«Օհմի օրենք»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-\[\[(File:|Image:) +[[Պատկեր:) |
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
{{անաղբյուր}} |
{{անաղբյուր}} |
||
{{Էլեկտրամագնիսականություն}} |
{{Էլեկտրամագնիսականություն}} |
||
[[Պատկեր:15. Омов закон.ogv|thumb|right|280px |
[[Պատկեր:15. Омов закон.ogv|thumb|right|280px]] |
||
'''''Օհմի օրենք''', էլեկտրական շղթայի հիմնական օրենքներից մեկը: Հոսանքի մեծությունը ուղիղ համեմատական է հաղորդչի լարմանը և հակադարձ համեմատական է նրա դիմադրությանը:'' |
'''''Օհմի օրենք''', էլեկտրական շղթայի հիմնական օրենքներից մեկը: Հոսանքի մեծությունը ուղիղ համեմատական է հաղորդչի լարմանը և հակադարձ համեմատական է նրա դիմադրությանը:'' |
||
<math>I=U/R </math> |
<math>I=U/R </math> |
||
''Հաստատուն հոսանքի շղթայում հաղորդչի ծայրերում եղած պոտենցիալների տարբերության և հաղորդչով անցնող հոսանքի մեծության միջև գոյություն ունի ուղիղ համեմատական կախում:'' |
''Հաստատուն հոսանքի շղթայում հաղորդչի ծայրերում եղած պոտենցիալների տարբերության և հաղորդչով անցնող հոսանքի մեծության միջև գոյություն ունի ուղիղ համեմատական կախում:'' |
||
: ''<math>U = IR </math>'' |
: ''<math>U = IR </math>'' |
||
:''որտեղ I-ն հաղորդչով անցնող հոսանքն է (Ամպեր), U_ն լարումը (Վոլտ), իսկ R_ը հաղորդչի դիմադրությունն է(համեմատականության գործակից)(Օհմ), և կախված է հաղորդչի չափերից , ջերմաստիճանից և նյութի տեսակից:'' |
:''որտեղ I-ն հաղորդչով անցնող հոսանքն է (Ամպեր), U_ն լարումը (Վոլտ), իսկ R_ը հաղորդչի դիմադրությունն է(համեմատականության գործակից)(Օհմ), և կախված է հաղորդչի չափերից , ջերմաստիճանից և նյութի տեսակից:'' |
||
''Համեմատականության R գործակիցը կոչվում է օհմական դիմադրություն կամ պարզապես հաղորդիչի տվյալ տեղամասի [[Դիմադրություն (էլեկտրական)|դիմադրություն]]։ Հայտնագործել է [[Գեորգ Օհմ]]ը 1826 թ-ին։'' |
''Համեմատականության R գործակիցը կոչվում է օհմական դիմադրություն կամ պարզապես հաղորդիչի տվյալ տեղամասի [[Դիմադրություն (էլեկտրական)|դիմադրություն]]։ Հայտնագործել է [[Գեորգ Օհմ]]ը 1826 թ-ին։'' |
||
Տող 41. | Տող 41. | ||
<math>\vec j = Ne\vec V</math> |
<math>\vec j = Ne\vec V</math> |
||
որտեղ N-ը 1 մ <math>^3</math> նյութում լիցքը կրող մասնիկների թիվն է |
որտեղ N-ը 1 մ <math>^3</math> նյութում լիցքը կրող մասնիկների թիվն է |
||
e - ն`լիցքը, |
e - ն`լիցքը, |
||
Տող 47. | Տող 47. | ||
V - ն` կրողների արագությունը տվյալ կետում |
V - ն` կրողների արագությունը տվյալ կետում |
||
<math>[j_{h}]=</math> Ա/մ <math>^2</math> |
<math>[j_{h}]=</math> Ա/մ <math>^2</math> |
||
<math>j_{h}</math> - կրող մասնիկների արագության վեկտորին ուղղահայաց միավոր հարթության միջով անցնող հոսանքի չափն է: |
<math>j_{h}</math> - կրող մասնիկների արագության վեկտորին ուղղահայաց միավոր հարթության միջով անցնող հոսանքի չափն է: |
||
Տող 60. | Տող 60. | ||
[[Պատկեր:Օհմի օրենքը.png|thumb|Օհմի օրենքը|կենտրոն|300x300փքս]] |
[[Պատկեր:Օհմի օրենքը.png|thumb|Օհմի օրենքը|կենտրոն|300x300փքս]] |
||
Այդ նպատակով դիտարկենք <math>\ell</math> կողով մի խորանարդ: Ենթադրենք նաև, որ երկու հակադիր նիստերը մետաղացված են, և նրանց վրա U պոտենցիալի մեծության տարբերություն կա: Այսինքն, շղթայով կհոսի I հոսանք: |
