Jump to content

Գայանա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գայանա
Գայանայի դրոշ Զինանշան


Կարգավիճակինքնիշխան պետություն և երկիր
Ներառում էԲարիմա-Վայնի, Կույունի-Մազարունի, Դեմերարա-Մախաիկա, Արևելյան Բերբիս-Կորենտին, Էսեկիբո Կղզիներ-Արևմտյան Դեմերարա, Մախայկա-Բրբիցե, Պոմերուն-Սուպենաամ, Պոտարո-Սիփարունի, Վերին Դեմերարա-Բերբիչե և Վերին Տակուտու-Վերին Էսեկիբո
Պետական լեզուանգլերեն
ՄայրաքաղաքՋորջթաուն
Օրենսդիր մարմինԱզգային ժողով
Երկրի ղեկավարԻրֆաան Ալի[1]
Կառավարության ղեկավարՄարկ Ֆիլիպս[2]
Ազգաբնակչություն777 859 մարդ (2017)[3]
ՀիմնԳայանայի սիրելի երկիր, գետերի և հարթավայրերի Երկիր
ԿարգախոսOne People, One Nation, One Destiny, Един народ,една нация, една съдба, South America Undiscovered և Un Bobl, Un Cenedl, Un Tynged
Հիմնադրված է1966 թ.
ԱրժույթԳայանական դոլար
Կենտրոնական բանկԳայանայի բանկ
Ժամային գոտիUTC−4 և Ամերիկա / Գայանա[4]
Հեռախոսային կոդ+592
Ինտերնետ-դոմեն.gy
Մարդկային ներուժի զարգացման ինդեքս0,714[5]
parliament.gov.gy(անգլ.)

Գայանա, պաշտոնապես Գայանայի կոոպերատիվ հանրապետություն[6], երկիր Հարավային Ամերիկայի հյուսիսային հատվածում։ Այն միակ անգլախոս երկիրն է Հարավային Ամերիկայում և մշակութապես համարվում է Անգլոֆոն-Կարիբյան հատվածի մաս։ Երկիրը համարվում է Կարիբյան համագործակցության հիմնադիր անդամներից մեկը։ Գայանան սահմանակցում է Ատլանտյան Օվկիանոսին հյուսիսց, Բրազիլիային` հարավից և հարավ արևմուտքից, Վենեսուելային արևմուտքից և Սուրինամին արևելքից։ Մոտ 215.000 քառակուսի կիլոմետր տարածքով Գայանան երրորդ ամենափոքր ինքնիշխան պետությունն է Հարավային Ամերիկայի մայրցամաքային գոտում Ուրուգվայից ու Սուրինամից հետո։

Գայանայի բնիկները եղել են հնդկացի ցեղեր։ Այստեղ հայտնված առաջին եվրոպացիները իսպանացի ծովագնացներ էին (XV դարի վերջ)։ XVI դարի վերջին հոլանդացի առևտրականները Գայանայում հիմնեցին բնակավայրեր, որոնք ավելի ուշ (XVIII դար) ստացան հոլանդական գաղութի ստատուս։ Գայանային տիրելու համար պայքարում էին Մեծ Բրիտանիան, Նիդերլանդիան և Ֆրանսիան։ Ի վերջո Անգլիան տիրացավ այդ բնակավայրերին, որոնք 1831 թվականին միավորվեցին՝ կազմելով Բրիտանական Գվիանա գաղութը։

Վարչական բաժանում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. https://www.stabroeknews.com/2020/08/02/news/guyana/lowenfield-submits-report-with-recount-result/
  2. https://dpi.gov.gy/dr-ali-sworn-in-president-brigadier-mark-phillips-appointed-prime-minister/
  3. Համաշխարհային բանկի տվյալների բազաWB.
  4. https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/southamerica
  5. Human Development ReportUNDP, 2022.
  6. «Independent States in the World». state.gov. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 24-ին.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 675