Jump to content

Էդվարդ Էլգեր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Էդվարդ Էլգեր
անգլ.՝ Edward Elgar
Դիմանկար
Ծնվել էհունիսի 2, 1857(1857-06-02)[1][2][3][…]
ԾննդավայրLower Broadheath, Վուստերշիր, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[4]
Մահացել էփետրվարի 23, 1934(1934-02-23)[1][2][3][…] (76 տարեկան)
Մահվան վայրՎուսթեր, Վուստերշիր, Միացյալ Թագավորություն[4]
ԳերեզմանSt Wulstan's Roman Catholic Church
Քաղաքացիություն Միացյալ Թագավորություն
ԿրթությունNew College Worcester?
ԵրկերSalut d'Amour?, Concert Allegro?, Dream Children?, Enigma Variations?, Pomp and Circumstance Marches?, The Dream of Gerontius?, Violin Concerto?, Symphony No. 1?, Symphony No. 2?, Falstaff?, Cello Concerto? և Introduction and Allegro?
Մասնագիտությունկոմպոզիտոր և դիրիժոր
ԱշխատավայրԲիրմինգհեմի համալսարան[5]
ԱմուսինCaroline Alice Elgar?[5]
Զբաղեցրած պաշտոններMaster of the King's Music? և Peyton and Barber Professor of Music?
Պարգևներ և
մրցանակներ
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Edward Elgar Վիքիպահեստում

Էդվարդ Վիլիամ Էլգեր (անգլ.՝ Edward William Elgar, հունիսի 2, 1857(1857-06-02)[1][2][3][…], Lower Broadheath, Վուստերշիր, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[4] - փետրվարի 23, 1934(1934-02-23)[1][2][3][…], Վուսթեր, Վուստերշիր, Միացյալ Թագավորություն[4]), անգլիացի կոմպոզիտոր, ում աշխատանքները ներառված են՝ բրիտանական և միջազգային դասական երգացանկերում։ Նրա ամենահայտի աշխատանքները նվագախմբային են, որոնցից են «Էնիգամայի տատանումները», «Շքեղություն և հանգամանքներ» քայլերթի ջութակի և թավջութակի կոնցրտներ, ինչպես նաև երկու սիմֆոնիա։ Նա ստեղծել է նաև երգչախմբային աշխատանքներ, ինչպիսիք են «Գերոնիտոսի երազը» կամերային երաժշտություն և երգեր։ 1924 թվականին նշանակվում է Թագավորական ընտանիքի երաժշտության վարպետ։

Չնայած Էլգարը հիմնականում համարվում էր անգլիացի կոմպոզիտոր, բայց նրա աշխատանքների վրա ավելի շատ ազդեցություն է ունեցել Եվրոպա մայրցամաքը քան Անգլիան։ Էլգարը իրեն կողմնակի անձ էր համարում ոչ միայն երաժշտության մեջ, այլ նաև հասարակությունում։ Երաժշտական շրջանակներում, որտեղ գերակշռում էին ակադեմիկոսները, նա ինքնուս կոմպոզիտոր էր։ Բողոքական Բրիտանիայում, որոշ շրջաններում նրան կասկածում են կաթոլիկ լինելու մեջ։ Եվ Վիկտորինական և Էդվարդիան Բրիտանիայի դասակարագային հասարակության մեջ նա բավականին զգայուն էր իր համեստ ծագում ունենալու պատճառով, նույնիսկ ճանաչում ձեռք բերելուց հետո։ Այնունամենայնիվ նա ամուսնանում է Բրիտանական Բանակի սպայի դստեր հետ։ Էլգարի կինը նրան ոգեշնչում է և երաժշտական և սոցիալական առումով, բայց նա 40 տարի պայքարում է հաջողության հասնելու համար, երբ մի շարք հաջող գործերի շարքից նրա «էնիգամայի տատանումները» անմիջապես հանրաճանաչ դարձավ Բրիտանիայում և արտերկրում։ Նրա հետագա երգչախմբային ստեղծագործությունները լավ են ընդունվում, բայց չեն ինտեգրվում սովորական լսարան։

Հիսուն տարեկան հասակում Էլգարը ստեղծում է սիմֆոնիա և ջութակի կոնցերտ, որոնք բավականին հաջողված էին։ Նրա երկրորդ սիմֆոնիան և թավջութակի կոնցերտը չարժանացան հանրային հավանության և երկար տարիներ պահանջվեցին բրիտանական նվագախմբում կանոնավոր տեղ գրավելու համար։ Իր վերջին տարներին Էլգարի երաժշտությունը հիմնանկանում ընկալվում էր բրիտանական հանդիսատեսի կոմից։ Նրա ժառանգությունը ցածր արժեք ունեցավ հաջորդ սերնդի համար։ Այն զգալիորեն սկսեց վերակենդանանալ 1960-ական թվականներին՝ նպաստելով նրա նոր ստեղծագործությունների ձայնագրություններին։ Վերջին տարիներին նրա որոշ աշխատանքներ կրկին ներգրավվել են միջազգային ասպարեզում, բայց երաժշտությունը շարունակում է ավելի շատ հնչել Բրիտանիայում, քան այլուր։ Էլգարը նկարագրվել է որպես առաջին կոմպոզիտոր, որը լրջորեն է վերաբերվել գրամոֆոնին։ 1914 թվականի եւ 1925 թվականի միջեւ նա իր ստեղծագործությունների ակուստիկ ձայնագրությունների շարք է ստեղծում։

1923 թվականին շարժական բարձրախոսի հայտնվելը հնարավոր դարձրեց ձայնի շատ ավելի ճշգրիտ վերարտադրումը, և Էլգարը նոր ձայնագրություններ կատարեց իր հիմնական նվագախմբային ստեղծագործությունների մեծ մասի և «Գերոնիտոսի երազը» հատվածների համար։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վաղ տարիներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էդվար Էլգարը ծնվել է Անգլիայի Ուորսթերի Բրոդհեթ փոքրիկ գյուղում։ Նրա հայրը՝ Վիլիլամ Հենրի Էլգարը մեծացել է Դովերայում և ուսանել է Լոնդոնի երաժշտական հրատարակչությունում։ 1841 թվականին Ուիլյամը տեղափոխվեց Ուորսթեր, որտեղ աշխատում էր որպես դաշնամուր լարող և ստեղծում է խանութ, որտեղ վաճառում էր թերթեր և երաժշտական գործիքներ[6]։

April 1, 2005

1848 թվականին ամուսնանում է Էն Գրինգի հետ (1822–1902), ով ֆերմայի աշխատողի դուստր էր[7]։ Էդվարդը նրանց յոթ երեխաներից չորրորդն էր։ Նախքան Էդվարդի ծնունդը Էն Էլգարը ընդունում է Հռոմեական կաթոլիկությունը իսկ Էդգարը մկրտվում և դաստիարակվում է որպես կաթոլիկ, հակառակ իր հոր կամքի։ Ուիլյամ Էլգարը պրոֆեսիոնալ մակարդակի ջութակահար է եղել եւ 1846-1885 թվականներին եղել է Վուստերի Սուրբ Գևորգ Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցու երգեհոնահար։ Նրա դրդմամաբ Չերուբինիի և Հումելի ժամերգությունները առաջին անգամ նվագախմբի կողմից հնչեցին Երեք երգչախմբերի փառատոնին, որտեղ նա ջութակ էր նվագում[8]։ Էլգարի բոլոր երեխաները երաժշտական դաստիարակություն են ստացել։ Ութ տարեկան հասակում Էլգարը դաշնամուրի և ջութակի դասեր էր անցնում, և հայրը, ով դաշնամուր էր նվագում Ուորշթերշիրի շատ մեծ տներում, երբեմն վերցնում էր նրան իր հետ` հնարավորություն տալով նրան ցուցադրել իր վարպետությունը տեղացի կարեւոր գործիչների մոտ։

Էլգարի մայրը հետաքրքրված էր արվեստով և խրախուսում էր նրա երաժշտական զարգացումը[6]։ Էլգարը Մորից ժառանգել է գրականության խորաթափանց համը և դեպի գյուղը ունեցած կրքոտ սերը[9]։ Նրա ընկեր և կենսագիր Վ. Հ. «Բիլլի» Ռիդը գրել է, որ Էլգարի վաղ շրջապատը ունեցել է ազդեցություն, որը «ներթափանցել է իր ամբողջ աշխատանքի վրա և իր ամբողջ կյանքին հաղորդել այդքան նուրբ, բայց ոչ պակաս ճիշտ և ամուր անգլիական որակ»[10][11]։ Նա սկսում է ստեղծագործել վաղ տարիքում։ Մոտավորապես տասը տարեկան հասակում Էլգարը երեխաների համար գրված և գործած պիեսի համար գրեց երաժշտություն, որը քառասուն տարի անց միայն փոքր փոփոխությունների ենթարկվելով կատարվեց «Երիտասարդության գավազան» վերնագրերի ներքո.[7]: Մինչև տասնհինգ տարեկանը Էլգարը ընդհանուր կրթություն է ստացել Լիթլթոնում (այժմ ՝ Լիթլթոն), Վուսթերից ոչ հեռու գտնվող տուն-դպրոցում։ Սակայն նրա միակ ֆորմալ երաժշտական պատրաստվածությունը, բացի տեղի ուսուցիչների մոտ անցած դաշնամուրի եւ ջութակի դասերից, Ադոլֆ Պոլիտցերի ջութակի ավելի առաջադեմ ուսուցումն էր 1877-78 թվականներին Լոնդոն կատարած կարճատեւ այցերի ժամանակ։ Էլգարն ասել է «Ես իմ առաջին երաժշտությունը սովորելեմ Մայր տաճարում երաժշտական գրադարանից փոխառված գրքերից, երբ ես ութ, ինը թե տաս տարեկան էի»[12]։ Նա աշխատել է երգեհոնների վերաբերյալ հրահանգների ձեռնարկների միջոցով եւ կարդում էր երաժշտության տեսության բոլոր գրքերը, որոնք կարող էր գտնել[8]։ Ավելի ուշ նա ասել է, որ ամենից շատ իրեն օգնել են Հյուբերտ Փարիի հոդվածները "Գրոուվյան երաժշտական բառարանում "[13]: Էլգարը սկսում է սովորել գերմաներեն ՝ հույս ունենալով ընդունվել Լայպցիգի կոնսերվատորիա հետագա երաժշտական կրթություն ստանալու համար, սակայն հայրը չկարողացավ ուղարկել[8]։ Տարիներ անց «Մյուզիքլ Թայմս»-ի հեղինակավոր աղբյուրներից մեկը կարծում էր, որ Լեյպցիգում իր անհաջողությունը հաջողություն էր Էլգարի երաժշտական զարգացման համար. «Այսպիսով, սկսնակ կոմպոզիտորը փրկվեց դպրոցների դոգմատիզմից»։ Այնուամենայնիվ, Էլգարի համար հիասթափեցնող էր այն փաստը, որ 1872 թվականին դպրոցը թողնելուց հետո նա գնաց ոչ թե Լայպցիգ, այլ տեղական փաստաբանական գրասենյակ՝ որպես գործավար։ Նա չէր սիրում գրասենյակային կարերան, և ինքնազարգացման համար նա ոչ միայն տրվեց երաժշտությանը այլև դարձավ մոլի ընթերցող[14]։ Մոտավորապես հենց այս ժամանակշրջանում նա առաջին անգամ հանդես եկավ որպես ջութակահար և երգեհոնահար[15]։

