Ջոզուե Կարդուչչի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ջոզուե Կարդուչչի
իտալ.՝ Giosuè Carducci
Ծննդյան անունիտալ.՝ Giosuè Alessandro Giuseppe Carducci
Ծնվել էհուլիսի 27, 1835(1835-07-27)[1][2][3][…]
ԾննդավայրValdicastello Carducci, Պիետրասանտա, Լուկա, Տոսկանա, Իտալիա[4][5][6][…]
Վախճանվել էփետրվարի 16, 1907(1907-02-16)[5][1][4][…] (71 տարեկան)
Վախճանի վայրԲոլոնիա, Իտալիա[7][4][5][…]
ԳերեզմանCertosa di Bologna[8]
Գրական անունEnotrio Romano[2]
Մասնագիտությունգրող, բանաստեղծ, լրագրող, քաղաքական գործիչ, համալսարանի դասախոս, գրական քննադատ և բանասեր
Քաղաքացիություն Իտալիայի թագավորություն
Կրթությունconvent of Scolopi?[8] և Scuola Normale Superiore. Classe di Lettere e Filosofia? (1856)[9][8]
Գիտական աստիճանդափնեկիր[10][8] (1856)
ԱնդամակցությունԱկադեմիա դելա Կրուսկա[10], Լինչեի ազգային ակադեմիա[10], Società reale di Napoli?[10], Deputazione di Storia Patria per le Venezie?[10], Lombard Institute Academy of Science and Letters?[10], Società dantesca italiana?[10] և Deputazione di storia patria per l'Umbria?[10]
ԿուսակցությունHistorical Far Left?
ԱշխատավայրQ116455515?[8], Liceo Statale Niccolò Forteguerri?[8] և Բոլոնիայի համալսարան[6][10][8]
Պարգևներ
ԱմուսինElvira Menicucci?[10]
ԶավակներBeatrice Carducci? և Libertà Carducci?[10]
Изображение автографа
 Giosuè Carducci Վիքիպահեստում

Ջոզուե Կարդուչչի (իտալ.՝ Giosuè Carducci, հուլիսի 27, 1835(1835-07-27)[1][2][3][…], Valdicastello Carducci, Պիետրասանտա, Լուկա, Տոսկանա, Իտալիա[4][5][6][…] - փետրվարի 16, 1907(1907-02-16)[5][1][4][…], Բոլոնիա, Իտալիա[7][4][5][…]), իտալացի բանաստեղծ, 1906 թվականի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր։

