«Անօդաչու թռչող սարք»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
| Տող 62. | Տող 62. | ||
[[1899]] թվականին [[Մեդիսոն Սքուեր Գարդեն]] ցուցահանդեսի ժամանակ ինժեներ և հայտնագործող [[Նիկոլա Տեսլա]]ն ցուցադրել է փոքր ռադիոկառավարվող նավ։ Չնայած, որ հասարակությունը առաջին հերթին հետաքրքրվեց այդ հայտնագործությամբ ռազմական նպատակներով, Տեսլան պնդում էր, որ հեռակառավարումը կարող է ունենալ ավելի լայն կիրառություն (հայտնագործողի կողմից ստացել է «հեռաավտոմատացում» անվանումը)<ref>{{cite news|last=Turi|first=Jon|title=Tesla's toy boat: A drone before its time|url=https://www.engadget.com/2014/01/19/nikola-teslas-remote-control-boat/|accessdate=2016-11-12|agency=Engadget.com|date=19.01.2014}}</ref>։ |
[[1899]] թվականին [[Մեդիսոն Սքուեր Գարդեն]] ցուցահանդեսի ժամանակ ինժեներ և հայտնագործող [[Նիկոլա Տեսլա]]ն ցուցադրել է փոքր ռադիոկառավարվող նավ։ Չնայած, որ հասարակությունը առաջին հերթին հետաքրքրվեց այդ հայտնագործությամբ ռազմական նպատակներով, Տեսլան պնդում էր, որ հեռակառավարումը կարող է ունենալ ավելի լայն կիրառություն (հայտնագործողի կողմից ստացել է «հեռաավտոմատացում» անվանումը)<ref>{{cite news|last=Turi|first=Jon|title=Tesla's toy boat: A drone before its time|url=https://www.engadget.com/2014/01/19/nikola-teslas-remote-control-boat/|accessdate=2016-11-12|agency=Engadget.com|date=19.01.2014}}</ref>։ |
||
=== Առաջին համաշխարհային պատերազմ === |
|||
[[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ի ժամանակ մասնակից երկրները ակտիվ փորձարկումներ էին անում անօդաչու ավիացիայի վրա։ [[1914]] թվականի [[նոյեմբեր]]ին [[Գերմանիա]]յի ռազմական նախարարությունը Տրանսպորտային տեխնոլոգիաների կոմիտեին ({{lang-de|Verkehrstechnische Prüfungs-Kommission}}) հանձնարարել է մշակել հեռակարարվարման համակարգ, որը հնարավոր կլիներ տեղադրել ինչպես նավերի, այնպես էլ [[ինքնաթիռ]]ների վրա։ Նախագիծը գլխավորեց [[Ենայի համալսարան]]ի պրոֆեսոր [[Մաքս Վիեն]]ը, իսկ տեխնոլոգիաների հիմնական մատակարարն էր դարձել «[[Siemens & Halske]]» ընկերությունը։ Ավելի քիչ, քան մեկ տարվա փորձարկումների ընթացքում Վիենին հաջողվել է մշակել տեխնոլոգիա, որը պիտանի էր նավատորմում գործնական օգտագործման համար, սակայն բավականին վստահելի չէր [[ռադիոէլեկտրոնային պայքար|ռադիոէլեկտրոնային հակազդեցության]] պայմաններում, ինչպես նաև բավականին հստակ չէր օդային հարվածներ իրականացնելու համար։ «Siemens & Halske» ընկերությունը շարունակեց ավիացիոն փորձարկումները և [[1915]]-[[1918]] թվականներին արտադրել է ավելի քան 100 միավոր էլեկտրալարերով հեռակառավարվող անօդաչու թռչող սարքեր, որոնք օդ էին բարձրացվում ինչպես ցամաքից, այնպես էլ դիրիժաբլերից, և կարող էին կրել մինչև 1000 կգ տորպեդային կամ ռմբային բեռնվածություն։ Ավելի ուշ «Siemens & Halske» ընկերության հայտնագործումները կիրառվել են «[[Mannesmann-MULAG]]» ընկերության կողմից «Չղջիկ» ({{lang-de|Fledermaus}})<ref>{{публикация|статья|автор=Gunther Sollinger|заглавие=The Development of Unmanned Aerial Vehicles in Germany (1914 – 1918)|издание=Scientific Journal of Riga Technical University|год=2010|номер=16}} — [https://ortus.rtu.lv/science/en/publications/8968/fulltext копия] на сайте [[Рижский технический университет|RTU]]</ref> ռադիոկառավարվող ռմբակոծչի նախագծում։ Այս բազմակի օգտագործման ԱԹՍ-ն ուներ մինչև 200 կմ գործողության շառավիղ և կարող էր կրել մինչև 150 կգ բեռնվածություն։ Թռիչքի կառավարումը և ռումբերի նետումը իրականացվում էր ցամաքից և անօդաչու սարքը կարող էր վերադարձվել նույն կետը, որտեղից իրականացվել է թռիչքը, այնուհետև վայրէջք կատարել [[պարաշյուտ]]ի օգնությամբ։ |
|||
== Ռազմական ԱԹՍ-ների հակազդեցության միջոցներ == |
== Ռազմական ԱԹՍ-ների հակազդեցության միջոցներ == |
||
17:04, 10 հունվարի 2018-ի տարբերակ
_951205-N-3149J-006.jpg)
.jpg)
Անօդաչու թռչող սարք (անգլ.՝ Unmanned aerial vehicle կամ անգլ.՝ drone — բոռ բառից[1], կրճատ՝ ԱԹՍ), առանց անձնակազմի թռչող սարք է[2]։
Անօդաչու թռչող սարքերը կարող են ունենալ ինքնակառավարման տարբեր աստիճաններ։ Դրանք կարող են կառավարվել հեռավորության վրա կամ ամբողջովին ավտոմատ կերպով, ինչպես նաև տարբերվել կառուցվածքով, նշանակությամբ և այլ տարբեր չափորոշիչներով։ ԱԹՍ-ների հիմնական առավելությունը դրանք ստեղծելու և շահագործելու մատչելիությունն է։ Փորձագիտական գնահատականներով բարդության վերին աստիճանի մարտական ԱԹՍ-ների գինը կազմում է մոտ 6 մլն ԱՄՆ դոլար, մինչդեռ կործանիչի գինը կազմում է մոտ 100 մլն դոլար[3]։ ԱԹՍ-ների թերությունն է համարվում հեռակառավարվող համակարգի խոցելիությունը, ինչը շատ կարևոր է ռազմական նշանակության ԱԹՍ-ների համար[4][5][6]։
Դասակարգում
Անօդաչու թռչող սարքերը լինում են քաղաքացիական և ռազմական օգտագործման, իրենց հերթին ռազմական ԱԹՍ-ները բաժանվում են հետախուզական և հարվածային տեսակների։
Անօդաչու թռչող սարքերը լինում են՝
- Չկառավարվող անօդաչու թռչող սարքեր,
- Ավտոմատ կառավարվող անօդաչու թռչող սարքեր,
- Կառավարվող անօդաչու թռչող սարքեր։
Անօդաչու թռչող սարքերը բաժանվում են տարբեր խմբերի, ըստ քաշի, թռիչքի ժամանակի, հեռավորության և բարձրության։
Տարբերակում են սարքերի հետևյալ կարգերը՝
- «միկրո» (պայմանական անվանում) քաշը մինչև 10 կիլոգրամ, թռիչքի ժամանակը 1 ժամ և բարձրությունը մինչև 1 կմ։
- «մինի» - մինչև 50 կգ քաշը, թռիչքի ժամանակը մի քանի ժամ և բարձրությունը 3 - 5 կմ,
- միջին («միդի») - քաշը մինչև 1 000 կգ, թռիչքի ժամանակը 10 - 12 ժամ և բարձրությունը մինչև 9 - 10 կմ,
