Զահա Հադիդ

Զահա Հադիդ; արաբ․՝ زها حديد‎‎
	Zaha Mohammad Hadid
Ի ծնե	Զահա Մոհամադ Հադիդ
Ծնվել է	1950 թ. հոկտեմբերի 31
Ծննդավայր	Բաղդադ, Իրաք
Մահացել է	2016 թ. մարտի 31
Վախճանի վայր	ԱՄՆ
Ազգություն	Իրաք Միացյալ Թագավորություն
Ոճ(եր)	Դեկոնստրուկտիվիզմ(անգլ.)
Ճյուղ(եր)	ճարտարապետություն
Գործունեություն	ճարտարապետ
Կրթություն	Ճարտարապետական ասոցիացիայի ճարտարապետական դպրոց (1977), Բեյրութի ամերիկյան համալսարան և Բերքհամստեդի դպրոց
Աշխատավայր	Հարվարդի համալսարան, Իլինոյսի համալսարան Չիկագոյում և Կիրառական արվեստի համալսարան
Ուշագրավ աշխատանքներ	Շեյխ Զեյադի կամուրջ, Լոնդոնի ջրաշխարհ, Հեյդար Ալիևի կենտրոն, Գուանչժոուի օպերա, Ցինցինատիի ժամանակակից արվեստի կենտրոն, Dubai Opera House?, BMW Central Building?, Bridge Pavilion?, Lilium Tower?, Bergiselschanze?, Phaeno Science Center?, CMA CGM Tower?, Riverside Museum?, 21-րդ դարի արվեստի ազգային թանգարան, one-north?, CityLife?, Havenhuis?, Capital Hill Residence? և Vitra Fire Station?
Պարգևներ	, , , Ստիռլինգի մրցանակ (2010), Պրիցկերի ճարտարապետական մրցանակ (2004), Կայսերական մրցանակ (2009), Թագավորական ոսկե մեդալ (2016), Ստիռլինգի մրցանակ (2011), Jane Drew Prize? (2012), Եվրամիության մրցանակ ժամանակակից ճարտարապետության համար (2003), Ֆորբսի աշխարհի ամենահզոր 100 կանանց ցանկ (2008), Ճարտարապետների ամերիկյան ինստիտուտի անդամ և Մեխիկո Սիթիի հարգելի հյուր (2012)
Ազդվել է	Ռիմ Քոոլհաասից
	Zaha Hadid Վիքիպահեստում

Զահա Մոհամադ Հադիդ` (արաբ․՝ زها حديد‎‎ ; անգլ.՝ Zaha Mohammad Hadid հոկտեմբերի 31, 1950(1950-10-31)^[9]^[10]^[8]^[…], Բաղդադ, Իրաքի թագավորություն^[11]^[12]^[13] - մարտի 31, 2016(2016-03-31)^[6]^[7]^[8]^[…], Մայամի, Ֆլորիդա, ԱՄՆ^[14]^[1]^[15]^[…]), ծնունդով իրաքցի բրիտանացի ճարտարապետ և դիզայներ։ 2004 թ. դարձել է Պրիցկերի ճարտարապետական մրցանակին արժանացած առաջին կին ճարտարապետը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1950 թ. Բաղդադում, Իրաք։ Մաթեմատիկական կրթություն է ստացել Բեյրութի ամերիկյան համալսարանում, իսկ 1972 թվականից 1977 թվականը սովորել է Լոնդոնի ճարտարապետական ասոցիացիայում։ Գործունեությունն սկսելով նշանավոր հոլանդացի ճարտարապետ Րիմ Քոոլհաասի ստուդիայում, 1980 թվականին Զահա Հադիդը հիմնում է իր սեփական ճարտարապետական Zaha Hadid Architects ֆիրման։

Ստեղծագործական կյանքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իր ասելով, Զահա Հադիդի ստեղծագործությունների հանդեպ հետաքրքրությունն սկսվել է 1997 թ. Ֆրենք Գերիի նախագծով Բիլբաո քաղաքում Գուգենհայմի թանգարանի շենքի կառուցումից հետո։ Իսկ ահա, ԱՄՆ Սինսինաթի քաղաքում Րոզենթալի ժամանակակից արվեստի կենտրոնի շինարարությանը մասնակցելուց հետո նրա գաղափարները դառնում են իսկապես պահանջված։

Իր ստեղծագործություններին բնորոշ են սովորական տարածության ընդարձակված շրջանակները, աղավաղված հեռանկարները և կորագծերը։

