«Պլատին»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ Լավ/Ընտրյալ հոդվածի կամ ցանկի կաղապարների հեռացում: Այժմ Վիքիշտեմարանից է գալիս։, ջնջվեց: {{Link FA|el}}, {{Link GA|en}} |
No edit summary |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Քիմիական տարր |
|||
[[Պատկեր:Pt-TableImage.png|մինի|Պլատին]] |
|||
| անվանում = Պլատին / Platinum (Pt) |
|||
'''Պլատին''', քիմիական տարր է որի նշանն է ''Pt'' և ատոմային թիվը՝ 78 |
|||
| համար = 78 |
|||
| սիմվոլ = Pt |
|||
| վերևից = [[Պալադիում|Pd]] |
|||
| ներքևից = [[Դարմշտադիում|Ds]] |
|||
| խումբ = |
|||
| պարբերություն = |
|||
| բլոկ = |
|||
| արտաքին տեսք =[[Պատկեր:Platinum crystals.jpg|200px|Պլատինի բյուրեղներ]]<br />Ծանր, փափուկ, արծաթափայլ մետաղ |
|||
| պատկեր = |
|||
| ատոմային զանգված = 195,084(9)<ref name="iupac atomic weights">{{ռուսերեն հոդված|автор=Michael E. Wieser, Norman Holden, Tyler B. Coplen, John K. Böhlke, Michael Berglund, Willi A. Brand, Paul De Bièvre, Manfred Gröning, Robert D. Loss, Juris Meija, Takafumi Hirata, Thomas Prohaska, Ronny Schoenberg, Glenda O’Connor, Thomas Walczyk, Shige Yoneda, Xiang‑Kun Zhu|заглавие=Atomic weights of the elements 2011 (IUPAC Technical Report)|ссылка=http://iupac.org/publications/pac/85/5/1047/|язык=en|издание=[[Pure and Applied Chemistry]]|год=2013|том=85|номер=5|страницы=1047-1078|doi=10.1351/PAC-REP-13-03-02}}</ref> |
|||
| կոնֆիգուրացիա =[Xe] 4f<sup>14</sup> 5d<sup>9</sup> 6s<sup>1</sup> |
|||
| էլեկտրոնային թաղանթ = |
|||
| ատոմի շառավիղ = 139 |
|||
| կովալենտային շառավիղ =130 |
|||
| Վան-դեր-Վալսի շառավիղ = |
|||
| իոնի շառավիղ = (+4e) 65 (+2e) 80 |
|||
| էլեկտրաբացասականություն = 2,28 |
|||
| էլեկտրոդային պոտենցիալ =Pt←Pt<sup>2+</sup> 1,20 В |
|||
| օքսիդացման աստիճան = 4, 2, 0 |
|||
| իոնիզացման էներգիա 1 = 868,1 (9,00) |
|||
| իոնիզացման էներգիա 2 = |
|||
| իոնիզացման էներգիա 3 = |
|||
| ֆազ = |
|||
| խտություն =21,09-21,45<ref name=webelements>{{cite web|url=http://www.webelements.com/platinum/|title=Platinum: physical properties|publisher=WebElements |lang=en|accessdate=2013-08-17}}</ref> |
|||
| խտություն2 = |
|||
| խտություն3 = |
|||
| խտություն հջ = |
|||
| հալման ջերմաստիճան =2041,4 K (1768,3 °C, 3214,9 °F) |
|||
| եռման ջերմաստիճան =4098 K (3825 °C, 6917 °F) |
|||
| կրիտիկական կետ Կ = |
|||
| հալման ջերմունակություն = 21,76 |
|||
| հալման ջերմունակություն2 = ~470 |
|||
| գոլորշիացման ջերմունակություն = |
|||
| ջերմունակություն =25,85<ref name="ХЭ">{{ռուսերեն գիրք |
|||
|автор = Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.) |
|||
|заглавие = Химическая энциклопедия: в 5 т |
|||
|место = Москва |
|||
|ссылка = http://www.xumuk.ru/encyklopedia/1757.html |
|||
|издательство = Советская энциклопедия |
|||
|год = 1990 |
|||
|том = 2 |
|||
|страницы = 272 |
|||
|страниц = 671 |
|||
|тираж = 100 000 |
|||
}} |
|||
</ref> |
|||
| ջերմունակություն2 = |
|||
| մոլային ծավալ = 9,10 |