Այդ նպատակով դիտարկենք <math>\ell</math> կողով մի խորանարդ: Ենթադրենք նաև, որ երկու հակադիր նիստերը մետաղացված են, և նրանց վրա U պոտենցիալի մեծության տարբերություն կա: Այսինքն, շղթայով կհոսի I հոսանք: |
||
<math>I=\mid { j_{h}} \mid \ell^2</math>, <math>\mid E \mid = U / \ell</math> |
<math>I=\mid { j_{h}} \mid \ell^2</math>, <math>\mid E \mid = U / \ell</math> |
||
Տող 68. | Տող 68. | ||
<math>I=\sigma \ell U</math> |
<math>I=\sigma \ell U</math> |
||
Ընդունենք` <math>\sigma\ell = 1/R</math>, |
Ընդունենք` <math>\sigma\ell = 1/R</math>, |
||
որտեղ R-ը նիստերի միջև եղած դիմադրությունն է: |
որտեղ R-ը նիստերի միջև եղած դիմադրությունն է: |
||
(1) բանաձևը կոչվում է Օհմի օրենք դիֆերենցիալ տեսքով, քանի որ ներկայացնում է հաղորդման հոսանքի խտության և էլեկտրական դաշտի լարվածության կապը տարածության ցանկացած կետի անվերջ փոքր մոտակայքում: |
(1) բանաձևը կոչվում է Օհմի օրենք դիֆերենցիալ տեսքով, քանի որ ներկայացնում է հաղորդման հոսանքի խտության և էլեկտրական դաշտի լարվածության կապը տարածության ցանկացած կետի անվերջ փոքր մոտակայքում: |
22:42, 3 Հուլիսի 2020-ի տարբերակ
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Էլեկտրամագնիսականություն |
---|
Մագնիսականություն |
Օհմի օրենք, էլեկտրական շղթայի հիմնական օրենքներից մեկը: Հոսանքի մեծությունը ուղիղ համեմատական է հաղորդչի լարմանը և հակադարձ համեմատական է նրա դիմադրությանը:
Հաստատուն հոսանքի շղթայում հաղորդչի ծայրերում եղած պոտենցիալների տարբերության և հաղորդչով անցնող հոսանքի մեծության միջև գոյություն ունի ուղիղ համեմատական կախում:
- որտեղ I-ն հաղորդչով անցնող հոսանքն է (Ամպեր), U_ն լարումը (Վոլտ), իսկ R_ը հաղորդչի դիմադրությունն է(համեմատականության գործակից)(Օհմ), և կախված է հաղորդչի չափերից , ջերմաստիճանից և նյութի տեսակից:
Համեմատականության R գործակիցը կոչվում է օհմական դիմադրություն կամ պարզապես հաղորդիչի տվյալ տեղամասի դիմադրություն։ Հայտնագործել է Գեորգ Օհմը 1826 թ-ին։
Ընդհանուր դեպքում I-ի և U-ի կախումը ոչ գծային է, սակայն գործնականում, լարումների որոշակի միջակայքում այն կարելի է համարել գծային և կիրառել Օհմի օրենքը։ Վերը գրված տեսքով Օհմի օրենքը ճիշտ է շղթայի՝ էլշուի աղբյուրներ չպարունակող տեղամասերի համար։ Այդպիսի աղբյուրների (կուտակիչ գեներատորներ են) առկայության դեպքում Օհմի օրենքն ունի
տեսքը, որտեղ -ն տվյալ տեղամասում պարունակվող բոլոր աղբյուրների էլշուն է։
Օհմի օրենքի ընդհանրացումը ճյուղավորված շղթայի համար Կիրխհոֆի երկրորդ կանոնն է։
Օհմի օրենքը փակ շղթայի համար
Փակ շղթայի համար Օհմի օրենքը ստանում է տեսքը, որտեղ -ը շղթայի լրիվ դիմադրությունն է՝ արտաքին R և էլշուի աղբյուրի ներքին Ri դիմադրությունների գումարը։
Հաղորդման հոսանք կոչում են էլեկտրական լիցքեր կրող մասնիկների շարժումը (կարգավորված կամ քաոսային) նյութական մարմինների ներսում էլոկտրական դաշտի ազդեցության տակ:
հ
Օհմի օրենքը դիֆերենցիալ տեսքով
Հաղորդման հոսանք են կոչում էլեկտրական լիցքեր կրող մասնիկների շարժումը (կարգավորված կամ քաոսային) նյութական մարմինների ներսում էլեկտրական դաշտի ազդեցության տակ:
Նկարից երևում է, որ տվյալ համակարգը լրիվ կբնութագրվի ոչ միայն Ι հոսանքի արժեքով, որ հոսում է արտաքին շղթայով, այլ նաև լիցքավորված մասնիկների շարժման ուղղության և ինտենսիվության տվյալներով տարածքի ամեն կետում:
Այդ նպատակով ներմուծենք նոր հասկացություն` հաղորդման հոսանքի խտությունը.
