Կոմորյան կղզիներ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
(Վերահղված է Կոմորյան Կղզիներից)
Union des Comores
Udzima wa Komori (Կոմորերեն)
الاتحاد القمري
Union of the Comoros
Կոմորյան կղզիների դրոշ
Դրոշ
Կոմորյան կղզիների Seal
Զինանշան
Նշանաբան՝
"Unité – Solidarité – Développement"  (French)
Միություն, համերաշխություն, զարգացում
Ազգային օրհներգ՝ Udzima wa ya Masiwa  (կոմորերեն)
"Մեծ կղզիների միություն"
Կոմորյան կղզիների դիրքը
Կոմորյան կղզիների դիրքը
Մայրաքաղաք
և ամենամեծ քաղաք
Մորոնի
11°41′S, 43°16′E
Պետական լեզուներ Կոմորերեն
Արաբերեն
Ֆրանսերեն
Կառավարում Ֆեդերատիվ հանրապետություն
 -  նախագահ Իկիլիդիու Դհոինինե
 -  Վարչապետ Ֆուհադ Մոհադջի
Մուհամեդ Ալի Սոհիդ
Նուրդինե Բուրհանե
Անկախություն
 -  Ֆրանսիայից Հուլիսի 6, 1975 թ. 
Բնակչություն
 -  2010 նախահաշիվը 798.000  (163-րդ)
ՀՆԱ (ԳՀ) 2010 գնահատում
 -  Ընդհանուր $800 միլիոն[1] 
 -  Մեկ շնչի հաշվով $1,202[1] 
ՀՆԱ (անվանական) 2010 գնահատում
 -  Ընդհանուր $534 միլիոն[1] 
 -  Մեկ շնչի հաշվով $802[1] 
ՄՆԶԻ (2007) 0,576 (միջին) (139-րդ)
Արժույթ Կոմորյան Ֆրանկ (KMF)
Ժամային գոտի Արլ Աֆրիկայի ժամային գոտի (ՀԿԺ+3)
 -  Ամռանը (DST) Չհետազոտված (ՀԿԺ+3)
Ազգային դոմեն .km
Հեռախոսային կոդ ++269

Կոմորյան կղզիներ (արաբجزر القمر), կղզի-պետություն, գտնվում է Հնդկական օվկիանոսում՝ Աֆրիկայի և Մադագասկարի միջև՝ համանուն կղզիների վրա։ Կղզիներն ունեն հրաբխային ծագում, մակերևույթը լեռնային է, կան գործող հրաբուխներ։ Ափերը շրջապատված են բուստային խութերով։

Անվանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հույն աշխարհագրագետ Պտղոմեոսը Աֆրիկայի արևելյան ափի մոտ հիշատակում է Ore Selenaie ― «Լուսնային լեռներ»․ լատիներեն թարգմանությամբ՝ montes Lunae, արաբերեն՝ Ջեբել Էլ-Կամո։ Այդ անվանումները, որոնք կապված են Լուսնի (արաբ․՝ կամր ― «լուսին») պաշտամունքի հետ, արտացոլվել են կղզիների ժամանակակից անվանման մեջ («Լուսանային կղզիներ»)[2]։

Կղզիները հայտնաբերել է հոլանդացի ծովագնաց Կոռնելիս Հաուտմանը 1598 թվականին։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1841 թվականին ֆրանսիացիները զավթել են Մայոտա (այժմ՝ Մահորի) կղզին, իսկ 1888-1906 թվականներին՝ մյուս կղզիները, և դարձրել գաղութ։ 1975 թվականի հուլիսի 6-ին հռչակվել է անկախ պետություն։ Սակայն Ֆրանսիան ճանաչեց կղզիներից միայն երեքի՝ Գրանդ Կոմորի (այժմ՝ Նժաջիզա), Անժուանի (այժմ՝ Նզվանի) և Մոհելի (այժմ՝ Մվալի) անկախությունը, և իր ձեռքում պահեց Մայոտա կղզին։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գտնվում է Հնդկական օվկիանոսում՝ Աֆրիկայի ու Մադագասկարի միջև՝ համանուն կղզիների վրա։ Տարածքը 2236 կմ² է։ Կղզիներն ունեն հրաբխային ծագում, մակերևույթը լեռնային է, կան գործող հրաբուխներ։ Երկրի ամենաբարձր կետն ու գործող հրաբուխը Կատալա (2361մ) լեռն է։ Ափերը շրջապատված են բուստային խութերով։

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կլիման արևադարձային է՝ շոգ ու խոնավ։ Բարձրադիր գոտիները ծածկված են մշտադալար անտառներով, ցածրադիր գոտիները՝ սավաննաներով և թփուտներով։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնակչության թիվը 752 հազ․ մարդ (2010 թ․)։ Բնակչության միջին խտություն՝ 336,3 մարդ։ Կյանքի միջին տևողությունը՝ 65,2 տարի։ Ազգային կազմը՝ մալգաշներ, աֆրիկյան բանտու լեզվաընտանիքի ժողովուրդներ, արաբներ և այլք։ Ուրբանիզացման մակարդակը 33%։ Պետական լեզուն՝ ֆրանսերեն, արաբերեն, կոմորերեն։

Պետական կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կոմորյան կղզիներն անդամակցում է ՄԱԿ–ին, ԱՄՀ–ին, ԱՄԿ–ին։ Պետական կարգը՝ դաշնային հանրապետություն։ Պետության ղեկավարն նախագահն է։ Բաժանվում է 3 ինքնավար շրջանի։ Մայրաքաղաքը՝ Մորոնի (44 հազ․ մարդ)։ Քաղաքական կուսակցություններն են՝ Առաջադիմություն կոմորյան միություն, Բարեփոխումների և դեմոկրատիայի շարժում։

Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տնտեսության հիմքը գյուղատնտեսությունն է։ Մշակում են եթերայուղատու (արտադրությամբ աշխարհում առաջինն է) և համեմունքային մշակաբույսեր, բրինձ, շաքարեղեգ։ Զարգացած են անասնապահությունն ու ձկնորսությունը։ Արտահանում են վանիլ, մեխակ, սուրճ։ Ներմուծում է նավթամթերք, պողպատ, կոշիկ, հագուստ, կաթնամթերք, բրինձ և այլն։ Առևտրական գլխավոր գործընկերներն են՝ Ֆրանսիա, ԱՄՆ, Բրազիլիա, Բահրեյն, Քենիա, Բոտսվանա, ՀԱՀ։ ՀՆԱ–ն՝ մեկ շնչի հաշվով 1660 ԱՄՆ դոլար։ Ազգային արժույթը՝ կոմորյան ֆրանկ (KMF)։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 «Կոմորոս». Արժույթի միջազգային հիմնադրամ. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 21-ին.
  2. Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1987). Աշխարհագրական անունների բառարան. Երևան: «Լույս».