|||
| հագեցած գոլորշի = |
|||
| ճնշում հգ 1 = |
|||
| ճնշում հգ 10 = |
|||
| ճնշում հգ 100 = |
|||
| ճնշում հգ 1 k = |
|||
| ճնշում հգ 10 k = |
|||
| ճնշում հգ 100 k = |
|||
| բյուրեղացանցի կառուցվածք =խորանարդ |
|||
| բյուրեղացանցի տվյալներ = 3,920 |
|||
| C/a հարաբերություն = |
|||
| Դեբայի ջերմաստիճան = 230,00 |
|||
| մագնիսական կառուցվածք = |
|||
| տեսակարար դիմադրություն = |
|||
| ջերմահաղորդականություն =71,6 |
|||
| ջերմաստիճանահաղորդականություն = |
|||
| ջերմային ընդարձակում = 8,8 |
|||
| ձայնի արագություն = |
|||
| Յունգի մոդուլ = 168 |
|||
| CAS համար =7440-06-4 |
|||
| արգելվող գոտի = |
|||
| իզոտոպներ = |
|||
| իզոտոպներ լրացումներ = |
|||
}} |
|||
{{Պարբերական համակարգի տարր|align=center|fontsize=100%|number=78}} |
|||
'''Պլատին''' ({{lang-lat|''Platinum''}}), [[քիմիական տարր]] է որի նշանն է ''Pt'', տարրերի [[պարբերական համակարգ]]ի 6-րդ պարբերության 8-րդ խմբի տարր։ Ազնիվ մետաղ է, պատկանում է պլատինային տարրերի շարքին։ Կարգահամարը՝ 78, ատոմական զանգվածը՝ 195,09։ d տարր է, ատոմի էլեկտրոնային թաղանթների կառուցվածքն է 5s<sup>2</sup> 5p<sup>6</sup> 5d<sup>9</sup> 6s<sup>4</sup>, К, L, M, N թաղանթները լրացված են։ Պլատինը արծաթասպիտակ, կռելի, [[կոռոզիա]]կայուն ծանր մետաղ է։ |
|||
== Պատմություն == |
|||
Բնածին պլատինը, որը պլատինային համաձուլվածք է, հայտնի էր վաղ ժամանակներում ([[Եթովպիա]], [[Եգիպտոս]], [[Հարավային Ամերիկա]])։ [[16-րդ դար]]ում իսպանացիներն այն նորից «հայտնաբերեցին» Հարավային Ամերիկայում։ Ոսկու հետ հանդիպող ծանր, արծաթանման մետաղը նրանք անվանեցին ''Platina'', որը [[արծաթ]] (''Plata'') բառի փոքրացուցիչ ձեև է՝ արծաթիկ, որովհետ կարծում էին թե այն արծաթի համաձուլվածք է։ |
|||
Մաքուր պլատինը անջատվել է [[1803]] թվականին (Ու․ Հ․ Ուոլաստոն, [[Անգլիա]])։ Ավելի ուշ ստացվեց կոփածո պլատին։ [[19-րդ դար]]ի կեսերին ֆրանսիացի քիմիկոս Ա․ Սենտ-Քլեր Դևիլը (1818-1881) առաջարկեց պլատինը հալելու և մաքրելու եղանակ։ |
|||
== Տես նաև == |
|||
* [[Պարբերական աղյուսակ]] |
* [[Պարբերական աղյուսակ]] |
||
* [[Պլատինային մետաղներ]] |
|||
== Ծանոթագրություններ == |
|||
{{ծանցանկ}} |
|||
{{Փոքր պարբերական աղյուսակ}} |
{{Փոքր պարբերական աղյուսակ}} |
||
18:11, 1 Սեպտեմբերի 2015-ի տարբերակ
| |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Ծանր, փափուկ, արծաթափայլ մետաղ | |||||
| Ատոմի հատկություններ | |||||
| Անվանում, սիմվոլ, կարգաթիվ | Պլատին / Platinum (Pt), Pt, 78 | ||||
| Ատոմային զանգված (մոլային զանգված) | 195,084(9)[1] զ. ա. մ. (գ/մոլ) | ||||
| Էլեկտրոնային կոնֆիգուրացիա | [Xe] 4f14 5d9 6s1 | ||||
| Ատոմի շառավիղ | 139 պմ | ||||
| Քիմիական հատկություններ | |||||
| Կովալենտ շառավիղ | 130 պմ | ||||
| Իոնի շառավիղ | (+4e) 65 (+2e) 80 պմ | ||||
| Էլեկտրաբացասականություն | 2,28 (Պոլինգի սանդղակ) | ||||
| Էլեկտրոդային պոտենցիալ | Pt←Pt2+ 1,20 В | ||||
| Օքսիդացման աստիճաններ | 4, 2, 0 | ||||
| Իոնացման էներգիա (առաջին էլեկտրոն) | 868,1 (9,00) կՋ/մոլ (էՎ) | ||||
| Պարզ նյութի թերմոդինամիկական հատկություններ | |||||
