Մելքոն Կյուրճյան

Մելքոն Կյուրճյան; արմտ. հայ.՝ Մելքոն Կիւրճեան
Ծնվել է	1859
Ծննդավայր	Հավավ, Օսմանյան կայսրություն
Վախճանվել է	1915
Վախճանի վայր	Անկարա, Օսմանյան կայսրություն
Մասնագիտություն	գրող և հրապարակախոս
Լեզու	հայերեն
Ազգություն	հայ
Քաղաքացիություն	Օսմանյան կայսրություն
Կրթություն	Սկյուտարի ճեմարան և Կեդրոնական վարժարան (1896)
	Մելքոն Կյուրճյան Վիքիդարանում
	Melkon Giurdjian Վիքիպահեստում

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Կյուրճյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Մելքոն Կյուրճյան (Հրանտ) (1859^[1]^[2], Հավավ, Օսմանյան կայսրություն^[1]^[2] - 1915^[1]^[2], Անկարա, Օսմանյան կայսրություն), հայ գրող, հրապարակախոս։

Կենսագրություն

Ծնվել է Արևմտյան Հայաստանի Բալու քաղաքի Հավավ գյուղում։ Փոքր հասակից տեղափոխվել է Կ. Պոլիս, սովորել Սկյութարի ճեմարանում, ապա նույն թաղամասի Ս. Խաչ վարժարանում. ավարտելուց հետո որպես ուսուցիչ աշխատել է Պոլսի հայկական դպրոցներում։ 1890-1896 թթ. եղել է Կենտրոնական վարժարանի հայոց լեզվի ու գրականության դասատու, աշակերտներին գաղտնի դասավանդելով նաև հայ ժողովրդի պատմություն։ 1896 թվականի քաղաքական դեպքերից հետո մեկնել է Բուլղարիա, Վառնայում բաց արել Արծրունյան դպրոցը՝ ի հիշատակ Գրիգոր Արծրունու։ 1898 թվականին վերադարձել է Պոլիս, սակայն շուտով ձերբակալվել է և աքսորվել Կաստեմունի, որտեղ մնացել է մինչև 1908 թվականը՝ Օսմանյան սահմանադրությունը։

Գրական ասպարեզ է մտել 1883 թվականին, աշխատակցելով պոլսահայ մամուլին, սակայն որպես գրող հայտնի է դարձել 1888 թվականին, երբ Արփիար Արփիարյանի առաջարկովգրել է իր «Պանդուխտի կյանքեն» գրական ակնարկները, որոնք մաս-մաս տպգրվել են «Մասիս» շաբաթաթերթում։ Այդ տարիներին աշխատակցել է նաև «Արևելք» և «Հայրենիք» օրաթերթին։ Հետագայում, Կաստեմունիի աքսորավայրում, գրել է «Ճախճախուտքի մեջ. երկու առանցքի վրա» վեպը, որն անստորագիր սկսել է տպագրել Պոլսի «Սուրհանդակ» թերթում, սակայն, հազիվ 18 համարում լույս տեսած, գրաքննությունն իմացել է հեղինակի ով լինելը և արգելել, բռնագրավել 350 էջանոց վեպը և ոչնչացրել։

Աքսորավայրից պայքարել է նաև լեզվապայքարին՝ «Թղթակից ի Պոնտոս» ծածկանունով հոդվածներ տպագրել «Բյուզանդիոն» թերթում։

Օսմանյան սահմանադրությունից հետո շարունակել է մանկավարժական և գրական աշխատանքը։ Աշխատկցել է պոլսահայ թերթերի ու հանդեսների, նաև Թիֆլիսի «Մշակին», Զմյուռնիայի «Հայ գրականություն» հանդեսին։

Օգտագործել է Շահեն, Ավո և այլ ծածկանուններ։ Նրա «Պանդուխտի կյանքեն» ակնարկները առանձին գրքով լույս են տեսել Փարիզում, 1931 թվականին։ Առանձին գրքով հրատարակած մյուս աշխատություններն են «Գրաբար լեզու» (դասագիրք, Կ. Պոլիս, 1913) և «Մեսրոպ և Սահակ» (1913)^[3]։

Երկեր

Գրաբար լեզու։ Միջին ընթացք, Կ. Պոլիս, 1913, 160 էջ։
Կործանւող յեկեղեցի, Թիֆլիս, 1926, 32 էջ։
Ամբողջական երկեր, հատ. Ա, Փարիզ, 1931, 220 էջ։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 2.
↑ Գառնիկ Ստեփանյան (1981). Կենսագրական բառարան, հատոր Բ. Երևան: «Սովետական գրող». էջ 113-114.

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մելքոն Կյուրճյան» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մելքոն Կյուրճյան» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 494)։

[_5e5775e65518eefb-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[_3a73b1f86be9051a-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 2.

[3] Գառնիկ Ստեփանյան (1981). Կենսագրական բառարան, հատոր Բ. Երևան: «Սովետական գրող». էջ 113-114.

[1]

[2]

[3]