Շվանիձորի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Սյունիքի մարզ)
Այս հոդվածը ներկայացնում է Սյունիքի մարզի Շվանիձոր գյուղի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 26 հուշարձան (18 միավոր)։
| հուշարձան | կառուցված | վայր, հասցե | կոորդ | համարանիշ | նշան. | հավելյալ նշումներ | պատկեր |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամրոց Բերդին քար | միջնադար | գյուղից 7- 8 կմ հս-աե, Վերին շեն գյուղատեղիի դիմաց, լեռնագագաթին | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Բնակելի տուն | 19 դ. 2-րդ կես | գյուղի հս եզրին | — | Տ | Հենբրիկ և Պողոս Գալստյանների տունը, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Բնակելի տուն | 19 դ. վերջ - 20 դ. սկիզբ | գյուղի հս թաղամասի 2-րդ փողոցում | — | Տ | Շիրին Խաչատրյանի տունը, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Գերեզմանոց | 17-18 դդ. | Մեղրի - Ղափան նոր ավտոճանապարհի 10-րդ կմ-ի աջ եզրին, բլրաշատ տեղանքում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Գերեզմանոց | 19 դ. սկիզբ - 20 դ. | գյուղի ամ եզրին, ջրանցույցից մոտ 100 մ հս | — | Տ | հս հատվածում թաղումները շարունակվում են | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Գերեզմանոց | 19 դ. 2-րդ կես - 20 դ. սկիզբ | գյուղի կենտրոնում, եկեղեցուց մոտ 100 մ աե, այգիների մեջ | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Գյուղատեղի | 17-18 դդ. | գյուղից 6 կմ հս-աե, Վերին շեն տանող ճանապարհի աջ կողմում | — | Հ | ավերված | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Գյուղատեղի Գոմերանց | 17-20 դդ. | գյուղից 16 կմ հս-աե, Շվանիձորի սկզբնամասում, Ափկես գյուղատեղի տանող ճանապարհի աջ կողմում | — | Հ | անտառտնտեսության տարածքում, գյուղը լքվել է 1950-ական թթ. | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Գերեզմանոց | 17-20 դդ. | գյուղատեղիից 500 մ հս-աե | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Եկեղեցի | 17-18 դդ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
| Գյուղատեղի Թողուտ (Թեղուտ, Թուղուտ) | 17-18 դդ. | գյուղից 3 կմ հս-աե, Մեղրի - Կապան ճանապարհից աջ | — | Հ | ավերված է, աե կողմում՝ ձորակի մեջ, պահպանվել են ջրաղացների ավերակներ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Եկեղեցի | ուշ միջնադար | գյուղատեղիում | — | Հ | միանավ սրահ է | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Գյուղատեղի Վերին Շեն | 17-18 դդ. | գյուղից 10 կմ հս-աե, Մեղրի - Կապան ճանապարհից աջ, ձորում | — | Հ | ավերված | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Դամբարան Սարգիս զորավարի | 18 դ. | գյուղատեղիից ամ | — | Հ | Սարգիսը Դավիթ Բեկի զորավարներից էր | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Եկեղեցի | 17-18 դդ. | գյուղատեղիի հս մասում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Կամուրջ | 17-18 դդ. | գյուղատեղիի հվ-ամ եզրին | — | Հ | միաթռիչք է, կիսավեր | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Կառույց պաշտպանական | 17-18 դդ. | գյուղատեղիի հվ կողմում, աջակողմյան ձորալանջին | — | Հ | հրակնատներով երկարավուն շինություն է, պահպանվել է 1-2 մ բարձրությամբ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին | 1879 թ. | գյուղի մեջ | — | Հ | եռանավ բազիլիկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Գերեզմանոց | 19-20 դդ. | եկեղեցու մոտ | — | Հ | ավերվել է 1930-ական թթ.` կոլտնտեսության գոմեր կառուցելիս | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Խաչքար | 17 դ. | գյուղի մեջ, Աղաբեկ Առաքելյանի տան մոտ | — | Հ | պարզունակ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Խաչքար | 17 դ. | գյուղի մեջ, Աղաբեկ Առաքելյանի տան մոտ | — | Հ | պարզունակ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Խաչքար Սարգսի | 1652 թ. | գյուղի մեջ, Աղաբեկ Առաքելյանի տան մոտ | — | Հ | պարզունակ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Հնձան | 20 դ. սկիզբ | գյուղի կենտրոնում, Սբ. Աստվածածին եկեղեցուց մոտ 120 մ հվ-աե | — | Տ | Բաղդասար Հովհաննիսյանի հնձանը | Լուսանկար վերբեռնել
| |
| Հուշաղբյուր Հայաստանում խորհրդային իշխանության հաստատման համար զոհված Ասլան Ստեփանյանին, Հովհաննես Հովհաննիսյանին, Մարգար Ոսկանյանին, Կարապետ Գրիգորյանին | 1956 թ. | գյուղի կենտրոնում | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին | 1984 թ. | գյուղի հվ մասում | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
| Ջրանցույց | 17 դ. | գյուղի հվ-ամ եզրին | — | Հ |  Լուսանկար վերբեռնել
|