Jump to content

Ուկրաիներեն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ուկրաիներեն
українська мова
(ukrɑˈjinʲsʲkɑ ˈmɔwɑ)
Տեսակբնական լեզու և կենդանի լեզու
Ենթադասարևելա-սլավոնական լեզու[1]
ԵրկրներՈւկրաինա Ուկրաինա
Խորվաթիա Խորվաթիա
Ռումինիա Ռումինիա
Ռուսաստան Ռուսաստան
Սերբիա Սերբիա
Սլովակիա Սլովակիա
Պաշտոնական կարգավիճակՈւկրաինա Ուկրաինա
Խոսողների քանակ26 900 000 մարդ (2023)[2]
Վերահսկող կազմակերպությունՈւկրաինայի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Ուկրաիներենի ինստիտուտ, Potebnia Institute of Linguistics? և Commissioner for the Protection of the State Language?
Լեզվակիրների թիվը45 միլիոն [1].
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի լեզվի կարգավիճականվտանգ
ԴասակարգումՀնդեվրոպական ընտանիք
Գրերի համակարգՈւկրաիներենի այբուբեն
IETFuk
ԳՕՍՏ 7.75–97639
ISO 639-1uk
ISO 639-2ukr
ISO 639-3ukr

Ուկրաիներենի տարածվածությունը

Ուկրաիներենն ամբողջ աշխարհում
 Ukrainian language Վիքիպահեստում

Ուկրաիներեն (ինքնանվանում՝ українська мова [ukrɑˈjinʲsʲkɑ ˈmɔwɑ]), հնդեվրոպական լեզվաընտանիքի արևելա-սլավոնական լեզվախմբի լեզու։ Ուկրաիներեն խոսում են աշխարհում 41 միլիոն մարդ։ Պետական լեզու է Ուկրաինայում։ Ըստ աշխարհի լեզուների դասակարգման խոսողների թվով 26-րդն է։

Ուկրաիներեն

Ընդհանուր տեղեկություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Խոսողների թիվ - 45 մլն.
  • Լեզվի կոդ - uk
  • Անվանում - uk - українська мова (ukrains’ka mova); en - Ukrainian; eo - Ukraina
  • Տառատեսակ - Կիրիլիցա

Պետական կարգավիճակ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պետական լեզու է՝

Աշխարհագրական տարածում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուկրաիներենը տարածված է հիմնականում Ուկրաինայում, Բելառուսում, Ռուսաստանում և նրանց հարակից շրջաններում, Կուբանում, Լեհաստանում, Սլովակիայում, ինչպես նաև Կանադայում, ԱՄՆ-ում, Արգենտինայում և Ավստրալիայում։

Այբուբեն և գիր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ուկրաինատառ այբբենական անվանում մոտավոր արտասանություն
А а ա ա
Б б բե բ
В в վե գ
Г г հե հ
Ґ ґ գե գ[3]
Д д դե դ
Е е է է
Є є ե ե (IPA։ je, ʲe)
Ж ж ժե ժ
З з զե զ
И и ը ը (IPA։ I)
І і ի ի (IPA։ i)
Ї ї յի յի (IPA։ ji)
Й й յոտ յ (IPA։ j)
К к կա կ
Л л էլ լ
М м էմ մ
Н н էն ն
О о օ օ
П п պե պ
Р р էռ/էր ռ/ր
С с էս ս
Т т տե տ
У у ու ու
Ф ф էֆ ֆ
Х х խա խ
Ц ц ցե ց
Ч ч չե չ
Ш ш շա շ
Щ щ շչա շչ
Ь ь (ռուս.՝) мягкий знак – (IPA։ ʲ )
Ю ю յու յու (IPA։ ju, ʲu)
Я я յա յա (IPA։ ja, ʲa)
(ապաթարց)
  • Բարի օր/Բարև/Ողջույն - Добрий день (Dobri den); Привіт (Pryvit)
  • Բարի լույս - Доброго ранку (Dobroho ranku)
  • Բարի երեկո - Добрий вечір (Dobryy̆ vechir)
  • Ինչպե՞ս եք - як ви поживаєте? (yak vy pozhyvayete?)
  • Ինչպե՞ս ես - як поживаєш? (yak pozhyvayesh?)
  • Բարի գալուստ - Ласкаво просимо (Laskavo prosymo); Вітаємо (Vitaemo)
  • Ինչպե՞ս են Ձեր գործերը - Як у вас справи? (Yak u vas spravy?)
  • Շնորհակալություն - Дякую (Dyakuyu); Спасибі (Spasybi)
  • Այո | Ոչ - Так | Ні (Tak / Ni)
  • Խնդրում եմ - Будь ласка (Bud' laska); Прошу (Proshu)
  • Ցտեսություն/Հաջողություն - До побачення (Do pobachennya)

Թվեր

  • 1 - один (ody'n) արական սեռ
  • 1 - одна (odna) իգական սեռ
  • 1 - одне (odne) միջին սեռ
  • 2 - два (dva) և՛ արական, և՛ միջին սեռ
  • 2 - дві (dvi) իգական սեռ

(մնացած թվանշանների անվանումները ընդհանուր են)

  • 3 - три (tri)
  • 4 - чотири (choty'ry)
  • 5 - п'ять (pyat')
  • 6 - шість (shist')
  • 7 - сім (sim)
  • 8 - вісім (vísim)
  • 9 - дев'ять (devyat')
  • 10 - десять (desyat')

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Archaeology and Language: The Puzzle of Indo-European OriginsPimlico, 1998. — P. 69. — ISBN 0-7126-6612-5
  2. Ethnologue — 25, 19 — Dallas, Texas: SIL International, 1951. — ISSN 1946-9675
  3. Ґ տառը ուկրաիներենում հանդիպում է շատ հազվադեպ։ Հիմնականում հանդիպում է անձնանուններում։ Ուկրաինացիները այս տառը արտասանում են ինչպես „գ“, թեև դա ավելի նման է հայերեն „ղ“-ի (որոշ դեպքերում հնչում է ինչպես „ղ“ և „հ“ տառերի միջև ընկած մի տառ)։

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ընթերցե՛ք «ուկրաիներեն» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուկրաիներեն» հոդվածին։