Հեղինակած շինությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1994` Դիզայներական կահույք արտադրող «Վիթրա» ընկերության հրշեջ մասը, Հռենոսի Վայլ, Գերմանիա
1998` Րոզենթալի ժամանակակից արվեստի կենտրոնը Սինսինաթիում, Օհայո, ԱՄՆ
2001` Hoenheim-North կայարան և ավտոկայանատեղի, Սթրասբուր, Ֆրանսիա
2002` Bergisel ցատկահարթակ, Ինսբրուք, Ավստրիա
2005`
- Օրդրուփգաարդ արվեստների թանգարանի շենքի նոր թևը, Քոփենհագեն, Դանիա
- Ճոպանուղու կայան, Ինսբրուք, Ավստրիա
- «Ֆենո» գիտական կենտրոն, Վոլֆսբուրգ, Գերմանիա
- BMW-ի գործարանի կենտրոնական շենք, Լայփցիգ, Գերմանիա
2006` «Պուերտա Ամերիկա» հյուրանոց, Մադրիդ, Իսպանիա
2008` Կամրջի տաղավար, Սարագոսա, Իսպանիա
2010`
- XXI դարի արվեստի ազգային թանգարան, Հռոմ, Իտալիա
- Galaxy SOHO, Բեյջին, Չինաստան
2012` Հեյդար Ալիևի կենտրոն, Բաքու, Ադրբեջան
2014` Dominion Tower բիզնես կենտրոն, Մոսկվա, Ռուսաստանի Դաշնություն

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 http://nyti.ms/22S2VgZ
↑ Guangzhou Opera House, Guangzhou, China
↑ https://www.archdaily.com/786968/ad-classics-rosenthal-center-for-contemporary-art-zaha-hadid-architects-usa
↑ Lilium tower
↑ Zaha Hadid's only house finally completes in Russian forest
↑ ^6,0 ^6,1 Architect Dame Zaha Hadid dies after heart attack
↑ ^7,0 ^7,1 Zaha Hadid, Groundbreaking Architect, Dies at 65
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 Discogs — 2000.
↑ RKDartists (նիդերլ.)
↑ Zaha Hadid — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
↑ ^11,0 ^11,1 http://www.nytimes.com/2016/04/01/arts/design/zaha-hadid-architect-dies.html
↑ ^12,0 ^12,1 https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12151021v
↑ ^13,0 ^13,1 Artnet — 1998.
↑ ^14,0 ^14,1 http://www.bbc.com/news/entertainment-arts-35936768
↑ ^15,0 ^15,1 建築家ザハ・ハディドさん死去　新国立の旧計画デザイン (яп.) — 朝日新聞社, 2017.

[_bd0381f4c218737d-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 http://nyti.ms/22S2VgZ

[_518496614629c5c1-2] Guangzhou Opera House, Guangzhou, China

[_3166b8b6cd84fa3d-3] ttps://www.archdaily.com/786968/ad-classics-rosenthal-center-for-contemporary-art-zaha-hadid-architects-usa

[_7d6cf3b6f8317669-4] Lilium tower

[_257ee20b3da898cd-5] Zaha Hadid's only house finally completes in Russian forest

[_fb039939145de5c2-6] 6,0 ^6,1 Architect Dame Zaha Hadid dies after heart attack

[_b47fba828a0ddb18-7] 7,0 ^7,1 Zaha Hadid, Groundbreaking Architect, Dies at 65

[_aeec5c355be36eb3-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 Discogs — 2000.

[_f581ae32a09c100b-9] RKDartists (նիդերլ.)

[_e354770a9863efe6-10] Zaha Hadid — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7

[_fcefc4cb8d8fcc21-11] 11,0 ^11,1 http://www.nytimes.com/2016/04/01/arts/design/zaha-hadid-architect-dies.html

[_3e5c0abc8df22bbf-12] 12,0 ^12,1 https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12151021v

[_f526eedf4331968b-13] 13,0 ^13,1 Artnet — 1998.

[_8540f1884bda4c27-14] 14,0 ^14,1 http://www.bbc.com/news/entertainment-arts-35936768

[_412c74f6b76115dd-15] 15,0 ^15,1 建築家ザハ・ハディドさん死去　新国立の旧計画デザイン (яп.) — 朝日新聞社, 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[9]

[10]

[8]

[11]

[12]

[13]

[6]

[7]

[14]

[15]