Չհարմահալ և Բախտիարի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Չհարմահալ և Բախտիարի
ԵրկիրԻրան Իրան
ԿարգավիճակԻրանի վարչական բաժանում
Մտնում էԻրան
ՎարչկենտրոնՇահրեկորդ
Բնակչություն947 763 մարդ (2016)[1]
Տարածք16 332 կմ²
Սահմանակցում էԽուզեսթան, Սպահանի նահանգ, Քոհգիլուե և Բոյեր-Ահմադ և Լոռեսթանի նահանգ
ISO 3166-2 կոդIR-14
Հեռախոսային կոդ0541
ostan-chb.ir

Չհարմահալ և Բախտիարի նահանգը (պարսկերեն՝ استان چهارمحال و بختیاری) Իրանի Իսլամական Հանրապետության նահանգներից մեկն է։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նահանգի կենտրոնը Շահրեքորդ քաղաքն է։ Շահրեքորդը գտնվում է Սպահան քաղաքից 97 կմ դեպի հարավ-արևմուտք։ Սպահանում է գտնվում Սբ. Ամենափրկիչ վանք Archived 2017-02-20 at the Wayback Machine. ը (Նոր Ջուղա)։

Նահանգի մակերեսը 16532 քկ է։ Չհարմահալ և Բախտիարին՝ Իրանի կենտրոնական բարձրավանդակի լեռնային շրջաններից է։ Բախտիարի Զարդ քուհը (հայերեն՝ Դեղին սար) 4222 մետր բարձրությամբ նահանգի ամենաբարձր գագաթն է։ Նահանգի կարևոր քաղաքներն են՝ Շահրեքորդը, Բորուջենը, Հաֆշեջանը, Ֆառոխշահրը և Լորդեգանը։ Հյուսիսից և արևելքից հարևան է Սպահան, արևմուտքից՝ Խուզեսթան, հարավից՝ Քոհքիլուէ և Բոյեր-Ահմադ և հյուսիս-արևմուտքից Լոռեսթան նահանգներին։

Տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նահանգի տեսարժան վայրերից են.-

  1. Ջղախորի լճակ
  2. Շալամզարի աղբյուր
  3. Քուհռանգի աղբյուր
  4. Աթաշգահ ջրվեժ
  5. Դառեյէ Էշղ ջրվեժ
  6. Փիռ ղառ

Եվ այլն։

Ժողովրդագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2011 թ. դրությամբ նահանգի բնակչության թիւը եղել է 895263 հոգի։

Ըստ 2010 թ. տեղի ունեցած ուսումնասիրման, Չհարմահալ և Բախտիարի նահանգում ապրում են բախտիյարիներ (56.3%), ֆարսեր (30.5%), ղաշղայի թուրքեր (12.1%) և այլ (0.6%)։ 0.5% պատասխանել են, թե չգիտեն, թե ինչ էթնիկ խմբի են պատկանում կամ չեն պատասխանել հարցումին։ Չհարմահալ և Բախտիարի նահանգի ժողովուրդը հիմնականում բաղկացած է երկու մասից՝ չարմահալցիներ և բախտիյարցիներ։

Չարմահալ նահանգի հայազգի բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շահ Աբբաս Ա. կազմակերպած բռնագաղթի հետևանքով 17-րդ դարից սկսյալ հայերը բնակություն են հաստատել Չհարմահալ և Բախտիարի նահանգում։

Ըստ Առաքել Դավրիժեցու հայերը Չհարմահալ և Բախտիարի նահանգ են բռնագաղթեցվել Մեծ Հայքի Բասեն գավառից։ Հայերը հատկապես հաստատված են եղել նահանգի արևելյան շրջաններում, ընդորում Շահրեքորդ և Բորուջեն քաղաքներում և այդ քաղաքների շրջակա գյուղերում։ Ներկայիս մատահաշիւ հայեր են ապրում այնտեղ։ Նահանգի հայաբնակ գյուղերից կարելի է հիշատակել Սիրաք, Լիւասյան, Գիշնիգան, Գյանդուման, Ահմադաբադ, Վաստիգան, Շալամզար, Մամուքա, Մահամռա, Ներքին Քոնարք, Վերին Քոնարք, Աղբուլաղ գյուղերը։

Այլ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Չարմահալ բառը որոշ աղբյուրներում և հեղինակների մոտ գրվում է նաև Չհարմհալ ձևով։
  • Հայերենում տարածված է նաև Չարմահալ գավառ ձևակերպումը՝ որպես հոմանիշ նահանգի։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Իրանի Չհարմհալ գավառը, Ավ. Քահ. Եդգարյան, 1963 թ., Տպարան Անի, Թեհրան
  2. Յարութիւն Թ. Տէր Հովհանեանց, Պատմութիւն Նոր Ջուղայու որ յԱսպահան, հատոր առաջին, Նոր Ջուղա, 1880
  3. Առաքել Դաւրիժեցի, Գիրք պատմութեանց, Եւ վերակացութեամբ Տեառն Ոսկանայ Երևանցւոյ բանի սպասաւորի, Յամսթէլօդամ, Տպ. Սբ. Էջմիածին և Սուրբ Սարգիսի զօրավար, 1669

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]