Մկրտիչ Խերանյան

Մկրտիչ Խերանյան
Ծնվել է	օգոստոսի 10, 1899
Ծննդավայր	Վան, Վանի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն
Վախճանվել է	հունիսի 27, 1970 (70 տարեկան)
Վախճանի վայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	բանաստեղծ, արձակագիր, թարգմանիչ և մանկավարժ
Կրթություն	Գևորգյան Հոգևոր Ճեմարան
Անդամակցություն	ԽՍՀՄ Գրողների միություն
	Մկրտիչ Խերանյան Վիքիդարանում
	Mkrtich Kheranyan Վիքիպահեստում

Մկրտիչ Եղիշեի Խերանյան (օգոստոսի 10, 1899(1899-08-10), Վան, Վանի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն - հունիսի 27, 1970(1970-06-27), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ բանաստեղծ, արձակագիր, թարգմանիչ, ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1939 թվականից։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Արևմտյան Հայաստանի Վան քաղաքում։ Նախնական կրթությունն ստացել է տեղի ծխական, ապա Վարագա ժառանգավորաց և Հայկազյան կենտրոնական վարժարաններում։ 1915 թվականին գաղթել է Արևելյան Հայաստան և ընդունվել Էջմիածնի Գևորգյան ճեմարանը, որն ավարտելուց հետո, մինչև 1950 թվականը, հայոց լեզու և գրականություն է դասավանդել Էջմիածնի շրջանի և Երևանի տարբեր միջնակարգ դպրոցներում։ Մահացել է Երևանում^[1]։