«Առ Սատանան» (1865) պոեմում երգում է ազատությունը, երկրային ուրախությունները, «Յամբեր և էպոդներ» (1865-1879) ժողովածուում ողբում Իտալիայի համար ընկածներին։ Հրատարակել է նաև «Նոր բանաստեղծություններ» (1861-1887) և «Բարբարոսական ներբողներ» (1877-1889) ժողովածուները։ Արժանացել է գրականության բնագավառում Նոբելյան մրցանակի (1906)։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կարդուչչին ծնվել է Վալդիկաստելլոյում (Լուչչա նահանգում փոքր քաղաք)։ Հայրը բժիշկ էր։ Նա կողմնակից էր Իտալիայի միավորմանը։ Նման քաղաքական դիրքորոշում ունենալու պատճառով ընտանիքը ստիպված է լինում մի քանի անգամ փոխել ապրելավայրը։ Վերջ ի վերջո նրանք բնակություն են հաստատում Ֆլորենցիայում։ Քոլեջում սովորելու ընթացքում Կարդուչչին հիացած էր Հունական և Հռոմեական հին ժամանակների սահմանափակ ոճով։ Նրա սկզբնական աշխատանքներում արտացոլված է սահմանափակ դասական ոճը։ Կարդուչչին իտալերեն է թարգմանել Հոմերի Իլլիականի 9-րդ գիրքը։ 1856 թվականին նա ավարտում է Պիզայի դպրոցը և սկսում է դասավանդել դպրոցում։ Հաջորդ տարվա ընթացքում Կարդուչչին հրատարակում է իր բանաստեղծությունների առաջին հավաքածուն (Ոտանավորներ)։ Կարդուչչիի համար շատ դժվար տարիներ էին. նրա հայրը մահանում է, իսկ եղբայրը ինքնասպան է լինում։ 1859 թվականին նա ամուսնանում է Էլվիրա Մենիկուչչիի հետ։ Նրանք ունենում են 4 երեխա։ Կարճ ժամանակ Կարդուչչին հունարեն է դասավանդում Պիստոիայի տեղի դպրոցում, իսկ այնուհետև Բոլոնիայի համալսարանում աշխատում է որպես պրոֆեսոր։ Կարդուչչիի ուսանողներից էր Ջիովաննի Պասկոլին, ով ավելի ուշ դառնում է գրող։ Կարդուչչին հայտնի դասախոս և գրականության և հասարակության քննադատ էր։ Նա աթեիստ էր[13]։ Նրա հակա-եկեղեցական հեղափոխական եռանդը երևում է "Սատանային նվիրված օրհներգ" հայտնի բանաստեղծությունում։ Բանաստեղծությունը ստեղծվել է 1863 թվականին՝ սկզբում որպես ճաշի սեղանի շուրջ արված բաժակաճառ, լույս է տեսել 1865 թվականին, իսկ 1869 թվականին վերահրատարակվել է Բոլոնիայի "Իլ Պոպոլո" (Il Popolo) ռադիկալ թերթում[14]։ 1890 թվականին Կարդուչչին հանդիպում է ապագա պոետ Աննի Վիվանտիին. նրանց միջև սիրային ինտրիգ է ձևավորվում։ 2004 թվականին հրատարակվում է նրանց անցենզուր նամակները[15][16]։ Մինչդեռ "Սատանային նվիրված օրհներգ"-ը ունեցավ բավական հեղափոխական ազդեցություն, Կարդուչչի ամենալավ բանաստեղծությունները ծնվեցին ավելի ուշ։ Նրա լավագույն գործերը ներառված են "Նոր ոտանավորներ" և "Բարբարոս Ձոներգեր" ժողովածուներում[17]։ Կարդուչչին առաջին իտալացի գրողն է, ում շնորհվել է նոբելյան մրցանակ 1906 թվականին։ Նա նաև ընտրվել է Իտալիայի սենատոր[18]։ Կարդուչչին մեծ մասամբ հայտնի է որպես բանաստեղծ, սակայն նա նաև գրել է արձակ գործեր[19]։ Կարդուչչին նաև հիանալի թարգմանիչ էր. նա իտալերեն է թարգմանել Գյոթեի և Հեյնի մի շարք գործեր։ Նա մահացել է Բոլոնիայում 71 տարեկան հասակում։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Discogs — 2000.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 Vegetti Catalog of Fantastic Literature (իտալ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 Archivio Storico Ricordi — 1808.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 OPAC SBN (իտալ.)
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Кардуччи Джозуэ // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 Scotti M. Dizionario Biografico degli Italiani (իտալ.) — 1977. — Vol. 20.
  9. ↑ Scuola Normale Superiore Elenco degli alunni della Scuola Normale Superiore di Pisa dal 1847 al 1970 (իտալ.) — Pisa: Pacini Editore, 1973. — P. 18. — 104 p.
  10. ↑ 10,00 10,01 10,02 10,03 10,04 10,05 10,06 10,07 10,08 10,09 10,10 I Senatori d'Italia (իտալ.)
  11. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1906/
  12. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  13. ↑ Biagini, Mario, Giosuè Carducci, Mursia, 1976, p. 208.
  14. ↑ Carducci, Giosuè, Selected Verse/ Giosuè Carducci: edited with a translation, introduction and commentary by David H. Higgins, (Aris & Phillips; Warminster, England), 1994. See also: Bailey, John Cann, Carducci The Taylorian Lecture (Clarendon Press, Oxford) 1926.
  15. ↑ Annie e l' Orco: storie d' amore e cinismo, Corriere.it, 2005 quotation:
    ...immagine ribadita e documentata l' anno scorso con l' uscita da Feltrinelli di Addio caro Orco : il carteggio integrale tra i due, senza tagli e censure moralistiche dell' edizione di Pietro Pancrazi ( 1951) che aveva acquistato lettere e diari dalla vedova del poeta.
  16. ↑ Addio caro Orco (2004), published by Feltrinelli
  17. ↑ One prominent English translation is The Barbarian Odes of Giosuè Carducci, translated from the Italian by William Fletcher Smith, (Manasha, Wisconsin: George Banta Publishing Co., 1939). The translation is reviewed in Dismukes, William Paul (1940 թ․ մարտ). «The Barbarian Odes of Giosuè Carducci by William Fletcher Smith». Italica. 17 (1): 29–30.
  18. ↑ Scalia, Samuel Eugene (1937). Carducci. New York: S.F. Vanni.
  19. ↑ Tomasin, Lorenzo (2007). "Classica e odierna". Studi sulla lingua di Carducci. Florence: Olschki.
1901-1925