Մի քանի ամիս անց Էլգարը թողեց փաստաբանական գրասենյակը երաժշտական կարիերա սկսելու համար, դաշնամուրի եւ ջութակի դասեր տալով եւ ժամանակ առ ժամանակ աշխատելով իր հոր խանութում[6]։ Նա Վուստերյան երգչախմբի ակտիվ անդամ էր իր հոր հետ, և նվագակցում էր երգիչներին, ջութակ նվագում, ստեղծագործում և գործիքավորում ստեղծագործություններ և առաջին անգամ հանդես է գալիս որպես դիլիժոր[6]։ Պոլլիտցերը կարծում էր, որ, լինելով ջութակահար, Էլգարը կարող էր դառնալ երկրի առաջատար մենակատարներից մեկը, բայց Էլգարը, լսելով լոնդոնյան համերգների առաջատար վիրտուոզներին, զգաց, որ իր իսկ ջութակի նվագումը չունի բավականաչափ լի երանգ և հրաժարվեց իր մենակատար լինելու հավակնությունից[6][16]։ 22 տարեկան հասակում նա զբաղեցնում է նվագախմբի դիրիժորի պաշտոնը` Ուորսթերի և Քաունթի հոգեբուժարանում, որը Ոււրսթերից երեք կիլոմտեռ հեռավորության վրա էր գտնվում[8]։ Նվագախումբը բաղկացած էր փոքր ֆլեյտայից, կլարնետից, երկու կորնետներից, էուֆոնիումից, երեք կամ չորս առաջին և նույն քանակությամբ երկրորդ ջութակներից, երբեմն ալտայից, թավջութակից, կոնտրաբասից և դաշնամուրից։ Էլգարը մարզում էր նվագողներին, գրում ու գործիքավորում նրանց երաժշտությունը, ներառյալ կադրիլին և լեհապար գործիքների անսովոր համադրությամբ[17]։

«Մյուզիք Թայմսը»-ը գրում է . <<Այս գործնական փորձը ապացուցեց, որ ամենամեծ արժեքն ունեցվ երիտասադ երաժշտի համար։ Նա գործնական գիտելիքներ է ձեռք բերու այս տարբեր գործիքների հնարավոր համադրությունից։ Սա նրան հնարավորություն տվեց ավելի մոտիկից ծանոթանալու հնչերանգի գույներին, այս և շատ այ գործիքների նրբություններին>>[8]: Նա այդ պաշտոնում մնաց 5 տարի` 1879 թվականից, շաբաթը մեկ գործուղվելով Պուիք[6]։ Վաղ տարիքում մեկ այլ պաշտոն է ունեցել լինելով Ուորսթերի կույրերի տան քոլեջում ջութակի վարպետ[8]։

Չնայած Էլգաը բնույթով փակ և լռակյաց էր, բայց նա ծաղկում էր Ուորսթերի երաժշտական շրջանակներում[7]։ Նա ջութակ է նվագել Ուորսթերյան և բրիմինգհեմյան փառատոններում և կոմպոզիտորի մեծ փորձ ձեռք բերել նվագելով Դվոշակի թիվ 6 սիմֆոնիան, «Իր մոր առջև կանգնած» ստեղծագործությունները[18]։ Էլգարը պարբերաբար ֆագոտ էր նվագում փողային կվինտետում իր եղբոր ՝ Ֆրենկի, սրնգահարի հետ (և դիրիժորի, ով ղեկավարում էր իր սեփական փողային նվագախումբը)[8]։ Էլգարը քվինտետի համար կազմակերպել է Մոցարտի, Բեթհովենի, Հայդնի և այլոց բազմաթիվ ստեղծագործություններ՝ կատարելագործելով իր գործիքավորման և կոմպոզիցիոն վարպետությունը[8]։

Իր առաջին արտասահմանյան ուղեւորությունների ժամանակ Էլգարը 1880 թվականին այցելում է Փարիզ եւ 1882 թվականին Լայպցիգ ։ Նա լսել է, թե ինչպես է Սեն-Սանսը նվագում «Մադլենում», եւ հաճախել է առաջին կարգի նվագախմբերի համերգներին։ 1882 թվականին նա գրում է. «Ես բավականին լավ ազդեցություն եմ ստացել Շումանից (իմ իդեալից), Բրամսից, Ռուբինշտեյնից եւ Վագներից, այնպես որ բողոքելու պատճառ չկար»[12] In Leipzig he visited a friend, Helen Weaver, who was a student at the Conservatoire. They became engaged in the summer of 1883, but for unknown reasons the engagement was broken off the next year.[6]: Լայպցիգում նա այցելում է իր ընկերուհուն՝ Էլեն Ուիվերին՝ կոնսերվատորիայի ուսանողուհուն։ 1883 թվականի ամռանը նրանք նշանադրվում են, սակայն անհայտ պատճառներով նշանադրությունը հաջորդ տարի խզվում է։ Էլգարը խիստ վշտացած էր, և իր ռոմանտիկ երաժշտության հետագա ծպտյալ նվիրումները ուղղված էին Հելենին և նրա հանդեպ ունեցած իր զգացմունքներին։ Իր կյանքի ընթացքում Էլգարը հաճախ ոգեշնչվել է մտերիմ կին ընկերներից. Հելեն Ուիվերին հաջորդեցին Մերի Լիգոնը, Դորա Փենին, Ջուլիա Ուորթինգթոնը, Ալիս Ստյուարտ Ուորտլին և վերջապես Վերա Հոկմանը, ով աշխուժացրեց նրա ծերությունը[19]։

1882 թվականին, որոնելով ավելի պրոֆեսիոնալ նվագախմբային փորձ, Էլգարը վարձվեց ջութակ նվագելու Բիրմինգհեմում Ուիլյամ Սթոքլիի նվագախմբի հետ[20], որի համար նա նվագելու էր հաջորդ յոթ տարվա ընթացքում յուրաքանչյուր համերգի ժամանակ, և որտեղ նա հետագայում պնդում էր, որ սովորել է իր իմացած բոլոր երաժշտությունները[21]։ 1883 թվականի դեկտեմբերի 13-ին նա Ստոկլիի հետ մասնակցեց Բիրմինգհեմի Թաուն Հոլլում իր առաջին ստեղծագործություններից մեկի՝ «Սերենադա մորեսկ»-ի կատարմանը։ Առաջին անգամ նրա ստեղծագործություններից մեկը կատարվում էր պրոֆեսիոնալ նվագախումբի կողմից[22]։ Ստոկլին նրան հրավիրում է նվագել այդ ստեղծագործությունը, բայց հետագայում հիշում է, որ «նա հրաժարվեց, և հետագայում պնդեց նվագախմբում իր փոխարեն նվագել»։ Արդյունքում նա ստիպված եղավ ջութակը ձեռքին հայտնվել, որպեսզի պատասխանի հանդիսատեսի անկեղծ ու ջերմ ծափահարություններին[23]։ Էլգարը հաճախ էր գնում Լոնդոն` փորձելով տպագրել իր գործերը, բայց նրա կյանքի այս ժամանակահատվածը նրան հաճախ հուսահատ և անեկամտաբեր էր թվում։ 1884 թվականի ապրիլին նա ընկերոջը գրում է. «Իմ հեռանկարներն անհուսալի է, ինչպես միշտ Ես կարծում եմ, որ ես չունեմ բավարար էներգիա, այնպես որ երբեմն ես գալիս եմ այն եզրակացության, որ դա ունակությունների պակաս է։ ... Ես չունեմ գումար` ոչ մի ցենտ[24]։

Ամուսնություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երբ Էլգարը 29 տարեկան էր, նա նոր աշակերտ ընդունեց Քերոլայն Էլիս Ռոբերթսին՝ հանգուցյալ գեներալ-մայոր սըր Հենրի Ռոբերտսի դստերը, և հրատարակեց բանաստեղծությունների և արձակ ստեղծագործությունների նոր շարք։ Էլգարից ութ տարի մեծ Ալիսը երեք տարի անց դարձավ նրա կինը։ Էլգարի կենսագիր Մայքլ Քենեդին գրում է «Ալսիսի ընտանիքը անհանգստացած էր նրա ամուսնանալու մտադրությամբ անհայտ երժաշտի հետ, ով աշխատում էր խանութում և Հռոմեկան կաթոլիկ էր։ Ալիսը զրկվում է ժառանգությունից»[6]։ 1889 թվականի մայիսի 8-ին նրանք ամուսնանում են[18]։ Այդ ժամանակվանից մինչ նրա մահը նա եղել է Էլգարի բիզնեսի մենեջեր և սոցիալական քարտուղար, զբաղվում էր նրա տրամադրության փոփոխություններով և խորաթափանց երաժշտական քննադատ էր[25][26]։ Նա ամեն ինչ արեց, որպեսզի Էլգարի կողմը գրավի ազդեցիկ հասարակության ուշադրությունը, չնայած ունեցավ սահմանափակ հաջողություն[27]։ Ժամանակի ընթացքում նա սովորում է ընդունել իրեն տրված գերազանցությունները՝ հասկանալով, որ դրանք ավելի շատ նշանակություն ունեն իր և իր սոցիալական դիրքի համար, և գիտակցում է, թե ինչից է նա հրաժարվել իր կարիերան շարունակելու համար[28]։ Իր օրագրում նա գրել է. «Հանճարի համար հոգ տանելը բավարար աշխատանք է ցանկացած կնոջ համար»[29]։ Որպես նշանադրության նվեր ՝ Էլգարը նրան նվիրեց իր կարճ ջութակով և դաշնամուրային ստեղծագործությունը ՝ << Salut d'Amour>>[6][7]: Ալիսի քաջալերանքով Էլգարները տեղափոխվեցին Լոնդոն ՝ ավելի մոտ գտնվելու բրիտանական երաժշտական կյանքի կենտրոնին, իսկ Էլգարը սկսեց իր ժամանակը նվիրել կոմպոզիցիային։ Նրանց միակ երեխան ՝ Կարիս Իրենը, ծնվել է Արեւմտյան Քենսինգթոնի իրենց տանը ՝ 1890 թվականի օգոստոսի 14-ին։ Աղջկա անունը, ինչպես պարզ է դառնում Էլգարի «Salut d'Amour» երգից, իր մայրիկի անվան` Կառոլինայի և Ալիսայի անվան համադրությունն է։

Էլգարը լիովին օգտվեց անծանոթ երաժշտություն լսելու հնարավորությունից։ Այն օրերին, երբ դեռ հասանելի չէին փոքրիկ պարտիտուրներն ու ձայնագրությունները, երիտասարդ կոմպոզիտորներին հեշտ չէր ծանոթանալ նոր երաժշտությանը[30]։ Էլգարն ամեն առիթ օգտագործեց դա անելու համար Կրիստալ Փելասի համերգներին։ Նա և Ալիսը ամեն օր հաճախում էին ունկնդրելու հայտնի կոմպոզիտորների երաժշտությունները։ Նրանց թվում էին նվագախմբի վարպետները` ինչպիսիք են Բեռլիոզը և Ռիչարդ Վագները, որոնցից նա շատ բան սովորեց[7]։ Նրա սեփական ստեղծագործությունները, սակայն, քիչ ազդեցություն ունեցան Լոնդոնի երաժշտության վրա։ Օգոստ Մանսը ղեկավարեց Էլգարի Salut d'amour- ի և Suite- ի նվագախմբային տարբերակը Կրիստալ Փելասում, իսկ երկու հրատարակիչներ էլ ընդունում են Էլգարի ջութակի որոշ պիեսներ, երգեհոնային կամյունտարիաներ և պարտիտուրներ[31]։ Որոշ գայթակղիչ հնարավորություններ թվացել են հասանելի, բայց անսպասելիորեն անհետացել են[31]։ Օրինակ, թագավորական "Քովենթ-Գարդեն" օպերային թատրոնի առաջարկը չեղարկվեց վերջին վայրկյանին, երբ Սըր Արթուր Սալիվանը ժամանեց առանց նախազգուշացման, որպեսզի կատարի իր ստեղծագործությունը։ Սալիվանը սարսափել էր, երբ Էլգարն ավելի ուշ պատմել է տեղի ունեցածի մասին[32]։ Լոնդոնում գտնվելու ընթացքում Էլգարի միակ կարևոր հանձնարարականը եղավ հայրենի քաղաքից։ Ուորչեստերի փառատոնի կոմիտեն հրավիրեց նրան կարճ նվագախմբային աշխատանք կազմելու 1890 թվականի Երեք երգչախմբերի փառատոնի համար[33]։ Արդյունքը նկարագրվում է Դիանա ՄաքՎիգի կողմից «Գրոուվի երաժշտության եւ երաժիշտների Բառարան»-ում որպես «իր առաջին գլխավոր աշխատանքը»։ Էլգարը առաջին անգամ ելույթ ունեցավ Ուորսթեր քաղաքում 1890 թվականի Սեպտեմբերին[7]։ Աշխատանքի բացակայության պատճառով նա ստիպված էր լքել Լոնդոնը 1891 թվականին։ Նա իր կնոջ և երեխայի հետ վերադառձավ Վերստերշիր, որտեղ նա կարող էր գումար վաստակել տեղական երաժշտական համույթների ղեկավարման և ուսուցման շնորհիվ։ Նրանք բնակություն հաստատեցին Ալիսի նախկին հայրենի քաղաքում՝ Գրեյթ Մալվերնում[7]։

Աճող հեղինակություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1890-ական թվականների ընթացքում Էլգարը աստիճանաբար ձեռք է բերում կոմպոզիտորի համբավ՝ հիմնականում ստեղծագործելով անգլիական Միդլենդսի մեծ երգչախմբային փառատոնների համար։ Սև ասպետը (1892) և Օլաֆ թագավորը (1896), երկուսն էլ ոգեշնչված Լոնգֆելլոյից, Կյանքի լույսը (1896) և Կարակտակտուսը (1898), բոլորը համեստ հաջողություններ ունեցան, և նա ձեռք բերեց երկարամյա հրատարակչության հնարավորություն «Novello and Co» ընկերություններում[34]։ Այս տասնամյակի այլ աշխատանքներից էին «Լրային Սերենադ» (1892) և «Երեք Բավարիական Պարեր» (1897) ստեղծագործությունները ։ Էլգարը բավականին հայտնի տեղացի կոմպոզիտոր էր որպեսզի առաջարկեր երիտասարդ կոմպոզիտոր Սեմյուել Քոլերիջ-Թեյլորին Երեք երգչախմբերի փառատոնին նվագել, որը նպաստեց երիտասարդի կարիերայի կայացմանը[35]։ Էլգարը գրավել է նշանավոր քննադատների ուշադրությունը, բայց նրանց արձագանքները ավելի շատ քաղաքավարությունից դրդված էին, քան խանդավառված։ Չնայած նրան, որ նա պահանջված էր որպես փառատոնի կոմպոզիտոր, նա այդ կերպ պարզապես սկսեց գումար վաստակել եւ իրեն թերագնահատված էր զգում։ 1898 թվականին նա ասել է , որ «հոգու խորքում հիվանդ է երաժշտությամբ» և հույս ուներ ավելի մեծ աշխատանքով հաջողության հասնել։ Նրա ընկեր Օգոստոս Յագերը փորձում էր բարձրացնել նրա տրամադրությունը ասելով. «Օրերը կգան ու կանցնեն... մի կործանեք Ձեր երազանք, ձեր կարևորությունը, որով պետք է իրականացնեք այն ստեղծագործական ունակությունները, որոնք ձեզ տրված են նախախնամության կողմից։ Կգա Ձեր փառքի ժամանակը»[36]։

1899 թվականին այդ կանխատեսումն անսպասելիորեն իրականություն դարձավ։ 40 տարեկան հասակում Էլգարը բեմադրել է «Էնիգմայի տատանումները», որոնց պրեմիերան կայացել Է Լոնդոնում ՝ գերմանացի ականավոր դիրիժոր Հանս Ռիխտերի ղեկավարությամբ։ Էլգարի խոսքով՝ «ես բնօրինակ թեմայով մի շարք տատանումներ եմ ուրվագծել։ Այս տատանումները ինձ զվարճացնում էին, քանի որ ես նրանց անվանում էի իմ մտերիմ ընկերների մականուններով։ Այսինքն՝ ես վարիացիաներ եմ գրել, որոնցից յուրաքանչյուրը արտացոլում է «կուսակցության» (մարդու) տրամադրությունը։ Եվ գրեցի այն, ինչ, կարծում եմ, կգրեին նրանք, եթե նրանց խելքը հերիք լիներ ստեղծագործելու»[37]։ Նա իր աշխատանքը կոչում է Տատանումներ շատ պարզ պատճառով. «Էնգեմիա» բառը կրկնվում է երաժշտության առաջին 6 պարբերություններում, ինչն էլ հանգեցնում է երաժշտության վերնագրի հայտնի տարբերակին։ Չնայած կա վերնագրի հետ կապված տասնչորս տարբերակ, բայց կա մի տարբերակ, որի մասին Էլգարը չի խոսել, և որը, Էլգարի խոսքով «անցնում է ամբողջ երգի միջով» բայց չի լսվում։ Ավելի ուշ մեկնաբանները նշում էին, որ թեւ Էլգարն այսօր համարվում է տիպիկ անգլիացի կոմպոզիտոր, նրա նվագախմբային երաժշտությունը եւ մասնավորապես այդ ստեղծագործությունը, շատ ընդհանրություններ ունեն են կենտրոնական եվրոպայի ավանդույթների հետ, որը այն ժամանակ բնորոշ էր Ռիչարդ Շտրաուսի ստեղծագործություններին[6][7]։

«Էնիգմայի» փոփոխությունները լավ են ընդունվել Գերմանիայում եւ Իտալիայում[38] եւ մինչ օրս մնում են համերգների հիմնական մասը ամբողջ աշխարհում։