Երկերի մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խնդություն (բանաստեղծություններ և պոեմներ), Երևան, Պետհրատ, 1938, 173 էջ։
Մեռնող գործիքները, Երևան, Պետհրատ, 1938, 19 էջ։
Արհեստ սովորող կատուն, Երևան, Պետհրատ, 1938, 19 էջ։
Մրգաստան, Երևան, Պետհրատ, 1939, 24 էջ։
Ծտի գուլպաները (հեքիաթ), Երևան, Պետհրատ, 1939, 23 էջ։
Մոկաց Միրզա (պոեմ), Երևան, Պետհրատ, 1939, 96 էջ։
Հեքիաթ դարբնի որդու և յոթ գլխանի վիշապի մասին, Երևան, Պետհրատ, 1940, 40 էջ։
Պոեմներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1955, 124 էջ։
Հազարան բլբուլ, Երևան, Հայպետհրատ, 1956, 59 էջ։
Սասնա տուն (դյուցազնավեպ), Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 300 էջ։
Ով աշխատի, նա ուտի, Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 8 էջ։
Դարբնի որդին, Երևան, Հայպետհրատ, 1959, 107 էջ։
Սովետահայ գրականության ընտիր էջեր։ Պոեզիա (գրքում տեղ են գտել նաև Մ. Խերանյանի գործերից), Երևան, Հայպետհրատ, 1960, 480 էջ։
Փունջ։ Սովետահայ մանկական գրականություն (ժողովածուում գործեր ունի նաև Մ. Խերանյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1961, 356 էջ։
Ծտի գուլպաները, Երևան, Հայպետհրատ, 1961, 12 էջ։
Շարմաշուղներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1962, 151 էջ։
Շխոնց Միհրան, Երևան, Հայպետհրատ, 1963, 272 էջ։
Երկար, երկար մի ճանապարհ (վեպ), Երևան, «Հայաստան», 1965, 443 էջ։
Հեքիաթներ, պատմվածքներ, ոտանավորներ (ժողովածուում գործեր ունի նաև Մ. Խերանյանը), Երևան, «Լույս», 1967, 239 էջ։
Հազարան բլբուլ, Երևան, «Հայաստան», 1968, 136 էջ։
Զանգակներ (ժողովածուում գործեր ունի նաև Մ. Խերանյանը), Երևան, «Հայաստան», 1974, 160 էջ։
Արհեստ սովորող կատուն (մանկական բանաստեղծություններ), Երևան, «Սովետական գրող», 1980, 44 էջ։
Վաղը դպրոց ենք գնալու (ժողովածուում գործեր ունի նաև Մ. Խերանյանը), Երևան, «Լույս», 1982, 256 էջ։
Երկար-երկար մի ճանապարհ (վեպ, վիպակ), Երևան, «Սովետական գրող», 1983, 431 էջ։
«Ձայն տուր, ով ծովակ», վեպ, «Զանգակ-97» հրատարակչություն, 2000 թ., 384 էջ
Սասնա տուն, Երևան, 2005, 140 էջ։
Հազարան բլբուլ (բանաստեղծություններ, առակներ, հեքիաթներ), Երևան, 2007, 150 էջ։
«Մրգաստան», «Նշանակ» հրատարակչություն,Երևան-2009 թ.24 էջ
Շխոնց Միհրան, Ծուռ Վուսկուն, «Գրական Հայրենիք», 2013 թ., 207 էջ։
Սասնա տուն։ Մոկաց Միրզա։ Արա Գեղեցիկ և Շամիրամ, Երևան, 2014, 446 էջ։
«Հայ բանաստեղծները եղեռնի մասին» նվիրված Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին ժողովածուում տպագրվել է «Աղաղակ» պոեմը, «Ծիծեռնակ» հրատարակչություն 2015 թ. 239 էջ։
Ցոլակ Կանթեղ «Լինեի....», Մկրտիչ Խերանյան (խաչբառեր, բառաշղթաներ, գաղտնագրեր, գլուխկոտրուկներ, գաղտնանկարներ, վիկտորինաներ) 2017 թ. հեղինակային հրատարակչություն, տպագրվել է «ՎՄՎ-Պրինտ» տպարանում
Մկրտիչ Խերանյան «Մանկական ժողովածու» («Բանաստեղծություններ», «Վագրը, եղջերուն և աղվեսը», «Ծտի գուլպաները», «Առակներ», «Մրգաստան», «Մեռնող գործիքները», «Արհեստ սովորող կատուն», «Մոծակների խնդրագիրը», «Ով աշխատաի նա ուտի») 2017 թ. հեղինակային հրատարակչություն, տպագրվել է «ՎՄՎ-Պրինտ» տպարանում
Մկրտիչ Խերանյան «Մանկական ժողովածու» («Արծիվն ու բուն», «Դարբնի որդին», «Հազարան Բլբուլ») 2017 թ. հեղինակային հրատարակչություն, տպագրվել է «ՎՄՎ-Պրինտ» տպարանում
Մկրտիչ Խերանյան «Արձակ էջեր», 2017 թ. հեղինակային հրատարակչություն, տպագրվել է «ՎՄՎ-Պրինտ» տպարանում
Երկար, երկար մի ճանապարհ... (վեպ), Երևան, «Նահապետ» հրատարակչություն, հրատարակվել է պետական պատվերով, 2018թ., 480 էջ։
Մարգարիտներ Վասպուրական հայ ժողովրդական բանահյուսության գանձարանից, «Նահապետ» հրատարակչություն, 2019թ.
«Չափածո երկեր» բանաստեղծությունների և պոեմների ժողովածու, 248 էջ, «Նահապետ» հրատարակչություն, 2021թ.

Մրցանակներ և պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՀԼԿԵՄ Կենտկոմի և Լուսժողկոմատի կողմից հայտարարված մանկա-պատանեկան լավագույն երկերի մրցույթին Մ. Խերանյանի «Հազարան բլբուլ» պոեմն արժանացել է 3-րդ կարգի մրցանակի^[2]։
Հայաստանի Ազգային գրադարանը հայ գրականությանը մատուցած ծառայությունների, գրական վաստակի և թարգմանական գործունեության համար բանաստեղծ, արձակագիր, թարգմանիչ Մկրտիչ Խերանյանին հետմահու շնորհել է հայ առաջին տպագրիչ Հակոբ Մեղապարտի անվան հուշամեդալ^[3]։

Գրախոսականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գ.Հովսեփյան, «Մոկաց Միրզա»^[4]
Գ.Հովսեփյան, «Մկրտիչ Խերանյան»^[5]
Խաչո, «Մկրտիչ Խերանյան - «Հեքիաթ դարբնի որդու և յոթ գլխանի վիշապի մասին»»^[6]
Հ.Պենյան, «Մկրտիչ Խերանյանի «Հեքիաթը»^[7]
Խ.Դաշտենց, «Սասնա տուն» դյուցազնավեպը»^[8]
Ս.Հարությունյան, «Դարբնի որդին»^[9]
Հր.Եսայան, «Անարատ ձայնով»^[10]
Արտ. Քալանթարյան, «Շխոնց Միհրան»^[11]
Աբր. Գրիգորյան, «Գրողի կյանքը մեծ կտավի վրա»^[12]
Ն. Ադալյան, «Անցած ճանապարհի բովանդակությունը»^[13]
Պ. Մատուռեան, «Երկար, երկար մի ճանապարհ»^[14]
Ռ. Արամյան, «Երկար, երկար մի ճանապարհ»^[15]
Ռ. Զարյան, «Մեր ընկերը»^[16]
Հայաստանի Սովետական Գրողների Միության Վարչություն, «Մահախոսական»^[17]
Ա. Ինճիկյան, «Մեր գրականության սիրելի անուններից մեկը»^[18]
Արտ. Քալանթարյան, «Մկրտիչ Խերանյան»^[19]
Գ. Էմին «Խոսք»^[20]
Վ. Արամյան, «Գրականության նվիրյալը»^[21]
Վ. Հարությունյան, «Ձայն տուր, ով ծովակ»^[22]
Գր. Չալիկյան, «Մանրակերտված կարոտ»^[23]
Մկրտիչ Խերանյանի մասին^[24]
Արշակ Մադոյան, «Մ. Խերանյանի անտիպ էպիկական պոեմը»^[25]

Թարգմանություններ (ռուսերենից և գրաբարից)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իլիական / Հոմերոս; Գրաբարից թարգմ.՝ Մ. Խերանյան^[26]
Մայիսմեկյան ժողովածու (գրքի մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[27]
Ակակի Ծերեթելի, Հատընտիր (բանաստեղծություններ, որոնց մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[28]
Իոսեբ Գրիշաշվիլի, Հատընտիր (մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[29]
Նիզամի Գյանջևի, Լեյլի ու Մեջնուն (պոեմ, թարգմանության հեղինակակից Սողոմոն Տարոնցի)^[30]
Ագնիա Բարտո, Մանուկների համար (մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[31]
Մեր նվերը։ Ադրբեջանական մանկագիրների երկերի ժողովածու (մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[32]
Յանկա Կուպալա, Հատընտիր (մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[31]
Վրաստանի գարունը։ Վրաց մանկագիրների երկերի ժողովածու (մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[33]
Իոսեբ Գրիշաշվիլի, Բանաստեղծություններ (մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[34]
Արևին ընդառաջ։ Ուկրաինական մանկագիրների երկերի ժողովածու (մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[35]
Ալեքսանդր Տվարդովսկի, Պոեմներ (գրքի մեջ մտնող «Երկիր Մուրավիա» պոեմը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[36]
Լուսավոր ուղի։ Բելառուսական մանկագիրների երկերի ժողովածու (մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[37]
Սովետական քուրդ բանաստեղծներ. 1936-1952 (մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[38]
Ալեքսանդր Պուշկին, Երկեր 5 հատորով, հատոր 1, Բանաստեղծություններ (մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[39]
Ագնիա Բարտո, Լավ երեկո (բանաստեղծություններ)^[40]
Ուկրաինական քնար (մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[41]
Ալեքսանդր Պուշկին, Երկեր 5 հատորով, հատոր 2, Պոեմներ և հեքիաթներ (գրքի մեջ մտնող «Գարիբալդիականը» և «կոմս Նուլին» գործերը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[42]
Լյու եղբայրներ (չինական ժողովրդական հեքիաթներ)^[43]
Պյոտր Երշով, Կուզիկ-քուռկիկ (հեքիաթ), թարգմանության հեղինակակից Հայկ Դավթյան)^[44]
Արկադի Կուլեշով, Պոեմներ (մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[45]
Իոսեբ Գրիշաշվիլի, Բանաստեղծություններ (մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[46]
Բելառուսական գրականության անթոլոգիա (մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[47]
Հաֆեզ, Լիրիկա (մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[48]
ՍՍՀՄ ժողովուրդների գրականություն։ Հատընտիր (գրքի մի մասը թարգմանել է Մ.Խերանյանը)^[49]
Միխայիլ Իսակովսկի, Հատընտիր (մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[50]
Ռուդաքի, ժողովածու (գրքի մեջ մտնող քասիդների մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[51]
Ասիայի և Աֆրիկայի բանաստեղծներ (ժողովածուի մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[52]
Լյու եղբայրներ (չինական ժողովրդական հեքիաթներ)^[53]
Գրիգոր Նարեկացի, Մատյան ողբերգության^[54]
Վրաց գրականության ընտիր էջեր (մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[55]
Ավդալ Ամինե, Առաջին գարուն (բանաստեղծություններ և պոեմներ, մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[56]
Ընտիր էջեր ռուս սովետական պոեզիայի (մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[57]
Ջորջ Բայրոն, Երկերի ժողովածու (մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[58]
Միխայիլ Լերմոնտով, երկերի ժողովածու 3 հատորով, հատոր 1-ին, / գրքում զետեղված են Մ. Խերանյանի թարգմանությամբ «Չերկեզներ», «Աուլ Բաստունջի», «Իզմայիլ Բեյ» պոեմները/^[59]
Ագնիա Բարտո, Գնդակը (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Մ. Խերանյանը)^[60]
«Թարգմանչաց արվեստ» շտեմարան

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թոռնիկների հետ
Մ. Խերանյանը աշխատելիս
Հայոց լեզվի և գրականության քննությանը
Երիտասարդ գրողները Վարպետի հետ, 1938 թ. Ծաղկաձոր
Ավետիք Իսահակյանի մահվան լուրը
Եգիպտահայ ծաղրանկարիչ Ալ.Սարուխանի ցուցահանդեսի բացմանը 1952թ.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Հայկ Խաչատրյան (1986)։ Գրական տեղեկատու։ Երևան: «Սովետական գրող»։ էջ 230
↑ «Պիոներ կանչ» 1940 թվականի հունիսի 6, №42
↑ 2010 թ. հոկտեմբերի 29, վկայագիր №183
↑ «Խորհրդային գրականություն», 1940 թ., № 2
↑ «Սովետական Հայաստան», 1940 թ., № 10
↑ «Նոր գրքեր», 1940 թ., № 52, հուլիսի 13
↑ «Ջոկատավար», 1940թ., N 7
↑ « Գրական թերթ», 1959թ., N 25
↑ « Գրական թերթ », 1960թ.,N 35
↑ « Գրական թերթ », 1962թ., N 33
↑ «Գրական թերթ», 1963թ., N 29
↑ «Սովետական գրականություն», 1965թ., N 12
↑ «Գրական թերթ», 7 հունվարի, 1966 թ.
↑ Շիրակ, Բեյրութ, 1967թ.., թիվ 9
↑ «Գրական թերթ», 1969թ.
↑ «Գրական թերթ», 1970 թ.
↑ «Սովետական Հայաստան», 30 հունիսի, 1970թ., N 150
↑ «Գրական թերթ», 1979թ
↑ «Գրական թերթ», 1983թ., N 29
↑ 1980 թ., 25 հունվարի, Երևան
↑ «Գրքերի աշխարհ», 1983թ., ետմահու հրատարակություն
↑ 2000 թ.
↑ «Գրական թերթ», 2001թ., հունվարի 1-15
↑ (Վարագ, ԱՄՆ), 2002թ., N 131-132
↑ «Բանբեր», 2011 թ., 133.1
↑ Երևան։ ԵՊՀ, 1987թ.- 500 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1940, 83 էջ
↑ Երևան, Պետհրատ, 1940, 96 էջ։
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1941, 88 էջ
↑ Երևան-Մոսկվա, 1947, 274 էջ
↑ ^31,0 ^31,1 Երևան, Հայպետհրատ, 1951, 104 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1951, 114 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1951, 144 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1951, 279 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1951, 172 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1951, 160 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1953, 175 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1953, 168 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1954, 483 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1954, 48 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1954, 406 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1955, 372 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1955, 72 էջ
↑ Երևան, 1955, 122 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1956, 156 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1956, 112 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1957, 536 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1957, 132 էջ
↑ Երևան, Հայպետուսմանկհրատ, 1958, 286 էջ
↑ 1958, 165 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 167 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 218 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1959, 71 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1960, 412 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1961, 648 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1961, 119 էջ
↑ Երևան, Հայպետհրատ, 1963, 543 էջ
↑ Երևան, «Հայաստան», 1965, 564 էջ
↑ «Հայաստան» հրատարակչություն, 1965թ., Երևան, 441 էջ
↑ Երևան, «Սովետական գրող», 1983, 44 էջ

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 47)։

[1] Հայկ Խաչատրյան (1986)։ Գրական տեղեկատու։ Երևան: «Սովետական գրող»։ էջ 230

[2] «Պիոներ կանչ» 1940 թվականի հունիսի 6, №42

[3] 2010 թ. հոկտեմբերի 29, վկայագիր №183

[4] «Խորհրդային գրականություն», 1940 թ., № 2

[5] «Սովետական Հայաստան», 1940 թ., № 10

[6] «Նոր գրքեր», 1940 թ., № 52, հուլիսի 13

[7] «Ջոկատավար», 1940թ., N 7

[8] « Գրական թերթ», 1959թ., N 25

[9] « Գրական թերթ », 1960թ.,N 35

[10] « Գրական թերթ », 1962թ., N 33

[11] «Գրական թերթ», 1963թ., N 29

[12] «Սովետական գրականություն», 1965թ., N 12

[13] «Գրական թերթ», 7 հունվարի, 1966 թ.

[14] Շիրակ, Բեյրութ, 1967թ.., թիվ 9

[15] «Գրական թերթ», 1969թ.

[16] «Գրական թերթ», 1970 թ.

[17] «Սովետական Հայաստան», 30 հունիսի, 1970թ., N 150

[18] «Գրական թերթ», 1979թ

[19] «Գրական թերթ», 1983թ., N 29

[20] 1980 թ., 25 հունվարի, Երևան

[21] «Գրքերի աշխարհ», 1983թ., ետմահու հրատարակություն

[22] 2000 թ.

[23] «Գրական թերթ», 2001թ., հունվարի 1-15

[24] (Վարագ, ԱՄՆ), 2002թ., N 131-132

[25] «Բանբեր», 2011 թ., 133.1

[26] Երևան։ ԵՊՀ, 1987թ.- 500 էջ

[27] Երևան, Հայպետհրատ, 1940, 83 էջ

[28] Երևան, Պետհրատ, 1940, 96 էջ։

[29] Երևան, Հայպետհրատ, 1941, 88 էջ

[30] Երևան-Մոսկվա, 1947, 274 էջ

[Երևան,_Հայպետհրատ,_1951,_104_էջ-31] 31,0 ^31,1 Երևան, Հայպետհրատ, 1951, 104 էջ

[32] Երևան, Հայպետհրատ, 1951, 114 էջ

[33] Երևան, Հայպետհրատ, 1951, 144 էջ

[34] Երևան, Հայպետհրատ, 1951, 279 էջ

[35] Երևան, Հայպետհրատ, 1951, 172 էջ

[36] Երևան, Հայպետհրատ, 1951, 160 էջ

[37] Երևան, Հայպետհրատ, 1953, 175 էջ

[38] Երևան, Հայպետհրատ, 1953, 168 էջ

[39] Երևան, Հայպետհրատ, 1954, 483 էջ

[40] Երևան, Հայպետհրատ, 1954, 48 էջ

[41] Երևան, Հայպետհրատ, 1954, 406 էջ

[42] Երևան, Հայպետհրատ, 1955, 372 էջ

[43] Երևան, Հայպետհրատ, 1955, 72 էջ

[44] Երևան, 1955, 122 էջ

[45] Երևան, Հայպետհրատ, 1956, 156 էջ

[46] Երևան, Հայպետհրատ, 1956, 112 էջ

[47] Երևան, Հայպետհրատ, 1957, 536 էջ

[48] Երևան, Հայպետհրատ, 1957, 132 էջ

[49] Երևան, Հայպետուսմանկհրատ, 1958, 286 էջ

[50] 1958, 165 էջ

[51] Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 167 էջ

[52] Երևան, Հայպետհրատ, 1958, 218 էջ

[53] Երևան, Հայպետհրատ, 1959, 71 էջ

[54] Երևան, Հայպետհրատ, 1960, 412 էջ

[55] Երևան, Հայպետհրատ, 1961, 648 էջ

[56] Երևան, Հայպետհրատ, 1961, 119 էջ

[57] Երևան, Հայպետհրատ, 1963, 543 էջ

[58] Երևան, «Հայաստան», 1965, 564 էջ

[59] «Հայաստան» հրատարակչություն, 1965թ., Երևան, 441 էջ

[60] Երևան, «Սովետական գրող», 1983, 44 էջ

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[59]

[60]