Սյուլի-Պրյուդոմ (1901) • Թեոդոր Մոմզեն (1902) • Բյոռնստեռնե Բյոռնսոն (1903) • Ֆրեդերիկ Միստրալ / Խոսե Էչեգարայ (1904) • Հենրիկ Սենկևիչ (1905) • Ջոզուե Կարդուչչի (1906) • Ռեդյարդ Կիպլինգ (1907) • Ռուդոլֆ Քրիստոֆ Էյքեն (1908) • Սելմա Լագերլյոֆ (1909) • Պաուլ Հեյզե (1910) • Մորիս Մետերլինկ (1911) • Գերհարդ Հաուպտման (1912) • Ռաբինդրանաթ Թագոր (1913) • Ռոմեն Ռոլան (1915) • Վերներ Ֆոն Հեյդենստամ (1916) • Կարլ Գյելլերուպ / Հենրիկ Պոնթոպիդան (1917) • Կարլ Շպիտելեր (1919) • Կնուտ Համսուն (1920) • Անատոլ Ֆրանս (1921) • Խասինտո Բենավենտե ի Մարտինես (1922) • Ուիլյամ Բաթլեր Եյթս (1923) • Վլադիսլավ Ստանիսլավ Ռայմոնտ (1924) • Ջորջ Բեռնարդ Շոու (1925)

1926-1950
1951-1975

Պեր Լագերքվիստ (1951) • Ֆրանսուա Մորիակ (1952) • Ուինսթոն Չերչիլ (1953) • Էռնեստ Հեմինգուեյ (1954) • Հալդոր Լաքսնես (1955) • Խուան Ռամոն Խիմենես (1956) • Ալբեր Կամյու (1957) • Բորիս Պաստեռնակ (1958) • Սալվատորե Քվազիմոդո (1959) • Սեն-Ժոն Պերս (1960) • Իվո Անդրիչ (1961) • Ջոն Ստայնբեք (1962) • Յորգոս Սեֆերիս (1963) • Ժան Պոլ Սարտր (1964) • Միխայիլ Շոլոխով (1965) • Շմուել Ագնոն / Նելլի Զաքս (1966) • Միգել Անխել Աստուրիաս (1967) • Յասունարի Կավաբատա (1968) • Սեմյուել Բեքեթ (1969) • Ալեքսանդր Սոլժենիցին (1970) • Պաբլո Ներուդա (1971) • Հայնրիխ Բյոլ (1972) • Պատրիկ Ուայթ (1973) • Հարրի Մարտինսոն / Էյվինդ Յոնսոն (1974) • Էուջենիո Մոնտալե (1975)

1976-2000

Սոլ Բելլոու (1976) • Վիսենտե Ալեյքսանդրե (1977) • Իսահակ Բաշևիս Զինգեր (1978) • Օդիսեաս Էլիտիս (1979) • Չեսլավ Միլոշ (1980) • Էլիաս Քանետտի (1981) • Գաբրիել Գարսիա Մարկես (1982) • Վիլյամ Գոլդինգ (1983) • Յարոսլավ Սեյֆերտ (1984) • Կլոդ Սիմոն (1985) • Վոլե Շոյինկա (1986) • Իոսիֆ Բրոդսկի (1987) • Նագիբ Մահֆուզ (1988) • Կամիլո Խոսե Սելա (1989) • Օկտավիո Պաս (1990) • Նադին Գորդիմեր (1991) • Դերեկ Ուոլկոտ (1992) • Թոնի Մորիսոն (1993) • Կենձաբուրո Օէ (1994) • Շեյմաս Հինի (1995) • Վիսլավա Շիմբորսկա (1996) • Դարիո Ֆո (1997) • Ժոզե Սարամագո (1998) • Գյունտեր Գրաս (1999) • Գաո Սինցզյան (2000)

2001-2025

Վիդիադհար Սուրաջպրասադ Նայփոլ (2001) • Իմրե Կերտես (2002) • Ջոն Մաքսվելլ Կուտզե (2003) • Էլֆրիդե Ելինեկ (2004) • Հարոլդ Փինթեր (2005) • Օրհան Փամուկ (2006) • Դորիս Լեսինգ (2007) • Ժան-Մարի Լեկլեզիո (2008) • Հերտա Մյուլլեր (2009) • Մարիո Վարգաս Լյոսա (2010) • Թոմաս Թրանսթրյոմեր (2011) • Մո Յան (2012) • Ալիս Մանրո (2013) • Պատրիկ Մոդիանո (2014) • Սվետլանա Ալեքսիևիչ (2015) • Բոբ Դիլան (2016) • Կաձուո Իսիգուրո (2017) • Օլգա Տոկարչուկ (2018) • Փեթեր Հանդքե (2019) • Լուիզա Գլյուկ (2020) • Աբդուլռազաք Գուրնա (2021) • Աննի Էռնո (2022) • Յուն Ֆոսե (2023)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջոզուե Կարդուչչի» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 316)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ջոզուե_Կարդուչչի&oldid=9785659» էջից