Մերի Ֆրենսիս Քենեդի Ֆիշեր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մերի Ֆրենսիս Քենեդի Ֆիշեր
Ծնվել էհուլիսի 3, 1908(1908-07-03)[1][2][3][…]
ԾննդավայրAlbion, Քալհուն շրջան, Միչիգան, ԱՄՆ[4][5]
Մահացել էհունիսի 22, 1992(1992-06-22)[1][2][3][…] (83 տարեկան)
Մահվան վայրԳլեն Էլլեն, Սոնոմա շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ[5]
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունՕքսիդենթալ քոլեջ[4], Լոս Անջելեսի կալիֆոռնյան համալսարան[4], Բուրգունդիայի համալսարան, Piney Woods Country Life School?, The Bishop's School? և Illinois College?
ԵրկերConsider the Oyster?[6] և How to Cook a Wolf?
Մասնագիտությունհեղինակ, օրագրի հեղինակ, գրող, հիշատակագիր և սցենարիստ
ԱմուսինDillwyn Parrish?
ԱնդամությունԱրվեստի և գրականության ամերիկյան ակադեմիա

Մերի Ֆրենսիս Քենեդի Ֆիշեր Փերիշ Ֆրիդ （անգլ.՝ Mary Frances Kennedy Fisher Parrish Friede կամ հակիրճ, որպես՝ M.F.K., հուլիսի 3, 1908(1908-07-03)[1][2][3][…], Albion, Քալհուն շրջան, Միչիգան, ԱՄՆ[4][5] - հունիսի 22, 1992(1992-06-22)[1][2][3][…], Գլեն Էլլեն, Սոնոմա շրջան, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ[5]),ամերիկացի սննդաբան, Նապա հովտի գինու գրադարանի հիմնադիր։ Իր կյանքի ընթացքում նա գրել է շուրջ 27 գրքեր, ներառյալ Բրիլաթ-Սավարինի «Համի հոգեբանությունը» աշխատության թարգմանությունը։ Ֆիշերը կարծում էր, որ լավ ուտելը պարզապես «կյանքի արվեստներից» մեկն է, և դա ուսումնասիրեց իր գործերի մեջ։ Ուիստան Հյու Օդենը մի անգամ նշել է.«Ես չգիտեմ Միացյալ Նահանգներում որևէ մեկին, ով ավելի լավ է արձակ գրում»[7]:1991 թվականին Նյու Յորք Թայմսի խմբագրությունն այնքան ընդլայնվեց, որ ասաց. «Կոչել Մ.Ֆ.Կ. Ֆիշերին սննդի գրող, ով նոր է ընտրվել Ամերիկյան ակադեմիայում և արվեստների և գրականության ազգային ինստիտուտում, նույնն է, ինչ Մոցարտին մեղեդիագործ անվանելը»[8]։

Վաղ տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիշերը (հայտնի որպես՝Մերի Ֆրենսիս Քենեդի), ծնվել է 1908 թվականի հուլիսի 3-ին,Միչիգանի Ալբիոն քաղաքի Իրվին պողոտա՝ 202 հասցեում։ Նա Ալբիոն քաղաքի պատմաբան Ֆրանկ Փեսիքին ասել է․

Ես․․․ինձ տուն բերեց դոկտոր Ջորջ Հաֆֆորդը, մի մարդ, ում նվիրված էին իմ ծնողները՝ Ռեքսը և Էդիթ Քենեդին։ Այդ ժամանակ Ռեքսը մի կամավոր հրշեջ էր, և քանի որ ես ծնվել եմ հրդեհի կրակների մեջ, նա հորդորեց իր ընկերներին մի քանի անգամ գալ և ցողել տան պատերը։ Հայրս՝ Ռեքսը, վստահ էր, որ ես հուլիսի 4-ին եմ ծնվելու, և նա ուզում էր ինձ անվանել Անկախություն։ Մայրս` Էդիթը կտրականապես դեմ էր այս ոչ իռլանդական գաղափարին և ընդհանուր խղճահարությամբ ստիպեց դոկտոր Հաֆֆորդին մի փոքր արագացնել գործերը[9]։

Ռեքսը իր եղբոր՝ Ուոլթերի հետ Էլբիոն Իվնինգ Րիքորդեր թերթի համասեփականատերներից և խմբագիրներից էին[10]։

1911 թվականին Ռեքսը վաճառեց իր ունեցած բաժնետոմսերը եղբորը և տեղափոխեց ընտանիքը դեպի արևմտյան ափ, որտեղ նա հույս ուներ գնել մրգերի կամ ցիտրուսների այգի[11]: Ընտանիքը հարազատների հետ որոշ ժամանակ անցկացրեց Վաշինգտոնում, այնուհետև ճամփորդեց ափով դեպի Վենտուրա, Կալիֆոռնիա, որտեղ Ռեքսը գրեթե գնեց մի նարնջի պուրակ, բայց հողի հետ կապված խնդիրներ հայտնաբերվելուց հետո նա հետ վերադարձավ[12]: Այնուհետև,նա ձեռք բերեց և կարճ ժամանակով սեփականաշնորհեց Կալիֆոռնիայի Օքսնարդում՝ Օքսնարդ Քուրիեր այգին[13]։ Դրանից հետո նա մեկնել է Սան Դիեգո և աշխատել տեղական թերթում[13]։ 1912թվականին նա ձեռք բերեց Վիթթեր Նյուզի վերահսկիչ բաժնեմասը և ընտանիքին տեղափոխեց Կալիֆոռնիայի Ուիթյեր քաղաք[13]։ Ռեքսը սկզբում տուն է գնել Փայնթեր պողոտայի 115 հասցեում[14]։ 1919 թվականին նա գնել է մի մեծ սպիտակ տուն՝ քաղաքի սահմաններից դուրս՝ Հարավային Փայնթերի պողոտայում[15]։ Տունն տեղակայված էր տասներեք հեկտարի վրա՝ նարնջի պուրակով, որին ընտանիքն անվանում էր «ռանչո»[16]։ Թեև այդ ժամանակ Ուիթյերը հիմնականում քվակեր համայնք էր, Մերի Ֆրենսիսը դաստիարակվել էր եպիսկոպոսական եկեղեցու շրջանակներում։

Մերի Ֆրենսիսը դեռ փոքր հասակից հաճույք էր ստանում ընթերցանությունից և սկսեց պոեզիա գրել հինգ տարեկանից[17]։ Քենեդիները տանն ունեին ընդարձակ գրադարան[18], և մայրը նրան շատ այլ գրքերի հասանելիության թույտվություն էր տվել[19]։ Հետագայում հայրը նրան աշխատանքի վերցրեց որպես լարաչափ (խմբագիր,թղթի վրա գրող), և վերջինս օրական մինչև տասնհինգ պատմություն էր գրում[20]։

Մերի Ֆրենսիսը ստացել է պաշտոնական կրթություն, սակայն, անտարբեր ուսանող էր,և նա հաճախ էր իր ակադեմիական կարիերայի ընթացքում բաց թողնում դասերը[21]։ Տասնվեց տարեկանում ծնողները նրան ընդունեցին (ներգրավեցին,տարան) Կալիֆոռնիայի Լա Ջոլլայի եպիսկոպոսական մասնավոր դպրոց[20]։ Մեկ տարի այնտեղ գտնվելուց հետո նա տեղափոխվեց Կալիֆոռնիայի Պալո Ալտո քաղաքում գտնվող՝աղջիկների համար նախատեսված Հարկերի դպրոց, որը գտնվում էր Սթենֆորդի համալսարանին կից. նա ավարտել է Հարկերը 1927 թվականին[22]։ Ավարտելուց հետո նա հաճախել է Իլինոյսի քոլեջ, բայց ընդամենը մեկ կիսամյակ ուսանելուց հետո լքել է այն[23]։ 1928 թվականին նա ընդունվեց UCLA-ի(Լոս Անջելեսի Կալիֆոռնիա համալսարանի) ամառային դպրոց, որպեսզի ստանա բավարար կրեդիտներ Օքսիդենտալ քոլեջ տեղափոխվելու համար[24]։ Այնտեղ նա հանդիպեց իր ապագա առաջին ամուսնուն՝ Ալֆրեդ Ֆիշերին («Ալ»)[24]։ Նա մեկ տարի հաճախեց Օքսիդենտալ քոլեջ,սակայն, նա ամուսնացավ Ալ-ի (Ալֆրեդ Ֆիշերի) հետ 1929թվականի սեպտեմբերի 5-ին և նրա հետ տեղափոխվեց Դիժոն, Ֆրանսիա[25]։

Կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նրա կյանքի վաղ կիրքը դարձավ սնունդը։ Համի հետ կապված նրա կյանքի ամենավաղ հիշողությունը եղել է վարդագույն-մոխրագույն փրփուրը,որը՝ «տատիկը քաշում էր թեյնիկում եռացող ելակի մուրաբայի վրայից»[26]։ Նրա մայրական տատիկը՝ Հոլբրուքը, մինչև իր մահը՝ 1920 թվականը,ապրել է նրանց հետ։ Այդ ժամանակաշրջանում Հոլբրուքը լարված մթոլորտ էր ստեղծում ընտանիքում։ Նա խիստ, միանգամայն մռայլ,ինչպես նաև քեմբելլիտ անձնավորություն էր, որը հաստատապես հավատում էր չափազանց եփված, անաղարտ ուտելիքին[14]։ Նա նաև բժիշկ Ջոն Հարվի Քելլոգի սննդային սահմանափակումների հետևորդն էր Բեթլ Քրիք Սանիտարիումում (անգլ.՝ Battle Creek Sanitarium)[14]: Ֆիշերը հետագայում,իր տատիկի բացակայության ժամանակ գրեց դրա մասին կրոնական համաժողովներում.

Մենք տարվեցինք այնպիսի կամայական խռովությամբ, ինչպիսին մարշմելոուն է տաք շոկոլադի մեջ, բարակ շերտավոր խմորեղենը երեքշաբթի օրվա խառնաշփոթի մեջ, կիրակի օրով հազվագյուտ տավարի միսը՝ խաշած հավի փոխարեն։ Մայրս կերավ այն ամենն, ինչ ուզում էր, թարմ սնկով ապուրից. Հայրը սթեյքի հետ մատուցում էր տեղական կարմիր գինի։ Մենք էլ ուտում էինք խորոված քաղցրաբլիթներ և շամփուրով երիկամներ՝ վրան խերեսի համարձակ թխվածքով[27]։

Վաղ սննդի ազդեցությունը եղել է «Մորաքույր» Գվենը։ Վերջինս ընտանիքի անդամ չէր, այլ ընկերների՝ Նեթլշիփի ընտանիքի դուստրը. «անգլիացի բժշկական միսիոներների տարօրինակ ընտանիք, որոնք նախընտրում էին վրանները, քան տները»[28]։ Նեթլշիփերը ճամբար ունեին Լագունա Բիչում, որտեղ Մերի Ֆրենսիսը այնտեղ ճամբարում էր Գվենի հետ[28]։ Հետագայում Ռեքսը գնում է ճամբարը և դրա վրա կառուցված տնակը[29]։ Մերի Ֆրենսիսը հիշում էր Գվենի հետ բացօթյա ճաշերի պատրաստումը՝թարմ ջրիմուռներով գոլորշիացող միդիաններ տաք ածուխի վրա, ռոք բաս(rock bass) բռնել և տապակելը,օձաձուկ մորթել և եփելը և տապակած ձվով սենդվիչներ պատրաստելը՝ արշավներին վերցնելու(տանելու) համար[30]։ Մերի Ֆրենսիսը Գվենի և Գվենի եղբայրների հետ ճաշկերույթի մասին գրել է. «Ես ինը տարեկանում որոշեցի, որ մեծանալու լավագույն միջոցներից մեկը լավ մարդկանց հետ հանգիստ ուտելն ու հանգիստ խոսելն է»[31]։ Նա սիրում էր ճաշեր պատրաստել տան խոհանոցում, և «հեշտությամբ ընկավ խոհարարի օգնականի դերի մեջ»[32]։

Դիժոն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1929 թվականի սեպտեմբերին նորապսակներ Մերի Ֆրենսիսը և Ալֆրեեդը նավարկեցին Բերենգարիա նավով դեպի Ֆրանսիայի Շերբուրգ (այժմ՝ Շերբուրգ-Օկտևիլ)[33]։ Նախքան հարավ՝ դեպի Դիժոն գնալը,նրանք կարճատև հանգրվանեցին Փարիզում[34]։ Նրանք սկզբում վարձակալական բնակարան գտան Րյու դը Պետիտ-Պոտետ 14 հասցեում, որը պատկանում էր Օլանգնիերների ընտանիքին[35]։ Կացարանները բաղկացած էին երկու սենյակներից՝ առանց խոհանոցի և առանձին սանհանգույցի[36]։ Ալֆրեդն ընդունվեց Դիժոնի համալսարանի նամակների(լրագրութան) ֆակուլտետը,որտեղ նա աշխատում էր իր դոկտորականի վրա, իսկ երբ դաս չուներ,աշխատում էր իր՝ «Ընդհատակյա ուրվականները» էպիկական պոեմի վրա[37]։ Պոեմը հիմնված էր Աստվածաշնչի վրա և նման էր Ջեյմս Ջոյսի «Ուլիսես»-ին[38]։ 1931 թվականին Ֆիշերն ավարտել էր պոեմի առաջին տասներկու գրքերը, որոնք, ակնկալում էր, որ կպարունակեն վաթսուն գիրք[39]։ Մերի Ֆրենսիսը հաճախում էր գեղարվեստի դպրոց՝գիշերային դասերի, որտեղ նա երեք տարի սովորեց նկարչություն և քանդակագործություն[40]։ Չնայած նրան,որ տան տիկինը այսպես ասած. «չափազանց գծուծ և ժլատ էր»,Օլանգնիերների ընտանիքը լավ ուտելիք էր տանը մատուցում[41]։ Մերին Ֆրենսիսը հիշում էր սեղանին դրված ահռելի աղցանները, լավ տապակված Երուսաղեմի կանգարները և ռոկֆոր պանիրը,որը միշտ լավն էր[42]։ Իրենց ամուսնության երրորդ տարին նշելու համար Ալֆրեդը և Մերին առաջին հերթին գնացին «Երեք փասիաններ»(ֆր.՝Aux Trois Faisans) կոչվող ռեստորանը[43]։ Մերին այնտեղ սոմելիե Չարլզի մոտ ստացավ իր կրթությունը՝ նուրբ գինու ոլորտում[44]։ Ֆիշերներն այցելեցին քաղաքի բոլոր ռեստորանները, որտեղ Մերի Ֆրենսիսի խոսքերով.

Մենք ուտում էինք բորբոսած ճարպի ամուր կեղևի տակ գտնվող տասը տարեկան պաստեի տերիններ։ Մենք կապեցինք անձեռոցիկներ մեր կզակի տակ և նետվեցինք լա-նաժի մեծ բուրավետ ամանների մեջ։ Մենք մեր ճաշակները լցնում էինք դիպուկներով, որոնք այնքան երկար էին կախված, որ նրանք ընկնում էին իրենց կեռիկներից, որպեսզի տապակվեն այն տոստերի բարձիկների վրա, որոնք փափկեցին իրենց փտած ինտերիերի մածուկով և նուրբ կոնյակով[45]։

1930 թվականին Լոուրենս Քլարկ Փաուելը Բուրգունդիայի համալսարանում դոկտորի կոչում ստանալու համար Մերի Ֆրենսիսի առաջարկով եկավ Դիժոն[46]։ Փաուելը ծանոթացել էր Մերի Ֆրենսիսի հետ, երբ վերջինիս քույրը սովորում էր Օքսիդենտալ քոլեջում և կիսում էր սենյակը Փաուելի ընկերուհու հետ։ Փաուելը տեղափոխվեց Ֆիշերներից մի հարկ վերև՝ձեղնահարկ և մերի Ֆրենսիսի հետ ցմահ ընկերացավ:Նա այսպես էր նկարագրում Ֆիշերների պապական (ավանդական) սնունդը.

