Հալիձորի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Սյունիքի մարզ)

Այս հոդվածը ներկայացնում է Սյունիքի մարզի Հալիձոր գյուղի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից^[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 29 հուշարձան (7 միավոր)։

հուշարձան	կառուցված	վայր, հասցե	կոորդ	համարանիշ	նշան.	հավելյալ նշումներ	պատկեր
Ագարակ Վնսար «Խաչի խութ»	10-15 դդ.	գյուղից 700 մ հվ, Հալիձոր գյուղատեղիից 1.2 կմ հս-աե, Շինուհայր տանող ճանապարհից աջ, ժայռոտ բլրի վ	—	9.54/1			Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	13-15 դդ.	հիմնովին ավերված եկեղեցուց հս	—	9.54/1.1	Հ	ավերված	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ. վերջ		—	9.54/1.1.1	Հ	ըստ պատվանդանի արձանագրության Վնսար ագարակը Տարսայիճ Օրբելյան իշխանը նվիրել է Սիրանես ճարտարապետին	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար Գոքի և Թենիկի	13 դ.		—	9.54/1.1.2	Հ	Սիրանես ճարտարապետի ծնողների խաչքարն է	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար՝ Խորմերի	1414 թ.		—	9.54/1.1.3	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի	13 դ.	բլրագագաթին	—	9.54/1.2	Հ	պահպանվել են հիմքերը	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.	եկեղեցու խորանում	—	9.54/1.2.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի Հալիձոր	9-20 դդ.	Գորիսից 12 կմ հվ-ամ, գյուղից մոտ 3 կմ հվ-ամ, Որոտանի ձորի ձախափնյա բարձրադիր լանջին	—	9.54/2	Հ	կիսավեր է, տնամերձ հողամասերը մինչ օրս մշակվում են	Լուսանկար վերբեռնել
Աղբյուր	1831 թ.	գյուղատեղիի կենտրոնում, եկեղեցուց 20 մ հս	—	9.54/2.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	9-20 դդ.	գյուղատեղիի ամ եզրին	—	9.54/2.2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	9-10 դդ.		—	9.54/2.2.1	Հ	ընկած	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	10 դ.		—	9.54/2.2.2	Հ	ընկած	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	10-11 դդ.		—	9.54/2.2.3	Հ	ընկած	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի Սբ. Մինաս	1611 թ.	Գյուղատեղիի կենտրոնում	—	9.54/2.3	Հ	միանավ, կանգուն	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.	ագուցված է եկեղեցու հվ ճակատին, մուտքից աջ	—	9.54/2.3.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար Շահանդուխտի	1215 թ.	ագուցված է եկեղեցու ամ ճակատին	—	9.54/2.3.2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Զանգակատուն - մատուռ	1989 թ.	գյուղից 3 կմ հվ-ամ, Հալիձոր - Տաթև ճանապարհից ձախ	—	9.54/3	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Հուշակոթող Ամենայն Հայոց Վազգեն Ա և Կիլիկիո Գարեգին Բ կաթողիկոսների	1989 թ.	գյուղից 3 կմ հս-ամ, Հալիձոր - Տաթև ճանապարհից ձախ	—	9.54/4	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին	1966 թ.	գյուղի մեջ, գյուղապետարանի բակում	—	9.54/5	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Հուշաքար Խրիմյան Հայրիկի	1903 թ.	գյուղից 1.5 կմ հվ-ամ, Հալիձոր - Տաթև ճանապարհից ձախ	—	9.54/6	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Վանական համալիր Հարանց անապատ «Սյունյաց մեծ անապատ»	1608-1613 թթ.	գյուղից 5 կմ հվ, Հալիձոր գյուղատեղիի հանդեպ, Որոտանի աջ բարձրադիր ափին	—	9.54/7	Հ	հիմնադրել են Սաղմոսավանքի Սարգիս եպիսկոպոսը և Կիրակոս քահանա Տրապիզոնցին, տուժել է 1658 թ. երկրաշարժի, այնուհետև` սողանքների հետևանքով	Լուսանկար վերբեռնել
Գավիթ	17 դ.	կից է եկեղեցուն հս-ից	—	9.54/7.1	Հ	փոքր	Լուսանկար վերբեռնել
Գավիթ	1717 թ.	կից է եկեղեցուն ամ-ից	—	9.54/7.2	Հ	կառ.` Սահակ աբեղա	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի	1608- 1613 թթ.	համալիրի կենտրոնում	—	9.54/7.3	Հ	եռանավ բազիլիկ, 1658 թ. երկրաշարժից հետո սողանքի պատճառով նախկին տեղից 10 մ սահել-իջել է ներկայիս տեղը	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	15-16 դդ.	եկեղեցու մեջ	—	9.54/7.3.1	Հ	հենած է որմնամույթին	Լուսանկար վերբեռնել
Մատուռ	17 դ.	կից է եկեղեցուն հս-աե-ից, փոքր գավթին` աե-ից	—	9.54/7.4	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Մատուռ Սբ. Պողոս-Պետրոս	17 դ.	Հարանց անապատից հս	—	9.54/7.5	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Պարիսպ	1717 թ.	համալիրի հվ-ամ և ամ կողմերում	—	9.54/7.6	Հ	կառ.` Տաթևի վանքի առաջնորդ Կիրակոս վարդապետ	Լուսանկար վերբեռնել
Սեղանատուն	1717 թ.	կից է եկեղեցուն հվ-ից	—	9.54/7.7	Հ	կառ.` Սահակ աբեղա	Լուսանկար վերբեռնել