| Հալման ջերմաստիճան | 2041,4 K (1768,3 °C, 3214,9 °F) | ||||
| Եռման ջերմաստիճան | 4098 K (3825 °C, 6917 °F) | ||||
| Հալման տեսակարար ջերմունակություն | 21,76 կՋ/մոլ | ||||
| Հալման տեսակարար ջերմունակություն | ~470 կՋ/մոլ | ||||
| Մոլյար ջերմունակություն | 25,85[3] Ջ/(Կ·մոլ) | ||||
| Մոլային ծավալ | 9,10 սմ³/մոլ | ||||
| Պարզ նյութի բյուրեղային ցանց | |||||
| Բյուրեղացանցի կառուցվածք | խորանարդ | ||||
| Բյուրեղացանցի տվյալներ | 3,920 | ||||
| Դեբայի ջերմաստիճան | 230,00 Կ | ||||
| Այլ հատկություններ | |||||
| Ջերմահաղորդականություն | (300 Կ) 71,6 Վտ/(մ·Կ) | ||||
| Ջերմային ընդարձակում | 8,8 | ||||
| Յունգի մոդուլ | 168 ԳՊա | ||||
| CAS համար | CAS գրանցման համար? | ||||
| 78 | Պլատին
|
195,08 | |
| 4f145d96s1 | |
Պլատին (լատին․՝ Platinum), քիմիական տարր է որի նշանն է Pt, տարրերի պարբերական համակարգի 6-րդ պարբերության 8-րդ խմբի տարր։ Ազնիվ մետաղ է, պատկանում է պլատինային տարրերի շարքին։ Կարգահամարը՝ 78, ատոմական զանգվածը՝ 195,09։ d տարր է, ատոմի էլեկտրոնային թաղանթների կառուցվածքն է 5s2 5p6 5d9 6s4, К, L, M, N թաղանթները լրացված են։ Պլատինը արծաթասպիտակ, կռելի, կոռոզիակայուն ծանր մետաղ է։
Պատմություն
Բնածին պլատինը, որը պլատինային համաձուլվածք է, հայտնի էր վաղ ժամանակներում (Եթովպիա, Եգիպտոս, Հարավային Ամերիկա)։ 16-րդ դարում իսպանացիներն այն նորից «հայտնաբերեցին» Հարավային Ամերիկայում։ Ոսկու հետ հանդիպող ծանր, արծաթանման մետաղը նրանք անվանեցին Platina, որը արծաթ (Plata) բառի փոքրացուցիչ ձեև է՝ արծաթիկ, որովհետ կարծում էին թե այն արծաթի համաձուլվածք է։
Մաքուր պլատինը անջատվել է 1803 թվականին (Ու․ Հ․ Ուոլաստոն, Անգլիա)։ Ավելի ուշ ստացվեց կոփածո պլատին։ 19-րդ դարի կեսերին ֆրանսիացի քիմիկոս Ա․ Սենտ-Քլեր Դևիլը (1818-1881) առաջարկեց պլատինը հալելու և մաքրելու եղանակ։
Տես նաև
Ծանոթագրություններ
- ↑ Michael E. Wieser, Norman Holden, Tyler B. Coplen, John K. Böhlke, Michael Berglund, Willi A. Brand, Paul De Bièvre, Manfred Gröning, Robert D. Loss, Juris Meija, Takafumi Hirata, Thomas Prohaska, Ronny Schoenberg, Glenda O’Connor, Thomas Walczyk, Shige Yoneda, Xiang‑Kun Zhu Atomic weights of the elements 2011 (IUPAC Technical Report)(անգլ.) // Pure and Applied Chemistry. — 2013. — Т. 85. — № 5. — С. 1047-1078. —
- ↑ «Platinum: physical properties» (անգլերեն). WebElements. Վերցված է 2013-08-17-ին.
- ↑ Редкол.:Кнунянц И. Л. (гл. ред.) Химическая энциклопедия: в 5 т. — Москва: Советская энциклопедия, 1990. — Т. 2. — С. 272. — 671 с. — 100 000 экз.
| Պարբերական աղյուսակ | |||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||
| Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||
| K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||
| Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||
| Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn |
| Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og |
|
Սա գիտության Քիմիա բնագավառի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ |