Հովհաննես Բարսեղյան
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Բարսեղյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
- Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Հովհաննես Բարսեղյան (այլ կիրառումներ)
Հովհաննես Բարսեղյան | |
---|---|
Ծնվել է | հոկտեմբերի 26, 1920 Մաստարա, Էջմիածնի գավառ, Հայաստան |
Մահացել է | օգոստոսի 2, 2014 (93 տարեկան) Երևան, Հայաստան |
Քաղաքացիություն | Հայաստան |
Մասնագիտություն | լեզվաբան և համալսարանի դասախոս |
Հաստատություն(ներ) | Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան, Երևանի պետական համալսարան և Երևանի պետական համալսարան |
Ալմա մատեր | Երևանի պետական համալսարան (1948) |
Գիտական աստիճան | դոցենտ (1955), բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1981) և համալսարանի դասախոս (1984) |
Տիրապետում է լեզուներին | հայերեն |
Պարգևներ |
Հովհաննես Խաչատուրի Բարսեղյան (1920, հոկտեմբերի 25, գ. Մաստարա - օգոստոսի 2, 2014, Երևան), հայ լեզվաբան, բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1981), պրոֆեսոր (1982), ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (1970), Պողոսյան մրցանակակիր (2002), Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանի ասպետ (2010)։
Կրթություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ավարտել է Մաստարայի յոթնամյա և Թալինի միջնակարգ դպրոցները։ 1938 թ. ընդունվել է ԵՊՀ լեզվագրական ֆակուլտետ։ 1941 թ. 4-րդ կուրսից զորակոչվել է բանակ, մասնակցել Հայրենական Մեծ պատերազմին։ Երրորդ անգամ ծանր վիրավորվելուց հետո 1943 թ. զորացրվել է, շարունակել ուսումնառությունը և 1944 թ. ավարտել համալսարանը։ 1945-1948 թթ. սովորել է ԵՊՀ ասպիրանտուրայում։
Աշխատանքային գործունեություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1952 թ. պաշտպանել է թեկնածուական, 1981 թ.՝ դոկտորական ատենախոսություն։ 1955 թ. նրան շնորհվել է դոցենտի, իսկ 1984 թ.՝ պրոֆեսորի կոչում։
1946-1948 թթ. Հովհաննես Բարսեղյանը եղել է ԵՊՀ հայոց լեզվի ամբիոնի, այնուհետև՝ մինչև 1958 թվականը, Երևանի հեռակա պետական մանկավարժական ինստիտուտի հայոց լեզվի ամբիոնի դասախոս։ 1958 թ. նա կրկին տեղափոխվել է ԵՊՀ և 1969 թ. ընտրվել հայոց լեզվի ամբիոնի վարիչ։ 1977-1985 թթ. եղել է բանասիրության ֆակուլտետի դեկան, 1985-1990 թթ.՝ հայոց լեզվի պատմության ամբիոնի հիմնադիր-վարիչ։
Աշխատություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բարսեղյանը հեղինակ է մի քանի տասնյակ գիտական հոդվածների, ավելի քան 20 մենագրության, այդ թվում՝ «Արդի հայերենի բայի և խոնարհման տեսություն» (Երևան, 1953), «Մանուկ Աբեղյանի հինգ հոլովի տեսությունը և նրա հին ու նոր քննադատությունները» (Երևան, 1967), «Հայերենի խոսքի մասերի տարբերակման տեսությունները» (Երևան, 1975), «Հայերենի խոսքի մասերի ուսմունքը» (Երևան, 1980)։ Սկսած 1964 թ. նրա խմբագրությամբ, լրացումներով ու մեկնություններով պարբերաբար լույս է տեսնում «Տերմինաբանական ուղեցույցը» (վերջինը՝ Երևան, 2006)։
Ականավոր գիտնականը և դասախոսը պրոֆեսորներ պատմաշխարհագետ, պատմական գիտությունների դոկտոր, Թադևոս Խաչատուրի Հակոբյանի և պատմաբան, աղբյուրագետ, պատմական գիտությունների դոկտոր Ստեփան Տիգրանի Մելիք-Բախշյանի հետ համահեղինակ է «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» հնգհատորյա կոթողային աշխատությունը (Երևան, 1986-2001), որը, փաստորեն, հենց Պատմական Հայքի տեղանունների գրեթե ամբողջական բառարանն է[1][2]։ Գործընկերների վախճանվելուց հետո պրոֆեսոր Բարսեղյանն է խմբագրել ու հրատարակության պատրաստել հիշյալ բառարանի վերջին երկու ստվարածավալ հատորները։ 2003 թ. այդ եզակի բառարանն արժանացել է ՀՀ Նախագահի մրցանակի։
Հովհ.Բարսեղյանի համահեղինակությամբ են կազմվել հանրակրթական դպրոցի 4-րդ (Երևան, 1970) և 5-7-րդ (Երևան, 1965) դասարանների «Հայոց լեզու» դասագրքերը։
Բարսեղյանը 1969-1972 թթ. եղել է ԵՊՀ կուսկոմիտեի առաջին քարտուղար։ 1955 թվականից նա կատարել է ՀԽՍՀ Մինիստրների խորհրդին առընթեր տերմինաբանական կոմիտեի, իսկ 1992 թվականից ՀՀ կառավարությանն առընթեր լեզվի պետական տեսչության հայերենի բարձրագույն խորհրդի գիտքարտուղարի պարտականությունները։
Պարգևներ և կոչումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1970 թ. Հովհաննես Բարսեղյանն արժանացել է ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործչի կոչման։ Պարգևատրվել է «Պատվո նշան» (1981), Հայրենական Մեծ պատերազմի II աստիճանի (1985) շքանշաններով, «Մովսես Խորենացի» և բազմաթիվ այլ մեդալներով։ Պողոսյան մրցանակակիր (2002)[3], Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանի ասպետ (2010)[4]։
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- «Հայագիտության մերօրյա հսկան. Հովհաննես Բարսեղյան» հոդվածը «Ազգ» օրաթերթում Արխիվացված 2010-11-08 Wayback Machine
- «Ուղղագրական-ուղղախոսական, տերմինաբանական բառարան», Հովհաննես Խաչատուրի Բարսեղյան։ «Լույս» Հրատարակչություն, Երևան, 1973։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան։ Թ.Խ. Հակոբյան, Ստ.Տ. Մելիք-Բախշյան, Հ.Խ. Բարսեղյան։ Հատորներ 1-5։ Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն, Երևան, 1986-2001։
- ↑ Տե՛ս նաև՝ Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան: Թ.Խ. Հակոբյան, Ստ.Տ. Մելիք-Բախշյան, Հ.Խ. Բարսեղյան։ Հատորներ 1-5։ Համացանցային տարբերակ։ Nayiri Imaged Dictionary Browser. Այս ելեկտրոնային բառարանը հովանաւորած է «Գալուստ Կիւլպէնկեան» Հիմնարկութիւնը։ [1]
- ↑ «Պողոսյան մրցանակ - Հովհաննես Բարսեղյան». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ փետրվարի 4-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 27-ին.
- ↑ Հ. Խ. Բարսեղյանին Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանով պարգևատրելու մասին
|
- Հոկտեմբերի 26 ծնունդներ
- 1920 ծնունդներ
- Մաստարա գյուղում ծնվածներ
- Օգոստոսի 2 մահեր
- 2014 մահեր
- Երևան քաղաքում մահացածներ
- Հայկական պետական մանկավարժական համալսարանի դասախոսներ
- ԵՊՀ դասախոսներ
- ԵՊՀ շրջանավարտներ
- Հայրենական պատերազմի 2-րդ աստիճանի շքանշանակիրներ
- Պատվո շքանշանի ասպետներ (ԽՍՀՄ)
- Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանի ասպետներ
- Մովսես Խորենացու մեդալակիրներ
- ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Հայ լեզվաբաններ
- Հայ բառարանագիրներ
- Պողոսյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Բանասիրական գիտությունների դոկտորներ
- Հայ պրոֆեսորներ