Աստված իմ, ինչպես էր սնունդը։ Ջիմ, դա դրախտային էր։ Մադամ Ռիգուլեն [Օլանգնիերի իրավահաջորդը] ... հիանալի խոհարար էր, իսկ նրա ամուսինը ձվածեղի հիանալի վարպետ է,այդ պատճառով ձվածեղը նա է պատրաստում։ Իսկ ուտելիքն ուղղակի հալչում է օդում։ Դու բարձրանում ես օդ ու քաշում այն՝ հրաշալի ուտելիք«ref>: Փաուել, Լոուրենս։ «Հետ նայելով վաթսուն բանավոր պատմության սղագրությանը. Լոուրենս Քլարկ Փաուելի հիշողություններ, գրադարանավար, ուսուցիչ և գրող»</ref>:

1931 թվականին Մերի Ֆրենսիսն ու Ալֆրեդը տեղափոխվեցին Րյու Մոնժ 26 հասցե, հրուշակեղենի խանութից վեր գտնվող իրենց սեփական բնակարանը[47]։ Այն Մերի Ֆրենսիսի առաջին խոհանոցն էր։ Այն երեքը հինգի վրա՝մի քանի ոնտաչափ տարածք էր և ընդամենը կար երկու աչք ունեցող տաքացուցիչ սալիկներ[48]։ Չնայած փոքր խոհանոցին, կամ էլ թեկուզ վերջինիս պատճառով,Մերի Ֆրենսիսը սկսեց զարգացնել իր սեփական ճաշատեսակները՝ նպատակ ունենալով «պատրաստել այնպիսի կերակուրներ, որոնք կկտրեին հյուրերին իրենց առօրյայից(ավանդականից),ներառյալ ոչ միայն միս-կարտոֆիլ-սուսից, այլև մտքերից,վարքագծից[49]։ Իր՝ «Հյուրընկալ ես», գրքում նա նկարագրում է մի այդպիսի ճաշատեսակ.

Այնտեղ Դիժոնի այդ հին հողում աճեցված ծաղկակաղամբները շատ փոքր էին և հյութեղ։ Ծաղկաթերթերը առանձնացրեցի և մի քանի րոպեով գցեցի եռման ջրի մեջ։ Այնուհետև ես դրանք քամեցի և դրեցի լայն ծանծաղ կաթսայի մեջ և վրան լցրեցի թանձր սերուցք,ինչպես նաև թարմ գրույեի քերած թանձրուկ, գեղեցիկ ռետինե տեսակի, որն ամենևին էլ Շվեյցարիայից չէր, այլ Յուրա լեռներից. Շուկայում այն կոչվում էր առևանգում և քերվում էր, մինչ դուք դիտում էիք, փափուկ ամպամած կույտի մեջ ձեր թղթի վրա[50]։

Ալֆրեդի դոկտորական կոչումն ստանալուց հետո, նրանք տեղափոխվեցին Ֆրանսիայի Ստրասբուրգ նահանգ,որտեղ Ալֆրեդը շարունակեց ուսումը և ստեղծագործական ուղին[51]։ Մերի Ֆրենսիսը միայնությունից ընկճվեց և ցրտահարվեց սառը,խոնավ բնակարանում հայտնվելուց[52]։ Չկարողանալով ապահովել ավելի հարմարավետ բնակարանային պայմաններ,Ֆիշերները տեղափոխվեցին ֆրանսիական փոքրիկ ձկնորսական գյուղ՝ Լե Կրոս-դե-Կանես[52]։ Վեց շաբաթ Փաուելը այնտեղ նրանց այցելելուց հետո նկատեց, որ Ալֆրեդը դառնում է ավելի ներդաշնակ։ Նա դադարել էր պոեմներ գրելը,և այժմ փորձում էր գրել վեպեր։ Նա չէր տեսնում Ֆրանսիայում ապրելու որևէ պատճառ,բայց չէր էլ ցանկանում վերադառնալ մի նահանգ, որտեղ շատ թույլ աշխատանքի հնարավորություներ կային[53]։ Ֆիշերները ֆինանսակապես թուլանալու պատճառով Ֆելտրեով նավարկելով դուրս եկան Մարսելից,և վերադարձան Կալիֆոռնիա[54]։

Կալիֆոռնիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վերադարնալով Կալիֆոռնիա, Ալֆրեդը և Մերին նախ տեղափոխվեցին Ֆրենսիսների «Ռանչո»[55]։ Ավելի ուշ նրանք տեղափոխվեցին Լագունա տնակ։ Քանի որ Մեծ ճգնաժամի տարիներն էին,այդ պատճառով աշխատանք գտնելը դժվար էր։ Ալֆրեդը երկու տարի ծախսեց ուսուցչի աշխատանք փնտրելու համար,մինչև որ գտավ Օքսիդենտալ քոլեջում[56]։ Մերի Ֆրենսիսն սկսեց ստեղծագործելը,և 1935 թվականի փետրվարին Ուեսթվեյզ ամսագրի համարում(նախկինում հայտնի, որպես Շրջագայության Թեմաներ) հրապարակեց իր «Խաղաղ գյուղ»-ի առաջին հատվածները։ Հոդվածը Լագունա Բիչում կյանքի մասին մի հորինված պատմություն էր[57]։ 1934 թվականին Լագունա տեղափոխվեց նաև Լոուրենս Փաուելը կնոջ՝ Ֆեյի հետ[58]։ 1933 թվականին Դիլվին Փերիշն ու իր կինը՝Ջիջին, տեղափոխվեցին հարևանությամբ և աստիճանաբար ընկերացան նրանց հետ[59]։

Ֆիշերներն անմիջապես տեղափոխվեցին Լոս Անջելեսի Իգլ Րոք, երբ Ալֆրեդն սկսեց դասավանդել Օսիդենտալում։ Նրանց վարձակալած հին բնակարանի վերանորոգման հարցերում օգնության հասավ Փերիշների ընտանիքը[60]։ Ցավոք, այդ տունը կարճ ժամանակ անց վաճառվեց,և Ֆիշերները հարկադրված վարձակալեցին նոր բնակարան՝ Հայլենդ Փարքում[61]։ Մերի Ֆրենսիսը կես դրույքով աշխատում էր ամսագրերի խանութում,և դրան զուգահեռ, Լոս Անջելեսի հանրային գրադարանում ուսումնասիրում էր խոհարարության հին գրքերը։ Նա սկսեց փոքրիկ ստեղծագործություններ գրել հուրընկալության մասին։ Փերիշի քույրը՝ Էննը, դրանք ցույց տվեց Հարփերսի՝ իր հրատարակչին, ում մոտ առաջացավ հետաքրքրություն այդ ստեղծագործությունների վերաբերյալ[62]։ Ավելի ուշ այդ փոքրիկ հատվածները պետք է դառնան նրա առաջին՝ «Սըրվ իթ Ֆորթ» գիրքը։ Հաջորդիվ նա սկսեց աշխատել մի վեպի վրա, որը այդպես էլ ավարտին չհասցրեց՝ որպես հիմք վերցված էր Վիթիերի հիմնադրումը[63]։