Ազգային և միջազգային ճանաչում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էլգարի կենսագիր Բասիլ Մեյնը գրում է. «Երբ սըր Արթուր Սալիվանը մահացավ 1900 թվականին, շատերի համար պարզ դարձավ, որ Էլգարը, չնայած մեկ այլ ստեղծագործության կոմպոզիտոր էր, իր իսկական իրավահաջորդն էր որպես երկրի առաջին երաժիշտ[18]։ Էլգարի հաջորդ խոշոր աշխատանքն առջևում էր[39]։ 1900 թվականի Բիրմինգհեմի 3-ամյա երաժշտական փառատոնի համար նա բեմադրում է կարդինալ Ջոն Հենրի Նյումենի «Գերոնտիայի երազանքը» պոեմը մենակատարների, երգչախմբի և նվագախմբի համար։ Ռիխտերը վարեց պրեմիերան, որը խայտառակվեց վատ պատրաստված երգչախմբի պատճառով[40]։ Քննադատները ճանաչեցին պիեսի վարպետությունը, չնայած կատարման թերություններին։Այն կատարվել է Դյուսելդորֆում, Գերմանիայում, 1901 թվականին և 1902 թվականին՝ Յուլիուս Բուտսի ղեկավարությամբ, որը նաև ղեկավարել է «Էնիգմայի փոփոխություններ»- ի եվրոպական պրեմիերան 1901 թվականին։

Գերմանական մամուլը ոգեւորված էր։ Քյոլն օրաթերթը գրում էր. «Երկու մասերում էլ մենք հանդիպում ենք անխորտակելի արժեք ունեցող գեղեցկուհիներին... Էլգարը կանգնած է Բեռլիոզի, Վագների և Լիստի ուսերին, որոնց ազդեցությունից նա ազատվելով դառձել է կարևոր անհատականություն։ Նա նոր ժամանակների երաժշտական արվեստի առաջնորդներից մեկն է»։ Դյուսելդորֆեր Ֆոլկսբլատը գրել է. «Մի հիշարժան և կարևոր դարաշրջանային ներկայացում. Լիստի օրերից ի վեր ոչինչ չի արտադրվել օրատորիայի տարբերակով, որը կլինի նույնքան վեհ և կարևոր որքան այս սրբազան տաղը»[41]։ Ռիչարդ Շտրաուսը, որն այն ժամանակ համարվում էր որպես իր ժամանակի առաջատար կոմպոզիտոր[42], այնքան տպավորված էր, որ Էլգարի ներկայությամբ նա առաջարկեց մի կենաց ՝ «առաջին անգլիացի առաջադեմ երաժիշտ Վարպետ Էլգարի հաջողության համար»[42]։ Վիեննայի, Փարիզի և Նյու Յորքի ելույթներից հետ[7] «Գերոնտիոսի երազը» շուտով նույնչափ պահանջված դարձավ Բրիտանիայում[43]։ Քենեդիի խոսքով «Սա, անկասկած, Բրիտանական մեծագույն ստեղծագործությունն է՝ թատերգության տեսքով։ Այն բացել է նոր էջ անգլիական երգչախմբային ավանդույթում եւ ազատագրել նրան հենդելևյան մտահոգությանից[6]։ Էլգարը, լինելով կաթոլիկ, շատ ազդվեց Նյումանի բանաստեղծությունից՝ մեղավորի մահվան և քավության մասին, բայց անգլիական հաստատության որոշ ազդեցիկ անդամներ չհամաձայնվեցին նրա հետ։ Նրա գործընկեր Չարլզ Վիլերս Սթենֆորդը մտահոգություն է հայտնել, որ աշխատանքից «խնկի հոտ է գալիս»[44]։ Գլոսթերի ավագ երեցն 1901 թվականին արգելեց Գերոնտիան հնչեցնել իր տաճարում[45]։

Էլգարն ավելի հայտնի դարձավ իր «Շքեղություն և հանգամանքներ քայլերթով», որը նա գործիքավորել է 1901 թվականից 1930 թվականը ընկած հատվածում[46] : Այն ավելի հայտնի է աշխարհի միլիոնավոր հեռուստադիտողներին, ովքեր ամեն տարի դիտում են Ավարտական երկոները[47],, որտեղ երաժշտությունը ավանդաբար հնչում է։ Ի նշանավորումն Էդուարդ VII-ի թագադրման՝ Էլգարին հանձնարարվեց բեմադրել Բենսոնի «Կորոնար օդ»-ուն՝ 1902 թվականի հունիսի 30-ին Թագավորական օպերային թատրոնում կայանալիք գալա-համերգի համար ։ Այն արժանանում է թագավորի հավանությանը, և Էլգարը սկսում է աշխատել։ Կոնտրալտո Կլարա Բատտը համոզեց նրան, որ առաջին «Շքեղություն և հանգամանքներ» քայլերթ տրիոն կարող է ունենալ ավելի հարմար բառեր, և Էլգարը Բենսոնին հրավիրեց դա անելու։ Էլգարը նոր վոկալ տարբերակ մտցրեց Օդայի մեջ։ Պարտիտուրայի հեղինակները ճանաչեցին «Հույսի և փառքի երկիր» ստեղծագործության ներուժը և խնդրեցին Բենսոնին ու Էլգարին լրացուցիչ խմբագրել այն առանձին երգի համար[48]։ Այն մեծ հայտնիություն ձեռք բերեց և այժմ համարվում է Մեծ Բրիտանիայի ոչ պաշտոնական հիմնը։ Միացյալ Նահանգներում «Շքեղություն և հանգամանքներ» կամ «Ավարտական քայլերթ» անունով հայտնի տրիոն 1905 թվականին ընդունվեց գործնականում բոլոր ավարտական միջնակարգ դպրոցների ու համալսարանների համար[49][50]։ 1904 թվականի մարտին Կովենտ-Գարդենում անցկացվեց Էլգարի ստեղծագործությունների եռօրյա փառատոն, նախկինում այդպիսի պատվի չէր արժանացել ոչ մի անգլիացի կոմպոզիտոր։ «Թայմսը» մեկնաբանեց․ «Եթե չորս կամ հինգ տարի առաջ ինչ-որ մեկը կանխատեսեր, որ օպերային թատրոնը լեփ-լեցուն կլինի անգլիացի կոմպոզիտորի օրատորիայի կատարման համար, նա պարզապես կխելագարվեր[51]։ Թագավորը և թագուհին մասնակցեցին առաջին համերգին, որտեղ Ռիխտերը ղեկավարեց «Երազ Գերոնտիայի մասին» ստեղծագործությունը[51], իսկ հաջորդ երեկոյան վերադարձան «Առաքյալներ» ֆիլմի երկրորդ ՝ լոնդոնյան պրեմիերային (առաջին անգամ կայացել էր նախորդ տարի Բիրմինգհեմյան փառատոնում)[52]։ Էլգարի դիրիժորությամբ անցած փառատոնի վերջին համերգը հիմնականում նվագախմբային էր, բացառությամբ «Կարակտակի» հատվածի և ողջ «Ծովային պատկերների» (Կլարա Բատտի կատարմամբ)։ Նվագախմբային ստեղծագործություններ էին Ֆրոյսարտը, Էնիգման, Կոկաինը, Շքեղություն և հանգամանքներ առաջին երկու քայլերթը, ինչպես նաև նոր նվագախմբային ստեծագործության պրեմիրան Հարավաում՝ ոգեշնչված Իտալիայի տոնով[53]։

Էլգարը ասպետի կոչում ստացավ 1904 թվականի հուլիսի 5-ին[54]։ Հաջորդ ամսվա մեջ նա և իր ընտանիքը տեղափոխվեցին Plâs Gwyn, մեծ տուն Հերեֆորդի մոտ[55], որից տեսարան էր բացվում Ուայ գետի ուղղությամբ, նրանք այնտեղ ապրեցին մինչև 1911 թվականը[6]։ 1902-ից 1914 թվականների ընթացքում Էլգարը, Քենեդիի խոսքերով, հայտնիության կիզակետում էր[6]։ Նա չորս անգամ այցելեց ԱՄՆ, այդ թվում կատարեց մեկ դիրիժորական ճանապարհորդություն, և մեծ հոնորարներ վաստակեց իր երաժշտության կատարման համար։1905-1908 թվականների ընթացքում նա երաժշտության պրոֆեսորի պաշտոն զբաղեցրեց Բիրմինգհեմի համալսարանում[7]։ Նա այդքան էլ սիրով չզբաղեցրեց այդ պաշտոնը>՝ համարելով, որ կոմպոզիորը չպետք է ղեկավարի երաժշտական դպրոցը[56]։ Նա իրեն լավ չէր զգում այդ դերի մեջ[57] և նրա դասախոսությունները վեճեր առաջացրեցին իր երաժշտության քննադատների շրջանում․ «Վուլգարությունը ժամանակի ընթացքում կարող է բարելավվել։ Վուլգարությունը հաճախ համադրվում է ստեղծագործության հետ։ Անգլիացին ձեզ կտանի մեծ, գեղեցիկ դասավրված սենյակ և ցույց կտա, որ այն սպիտակ է, ամբողջությամբ սպիտակ է, և ինչ-որ մեկը կասի․ «Ինչ նրբագեղ ճաշակ»։ Ձեր իսկ մտքում, ձեր իսկ հոգում դա բոլորովին էլ ճաշակ չէ, դա ճաշակի բացակայություն է, դա պարզապես շեղում է։ Անգլիական երաժշտությունը սպիտակ է և տարբերվում է բոլորից»։ Այն ափսոսաց տարաձայնությունների համար և 1908 թվականին ուրախությամբ այդ պաշտոնը փոխանցեց իր ընկերոջը՝ Գրանվիլ Բանտոկին[58]։ Նրա նոր կյանքը՝ որպես հայտնի մարդ, խառը օրհնություն էր շատ նյարդային էլգարի համար, քանի որ այն խախտում էր նրա անձնական կյանքը, և նա շատ հաճախ հիվանդանում էր։ 1903 թվականին նա բողոքում էր Ջեգերին․ «Իմ կյանքը մշտական հրաժարում է մանրուքներից, որոնք ես սիրում եմ»[59]։ Եվ Ու. Ս. Գիլբերտը, և՛ Թոմաս Հարդին ձգտում էին համագործակցել էլգարի հետ։ էլգարը հրաժարվեց, բայց ուրախ կլիներ համագործակցել Ջորջ Բերնարդ Շոուի հետ, եթե նա պատրաստ լիներ[60]։

