռավորութուն, մ Ճնշումը փողի անցքում, կգ/սմ²
Լրիվ 12,9 930 27 490 3150
№ 1 10,9 810 22 400
№ 2 6,54 705 19 200 2700
№ 3 5,25 621 16 400
№ 4 3,98 525 13 400
Մ-46 թնդանոթի զրահախոցման աղյուսակ[6]
Հանդիպման անկյուն \ Հեռավորություն, մ 500 1000 1500 2000 3000 4000
БР-482 և БР-482Б
Հանդիպման անկյուն 60° 205 195 185 170 145 120
Հանդիպման անկյուն 90° 250 240 225 210 180 150

Շահագործող երկրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ժամանակակից օպերատորներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախկին օպերատորներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն ԽՍՀՄ – անցել է ԽՍՀՄ փլուզումից հետո կազմավորված երկրներին
  • Հայաստան Հայաստան – որոշ քանակության, 2016 թվականի դրությամբ
  • Աֆղանստան Աֆղանստան – որոշ քանակության, 2010 թվականի դրությամբ[48]
  • Բուլղարիա Բուլղարիա – որոշ քանակություն[49], հանվել են սպառազինությունից[50]
  • Բոսնիա և Հերցեգովինա Բոսնիա և Հերցեգովինա – 61 թնդանոթ, 2012 թվականի դրությամբ[51]
  • Գերմանիայի դեմոկրատական հանրապետություն – որոշ քանակության[49], անցել են ԳԴՀ/հանվել են սպառազինությունից
  • Եմեն Եմեն – 60 թնդանոթ, 2012 թվականի դրությամբ[52]
  • Կամբոջա Կամբոջա – որոշ քանակության Тип 59, 2010 թվականի դրությամբ[53]
  • Լիբիա Լիբիա – որոշ քանակության, 2012 թվականի դրությամբ[54]
  • Մալի Մալի – ըստ որոշ տվյալների, 2012 թվականի դրությամբ՝ որոշ քանակություն առկա է սպառազինության մեջ[55]
  • ԱՄԷ ԱՄԷ – 20 Тип 59, 2010 թվականի դրությամբ[56]
  • Պակիստան Պակիստան – 410 Тип 59, 2010 թվականի դրությամբ[57]
  • Լեհաստան Լեհաստան – որոշ քանակության[49], հանվել են սպառազինությունից[58]
  • Ռուսաստան Ռուսաստան – 650 թնդանոթ պահեստում, 2016 թվականի դրությամբ[59]
  • Թաիլանդ Թաիլանդ – 15 Тип 59, 2010 թվականի դրությամբ[60]
  • Տանզանիա Տանզանիա – 30 Тип 59, 2010 թվականի դրությամբ[61]
  • Շրի Լանկա Շրի Լանկա – 40 Тип 59, 2010 թվականի դրությամբ[62]
  • Հարավսլավիա Հարավսլավիա — որոշ քանակության[49], անցել է երկրի փլուզումից հետո կազմավորված երկրներին
    • Սերբական Կրաինայի Հանրապետություն — 45 թնդանոթ 1995 թվականի սկզբին[63]

Նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Առավելագույն լիցքավորմամբ
  2. ↑ Ուղիղ նշանառությամբ կրակոցի հեռավորությունը
  3. ↑ Ուղիղ նշանառությամբ կրակոցի հեռավորությունը։
  4. ↑ Р-35 թունավոր նյութ (զարին)
  5. ↑ 5,0 5,1 Р-33 թունավոր նյութ (VX-ի անալոգ)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ А. Б. Широкорад. Гений советской артиллерии. Триумф и трагедия В. Грабина. — Москва: АСТ, 2003. — С. 281. — 432 с. — (Военно-историческая библиотека). — 5000 экз. — ISBN 5-17019-107-3
  2. ↑ R. Bonds. An Illustrated Guide to Weapons of the Modern Soviet Ground Forces. — London: Salamander Books, 1981. — P. 79. — 160 p. — (Illustrated Military Guides). — ISBN 0-86101-115-5
  3. ↑ Сирийская армия пошла в наступление // КП, окт 2015
  4. ↑ The Military Balance 2016 / International Institute for Strategic Studies. — Abingdon: Taylor & Francis, 2016. — 511 p. — ISBN 978-1857438352.
  5. ↑ 5,0 5,1 130-мм пушка М-46 и 152-мм пушка М-47. Руководство слубы, стр. 221
  6. ↑ 6,0 6,1 Широкорад А.Б., 2014, էջ 702
  7. ↑ Энциклопедия XXI век. Оружие и технологии России. Том 12. Средства поражения и боеприпасы, стр. 184, 201, 202, 446
  8. ↑ А. В. Карпенко Часть 1 // Каталог современного российского вооружения и конверсионной техники на международных выставках вооружений и военной техники (1992-2001 гг.). — С-Пб.: «Бастион», 2001. — С. 93. — 336 с.
  9. ↑ Foss C. R. Jane's Armour and Artillery 2001—2002. — 2002.
  10. ↑ Широкорад А.Б., 2014, էջ 703
  11. ↑ The Military Balance 2017. — P. 201
  12. ↑ The Military Balance 2017. — P. 368
  13. ↑ The Military Balance 2017. — P. 495
  14. ↑ The Military Balance 2017. — P. 274
  15. ↑ The Military Balance 2017. — P. 339
  16. ↑ The Military Balance 2017. — P. 457
  17. ↑ The Military Balance 2017. — P. 517
  18. ↑ The Military Balance 2017. — P. 373
  19. ↑ The Military Balance 2018. — P. 495
  20. ↑ The Military Balance 2017. — P. 383
  21. ↑ The Military Balance 2017. — P. 290
  22. ↑ The Military Balance 2017. — P. 381
  23. ↑ The Military Balance 2017. — P. 377
  24. ↑ «Как «Исламское государство» добывает себе оружие». www.vedomosti.ru. Վերցված է 2015 թ․ դեկտեմբերի 3-ին.
  25. ↑ The Military Balance 2017. — P. 501
  26. ↑ The Military Balance 2017. — P. 280
  27. ↑ The Military Balance 2017. — P. 304
  28. ↑ The Military Balance 2018. — P. 455
  29. ↑ The Military Balance 2017. — P. 508
  30. ↑ The Military Balance 2017. — P. 449, 450
  31. ↑ The Military Balance 2017. — P. 310
  32. ↑ 32,0 32,1 The Military Balance 2017. — P. 390
  33. ↑ The Military Balance 2017. — P. 525
  34. ↑ The Military Balance 2017. — P. 314
  35. ↑ The Military Balance 2017. — P. 316
  36. ↑ The Military Balance 2017. — P. 529
  37. ↑ The Military Balance 2017. — P. 397
  38. ↑ The Military Balance 2017. — P. 468
  39. ↑ The Military Balance 2017. — P. 153
  40. ↑ The Military Balance 2017. — P. 405
  41. ↑ The Military Balance 2017. — P. 539
  42. ↑ The Military Balance 2017. — P. 226
  43. ↑ The Military Balance 2017. — P. 99
  44. ↑ The Military Balance 2017. — P. 109
  45. ↑ The Military Balance 2017. — P. 511
  46. ↑ The Military Balance 2017. — P. 512
  47. ↑ The Military Balance 2018. — P. 488
  48. ↑ The Military Balance 2010. — P. 356
  49. ↑ 49,0 49,1 49,2 49,3 C. F. Foss. Artillery of the World. — Shepperton, Surrey: Ian Allan Publishing, 1974. — P. 126. — 192 p. — ISBN 0-71100-505-2
  50. ↑ The Military Balance 2010. — P. 122
  51. ↑ The Military Balance 2012. — P. 97
  52. ↑ The Military Balance 2012. — P. 355
  53. ↑ The Military Balance 2010. — P. 398
  54. ↑ The Military Balance 2012. — P. 337
  55. ↑ The Military Balance 2012. — P. 443
  56. ↑ The Military Balance 2010. — P. 275
  57. ↑ The Military Balance 2010. — P. 368
  58. ↑ The Military Balance 2010. — P. 153
  59. ↑ The Military Balance 2016. — P. 190
  60. ↑ The Military Balance 2010. — P. 430
  61. ↑ The Military Balance 2010. — P. 329
  62. ↑ The Military Balance 2010. — P. 370
  63. ↑ Новакович К., Радич А., Соколов В. А. Сербское войско Краины в начале 1995 г. Организация, планирование, боевые возможности // Обозреватель. — 2021. — № 382. — С. 100.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Александр Борисович Широкорад Энциклопедия отечественной артиллерии. — Мн.: Харвест, 2014. — 1188 с. — ISBN 985-433-703-0
  • А. Б. Широкорад. Гений советской артиллерии. Триумф и трагедия В. Грабина. — М.: АСТ, 2003. — 432 с. — (Военно-историческая библиотека). — 5000 экз. — ISBN 5-17019-107-3

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մ-46_130-մմ_հրանոթ&oldid=9458793» էջից