Կաբարդա-չերքեզերեն
Jump to navigation
Jump to search
 адыгэбзэ или къэбэрдей-черкесыбзэ | |
|---|---|
| Տեսակ | լեզու[1] և կենդանի լեզու[2] |
| Ենթադաս | Աբխազա-ադըղեական լեզուներ[3] և Ադըղեական լեզուներ |
| Երկրներ |  Ռուսաստան  Թուրքիա Սիրիա Իսրայել Հորդանան ԱՄՆ |
| Շրջաններ | Կաբարդա-Բալկարիա Կարաչայ-Չերքեզիա |
| Պաշտոնական կարգավիճակ |  Կաբարդա-Բալկարիա Կարաչայ-Չերքեզիա |
| Խոսողների քանակ | 1 600 000 մարդ (2007) |
| Լեզվակիրների թիվը | 515 672 |
| ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի լեզվի կարգավիճակ | խոցելի[4] |
| Գրերի համակարգ | Kabardian script? |
| IETF | kbd |
| ԳՕՍՏ 7.75–97 | каа 250 |
| ISO 639-1 | kbd |
| ISO 639-2 | kbd |
| ISO 639-3 | kbd |
| Kabardian pronunciation Վիքիպահեստում | |
Կաբարդա-չերքեզերենը կաբարդացիների և չերքեզների լեզուն է։ Պատկանում է կովկասյան լեզուների ընտանիքի աբխազա-ադըղեական խմբին։ Խոսվում են Կաբարդա-Բալկարիայում և Կարաչայ-Չերքեզիայում, Մոզդոկում, մասամբ՝ Ստավրոպոլի երկրամասի հարակից վայրերում և այլուր։ Խոսողների թիվը՝ 274, 5 հզ. (1970)։ Բաղաձայնական համակարգը հարուստ է։ Ձայնավորները երեքն են։ Ունի երեք հոլով, բայը՝ դեմքի, թվի, եղանակի, ժամանակի, անցողական-անանցողականի և այլ կարգեր։ Գիրը ստեղծվել է Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից հետո, նախապես՝ լատինական այբուբենի (1923—1924), իսկ 1936 թ.-ից՝ կիրիլիցայի հիմքի վրա։
Այբուբեն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| А а | Э э | Б б | В в | Г г | Гу гу | Гъ гъ | Гъу гъу |
| Д д | Дж дж | Дз дз | Е е | Ё ё | Ж ж | Жь жь | З з |
| И и | Й й | К к | Ку ку | КӀ кӀ | КӀу кӀу | Къ къ | Къу къу |
| Кхъ кхъ | Кхъу кхъу | Л л | Лъ лъ | ЛӀ лӀ | М м | Н н | О о |
| П п | ПӀ пӀ | Р р | С с | Т т | ТӀ тӀ | У у | Ф ф |
| ФӀ фӀ | Х х | Ху ху | Хь хь | Хъ хъ | Хъу хъу | Ц ц | ЦӀ цӀ |
| Ч ч | Ш ш | Щ щ | ЩӀ щӀ | Ъ ъ | Ы ы | Ь ь | Ю ю |
| Я я | Ӏ | Ӏy |
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Ethnologue — 19 — Dallas, Texas: SIL International, 2016.
- ↑ https://iso639-3.sil.org/code/kbd
- ↑ Crystal D. The Cambridge Encyclopedia of Language — Cambridge University Press, 1987. — P. 305. — ISBN 978-0-521-42443-1
- ↑ Atlas of the World's Languages in Danger
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Н. Ф. Яковлев, Грамматика литературного кабардино-черкесского языка, М.-Л., 1948.
- Грамматика кабардино-черкесского литературного языка, М., 1970.
- John Colarusso, A Grammar of the Kabardian Language, University of Calgary Press, 1992. ISBN 0-919813-96-8.
| ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 152)։ 
|