1905-1911թթ․ ընթացքում Էլգարը երեք անգամ այցելեց ԱՄՆ։ Առաջին գործը եղավ դիրիժորությունը և Իելի համալսարանում դոկտորական աստիճանի ստացումը[7]։ Այն լավ ընդունվեց, բայց չգրավեց հանրության ուշադրությունն այնպես, ինչպես «Գերոնտիոսի քունը»։ Սակայն էլգարականների մեջ «Թագավորությունը» երբեմն նախընտրում էին ավելի վաղ աշխատանքին․ Էլգարի ընկերը՝ Ֆրենկ Շուստերն իր երիտասարդ ընկերոջը՝ Ալան Բոուլտն ասաց․ ««Թագավորության» հետ համեմատած Գերոնտիոսը ոչ փորձառու սիրողական գրողի աշխատանք է»[61]։ Երբ Էլգարը մոտ հիսուն տարեկան էր, նա սկսեց աշխատել իր առաջին սիմֆոնիայի վրա, նախագիծ, որը տարբեր ձևերով նրա գլխում պտտվում էր գրեթե տասը տարի[62]։ Նրա առաջին սիմֆոնիան (1908) դարձավ նրա հաղթանակը ազգային և միջազգային մակարդակների վրա։ Պրեմիերայից մի քանի շաբաթ անց այն ցուցադրվեց Նյու-Յորքում Վալտեր Դամրոշի ղեկավարմամբ, Վիեննայում՝ Ֆերդինանդ Լյովեի ղեկավարմամբ, Սանկտ-Պետերբուրգում՝ Ալեքսանդր Սիլոտիի ղեկավարմամբ և Լեյպցիգում՝ Արթուր Նիկիշի ղեկավարմամբ։ Ելույթներ եղան Հռոմում, Չիկագոյում, Բոստոնում, Տորոնտոյում և տասնհինգ բրիտանական քաղաքներում։ Ընդամենը մեկ տարվա ընթացքում այն հարյուր ներկայացում ունեցավ Մեծ Բրիտանիայում, Ամերիկայում և մայրցամաքային Եվրոպայում[63]։

dedicatee of Elgar's Violin Concerto

Ջութակի համերգը (1910) գրվել է Ֆրից Կրեյսլերի պատվերով, ով համարվում էր այդ ժամանակի առաջատար միջազգային ջութակահարներից մեկը։ Էլգարը այն գրել է 1910 թվականի ամռանը, ժամանակ առ ժամանակ նրան օգնել է Ու․ Խ․ Ռիդը՝ Լոնդոնի սիմֆոնիկ նվագախմբի ղեկավարը, ով կոմպոզիտորին օգնել է տեխնիկական հարցերի հետ կապված իր խորհուրդներով։ Էլգարը և Ռիդը ամուր ընկերություն են ստեղծել, որը տևել է նրանց ողջ մնացած կյանքում։ Ռիդի կենսագրությունը՝ «Էլգարը, ինչպես ես ճանաչեցի նրան» (1936), շատ մանրամասներ է պարունակում էլգարի ստեղծագործությունների գրման մեթոդների մասին[64] ։ Ստեղծագործությունը ներկայացվել է Թագավորական ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի և Լոնդոնի սիմֆոնիկ նվագախմբի կողմից։ Ռիդը հիշում է․ «Համերգը լիարժեք հաղթանակ բերեց, համերգը դարձավ վառ և անմոռանալի իրադարձություն»[65]։ Համերգի ազդեցությունը այնքան մեծ էր, որ Կրեյսլերի հակառակորդը՝ էժեն Իզաին, շատ ժամանակ էր անցկացնում Էլգարի հետ աշխատանքի ժամերին։ Մեծ հիասթափություն էր, երբբ կոնկրետ դժվարությունների պատճառով Իզաին չկարողացավ բեմ դուրս գալ Լոնդոնում[65]։

Ջութակի համար համերգը դարձավ Էլգարի վերջին հայտնի հաղթանակը։ Հաջորդ տարի նա ներկայացրեց իր Երկրորդ սիմֆոնիան Լոնդոնում, բայց հիասթափություն ապրեց դրա ընդունելությունից։ Ի տարբերություն Առաջին սիմֆոնիայի, այն ավարտվում է ոչ թե նվագախմբային կրակով, այլ հանգիստ և խորհրդավոր։ Ռիդը, ով բեմ էր դուրս եկել պրեմիերայի ժամանակ, ավելի ուշ գրեց, որ էլգարին մի քանի անգամ ծափահարություններով բեմ են կանչել, բայց «նա բաց թողեց այն անսխալ նոտան, որը ընդում էին, երբ լ սարանը, նույնիսկ անգլիական, ամբողջովին անհանգստացած էր, ինչպես նախկինում՝ առաջին ջութակի համերգից կամ Առաջին սիմֆոնիայից հետո»[66]։ Էլգարը Ռիդին խնդրեց․ «Ի՞նչ է կատարվում մեզ հետ, Բիլլի։ Նրանք նստած են, ինչպես խոզերի խրտվիլակներ»[66]։ Աշխատանքը, ըստ նորմալ ստանդարտների, հաջողություն ունեցավ, պրեմիերայից հետո երեք տարվա ընթացքում կատարվեց 27 բեմադրւթյուն, բայց այն չկարողացավ հասնել Առաջին սիմֆոնիայի միջազգային ֆուրորին

Վերջին խոշոր աշխատանքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1911 թվականի հունիսին թագավոր Գևորգ V-ի թագադրման ժամանակ Էլգարը արժանացավ շքանշանի՝ ցանկացած ժամի մինչև քսանչորս մարդու սահմանափակմամբ[67]։ Հաջորդ տարի Էլգարը վերադարձավ Լոնդոն՝ Netherhall Gardens, Հեմփստեդի մեծ տուն, որը նախագծվել էր Նորման Շոուի կողմից։ Այնտեղ Էլգարը գրեց մինչպատերազմական դարաշրջանի իր երկու խոշարագույն ստեղծագործությունները․ «Երաժշտություն ստեղծողները» (Բիրմինգհեմի փառատոնի համար, 1912 թ.) երգչախմբային օդան և «Ֆալստաֆ» սիմֆոնիկ էտյուդը (Լիդսի փառատոնի համար, 1913 թ.)։ Երկուսն էլ քաղաքավարությամբ ընդունվեցին, բայց առանց երևակայության։ Նույնիսկ Ֆալստաֆի դիրիժոր Լենդոն Ռոնալդը, մասնավորապես, ընդունեց, որ չի կարող «գլուխ հանել պիեսներից», այն դեպքում, երբ երաժշտական գիտնական Պերսի Սկոուլզը Ֆալստաֆի մասին ասում էր[68], որ դա «մեծ աշխատանք է», բայց քանի որ «հասարակական գնահատական է տրվում, ապա տեղի է ունենում ձախողում"[69]։

Երբ սկսվեց Առաջին համաշխարհային պատերազմը, Էլգարը շատ վախեցավ արյունալի մարտերի հեռանկարից, բայց, այնուամենայնիվ, նրա հայրենասիրական զգացմունքները արթնացան[70]։ Նա գրեց «Երգ զինվորի համար»։ Բա սկզբում գրանցվեց տեղի ոստիկանությունում որպես ոստիկանության ցածր աստիճան ունեցող սպա, իսկ այնուհետև մտավ Հեմպստեդի բանակի կամավորական խմբերի մեջ[71]։ Նա գրեց հայրենասիրական ստեղծագործություններ՝ «Կարիլիոն՝ ասմունք հռետորի և նվագախմբի համար ՝ ի պատիվ Բելգիայի և Լեհաստանի»[72],, նվագախմբային ստեղծագործություն Լեհաստանի համար[73]։ «Հույսի և փառքի երկիրը» որն արդեն հայտնի էր դարձել, ավելի հայտնի դարձավ, և այդ երաժշտության համար էլգարը իզուր ցանկանում էր լսել նոր ազգայնական բառեր, բամբասնք։

Էլգարի շատ ստեղծագործություններ պատերազմի ժամանակ ներառում էին մանկական "Աստղային ճեպընթաց" (1915), «Արյունալի հովհար» բալետ (1917), և "Անգլիայի ոգին" (1915–17, Լոոուրենս Բինյոնի) խոսքերով։ Ռազմական տարինեիրին բրա մասշտաբային ստեղծագործությունը դարձավ «Նավատորիմի շրջակայք» պիեսը, որը մեծ հաջողություն ունեցավ ողջ աշխարհում, քանի դեռ Կիպլինգը անբացատրելի պատճաներով սկսեցին իրականացնել անբացատրելի պատճառներով[74]։

Պատերազմի ավարտին Էլգարը վատառողջ էր։ Նրա կինը կարծում էր, որ ամենալավ տարբերակը գյուղ տեղափոխվելն է, և նա նկարիչ Ռեքս Վիկատ Քոուլից վարձովակալությամբ վերցրեց «Brinkwells» տունը, որը գտնվում էր Սասեքսի Ֆտիլվորթի մոտ։Այնտեղ Էլգարը վերականգնեց իր ուժը, և 1918 և 1919 թվականներին գրեց չորս մեծածավալ աշխատանքներ։ Դրանցից առաջին երեքը կամերային կտորներ էին. Ջութակի սոնատը՝ E մինոր, դաշնամուրային կվինտետ՝ E մինորով և լարային քառյակ՝ E մինորով։ Լսելով ընթացիկ աշխատանքը՝ Ալիս Էլգարը իր օրագրում գրել է. «Հիանալի նոր երաժշտություն գրող է»։ Բոլոր երեք աշխատանքներն էլ լավ ընդունվեցին։ Times- ը գրել է. «Էլգարի սոնատը պարունակում է շատ բան, որ մենք նախկինում լսել ենք այլ ձևերով, բայց քանի որ մենք բոլորովին չենք ցանկանում, որ նայն փոխվի և լինի մեկ ուրիշը, այդպես էլ պետք է լիներ»։ Քառյակի և հնգյակի պրեմիերան տեղի ունեցավ Վիգմոր սրահում 1919 թ. Մայիսի 21-ին։ The Manchester Guardian- ը գրել է. կամերային երաժշտության կատարյալ նմուշներ են, ինչպես իրենց տեսակի մեծ օրատորիաներն էին »[75]:'

Ընդհակառակը, մնացած աշխատանքը՝ Թավջութակի Е մինոր համերգը ձախողվեց Լոնդոնի սիմֆոնիկ նվագախմբի 1919–20 թվականների բացման համերգին` 1919 թվականի հոկտեմբերին։ Բացի Էլգարի ստեղծագործությունից, որի դիրիժորը կոմպոզիտորն էր, ծրագրի մնացած մասը վարում էր Ալբերտ Կոուտսը, ով փորձերի վրա ժամանակ ծախսեց Էլգարի հաշվին։ Լեդի Էլգարը գրել է․ «Այդ խիստ եսասեր, անդաստիարակ, կոպիտ Կոուտսը շարունակում էր փորձեր անցկացնել»[76]։ Քննադատ Էռնեստ Նյումանը գրել է․ «Մեկ շաբաթվա ընթացքում փորձերի մասին շշուկներ էին տարածվում։ Ինչպիսին էլ լինեն բացատրությունները, մնում է տխուր փաստը․ ամենայն հավանականությամբ, երբեք այդպիսի մեծ նվագախումբը այդքան վատ կերպով չէր ներկայացրել ստեղծագործությունները։ Գործն ինքնին հիանալի է, շատ պարզ է, էլգարի երաժշտության վրա վերջին տարիներին մեծ բեռ է ընկել»։ Էլգարը չէր մեղադրում իր մենակատար Ֆելիքս Սալմոնդին, ով ավելի ուշ կրկին իր համար ստեղծագործություններ երգեց։ Ի տարբերություն տարվա ընթացքում հարյուրավոր կատարումներ ունեցող Առաջին սիմֆոնիայի, թավջութակի համերգը նվագախմբի կողմից Լոնդոնում չէր կատարվել մեկ տարուց ավելի[77]։

Վերջին տարիներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չնայած 20-ական թվականներին Էլգարի երաժշտությունը նորաձևությունից դուրս եկավ[6], երկրպագուները շարունակում էին ներկայացնել նրա ստեղծագործությունները, երբ դա հնարավոր էր։ Ռիդն առանձացնում է երկրորդ սիմոնիայի կատարումը 1920 թվականի մարտին "հանրությանը գրեթե անծանոթ երիտասարդ մարդու" ղեկավարմամբ՝ Ադրիան Բոուլտի։ Նույն 1920 թվականին Լենդոնի Ռոնալդը Թագավորական դահլիճում համերգ տվեց[78]։ Ալիսա Էդգարը գրում էր սիմֆոնիայի ընդունելության մասին, բայց դա վերջին դեպքերից մեկն էր, երբ նա լսում էր, թե ինչպես են Էլգարի երաժշտությունը նվագում ամենուր։ Ոչ երկարատև հիվանդությունից հետո նա մահացավ թոքերի քաղցկեղից 1920 թվականի ապրիլի 7-ին յոթանասուն երկու տարեկան հասակում[79]։

Էլգարը ծանր տարավ կնոջ կորուստը։ Նոր աշխատանքների համար հասարակական պահանջ չունենալով և զրկված լինելով Ալիսի մշտական աջակցությունից և ոգեշնչումից՝ նա իրեն թույլ տվեց շեղվել կոմպոզիտորությունից։ Ավելի ուշ նրա դուստրը գրել է, որ Էլգարը իր հորից ժառանգել է "աշխատելու համար հարմարվելու ցանկության բացակայությունը, բայց կարղ է ուրախ ժամանակ անցկացնել այնպիսի գործ կատարելու վրա, որը իրեն ընդհանրապես պետք չէ և բոլորովին չի վճարվում», գիծ, որը ավելի ուժեղացավ Ալիսի մահից հետո[80]։ Մնացած կյանքի մեծ մասը Էլգարը նվիրեց իր հոբբիին։ Մնացած ողջ կյանքի ընթացքում նա դարձավ սիրողական մակարդակի քիմիկոս՝ երբեմն աշխատելով իր այգում ստեղծած լաբորատորիայում։ Նա նույնիսկ պատենտավորեց "Էլգարի սարքը ծծմբաջրածնի համար"։ Նա սիրում էր ֆուտբոլ, հատկապես երկրպագում էր <<Վուլվերհեմպտոն Ունոնդերս>> թիմին, որի համար ստեղծեց հիմն։ Դիրիժոր Մալքոլմ Սարջենը և ջութակահար Յեգուդի Մենուխինը հիշեցին Էլգարի հետ անցացրած փորձերը։ Երիտասարդ տարիքում Էլգարը շատ էր սիրում հեծանիվներ՝ իր և կնոջ համար 1903 թվականին գնելով գնելով Royal Sunbeam հեծանիվը։ Լինելով տարեց ամուրի, նա սիրում էր, երբ գյուղական տեղանքով իրեն տեղափոխում էր վարորդը 1923 թվականի նոյեմբերին և դեկտեմբերին նա ճանապարհորդություն կատարեց Բրազիլիաում, որտեղ ոգեշնչվեց Ամազոնյան թատրոնով։ Գրեթե ոչինչ հայտնի է Էլգարի գործունեության կամ այն իրադարձությունների մասին, որոնց հետ նա բախվել է ճանապարհորդության ընթացքում, ինչը գրող Ջեյմս Համիլտոն-Պատերսոնին թույլ տվեց Գերոնտիոսի ճանապարհորդության մասին գրել իր ուզած ձևով[81]։

Ալիսի մահից հետո Էլգարը վաճառեց Հեմփստեդի տունը, և կարճ ժամանակ ապրելուց հետո Լոնդոնի սրտում գտնվող Սենթ Ջեյմսի բնակարանում, նա տեղափոխվեց Վորքստերշիր ՝ Կեմփսի գյուղ, որտեղ նա ապրեց 1923-1927 թվականներին[82]։ Նա այս տարիներին ամբողջովին չհրաժարվեց ստեղծագործելուց։ Նա կատարել է մեծ մասշտաբի սիմֆոնիկ մշակումներ Բախի և Հենդելի ստեղծագործությունների մասին և գրել իր Empire March- ը և ութ երգեր «Pageant of Empire» 1924 թվականի Բրիտանական կայսրության ցուցահանդեսի համար։ 1926 թվականից Էլգարը կատարեց իր իսկ ստեղծագործությունների ձայնագրությունների շարք։ Երաժշտություն գրող Ռոբերտ Ֆիլիպի կողմից նկարագրվել է որպես «առաջին կոմպոզիտոր, որը լուրջ է վերաբերվել գրամոֆոնին», նա իր երաժշտության զգալի մասը արդեն ձայնագրել էր վաղ ակուստիկ ձայնագրման գործընթացով 1914 թվականից ի վեր, բայց 1925 թ.-ին գրամոֆոնը դուրս եկավ կիրառությունից։ Ձայնագրությունների շարքում հետագայում Էլգարը ղեկավարեց նաև երկու նոր հիմնադրված նվագախմբեր ՝ Բոուլտի BBC սիմֆոնիկ նվագախումբը և սըր Թոմաս Բիչեմի Լոնդոնի ֆիլհարմոնիկ նվագախումբը[83]։

Էլգարի մանկական ամենավերջին պիեսը ստուդիայի պրեմիերայի վաղ օրինակն էր․ դրա առաջին կատարումը եղել է Abbey Road ստուդիայում։ Յորքի դքսի կնոջը և աղջիկներին նվիրված այդ աշխատանքի մեջ Էլգարը կրկին անդրադառնում է նկարչության համար նախատեսված իր պատանեկան ալբոմներին։

Իր կյանքի վերջի տարիներին Էլգարը երաժշտական վերածնունդ ապրեց։ 1932 թվականին BBC-ն կազմակերպեց նրա ստեղծագործությունների փառատոն ի պատիվ նրա յոթանասուն ամյակին[84]։ 1933 թվականին նա թռավ Փարիզ, որպեսզի ղեկավարի Մենուխինի ջութակի կոնցերտը։ Գտնվելով Ֆրանսիայում՝ նա այցելեց իր կոմպոզիտոր գործընկերոջը՝ Ֆրեդերիկ Դելիուսին Գրեզ-սյուր-Լուանի իր տանը։ Նրան փնտրում էին երիտասարդ երաժիշտները, այնպիսիք, ինչպես Ադրիան Բոուլտը, Մալքոլմ Սարջենտը և Ջոն Բարբիրոլլին։ Նա սկսեց աշխատել "Իսպանական լեդի" օպերայի վրա և BBC-ից ընդունեց Երրորդ սիմֆոնիան գրելու պատվերը։ Սակայն նրա հիվանդությունը խանգարեց ավարտել այն։ Նա շատ էր անհանգստանում անավարտ ստեղծագործությունների մասին։ Նա Ռիդին խնդրեց երաշխավորել, որ ոչ ոք "չի ընկնի" նմուշների հետևից և չի փորձի ավարտել սիմֆոնիան, նա ասում էր․«Եթե ես չկարողանամ ավարտել Երրորդ սիմֆոնիան, ինչ-որ մեկը ավարտի այն կամ գրի ավելի լավը․․․ "[85]։ Էլգարի մահից հետո Մ․ Յանգ Պերսին BBC-ի ու Էլգարի դստեր՝ Կարիսի հետ համագործակցելով ավարտեց «Իսպանական լեդին»։ Երրորդ սիմֆոնիայի նմուշները վերամշակվեցին Էնթոնի Պեյնի կողմից 1998 թվականին։

1933 թվականի հոկտեմբերի 8-ին նրա մոտ հայտնաբերվե չվիրահատվող հաստ աղիքի քաղցկեղ։ Նա իր բժիշկ-խորհրդական Արթուր Թոմսոնին ասաց, որ չի հավատում անդրշիրիմյան կյանքին․ «Ես հավատում եմ, որ ոչինչ այլևս չի շարունակվում»։ Էլգարը մահացավ 1934 թվականի փետրվարի 23-ին յոթանասոն վեց տարեկան հասակում և հուղարկավորվեց իր կնոջ կողքին Լիթլ-Մալվերնի Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցում[86]։

Երաժշտություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ազդեցություններ, նախնիներ և վաղ աշխատանքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էլգարը ատում էր ժողովրդական երգը[87], քիչ էր հետաքրքրվում և չէր հարգում վաղ շրջանի անգլիացի կոմպոզիտորներին՝ Ուիլյամ Բերդին և նրա ժամանակի երաժիշտներին անվանելով «երաժշտական ցուցանմուշներ։ Ավելի ուշ շրջանի անգլիական կոմպոզիտորներից նա Պերսելլին համարում էր մեծագույնը և ասում էր, որ շատ բան է սովորել հենց նրա տեխնիկայից՝ ուսումնասիրելով Հյուբերտ Պարրիին։

Էլգարի վրա առավելագույն ազդեցություն գործած մայրցամաքային կոմպոզիտորներ են համարվում Հենդելը, Դվորժակը և որոշ չափով Բրամսը։ Ակնայտ է Վագների ազդեցությունը։ Դիրիժորի անհատական ոճի համար Էլգարը շատ բանով պարտական է 19-րդ դարի ֆրանսիական կոմպոզիտորներին՝ Բերլիզին, Մասնեին, Սեն-Սանսին և հատկապես Դելիբին, ում երաժշտությունը Էլգարը նվագում և ղեկավարում էր Վուստերում։ Էլգարի միակ հայտնի աշխատանքը, որը նա գրել է 1889-1891 թվականներին Լոնդոնում գտնվելու ժամանակ, Ֆրաուսսարի նախերգանքն էր, որը նա գրել էր Մենդելսոնի և Վագների ազդեցության տակ և դրսևորում էր էլգարյան հատկանիշներ։ Նվագախմբային ստեղծագործությունները, որոնք գրվել են հաջորդող տարիներին Վուստերշիրում, ներառում են լարային գործիքների համար Սերենադ և Երեք բավարական պարերը։ Այդ և ավելի ուշ շրջանում Էլգարը գրում էր նաև երգեր։ Վ․ Հ․ Ռիդը կասկած է հայտնում այդ ստեղծագործությունների առումով, բայց գովում է կնոջ ձայնով The Snow հատվածը և հինգ երգերից կազմված Sea Pictures ցիկլը[88]։

Երգչախմբի և նվագախմբի համար Էլգարի հիմնական խոշոր ստեղծագործություններն էին «Սև ասպետ», «Թագավոր Օլաֆ», «Կյանքի լույսը», «Կարակտակ», «Գևորգյան նշան»։ Նա նաև գրել է Te Deum and Benedictus Հերեֆորդի փառատոնի համար։ Մաքվեյն ընդգծում է, որ քանի որ այս աշխատանքները 1890-ական թվականներին են գրվել և շատ տարիներ հայտնի չեն եղել, նրա առաջին հաջողության վարպետությունը անհավատալի էր թվում և փաստացիորեն նրա հմտությունները աճեցին տասնամյակների ընթացքում։

Ստեղծագործական տարիների գագաթնակետ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էլգարի ամենահայտնի ստեղծագործությունները գրվել են 1899-1920 թվականների ընթացքում։ Դրանց մեծ մասը նվագախմբային են։ Ռիդը գրում էր․ «Էլգարի տաղանդը հասել է իր գագաթնակետին նվագախմբային ստեղծագործությունների մեջ» և մեջբերում էր կոմպոզիտորին, ով ասել է, որ նույնիսկ օրատորիաներում նվագախմբային մասը համարվում է առավել կարևորը։ Enigma տարբերակները Էլգարի անունը հանեցին ազգային մակարդակի վրա[89]։ Նրա հաջորդ նվագախմբային ստեղծագործությունը «Կոկեյնն» է, որը համարվում էր նախերգանք (1900–1901), "Հարավում" և այլն։ 1905 թվականին Էլգարն ավարտեց Մուտք և Ալեգրոն լարային գործիքների համար։ Քեննեդին այն անվանեց վարպետի ստեղծագործություն, որը հավասար է անգլիական լարային ստեղծագործություններին[90]։

Կյանքի հաջորդ չորս տարիների ընթացքում Էլգարը գրեց երեք խոշոր ստեղծագործություն, որոնք չնայած և կարճ էին, բայց համեմատելի էին եվրոպական կոմպոզիտորների աշխատանքների հետ։ Դրանք էին նրա Առաջին սիմֆոնիան, Կոնցերտ ջութակի համար և Երկրորդ սիմֆոնիան, որոնք 45 րոպեից մինչև մեկ ժամ տևողություն ունեին։ Մաքվեյը սիմֆոնիաների համար ասում է, որ «դրանք մեծ տեղ են զբաղեցում ոչ միայն Էլգարի արվեստի մեջ, այլ նաև անգլիական երաժշտական պատմության մեջ։ Երկուսն էլ երկար և հզոր էին, ցույց են տալիս որոշակի ներքին դրամա, որից բխում է ողջ կենսական ուժը, հիմնված են դասական ձևերի վրա, բայց տարբերվում են իրենց աստիճանով։ Որոշ քննադատներ դրանք համարում են ձանձրալի և շատ բառեր պարունակող։ Յուրաքանչյուր սիմֆոնիայի համար պահանջվում են տասնյակ երաժշտական օրինակներ դրա զարգացմանը հետևելու համար»։

Ջութակի և թավջութակի համար նախատեսված էլգարի կոնցերտը, Քենեդիի կարծիքով, «մտնում է նրա լավագույն ստեղծագործությունների թվի մեջ»[91] ։ Սակայն դրանք շատ խիստ տարբերվում են իրարից։ Ջութակի կոնցերտը գրվել է 1990 թվականին, երբ Էլգարը հասել էր իր հայտնիության գագաթնակետին։ Թավջութակի կոնցերտը գրվել է տասը տարի ավելի ուշ, Առաջին համաշխարհային պատերազմի ավարտից հետո[88] և Քենեդիի խոսքերով «պատկանում է այլ դարաշրջանի, այլ աշխարհի... Էլգարի բոլոր հիմնական ստեղծագործություններից ամենապարզն է»։ Երկու կոնցերտների մեջտեղում Էլգարը գրել է «Ֆալստաֆ» սիմֆոնիկ էտյուդը։ Դոնալդ Տովին այն դիտում էր որպե «երաժշտության մեջ ամենաանչափելի առարկաներից մեկը, որն օժտված էր շեքսպիրյան ուժով», այն դեպքում, երբ Քենեդին քննադատում էր ստեղծագործությունը դրանում հաջորդականությունների չափազանց հաճախակի կիրառման և կանացի կերպարները չափազանց իդելականացնելու պատճառով։ Ռիդը կարծում էր, որ հիմնական թեմաները քիչ են տարբերվում[92]։ Հենց Էլգարը Ֆալստաֆը համարում էր իր զուտ նվագախմբային արվեստի ամենաբարձր կետը[93]։ 21-րդ դարի Էլգարի հիմնական ստեղծագործությունները համարվում են մենակատարների, երգչախմբի և նվագախմբի համար երեք մասշտաբային ստեղծագործությունները․ «Գերոնտիոսի երազը» (1900 թ.) և «Առաքյալներ» (1903 թ.) ու «Թագավորություն» ( 1906) օրատորիաները, և երկու ավելի կարճ օդաները՝ «Թագադրման օդա» (1902 թ.) և «Երաժշտություն ստեղծողները» (1912 թ.)։

Պարգևներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1904-ին Էլգարը ստացավ ասպետի կոչում, իսկ 1911-ին նշանակվեց «Պատվո շքանշանի» անդամ։ 1920 թվականին նա Հրամանատարական խաչ բելգիական շքանշան, 1924-ին նա դարձավ Թագավորական երաժշտության վարպետ, հաջորդ տարի նա ստացավ Արքայական ֆիլհարմոնիայի ոսկե մեդալ, իսկ 1928-ին ստացավ Արքայական Վիկտորիանական շքանշան (KCVO)։ 1900-1931 թվականներին Էլգարը պատվավոր աստիճաններ է ստացել Քեմբրիջի, Դուրամի, Լիդսի, Օքսֆորդի, Յեյլի (ԱՄՆ), Աբերդինի, Արևմտյան Փենսիլվանիայի (ԱՄՆ), Բիրմինգհեմի և Լոնդոնի համալսարաններից։ Օտարերկրյա ակադեմիաները, որոնց նա անդամագրվեց ՝ Regia Accademia di Santa Cecilia, Հռոմ; Accademia del Reale Istituto Musicale, Ֆլորենցիա; Académie des Beaux Arts, Փարիզ; Ֆրանսիայի ինստիտուտ; և Ամերիկյան ակադեմիան[94]։

Ստորին Բրոդհեթ քաղաքում գտնվող տունը, որտեղ ծնվել է Էլգարը, այժմ Էլգարի ծննդավայրի թանգարանն է ՝ նվիրված նրա կյանքին և գործին։ Էլգարի դուստրը ՝ Կարիսը, օգնեց հիմնադրել թանգարանը 1936 թ.-ին և նրան կտակեց Էլգարի նամակների և փաստաթղթերի մեծ մասը։ Կարիսը Էլգարի ձեռագրերը թողեց երաժշտական քոլեջներին․ Սև ասպետը Երրորդության երաժշտական քոլեջին, Թագավոր Օլաֆը՝ Թագավորական երաժշտական ակադեմիային, Երաժշտություն ստեղծողները՝ Բիրմինգհեմի համալսարանին, թավջութակի կոնցերտը Թագավորական երաժշտական քոլեջին, Թագավորությունը Բոդլեանի գրադարանին, և այլ ձեռագրեր Բրիտանական թանգարանին[95] : Կոմպոզիտորին և նրա ստեղծագործություններին նվիրված «Էլգար» ընկերությունը ստեղծվել է 1951 թ.-ին։ Ուլսթեր Հայ փողոցի վերջում գտնվող Էլգարի արձանը նայում է տաճարին; Ռոուզ Գարարդի կողմից կոմպոզիտորի մեկ այլ արձանը գտնվում է Մալվերնի Եկեղեցու փողոցում, որը նայում է քաղաքին և այցելուներին հնարավորություն է տալիս կանգնել կոմպոզիտորի կողքին։ 2005-ի սեպտեմբերին Հերեմմա Փիրսոնի կողմից քանդակված երրորդ արձանը բացվեց Հերեֆորդի տաճարի մոտ` ի պատիվ քաղաքի հետ նրա բազմաթիվ երաժշտական և այլ ընկերակցությունների։ Այն պատկերում է Էլգարին իր հեծանիվով։ 1999-ից մինչև 2007 թ.-ի սկիզբը Անգլիայի բանկի քսան ֆունտանոց թղթադրամներին պատկերված էր Էլգարի դիմանկարը։ Նրա կերպարը հեռացնելու համար կատարված փոփոխությունը տարաձայնություններ առաջացրեց, հատկապես այն պատճառով, որ 2007 թվականը Էլգարի ծննդյան 150-ամյակն էր։ 2007 թվականից Էլգարի թղթադրամների թողարկումը դադարեցվեց։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Internet Broadway Database — 2000.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Itaú Cultural Enciclopédia Itaú Cultural (порт.) — São Paulo: Itaú Cultural, 2001. — ISBN 978-85-7979-060-7
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
  5. ↑ 5,0 5,1 Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
  6. ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 Kennedy, Michael (2004). «Elgar, Sir Edward William, baronet (1857–1934)». Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/32988.
  7. ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 McVeagh, Diana, "Elgar, Edward". Grove Music Online. Retrieved 20 April 2010 (subscription required)
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 8,7 "Edward Elgar", The Musical Times, 1 October 1900, pp. 641–48
  9. ↑ Moore (1984), p. 11 and Kennedy (ODNB)
  10. ↑ Reed, p. 1
  11. ↑ In conversation in 1896, quoted by Buckley, p. 32
  12. ↑ 12,0 12,1 Quoted by Kennedy (ODNB)
  13. ↑ Reed, p. 11
  14. ↑ "Edward Elgar", The Musical Times, 1 October 1900, pp. 641–48; and "Elgar, the man," The Observer, 25 February 1934, p. 19
  15. ↑ Moore (1984), pp. 57 and 67
  16. ↑ "Edward Elgar", The Guardian, 24 February 1934, p. 16
  17. ↑ Young (1973), p. 47
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 Maine, Basil, "Elgar, Sir Edward William", Oxford Dictionary of National Biography archive, Oxford University Press, 1949. Retrieved 20 April 2010 .
  19. ↑ Moore (1984), pp. 96, 264, 348, 512, 574, and 811
  20. ↑ Moore (1984), pp. 95–96
  21. ↑ Moore (1984), p. 325
  22. ↑ King-Smith, Beresford (1995). Crescendo! 75 years of the City of Birmingham Symphony Orchestra. London: Methuen. էջ 2. ISBN 0413697401.
  23. ↑ Quoted in "Edward Elgar", The Musical Times, 1 October 1900, pp. 641–48
  24. ↑ Kennedy (1987a), p. 15
  25. ↑ "Some of Elgar's Friends", The Musical Times, April 1934, p. 319
  26. ↑ Moore (1984), p. 587
  27. ↑ Moore (1984), p. 134
  28. ↑ Moore (1984), p. 440
  29. ↑ Kennedy (1987a), p. 115
  30. ↑ Anderson, Robert, "Elgar's Musical Style", The Musical Times, December 1993, pp. 689–90 and 692. Retrieved 23 October 2010
  31. ↑ 31,0 31,1 Reed, p. 23
  32. ↑ Reed, p. 24
  33. ↑ Reed, p. 25
  34. ↑ The Musical Times, obituary of Elgar, April 1934, pp. 314–18
  35. ↑ Duchen, Jessica. "Talking classical", The Independent, 5 October 2011.
  36. ↑ Kennedy (1987a), p. 50
  37. ↑ Kennedy (1987a), p. 55
  38. ↑ Atkins, Ivor, "Elgar's 'Enigma' Variations", The Musical Times, April 1934, pp. 328–30
  39. ↑ Reed, p. 59
  40. ↑ Reed, p. 60
  41. ↑ "The German Press on Dr. Elgar's 'Dream of Gerontius'", The Musical Times, 1 February 1902, p. 100
  42. ↑ 42,0 42,1 Reed, p. 61
  43. ↑ "First Performances in Foreign Countries", The Musical Times, April 1934, p. 318
  44. ↑ Grogan, Christopher, "Elgar, Newman and 'The Dream of Gerontius'", Music & Letters, Vol. 77, No. 4 (November 1996), pp. 629–32
  45. ↑ Lewis, Geraint, "A Cathedral in Sound", Gramophone, September 2008, p. 50. Retrieved 1 June 2010.
  46. ↑ Kennedy (1970), pp. 38–39
  47. ↑ "Last Night of the Proms set to reach largest ever global audience", BBC, 7 September 2009. Retrieved 5 November 2010
  48. ↑ Moore (1984), pp. 364–67
  49. ↑ "Why Americans graduate to Elgar" Արխիվացված 2011-07-06 Wayback Machine, The Elgar Society. Retrieved 5 June 2010.
  50. ↑ Hoffman, Miles, "Pomp and Circumstance: Familiar Standard Marches Ahead of Competitors", NPR Music. Retrieved 25 October 2010.
  51. ↑ 51,0 51,1 "Concerts", The Times, 15 March 1904, p. 8
  52. ↑ "The Elgar Festival", The Times, 16 March 1904, p. 12
  53. ↑ "The Elgar Festival", The Times, 17 March 1904, p. 8
  54. ↑ "Birthday Honours", The Times, 24 June 1904, p. 12
  55. ↑ "Elgar Court, once known as Plas Gwyn", Geograph. Retrieved 29 October 2010
  56. ↑ Moore (1984), p. 446
  57. ↑ Reed, p. 92
  58. ↑ Reed, p. 97
  59. ↑ Kennedy (1987a), p. 144
  60. ↑ Anderson, pp. 115–16
  61. ↑ Kennedy (1987b), p. 29
  62. ↑ Reed, p. 96
  63. ↑ "Elgar's Symphony", The Musical Times, 1 February 1909, p. 102
  64. ↑ Reed, p. 102
  65. ↑ 65,0 65,1 Reed, p. 103
  66. ↑ 66,0 66,1 Reed, p. 105
  67. ↑ Supplement, The London Gazette, no. 2769, p. 4448, 19 June 1911. Retrieved 27 October 2010.
  68. ↑ Kennedy (1971), p. 82
  69. ↑ Scholes, Percy A., "Elgar's 'Falstaff' Reconsidered", The Musical Times, 1 August 1929, p. 696
  70. ↑ Reed, p. 115
  71. ↑ Reed, pp. 115 and 118
  72. ↑ Reed, pp. 115–16
  73. ↑ Reed, pp. 117–18
  74. ↑ HMV discs 02734-7. See Rust, p. 45
  75. ↑ "Elgar's New Chamber Music", The Manchester Guardian, 22 May 1919, p. 10
  76. ↑ Lloyd-Webber, Julian, "How I fell in love with E E's darling", The Daily Telegraph, 17 May 2007.
  77. ↑ "Elgar's Cello Concerto", The Observer, 16 January 1921, p. 15
  78. ↑ Reed, p. 130
  79. ↑ Moore (1984), pp. 750–51
  80. ↑ Moore (1984), p. 17
  81. ↑ Service, Tom, "Beyond the Malverns: Elgar in the Amazon", The Guardian, 25 March 2010. Retrieved 5 May 2010
  82. ↑ Reed, p. 134
  83. ↑ The London Gazette, no. 32935, p. 3841, 13 May 1924. Retrieved 27 October 2010.
  84. ↑ Reed, p. 142
  85. ↑ Payne, Anthony (1998), Liner notes to NMC compact disc D053
  86. ↑ Young (1973), p. 246
  87. ↑ Kennedy (1970), p. 10
  88. ↑ 88,0 88,1 Reed, p. 149
  89. ↑ Reed, pp. 148–50
  90. ↑ Kennedy (1970), p. 32
  91. ↑ Kennedy (1970), p. 43
  92. ↑ Reed, p. 151
  93. ↑ Reed, p. 113
  94. ↑ Who's Who, 1934. A and C Black. էջ 1050. None are among the collection at the Elgar Birthplace museum. The Imperial Russian and German monarchies which would have awarded them had fallen by end 1918.
  95. ↑ The Musical Times, December 1970, p. 1211

Աղբյուրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Էդվարդ_Էլգեր&oldid=10087491» էջից