Չհարմահալ և Բախտիարի
 | |
|---|---|
 | |
| Երկիր |  Իրան |
| Կարգավիճակ | Իրանի վարչական բաժանում |
| Մտնում է | Իրան |
| Վարչկենտրոն | Շահրեկորդ |
| Բնակչություն | ▲947 763 մարդ (2016)[1] |
| Տարածք | 16 332 կմ² |
 | |
| Սահմանակցում է | Խուզեսթան, Սպահանի նահանգ, Քոհգիլուե և Բոյեր-Ահմադ և Լոռեսթանի նահանգ |
| ISO 3166-2 կոդ | IR-14 |
| Հեռախոսային կոդ | 0541 |
| ostan-chb.ir | |
Չհարմահալ և Բախտիարի նահանգը (պարսկերեն՝ استان چهارمحال و بختیاری) Իրանի Իսլամական Հանրապետության նահանգներից մեկն է։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նահանգի կենտրոնը Շահրեքորդ քաղաքն է։ Շահրեքորդը գտնվում է Սպահան քաղաքից 97 կմ դեպի հարավ-արևմուտք։ Սպահանում է գտնվում Սբ. Ամենափրկիչ վանք Archived 2017-02-20 at the Wayback Machine. ը (Նոր Ջուղա)։
Նահանգի մակերեսը 16532 քկ է։ Չհարմահալ և Բախտիարին՝ Իրանի կենտրոնական բարձրավանդակի լեռնային շրջաններից է։ Բախտիարի Զարդ քուհը (հայերեն՝ Դեղին սար) 4222 մետր բարձրությամբ նահանգի ամենաբարձր գագաթն է։ Նահանգի կարևոր քաղաքներն են՝ Շահրեքորդը, Բորուջենը, Հաֆշեջանը, Ֆառոխշահրը և Լորդեգանը։ Հյուսիսից և արևելքից հարևան է Սպահան, արևմուտքից՝ Խուզեսթան, հարավից՝ Քոհքիլուէ և Բոյեր-Ահմադ և հյուսիս-արևմուտքից Լոռեսթան նահանգներին։
Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նահանգի տեսարժան վայրերից են.-
- Ջղախորի լճակ
- Շալամզարի աղբյուր
- Քուհռանգի աղբյուր
- Աթաշգահ ջրվեժ
- Դառեյէ Էշղ ջրվեժ
- Փիռ ղառ
Եվ այլն։
Ժողովրդագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2011 թ. դրությամբ նահանգի բնակչության թիւը եղել է 895263 հոգի։
Ըստ 2010 թ. տեղի ունեցած ուսումնասիրման, Չհարմահալ և Բախտիարի նահանգում ապրում են բախտիյարիներ (56.3%), ֆարսեր (30.5%), ղաշղայի թուրքեր (12.1%) և այլ (0.6%)։ 0.5% պատասխանել են, թե չգիտեն, թե ինչ էթնիկ խմբի են պատկանում կամ չեն պատասխանել հարցումին։ Չհարմահալ և Բախտիարի նահանգի ժողովուրդը հիմնականում բաղկացած է երկու մասից՝ չարմահալցիներ և բախտիյարցիներ։
Չարմահալ նահանգի հայազգի բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շահ Աբբաս Ա. կազմակերպած բռնագաղթի հետևանքով 17-րդ դարից սկսյալ հայերը բնակություն են հաստատել Չհարմահալ և Բախտիարի նահանգում։
Ըստ Առաքել Դավրիժեցու հայերը Չհարմահալ և Բախտիարի նահանգ են բռնագաղթեցվել Մեծ Հայքի Բասեն գավառից։ Հայերը հատկապես հաստատված են եղել նահանգի արևելյան շրջաններում, ընդորում Շահրեքորդ և Բորուջեն քաղաքներում և այդ քաղաքների շրջակա գյուղերում։ Ներկայիս մատահաշիւ հայեր են ապրում այնտեղ։ Նահանգի հայաբնակ գյուղերից կարելի է հիշատակել Սիրաք, Լիւասյան, Գիշնիգան, Գյանդուման, Ահմադաբադ, Վաստիգան, Շալամզար, Մամուքա, Մահամռա, Ներքին Քոնարք, Վերին Քոնարք, Աղբուլաղ գյուղերը։
Այլ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Չարմահալ բառը որոշ աղբյուրներում և հեղինակների մոտ գրվում է նաև Չհարմհալ ձևով։
- Հայերենում տարածված է նաև Չարմահալ գավառ ձևակերպումը՝ որպես հոմանիշ նահանգի։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Իրանի Չհարմհալ գավառը, Ավ. Քահ. Եդգարյան, 1963 թ., Տպարան Անի, Թեհրան
- Յարութիւն Թ. Տէր Հովհանեանց, Պատմութիւն Նոր Ջուղայու որ յԱսպահան, հատոր առաջին, Նոր Ջուղա, 1880
- Առաքել Դաւրիժեցի, Գիրք պատմութեանց, Եւ վերակացութեամբ Տեառն Ոսկանայ Երևանցւոյ բանի սպասաւորի, Յամսթէլօդամ, Տպ. Սբ. Էջմիածին և Սուրբ Սարգիսի զօրավար, 1669
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 https://www.amar.org.ir/%D8%B3%D8%B1%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C-%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B3-%D9%88-%D9%85%D8%B3%DA%A9%D9%86/%D9%86%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D8%AC-%D8%B3%D8%B1%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C/%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D9%81%DA%A9%DB%8C%DA%A9-%D8%AA%D9%82%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%AA-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D9%84-1395
| |||||||||||||
| ||||||