Այս ժամանակահատվածում Մերի Ֆրենսիսի և Ալֆրեդի ամուսնական կյանքն սկսվում է խարխլվել 1934 թվականին Փերիշի և Ջիջիի ամուսնալուծությունից հետո Մերին, կարծես թե, սկսեց սիրահարվել Փերիշին։ Իր՝Մերիի խոսքերով, նա մի օր դաշնամուրի մոտ նստեց Փերիշի կողքին և ասաց, որ սիրում է նրան[64]։ Մերի Ֆրենսիսի կենսագիր՝ Ջոան Ռեարդոնը, սակայն, հարցազրույց է վերցրել Ջիջիից,և վերջինս պատմել է մեկ այլ պատմություն։ Նա հայտնեց,որ Փերիշն իրեն ասել է, որ մի գիշեր երբ Փերիշը միայնակ ընթրելիս է եղել Մերի Ֆրենսիսի հետ,Մերին իրեն թույլ է տվել սողոսկել Փերիշի տուն և վերջինիս անկողինը մտնել[65]։ 1935 թվականին Մերի Ֆրենսիսը Ալֆրեդի թույլտվությամբ, Փերիշի և նրա մոր հետ մեկնեց Եվրոպա[66]։ Փերիշներն ունեին բավականաչափ գումար,որ նավարկեին շքեղ Հանսա նավով[63]։ Եվրոպայում գտնվելու ընթացքում նրանք չորս օր անցկացրեցին Փարիզում, ճանապարհորդեցին Պրովանսով, Լանգեդոկով և Լազուր ափով[67]։ Մերի Ֆրենսիսը նաև կրկին այցելեց Դիժոն և Փերիշի հետ ճաշեց «Երեք փասիաններ»(ֆր.՝Aux Trois Faisans) ռեստորանում,որտեղ նրան սպասարկելիս ճանաչեց իր հին ընկերը՝ մատուցող Չարլզը[68]։ Նա հետո այդ այցելության մասին գրեց «Կանգնել և սպասելը» վերնագրով միկտոր,որը «Serve It Forth»-ի կենտրոնական մասը պետք է դառնար[68]։ Եվրոպայից վերադառնալուց հետո Մերի Ֆրենսիսն Ալֆրեդին հայտնեց Փերիշի հետ իր զարգացող հարաբերությունների մասին[66]։ 1936 թվականին Դիլվինը հրավիրեց Ֆիշերներին միանալ իրեն՝ ստեղծելու նկարիչների գաղութ Շվեյցարիայի Վևե քաղաքից հյուսիս, Լը Պաքիում՝ երկհարկանի մի քարե տանը, որը գնել էր Փերիշն իր քրոջ հետ[69]։ Եվ,չնայած, իրենց ամուսնությանը սպառնացող բացահայտ վտանգին՝ Ալֆրեդը համաձայնեց։

Վևե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չեխբրեսից տեսարան դեպի Վևե

Ֆիշերները թեթև մարդատար նավով նավարկեցին Հոլանդիա,իսկ այնտեղից էլ գնացքով հասան դեպի Վևե[70]։ «Լը Պաքի»՝ նշանակում է արոտավայր։ Տունը գտվում էր Ժնևի լճի հյուսիսային ափի մի թեք մարգագետնում և ունենալով տեսարան դեպի ձյունապատ Ալպեր։ Նրանք մի մեծ այգի ունեին,որտեղ.

Մենք աճեցնում էինք տասնյակ տարբեր տեսակի գեղեցիկ հազարներ, և այլ բուսատեսակներ։ Կային սոխուկ,սոխ և սխտոր։ Ես հյուսում էի դրանք մետաքսանման պարանների պես և կախում ձեղնահարկում՝ձողերի վրա[71]։

1937 թվականի կեսերին Ալֆրեդն ու Մերին բաժանվեցին։ Նա ճանապարհորդեց Ավստրիայով,այնուհետև վերադարձավ նահանգներ և Սմիթ քոլեջում սկսեց իր նշանավոր կարիերան,որպես ուսուցիչ և պոետ[72]։ 1938 թվականի դեկտեմբերի 2-ին Փաուելին ուղղված նամակում Մերի Ֆրենսիսը բացատրեց բաժանությն իր տեսակետը։ Մերին խոսում էր այն մասին,որ Ալֆրեդը վախենում էր ֆիզիկական սիրուց՝ նա իմպոտենցիա ուներ։ Նա ինտելեկտով նույնպես թույլ էր,և զգացմունքային առումով օտարված էր Մերի Ֆրենսիսից։ Ի հակադրություն Ալֆրեդի համոզմունքին,Մերին չի փոխարինել նրան մեկ այլ տղամարդու հետ,նա լքեց ամուսնուն,քանի որ վերջինս չէր կարողանում բավարարել կնոջ՝ֆիզիկական և հուզական կարիքները[73]։ 1938 թվականին Մերի Ֆրենսիսը կարճ ժամանակով վերադարձավ տուն՝ ծնողներին անձամբ հայտնելու իր և Ալֆրեդի բաժանման մասին[74]։

Միևնույն ժամանակ, նրա առաջին գիրքը՝ «Serve It Forth»-ը, պատրաստ էր, մասնավորապես, հիանալի մեկնաբանությունների համար, այդ թվում՝ Հարփերսի ամսագրումում, Նյու Յորք Թայմսում և Չիկագո Թրիբյունում։ Այնուամենայնիվ,Ֆիշերը հիասթափված էր գրքի շատ սուղ վաճառքից,քանի որ գումարի կարիք ուներ[75]։ Հենց այս նույն ժամանակահատվածում Ֆիշերը և Փերիշը համատեղ գրեցին ՝ «Հպվիր և գնա» վերնագրով մի սիրավեպ(փոխարինվող գլուխներով)՝ Վիկտորիա Բեռն կեղծանունով։ Գիրքը հրատարակվել է 1939 թվականին Հարփեր և Բրադրսում[76][77]։

1938 թվականի սեպտեմբերին Ֆիշերն ու Փերիշն այլևս չէին կարող ապրել Լը Պաքիումում, և տեղափոխվեցին Բեռն[78]։ Փերիշը ոտքի ուժեղ ջղաձգություն ունեցավ,երբ, դեռ ընդամենը երկու օր էր, ինչ գտնվում էին Բեռնում։ Նա հոսպիտալացվեց և երկու անգամ վիրահատվեց՝թրոմբները հեռացնելու համար։ Հետո նրա մոտ սկսվեց փտախտ և անհրաժեշտ էր ոտքի անդամահատում կատարել։ Փերիշի ցավերն ուժգնանում էին, և նա լավ ախտորոշում չկարողացավ ստանալ իր բժիշկներից։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի սկսվելու,ինչպես նաև Փերիշի բժշկական կարիքների պատճառով,Ֆիշերն ու Փերիշը վերադարձան նահանգներ,որտեղ վերջինս հանդիպեց մի խումբ բժիշկների։ Ի վերջո,նրա մոտ ախտորոշվեց Բուրգերի հիվանդություն՝Թրոմբոնգիիտ օբլիտերանս։ Այն արյան շրջանառության համակարգի հիվանդություն է, որն առաջացնում է զարկերակների և երակների ծայրահեղ թրոմբոզ՝ զարգացնելով ուժեղ ցավ, և հաճախ բազմաթիվ անդամահատումների անհրաժեշտություն է առաջանում։ Այդ հիվանդությունը արագ զարգացող է, և հայտնի չի եղել, կամ դեռ չկա դրա համար հաջողված բուժում։ Նրանք կարճ ժամանակով գնացին Շվեյցարիա,այնտեղի իրենց բնակարանը փակելու համար և նորից վերադարձան Կալիֆորիա։ Բացի այդ,նրանք պետք է գումար հավաքեին ԱՄՆ-ում անհասանելի՝ Անալգետիկ կոչվող ցավազրկող դեղամիջոցի համար,որը Փերիշի կարծքիվ ամենաարդյունավետը կլիներ։

Կալիֆոռնիա և Պրովանս[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կալիֆոռնիայում Ֆիշերը փնտրում էր տաք,չոր եղանակով մի վայր,որն օգտակար կլիներ Փերիշի առողջությանը։ Նա՝ Հեմետից հարավ, իննսուն հեկտար հողատարածքով մի փոքրիկ տնակ գտավ։ Նրանք սեփականացրեցին այն, անվանակոչելով՝ Ու. Թեքերեյի «Ունայնության տոնավաճառ» գրքի հերոս՝ լորդ Բարեկրեսի անվամբ։ Լորդ Բարեկրեսը հողեր չուներ՝ նրա միակ ունեցվածքն իր գույքն էր։ Ֆիշերը Փաուելին գրել է. «Աստված մեզ օգնական... Մենք մեր վերջին լուման ներդրել ենք իննսուն հեկտար ժայռերի և բոժոժավոր օձերի համար»[79]։ Թեև, Բարեկրեսում Փերիշի կյանքը լի էր վերելքներով և վայրէջքներով,նրա կյանքի ուղին անկումային հակում ուներ։ Նա շարունակեց նկարել, իսկ Փաուելը ցուցահանդես կազմակերպեց իր գործերի համար։ Ֆիշերը Անալգետիկը ձեռք բերելու համար միշտ ուղիներ էր փորձում գտնել,անգամ նամակ գրեց նախագահ Ռուզվելտին, և հորդորեց վերացնել այդ դեղամիջոցի ներմուծման սահմանափակումը[80]։ Ի վերջո, Փերիշն արդեն չէր կարողանում տանել ցավը և լրացուցիչ անդամահատումների հավանական անհրաժեշտությունը։ 1941 թվականի օգոստոսի 6-ի առավոտյան, Ֆիշերը հանկարծակի արթնացավ մի կրակոցից։ Դուրս գալով՝ նա հայտնաբերեց Փերիշին ինքնասպան է եղած[81]։ Ֆիշերն ավելի ուշ գրեց. «Ես երբեք չեմ հասկացել որոշ (շատ) տաբուներ, որոնցից մեկը ինքնասպանությունն է։ Ինձ համար անհեթեթություն է համարվում հասարակության մեջ ապրելով, կյանքին անձամբ վերջ դնելը[82]։

Նախքան Թիմի (Փերիշին հաճախ էին Թիմ կոչում ընկերներն ու ընտանիքի անդամները,բայց Ֆիշերի ինքնակենսագրական գրքերում հիշատակվում է որպես «Չեխբրես») մահանալը Ֆիշերն ավարտին էր հասցրել իր երեք գրքերը։ Առաջինը՝ «Տեսական ոտք» վերնագրով նովելն էր։ Այն մի հորինված պատմություն էր արտագաղթյալների մասին, որոնք վայելում էին ամառային զվարճանքը, երբ հանկարծ գլխավոր հերոսը,դաժան ցավեր կրելով,վերջում կորցնում է ոտքը[83]։ Վեպն ազնվորեն հիմնված էր Թիմի կյանքի վրա,սակայն հրատարակիչները մերժեցին։ Երկրորդ գիրքը նրա անհաջող փորձն էր՝ վերականգնելու Թիմի գրած՝«Դանիելը կանանց մեջ» վեպը[84]։ Երրորդը՝«Ոստրեների դիտարկում» գիրքը, ավարտեց և հրատարակեց և մակագրեց Թիմին։ Գիրքը հումորային էր և բովանդակալից։ Այն պարունակում էր բազմաթիվ բաղադրատոմսեր ոստրեների մասին՝ներառյալ խառնածին ոստրեների պատմությունը, ոստրեների խոհանոցի, ինչպես նաև իրենց սիրային կյանքի մասին[85]։

1942 թվականին Ֆիշերը հրատարակեց «Ինչպես պատրաստել գայլը» գիրքը։ Այն լույս է տեսել Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ, պայմանավորված՝սննդամթերքի պակասով։ «Տնային տնտեսուհիներին խորհուրդներ էին տրվում, թե ինչպես հասնել հավասարակշռված սննդակարգի,ինչպես խնայել բաղադրիչները,ինչպես ուտել հոսանքազրկման ժամանակ,ինչպես հաղթահարել անքնությունն ու քաղցը և ինչպես պատերազմի ժամանակ խնամել ընտանի կենդանիներին»[86]։ Գիրքն ստացավ լավ արձագանքներ, հասավ գրական հաջողությունների, և արդյունքում, 1942 թվականի հուլիսին Լուք ամերիկյան ամսագրում վերածվեց Ֆիշերի հրապարակված գեղարվեստական հոդվածի[87]։

1942 թվականի մայիսին Ֆիշերն սկսեց աշխատել Հոլիվուդում՝ Փարամաունթ Փիքչըրս։ Այնտեղ նա գրել է Բոբ Հոուփի, Բինգ Քրոսբիի և Դորոթի Լամուրի համար կատակներ[88]։ 1943 թվականին Ֆիշերը հղիացավ և իրեն մեկուացրեց Ալթադենայում՝մի վարձակալած տանը։ Այնտեղ նա աշխատում էր «Հյուրընկալ ես» գրքի վրա[89]։ 1943 թվականի օգոստոսի 15-ին նա ունեցավ Էնն Քենեդի Փերիշին (հետագայում հայտնի,որպես Աննա)[90]։ Ֆիշերը ծննդյան վկայականում նշեց մի հորինված հայրանուն՝ Մայքլ Փերիշին[90]։ Ֆիշերը սկզբում պնդում էր, որ երեխային որդեգրել է:երեխային։ Նա երբեք չի հայտնել հոր ինքնության մասին։

1944 թվականին Ֆիշերը խզեց իր պայմանագիրը Փերմաունթի հետ։ Նյու Յորք կատարած ճանապարհորդության ժամանակ նա հանդիպեց և սիրահարվեց հրատարակիչ Դոնալդ Ֆրիդին։ Փաուելին ուղղված նամակում նա գրեց. «Ես պատահաբար ամուսնացա Դոնալդ Ֆրիդի հետ»։ Նա անցկացրեց ամառը Ֆրիդի հետ, Գրինվիչ շրջանում ՝ աշխատելով «Եկեք տոնենք» գրքի վրա[91]։ Ֆրիդի հետ նրա ունեցած հարաբերությունները հնարավորություն տվեցին մուտք գործել լրացուցիչ հրատարակչական շուկաներ, և նա գրեց հոդվածներ Ըթլենթիք Մոնթլիի,Վոգի, Թաուն ընդ Քանթրիի, Թդեյզ Վումնի և Գուրմեյթի համար։ 1945 թվականի աշնանը Ֆրիդի հրատարակչական կազմակերպությունը փակվեց, և գործունեությունը շարունակելու համար, Ֆիշերի հետ նրանք վերադարձան Բարեկրես[92]։ 1946 թվականի մարտի 12-ին Ֆիշերն ունեցավ իր երկրորդ դստերը՝ Քենեդի Մերի Ֆրիդին[93]։ Ֆիշերը սկսեց աշխատել «Համարձակ դանակով և պատառաքաղով» գրքի վրա։

1948 թվականին մահացավ Մերի Ֆրենսիսի մայրը[93]։ 1949 թվականին նա հորը՝Ռեքսին խնամելու համար տեղափոխվեց Ռանչ[94]։ 1949 թվականի Սուրբ Ծննդյան նախօրեին Սավարինի «Համի ֆիզիոլոգիա» գրքի՝ նրա թարգմանության սահմանափակ տպաքանակն արժանացավ հիացական արձագանքների։ «Նյու Յորք Թայմսից Քրեյգ Քլեյբորնն ասում էր, որ Ֆիշերի արձակը հիանալի կերպով ամբողջացնում է գրքի սրամտությունն ու զվարճությունը,նա նաև գովաբանում է հարյուրավոր տողատակերը, որոնք Մերին ավելացրել է տեքստը պարզաբանելու համար»[95]։ Այս ժամանակահատվածում Ֆիշերն աշխատում էր նաև Մադամ Ռեկամյեի կենսագրության վրա, որի համար նա ստացել էր կանխավճար։ Դոնալդի հետ նրա ամուսնությունը սկսում էր խարխլվել։ Վերջինս հիվանդացավ աղիքային ցավերով և պատշաճ բուժօգնությունից հետո պարզ դարձավ, որ ցավը հոգեսոմատիկ է, և Դոնը սկսեց հոգեբուժական օգնություն ստանալ։ Ֆիշերն իր հերթին զգալի սթրեսի մեջ էր։ Նա Թիմի խնամակալն էր, դիմացել էր նրա ինքնասպանությանը,դրնից մեկ տարի անց տեղի ունեցավ եղբոր ինքնասպանությունը, որին հաջորդեց մոր մահը,և անկեղծ ասած միայն Ռեքսի խնամակալի դերում հայտնվեց։ Չնայած Մերիի ստեղծագործական կարիերայում ունեցած հաջողակ ֆինանսական կարգավիճակին, Դոնն ապրում էր այնպիսի կենսակերպով, որը վեր էր նրանց եկամուտներից,նա Մերիի ուսերին թողեց 27,000 դոլարի պարտք[96]։ Մերին դիմեց հոգեբուժական խորհրդատվության։ Ըստ էության, նյարդային խանգարում ուներ։ 1949 թվականին Դոնալդը հիասթափվել էր Հարավային Կալիֆոռնիայի փոքրիկ քաղաքում իր մեկուսացումից և առանձնացավ Ֆիշերից[94]։ Դոնը հետագա բուժումը փնտրեց Նյու Յորքի Հարքնեսում[96]։ Ֆիշերն ու Ֆրիդը ամուսնալուծվեցին 1950 թվականի օգոստոսի 8-ին[97]։

Մերիի հայրը մահացավ 1953 թվականի հունիսի երկուսին[98]։ Նա հետագայում վաճառեց «Ռանչը» և թերթը[99]։ Նա հետ վերադրձրեց Բարեկրեսի վարձակալած բնակարանը և տեղափոխվեց Նապա հովիտ՝ վարձակալելով Կալիֆոռնիայի Սուրբ Հեղինեից հարավ գտնվող՝ «Կարմիր քոթեջը»[98]։ Դժգոհելով իր երեխաներին հասանելի կրթական հնարավորություններից՝ Ֆիշերը 1954 թվականին նավով մեկնեց Ֆրանսիա[100]։ Նա հանգրվանեց Ֆրանսիայի Էքս-ան-Պրովանս քաղաքում։ Մերին նախատեսել էր ապրել Էքսում՝ հոր բաժնեթղթերի վաճառքից ստացված եկամտի շնորհիվ[101]։

Սկզբում, Ֆիշերը տեղավորվեց Կարդինալե 17 փողոցում ապրող տիկին Լեյնսի մոտ[102]։ Նա աշխատեց որպես ֆրանսերենի կրնկուսույց նաև Սուրբ Քեթրինի դպրոցում տեղավորեց իր 11 և 8 տարեկան դստրերին՝Աննային և Քենեդիին[102]։ Նա տիկին Լեյնսին նկարագրում էր,որպես «անհավանական փխրուն և «պատծաճ» կին՝ «աղքատ, բայց հպարտ արիստոկրատիայի» մաս[103]։ Էքսում նրա կյանքը ունեցավ մի օրինաչափություն։ Նա ամեն օր քայլում էր քաղաքով՝ կեսօրին աղջիկներին դպրոցից վերցնելու համար, իսկ ուշ կեսօրին նրանք Դը Գաղսոնում կամ էլ Գլասիեղում ուտում էին խորտիկներ կամ որևէ սառը ուտեստ[104]։ Նա տանը երբեք իրեն լիարժեք չի զգացել։ Մերին իրեն հայրենասեր էր զգում, որովհետև ամերիկուհի էր. «Ես ընդմիշտ նրանց աչքերում միամիտ, չզարգացած և իսկապես անաղարտ քաղաքակրթության արդյունք էի»[105]։ Մի պահ, մի կարևոր տեղացի կին, որի հետ նա ծանոթացրել էր Դիժոնի ընդհանուր ընկերների միջոցով, հրավիրեց նրան ճաշի։ Ճաշի ժամանակ կինը ծաղրեց Ֆիշերին.

«Ասա՛ ինձ, սիրելի՛ տիկին», - նա սեղանի մոտ ճչում էր ինձ վրա, - ասա ինձ ... բացատրիր մեզ՝ բոլորիս, թե ինչպե՞ս կարելի է համարձակվել ԱՄՆ-ում իրեն գաստրոնոմիայի գրող անվանել, որտեղ, այն ամենից, ինչ մենք լսում ենք., գաստրոնոմիա դեռ չկա՞[106]:

Սուրբ Հեղինե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1955 թվականի հուլիսին Ֆիշերը լքեց Պրովանսը և Վեսուվիո բեռնատար նավով նավարկեց դեպի Սան Ֆրանցիսկո[107]։ Քաղաքում կարճ ժամանակ ապրելուց հետո նա որոշեց, որ քաղաքային աղմկոտ միջավայրը երեխաների վրա պատշաճ ազատություն չի ապահովի[99]։ Նա վաճառեց Բարեկրասը և ստացված հասույթով Սուրբ Հեղինեի Օաք փողոցում գտնվող հին վիկտորիանական տուն գնեց[108]։ Տունը նրան պատկանեց մինչև 1970 թվականը օգտագործելով այն հաճախակի ճանապարհորդությունների համար։ Երկարատև բացակայությունների ժամանակ նա այն կարող էր վարձով տալ։

Ֆիշերի տունը՝ Էքս,Պրովանսում

1959 թվականի աշնանը Մերին ընտանիքը տեղափոխեց Շվեյցարիայի Լուգանո քաղաք, որտեղ նա հույս ուներ իր դստրերին ծանոթացնել նոր լեզվի և մշակույթի հետ։ Նա աղջիկներին գրանցեց Սուրբ Աննա միաբանության գիշերօթիկ դպրոցում[109]։ Նա կրկին այցելեց Դիժոն և Էքս։ Կրկին սիրահարվելով Էքսին՝ նա վարձակալեց Էքսից դուրս գտնվող Լը Հարմաս ագարակը[110]։ 1961 թվականի հուլիսին Մերին վերադարձավ Սան Ֆրանցիսկո[111]։

1963 թվականին Ֆիշերը որոշեց փորձել իր ուժերը՝ դասավանդելով Միսիսիպիի աֆրոամերիկյան Փայնի Վուդս նահանգի կյանքի դպրոցում[112]։ Դա նրա համար լավ փորձառուփյուն չէր։ Մերին հակասական արձագանքներ ստացավ և այլևս հետ չհրավիրվեց։

Այնուհետև, նա պայմանագիր կնքեց Դը Նյու Յորքեր ամսագրի հետ՝ խոհարարական գրքերի ակնարկներ գրելու համար։ Քանի որ նրա Սուրբ Հեղինեի տունը վարձով էր տրված, նա տեղափոխվեց իր քրոջ տուն՝ Ջենովա (Նևադա)՝ հանձնարարության վրա աշխատելու համար[113]։

1966 թվականին Թայմ Լայֆը վարձեց Ֆիշերին՝«Գավառական Ֆրանսիայի խոհարարությունը» գրելու համար[114]։ Նա գրքի համար նյութ հետազոտելու համար մեկնեց Փարիզ։ Այնտեղ նա հանդիպեց Փոլին և Ջուլիա Չայլդին և նրանց միջոցով նաև հանդիպեց Ջեյմս Բարդին[115]։ Երեխան աշխատանքի ընդունվեց, որ դառնա գրքի խորհրդատու.խորհրդատու խմբագիրն էր՝ Մայքլ Ֆիլդը[116]։ Ֆիլդը գրքի վրա աշխատելու համար վարձակալեց Լա Պիտչունում գտնվող Չայլդսի ամառանոցը։ Երբ Ֆիշերը հետագայում,Ֆիլդից անմիջապես հետո տեղափոխվեց այդ տունը, նկատեց, որ սառնարանը դատարկ էր։ Նա նշեց. «Ինչպե՞ս կարող է ուտելիք սիրող մարդը լինել Ֆրանսիայի հարավում և գոնե մի կտոր պանիր չունենա սառնարանում»[117]։ Ֆիշերը հիասթափված էր գրքի վերջնական ձևից. այն պարունակում էր ռեստորանային բաղադրատոմսեր, առանց հաշվի առնելու տարածաշրջանային խոհանոցը, և նրա ստորագրած արձակի մեծ մասը հեռացված էր[118]։

Գլեն Էլեն, Կալիֆոռնիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1971 թվականին Ֆիշերի ընկեր Դեյվիդ Բուվերին, ով Կալիֆոռնիայի Գլեն Էլենում ռանչո ուներ,Ֆիշերին առաջարկեց տուն կառուցել այդ ռանչոյում։ Ֆիշերը նախագծեց այն՝ անվանելով «Վերջին տուն»։ Ռանչոյի անձնակազմի առկայությունը հեշտացնում էր տունը՝ հաճախակի ճանապարհորդությունների ժամանակ օգտագործելու համար։ Նա Ֆրանսիա է վերադարձել 1970, 1973, 1976 և 1978 թվականներին՝ այցելելով, Լա Ռոկետ, Մարսել և Էքս[119]։

Ֆիշերի առանձնատունը Սբ.Հեղինեում,լուսանկարը Տաշից

Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիլվին Փերիշի մահից հետո Ֆիշերն իրեն մարդու «ուրվական» էր համարում, բայց նա շարունակեց երկար և արդյունավետ կյանքը՝ մահանալով 1992 թվականին, 83 տարեկանում,Կալիֆոռնիայի Գլեն Էլենում։ Նա երկար ժամանակ տառապում էր Պարկինսոնի հիվանդությամբ և հոդաբորբով։ Կյանքի վերջին քսան տարիները նա անցկացրել է «Վերջին տանը» (անգլ.՝ Last House)[120]:

Մատենագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Serve It Forth (Harper 1937)
  • "Victoria Berne" (M. F. K. Fisher and Dillwyn Parrish under a pseudonym), Touch and Go,նովել (Harper and Brothers 1939)
  • Consider the Oyster (Duell, Sloan and Pierce 1941) 0-86547-335-8
  • How to Cook a Wolf (Duell, Sloan and Pierce 1942; revised edition: North Point Press 1954) 0-86547-336-6
  • The Gastronomical Me (Duell, Sloan and Pierce 1943) 0-86547-392-7
  • Here Let Us Feast: A Book of Banquets (Viking 1946; revised edition: North Point Press 1986) 0-86547-206-8
  • Not Now but Now, a novel (Viking 1947) 0-86547-072-3
  • An Alphabet for Gourmets (Viking 1949) 0-86547-391-9
  • Jean Anthelme Brillat-Savarin, The Physiology of Taste, or Meditations on Transcendental Gastronomy, թարգմանությունը և ծանոթագրությունը՝ ըստ Ֆիշերի (Limited Editions Club 1949) 978-1-58243-103-1
  • A Cordiall Water: A Garland of Odd & Old Receipts to Assuage the Ills of Man or Beast (Little Brown 1961) 0-86547-036-7
  • Text by M. F. K. Fisher, photographs by Max Yavno, The Story of Wine in California (Կալիֆոռնիայի համալսարան Press 1962) OCLC 560806180
  • Map of Another Town: A Memoir of Provence (Little Brown 1964) OCLC 1597658
  • M. F. K. Fisher and the staff of Time-Life Books, The Cooking of Provincial France (Time-Life Books 1968), կրճատ տարբերակ։ Recipes: The Cooking of Provincial France
  • With Bold Knife and Fork (Putnam 1969) 0-399-50397-8
  • Among Friends (Knopf 1971) 0-86547-116-9
  • A Considerable Town (Knopf 1978) 0-394-42711-4
  • As They Were (Knopf 1982) 0-394-71348-6
  • Sister Age (Knopf 1983) 0-394-72385-6.
  • Dubious Honors (North Point Press 1988) 0-86547-318-8
  • The Boss Dog: A Story of Provence (Yolla Bolly Press 1990) 0-86547-465-6
  • Long Ago in France: The Years in Dijon (Prentice Hall 1991) 0-13-929548-8
  • To Begin Again: Stories and Memoirs, 1908–1929 (Pantheon 1992) 0-679-41576-9
  • Stay Me, Oh Comfort Me: Journals and Stories, 1933–1941 (Pantheon 1993) 0-679-75825-9
  • Last House: Reflections, Dreams and Observations, 1943–1991 (Pantheon 1995) 0-679-77411-4
  • The Theoretical Foot, a novel (Counterpoint 2016)

Շարքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • The Art of Eating, collects Serve It Forth, Consider the Oyster, How to Cook a Wolf, The Gastronomical Me, and An Alphabet for Gourmets (MacMillan 1954) 0-394-71399-0
  • Two Towns in Provence, collects Map of Another Town and A Considerable Town (Vintage 1983)
  • A Life in Letters: Correspondence, 1929–1991, ընտրել և կազմել են՝ Նորա Կ. Բարրին, Մարշա Մորանին և Պատրիկ Մորանին (Counterpoint 1998) 1-887178-46-5
  • The Measure of Her Powers: An M.F.K. Fisher Reader, խմբագրումը՝ Դոմինիկ Ջոյան(Counterpoint 1999)
  • From the Journals of M.F.K. Fisher, collects To Begin Again, Stay Me, Oh Comfort Me, and Last House (Pantheon 1999) 0-375-70807-3
  • A Stew or a Story: An Assortment of Short Works by M. F. K. Fisher, հավաքագրումը և ներկայացումը՝ Ջոան Ռեարդոնի (Shoemaker & Hoard, 2006)

Սահմանափակ հրատարակություններ և այլ գրքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Judith S. Clancy, Not a Station but a Place: Drawings/Collages of and related to the Gare de Lyon, Paris, ներկայացումը՝ըստ Ֆիշերի (Synergistic Press 1979) 0-912184-02-7
  • Spirits of the Valley (Targ Editions 1985)
  • Catherine Plagemann, Fine Preserving: M.F.K. Fisher's Annotated Edition of Catherine Plagemann's Cookbook, ծանոթագրումը՝ ըստ Ֆիշերի (Aris Books 1986) 0-671-63065-2
  • Jean Anthelme Brillat-Savarin, Aphorisms of Jean Anthelme Brillat-Savarin from His Work, The Physiology of Taste, թարգմանությունը՝ ըստ Ֆիշերի (1998)
  • Two Kitchens in Provence (Yolla Bolly Press 1999)
  • Home Cooking: An Excerpt from a Letter to Eleanor Friede, December, 1970 (Weatherford Press 2000)

Էսսեներ և հաշվետվություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Fisher, M. F. K. (2021 թ․ սեպտեմբերի 6). «Once a tramp, always ... : on caviar, potato chips, and other favorites–of–a–lifetime». Gastronomy Recalled. September 7, 1968. The New Yorker. Vol. 97, no. 27. էջեր 18–21.[121][122]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Blain V., Grundy I., Clements P. The Feminist Companion to Literature in English: Women Writers from the Middle Ages to the Present — 1990. — P. 376.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Library of Congress Authorities — Library of Congress.
  6. ↑ https://openlibrary.org/works/OL452982W/Consider_the_oyster
  7. ↑ Lazar, David Conversations with M. F. K. Fisher at 22 (University of Mississippi Press 1992) 0-87805-596-7
  8. ↑ «The Gastronomical She». Opinion: The Topics of the Times. The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). 1991 թ․ փետրվարի 28. ISSN 0362-4331. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
  9. ↑ Passic, Frank July 2, 1998 "Famous Food Writer M F K Fisher Was Born In Albion". Albion Recorder, 4.
  10. ↑ Reardon, Joan (2004), Poet of the Appetites, North Point Press, էջ 5.
  11. ↑ Reardon, 2004, էջ 5
  12. ↑ Reardon, 2004, էջ 5–8
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 Poet, supra at 8.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Poet, supra, 15.
  15. ↑ Poet, supra at 20.
  16. ↑ Poet, supra at 20. The home has since been torn down and a municipal park named "Kennedy Park" now occupies the site.
  17. ↑ Passionate Years, supra at 30.
  18. ↑ Passionate Years, supra at 16.
  19. ↑ Passionate Years, supra at 31.
  20. ↑ 20,0 20,1 Passionate Years, supra at 32.
  21. ↑ Zimmerman, Anne, An Extravagant Hunger: The Passionate Years of M. F. K. Fisher (hereafter Passionate Years) at 31–42 (Counterpoint 2011).
  22. ↑ Passionate Years, supra at 35.
  23. ↑ Passionate Years, supra at 36–39.
  24. ↑ 24,0 24,1 Passionate Years, supra at 39.
  25. ↑ Passionate Years, supra at 41–42.
  26. ↑ Passionate Years, supra at 9.
  27. ↑ Fisher, M F K, To Begin Again (hereafter Begin Again) at 50–51 (Pantheon Books 1992).
  28. ↑ 28,0 28,1 Begin Again, supra at 24.
  29. ↑ Begin Again, 25.
  30. ↑ Begin Again, 26–29.
  31. ↑ Reardon, Joan 2008 M. F. K. Fisher among the Pots and Pans, 15, University of California Press, 978-0-520-26168-6.
  32. ↑ Begin Again, 29.
  33. ↑ Passion, supra at 1.
  34. ↑ Dijon is a well-known culinary center and would greatly expand Mary Frances's food world. Her three years in Dijon are recounted in her 1991 book Long Ago in France.
  35. ↑ Extravagant Hunger, supra at 54.
  36. ↑ Passionate Years, supra at 54.
  37. ↑ Fisher, M F K, Long Ago in France: The Years in Dijon (hereafter Long Ago) at (Prentiss Hall 1991).
  38. ↑ Starr, Kevin Material Dreams (hereafter Material Dreams) at 376 (Oxford University Press 1990) 0-19-504487-8.
  39. ↑ Material Dreams, supra at 376. A long fragment of the poem was finally published in 1940. Despite some critical accolades, the book was a failure. However, the book's innovative graphics by Lustig are still widely admired and the book is a collector's item for that reason. Id. at 379.
  40. ↑ Long Ago, supra at 65.
  41. ↑ Long Ago, supra at 12.
  42. ↑ Long Ago, supra at 14.
  43. ↑ Long Ago, supra at 29–30.
  44. ↑ Long Ago, supra at 33.
  45. ↑ Long Ago, supra at 37.
  46. ↑ Material Dreams, supra at 377.
  47. ↑ Material Dreams, supra at 378.
  48. ↑ Pots and Pans, supra at 46.
  49. ↑ Pots and Pans, supra at 47–49.
  50. ↑ Fisher, M F K. The Art of Eating (hereafter Art of Eating) at 44 (Hungry Minds Inc. 1990).
  51. ↑ Poet, supra at 64.
  52. ↑ 52,0 52,1 Poet, supra at 66.
  53. ↑ Looking Back, supra at 112.
  54. ↑ Poet, supra at 68.
  55. ↑ Poet, supra at 71.
  56. ↑ Fisher, M F K. Stay Me, Oh Comfort Me (hereafter Stay Me) at ix (Pantheon 1993).
  57. ↑ Material Dreams, supra 380
  58. ↑ Stay Me, supra at ix.
  59. ↑ Passionate Years, supra at 116; and Pots and Pans, supra at 52.
  60. ↑ Pots and Pans, supra at 52.
  61. ↑ Poet, supra at 82–83.
  62. ↑ Pots and Pans, supra at 53.
  63. ↑ 63,0 63,1 Poet, supra at 86.
  64. ↑ Poet, supra at 84.
  65. ↑ Poet, supra at 84 and 84 n.39.
  66. ↑ 66,0 66,1 Material Dreams, supra at 380.
  67. ↑ Poet, supra at 87–89.
  68. ↑ 68,0 68,1 Pots and Pans, supra at 54.
  69. ↑ Pots and Pans, supra at 55.
  70. ↑ Poet, supra at 96–97.
  71. ↑ Art of Eating, supra at 486–87.
  72. ↑ Poet, supra at 103 and 108.
  73. ↑ Fisher, M F K A Life in Letters at 40–43 (Counterpoint 1997).
  74. ↑ Poet, supra at 109–10.
  75. ↑ Poet, supra at 103–04.
  76. ↑ Poet, supra at 112–13.
  77. ↑ "Touch and go". Library of Congress Catalog Record. Retrieved 2013-10-17.
  78. ↑ Poet, supra at 115.
  79. ↑ Life in Letters, supra at 46–47.
  80. ↑ Passionate Years, supra at 194.
  81. ↑ Passionate Years, supra at 196.
  82. ↑ Poet, supra at 121.
  83. ↑ Passionate Years, supra at 185.
  84. ↑ Poet, supra at 128.
  85. ↑ Passionate Years, supra at .
  86. ↑ Passionate Years, supra at 212.
  87. ↑ Passionate Years, supra at 214.
  88. ↑ Passionate Years, supra at 216.
  89. ↑ Passionate Years, supra at 219.
  90. ↑ 90,0 90,1 Passionate Years, supra at 220.
  91. ↑ Pots and Pans, supra at 88.
  92. ↑ Pots and Pans, supra at 89–90.
  93. ↑ 93,0 93,1 Pots and Pans, supra at 90.
  94. ↑ 94,0 94,1 Pots and Pans, supra at 93.
  95. ↑ Poet, supra at 203.
  96. ↑ 96,0 96,1 Poet, supra at 195.
  97. ↑ Poet, supra at 210.
  98. ↑ 98,0 98,1 Pots and Pans, supra at 102.
  99. ↑ 99,0 99,1 Pots and Pans, supra at 110.
  100. ↑ Pots and Pans, supra at 103. She sailed out of Oakland on the MS Diemendyk to Antwerp, where they traveled directly to Aix through Paris.Poet, supra at 237.
  101. ↑ Life in Letters, supra at 129.
  102. ↑ 102,0 102,1 Poet, supra at 240.
  103. ↑ Life in Letters, supra at 132–33.
  104. ↑ Fisher, M F K Two Towns in Provence (hereafter Two Towns) at 59–60.
  105. ↑ Two Towns, supra at 63.
  106. ↑ Arugula, supra at 67.
  107. ↑ Pots and Pans, supra at 108.
  108. ↑ Pots and Pans, supra at 111.
  109. ↑ Pots and Pans, supra at 115.
  110. ↑ Pots and Pans, supra at 114.
  111. ↑ Pots and Pans, supra at 124.
  112. ↑ Pots and Pans, supra at 125.
  113. ↑ Pots and Pans, supra at 126.
  114. ↑ Pots and Pans, supra at 122.
  115. ↑ Life in Letters, supra at 118.
  116. ↑ Kamp, David, The United States of Arugula (hereafter Arugula) at 106 (Broadway Books 2006).
  117. ↑ Arugula, supra at 106.
  118. ↑ Arugula, supra at 106–07.
  119. ↑ Pots and Pans, supra at 140.
  120. ↑ O'Neill, Molly (1992 թ․ հունիսի 24). «M.F.K. Fisher, Writer on the Art of Food and the Taste of Living, Is Dead at 83». New York Times. Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 25-ին.
  121. ↑ Online version is titled "Notes in cravings".
  122. ↑ Originally published in the September 7, 1968 issue.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մերի_Ֆրենսիս_Քենեդի_Ֆիշեր&oldid=9566404» էջից