Քարահունջի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Սյունիքի մարզ)

Այս հոդվածը ներկայացնում է Սյունիքի մարզի Քարահունջ գյուղի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թվականին հաստատվել է ՀՀ կառավարության կողմից^[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 58 հուշարձան (46 միավոր)։

հուշարձան	կառուցված	վայր, հասցե	կոորդ	համարանիշ	նշան.	հավելյալ նշումներ	պատկեր
Բնակելի տուն «Ադոր տուն»	19 դ. վերջ	գյուղից 9 կմ հվ, «Հռանի ձոր»-ում, Վարարակն գետի բարձրադիր աջ ափին, հին Քարահունջ գյուղի ամառանոցների տարածքում	—	9.110/1	Տ	երկհարկ	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի տուն «Միշին տուն»	19-20 դդ.	գյուղից 8 կմ հվ, Վարարակն գետի բարձրադիր ձախ ափին, հին Քարահունջ գյուղի ամառանոցների տարածքում	—	9.110/2	Տ	երկհարկ	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղի հվ-ամ եզրին	—	9.110/3	Հ	միասրահ	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղի հս-աե կողմում, Գորիս - Քարահունջ ճանապարհի աջ կողմում	—	9.110/4	Հ	միասրահ է, մուտքի շրջանակը շարված է սրբատաշ բազալտով	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղի հս-աե մասում, Գորիս - Քարահունջ ճանապարհի աջ կողմում	—	9.110/5	Հ	միասրահ է, մուտքի շրջանակը շարված է սրբատաշ բազալտով	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղի հս-աե մասում, Գորիս - Քարահունջ ճանապարհի աջ կողմում	—	9.110/6	Հ	միասրահ է, մուտքի շրջանակը շարված է սրբատաշ բազալտով	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղի հս-աե մասում, Գորիս - Քարահունջ ճանապարհի աջ կողմում	—	9.110/7	Հ	միասրահ	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղի հս-աե մասում, Գորիս - Քարահունջ ճանապարհի աջ կողմում	—	9.110/8	Հ	միասրահ	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղի հվ եզրին	—	9.110/9	Հ	հս կողմում կանոնավոր շարվածքով թաղածածկ նախասրահն է	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղի հվ-ամ եզրին	—	9.110/10	Հ	մուտքը թաղածածկ է, կամարակապ	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղի հվ-ամ եզրին	—	9.110/11	Հ	մուտքի թաղակիր կամարը սրբատաշ բազալտից է	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղի ամ թաղի եզրին	—	9.110/12	Հ	միասրահ	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղի ամ թաղի եզրին	—	9.110/13	Հ	միասրահ	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղից մոտ 500 մ հվ	—	9.110/14	Հ	երկսրահ է, մուտքի շրջանակը շարված է սրբատաշ բազալտով	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղից 800 մ հվ-աե	—	9.110/15	Հ	երկսրահ	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղից 1 կմ հվ	—	9.110/16	Հ	միասրահ	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղից 1 կմ հվ	—	9.110/17	Հ	երկսրահ	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղից 1 կմ հվ	—	9.110/18	Հ	երկսրահ	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղից 1 կմ հվ-ամ	—	9.110/19	Հ	միասրահ է, մուտքի շրջանակը շարված է սրբատաշ բազալտով	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղից 1 կմ հվ-ամ	—	9.110/20	Հ	միասրահ է, թաղակապ մուտքով	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղից 1 կմ հվ-ամ	—	9.110/21	Հ	միասրահ է, մուտքի շրջանակը շարված է սրբատաշ բազալտով	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղից 1 կմ հվ-ամ	—	9.110/22	Հ	երկսրահ է, մուտքի հատվածը շարված է բազալտե խոշոր քարերով	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	միջնադար - 19 դ.	գյուղից 1 կմ հվ-ամ	—	9.110/23	Հ	միասրահ է, մուտքի հատվածի շարվածքը բազալտից է	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայր	18-20 դդ.	գյուղից 8 կմ հվ-աե, «Հռանի ձոր»-ում, հին Քարահունջ գյուղի ամառանոցների տարածքում	—	9.110/24	Հ	միասրահ	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայրների համալիր	միջնադար - 19 դ.	գյուղից 1 կմ հվ-ամ	—	9.110/25	Հ	իրար կից 3 քարայրեր են, մուտքերի շրջանակները շարված են սրբատաշ բազալտով	Լուսանկար վերբեռնել
Բնակելի քարայրների համալիր	միջնադար - 19 դ.	գյուղից 1 կմ հվ	—	9.110/26	Հ	իրար կից 5 քարայրեր են, մուտքերը` կանոնավոր շարվածքով	Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի	17-18 դդ.	գյուղից 8 կմ հվ-աե, Վարարակն գետի աջ ափին	—	9.110/27	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի Ենգիջա	10-18 դդ.	գյուղից 3 կմ հս-ամ, «Սեդիգի լճից» 500 մ հվ-ամ	—	9.110/28	Հ	տարածքում նկատելի են եկեղեցու հետքեր	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	10-18 դդ.	գյուղատեղիի հվ-աե մասում	—	9.110/28.1	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	10-11 դդ.		—	9.110/28.1.1	Հ	պարզունակ է, ընկած	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12 դ.		—	9.110/28.1.2	Հ	պարզունակ է, ընկած	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	14-15 դդ.		—	9.110/28.1.3	Հ	ընկած	Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարանադաշտ	մ.թ.ա. 1 հզ	գյուղից 3 կմ հս-ամ, «Սեդիգի լճից» 500 մ հվ-ամ, Ենգիջա գյուղատեղիի հս եզրին	—	9.110/29	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարանադաշտ	մ.թ.ա. 1 հզ	գյուղից 4 կմ հս-ամ, «Սեդիգի լճից» 1 կմ հվ-ամ	—	9.110/30	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի Սբ. Հռիփսիմե	1676 թ.	գյուղի ամ մասում	—	9.110/31	Հ	եռանավ բազիլիկ	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	17-20 դդ.	եկեղեցու շուրջը	—	9.110/31.1	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	15-16 դդ.	ագուցված է եկեղեցու հվ ճակատին, մուտքից ձախ	—	9.110/31.2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	16-17 դդ.	ագուցված է եկեղեցու հվ ճակատին, մուտքից աջ	—	9.110/31.3	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Ժայռաքանդակ «Օխտը օրորոցի քար»	1376 թ.	գյուղի հս-ամ եզրին	—	9.110/32	Հ	սրբացված է, փորածո պատկերաքանդակներով	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	գյուղից 8 կմ հվ, Վարարակն գետի ձախ ափին, «Յոլունց բաղ»-ում, հին Քարահունջ գյուղի ամառանոցների տարածքում	—	9.110/33	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Կամուրջ	20 դ. սկիզբ	գյուղի ամ եզրին, Քարահունջ - Խոտ ճանապարհին, հեղեղատի վրա	—	9.110/34	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Կամուրջ	1930 թ.	գյուղից 4 կմ հս-ամ, Գորիս - Սիսիան հին ճանապարհին, հեղեղատի վրա	—	9.110/35	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Հնձան	19 դ.	գյուղից 9 կմ հվ, Վարարակն գետի ձախ ափին, «Սուկլու շամբ»-ում, հին Քարահունջ գյուղի ամառանոցների տարածքում, Սրապիոն Սարգսյանի այգում	—	9.110/36	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Հնձան «Ադոր հնձան - 1»	18-19 դդ.	գյուղից 9 կմ հվ, Գորիս - Կապան խճուղուց ձախ, Վարարակն գետի աջ ափին, հին Քարահունջ գյուղի ամառանոցների տարածքում	—	9.110/37	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Հնձան «Ադոր հնձան - 2»	18-19 դդ.	գյուղից 8 կմ հվ-աե, «Հռանի ձոր»-ում, Վարարակն գետի բարձրադիր աջ ափին, հին Քարահունջ գյուղի ամառանոցների տարածքում	—	9.110/38	Հ	ժայռափոր	Լուսանկար վերբեռնել
Հնձան «Միշին հնձան»	19-20 դդ.	գյուղից 8 կմ հվ, Վարարակն գետի ձախ ափին, հին Քարահունջ գյուղի ամառանոցների տարածքում	—	9.110/39	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Հնձան «Յոլունց հնձան»	19 դ.	գյուղից 8 կմ հվ-աե, Վարարակն գետի ձախ ափին, «Յոլունց բաղ»-ում, հին Քարահունջ գյուղի ամառանոցների տարածքում	—	9.110/40	Հ	երկհարկ, երկրորդ հարկը` բնակելի տուն	Լուսանկար վերբեռնել
Մառան գինու	19 դ.		—	9.110/40.1	Հ	ունի 1.5 տ տարողությամբ 3 կարաս	Լուսանկար վերբեռնել
Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին	1988 թ.	գյուղի ամ մասում	—	9.110/41	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար Արցախյան ազատամարտում զոհվածներին	1994 թ.		—	9.110/41.1	Տ	թևավոր խաչքար	Լուսանկար վերբեռնել
Շենք դպրոցի	1902 թ.	գյուղի կենտրոնում	—	9.110/42	Հ	գյուղի հին դպրոցի շենքն է, կառ.` Գրոզնիի մեծահարուստ Առաքել Ծատուրով	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	10-15 դդ.	դպրոցի բակում	—	9.110/42.1	Հ	ավերվել է դպրոցի տարածքը բարեկարգելու ժամանակ	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12 դ.	գերեզմանոցում	—	9.110/42.1.1	Հ	կիսով չափ հողի մեջ	Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարանադաշտ	մ.թ.ա. 2 հզ վերջ - 1 հզ	դպրոցի տարածքում	—	9.110/42.2	Հ	ավերվել է տարածքը բարեկարգելիս, հնագիտ. գտածոները պահվում են ներկայիս դպրոցի թանգարանում	Լուսանկար վերբեռնել
Ջրաղաց	1886 թ.	Քարահունջ գետակի և Վարարակն գետի միախառնման վայրում, «Ջրաղացի ձոր» վայրում	—	9.110/43	Հ	կիսավեր	Լուսանկար վերբեռնել
Ջրանցույց	16-17 դդ.	գյուղից 8 կմ հվ-աե, «Հռանի ձոր»-ում, Վարարակն գետի վրա	—	9.110/44	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Ջրանցույց	18-19 դդ.	գյուղից 4.3 կմ հվ, Գորիս - Կապան ճանապարհից աջ	—	9.110/45	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Ջրանցք	18-19 դդ.	գյուղից 6.5 կմ հվ-աե, Վարարակն գետի աջ ափին, Գորիս-Ղափան ճանապարհից աջ	—	9.110/46	Հ	ժայռափոր	Լուսանկար վերբեռնել