որտեղ N-ը 1 մ նյութում լիցքը կրող մասնիկների թիվն է
e - ն`լիցքը,
V - ն` կրողների արագությունը տվյալ կետում
Ա/մ
- կրող մասնիկների արագության վեկտորին ուղղահայաց միավոր հարթության միջով անցնող հոսանքի չափն է:
Մասնիկների արագությունը, հետևաբար և հաղորդման հոսանքի խտությունը, ուղիղ համեմատական է էլեկտրական դաշտի լարվածությանը.
(1)
ուր -ն ինչ-որ մի չափ ունեցող հաստատուն է:
Ապացուցենք, որ (1)-ը Օհմի գրառման տեսքերից մեկն է:
Այդ նպատակով դիտարկենք կողով մի խորանարդ: Ենթադրենք նաև, որ երկու հակադիր նիստերը մետաղացված են, և նրանց վրա U պոտենցիալի մեծության տարբերություն կա: Այսինքն, շղթայով կհոսի I հոսանք:
,
Օգտագործելով (1)` կստանանք`
Ընդունենք` ,
որտեղ R-ը նիստերի միջև եղած դիմադրությունն է:
(1) բանաձևը կոչվում է Օհմի օրենք դիֆերենցիալ տեսքով, քանի որ ներկայացնում է հաղորդման հոսանքի խտության և էլեկտրական դաշտի լարվածության կապը տարածության ցանկացած կետի անվերջ փոքր մոտակայքում:
Պարզ է, որ գործակիցը Սիմ/մ չափ ունի: Այն կոչվում է տեսակարար ծավալային հաղորդականություն և բնութագրում է նյութի հաղորդիչ հատկությունները:
Մետաղ | Սիմ/մ |
---|---|
Արծաթ | 6,1 |
Պղինձ | 5,7 |
Ալյումին | 3,2 |
Այսպիսով, մետաղի մակերեսին բավականին մեծ հոսանքի ստեղծման համար բավական է էլեկտրական դաշտի լարվածության չնչին մեծության առկայությունը: Դիէլեկտրիկների և կիսահաղորդիչների տեսակարար ծավալային հաղորդականությունը շատ ավելի փոքր է, քան մետաղներում: Այդ պատճառով հարմար է այդ նյութերի էլեկտրահաղորդականությունը արտահայտել այլ մեծությամբ - դիէլեկտրիկ կորուստների անկյան միջոցով:
Օհմի օրենքը կարելի է գրել դիֆերենցիալ տեսքով՝
կամ
- ,
որտեղ -ն հոսանքի խտությունն է, ρ-ն՝ հաղորդչի տեսակարար դիմադրությունը, σ=1/ρ-ն՝ տեսակարար էլեկտրահաղորդականությունը, -ն՝ պոտենցիալ էլեկտրական դաշտի լարվածությունը, -ն՝ ոչ էլեկտրաստատիկ բնույթի ուժերի (ինդուկցիոն, քիմիական, ջերմային ևն) ստեղծված կողմնակի դաշտի լարվածությունը։
Օհմի օրենքը կոմպլեքս տեսքով ճիշտ է նաև սինուսարդային քվազիստացիոնար հոսանքների համար.
- ,
որտեղ -ը լրիվ կոմպլեքս դիմադրությունն է (R-ը շղթայի ակտիվ դիմադրությունն է, x-ը ռեակտիվ դիմադրությունը)։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Օհմի օրենք» հոդվածին։ |
|