- ծանր - թռիչքի ժամանակը 24 և ավելին ժամ, բարձրությունը մինչև 20 կմ։
ԱՄՆ Պաշտպանության նախարարությունը օպերատիվ չափորոշիչներով առանձնացնում է ԱԹՍ-ների հինգ խումբ[7]:
| Խումբ | Զանգված, կգ | Աշխատանքային բարձրություն, մ | Արագություն (հանգույց) | Օրինակ |
|---|---|---|---|---|
| I | 0-9 | < 360 | 100 | RQ-11 Raven |
| II | 9-25 | < 1050 | < 250 | ScanEagle |
| III | < 600 | < 5400 | RQ-7 Shadow | |
| IV | > 600 | ցանկացած | MQ-1 Predator | |
| V | > 5400 | RQ-4 Global Hawk |
Պատմություն
Հեռակառավարվող մեքենաների ստեղծման համար դրդապատճառ է հանդիսացել էլեկտրականության և ռադիոյի հայտնագործումը։ Ավստրիական բանակը կիրառել է էլեկտրալարերով կառավարվող օդապարիկները 1849 թվականի օգոստոսի 22-ին Վենետիկի ռմբակոծման համար։ 1892 թվականին «Էլեկտրական Սիմս-Էդիսոնի տորպեդներ» ընկերությունը ներկայացրել է էլեկտրալարերով կառավարվող հականավային տորպեդը։ 1897 թվականին բրիտանացի Էրնեստ Վիլսոնը արտոնագրել է դիրիժաբլի անլար կառավարման համակարգը, սակայն այդպիսի մեխանիզմի կառուցման վերաբերյալ տեղեկություններ չկան[8]։
1899 թվականին Մեդիսոն Սքուեր Գարդեն ցուցահանդեսի ժամանակ ինժեներ և հայտնագործող Նիկոլա Տեսլան ցուցադրել է փոքր ռադիոկառավարվող նավ։ Չնայած, որ հասարակությունը առաջին հերթին հետաքրքրվեց այդ հայտնագործությամբ ռազմական նպատակներով, Տեսլան պնդում էր, որ հեռակառավարումը կարող է ունենալ ավելի լայն կիրառություն (հայտնագործողի կողմից ստացել է «հեռաավտոմատացում» անվանումը)[9]։
Առաջին համաշխարհային պատերազմ
Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ մասնակից երկրները ակտիվ փորձարկումներ էին անում անօդաչու ավիացիայի վրա։ 1914 թվականի նոյեմբերին Գերմանիայի ռազմական նախարարությունը Տրանսպորտային տեխնոլոգիաների կոմիտեին (գերմ.՝ Verkehrstechnische Prüfungs-Kommission) հանձնարարել է մշակել հեռակարարվարման համակարգ, որը հնարավոր կլիներ տեղադրել ինչպես նավերի, այնպես էլ ինքնաթիռների վրա։ Նախագիծը գլխավորեց Ենայի համալսարանի պրոֆեսոր Մաքս Վիենը, իսկ տեխնոլոգիաների հիմնական մատակարարն էր դարձել «Siemens & Halske» ընկերությունը։ Ավելի քիչ, քան մեկ տարվա փորձարկումների ընթացքում Վիենին հաջողվել է մշակել տեխնոլոգիա, որը պիտանի էր նավատորմում գործնական օգտագործման համար, սակայն բավականին վստահելի չէր ռադիոէլեկտրոնային հակազդեցության պայմաններում, ինչպես նաև բավականին հստակ չէր օդային հարվածներ իրականացնելու համար։ «Siemens & Halske» ընկերությունը շարունակեց ավիացիոն փորձարկումները և 1915-1918 թվականներին արտադրել է ավելի քան 100 միավոր էլեկտրալարերով հեռակառավարվող անօդաչու թռչող սարքեր, որոնք օդ էին բարձրացվում ինչպես ցամաքից, այնպես էլ դիրիժաբլերից, և կարող էին կրել մինչև 1000 կգ տորպեդային կամ ռմբային բեռնվածություն։ Ավելի ուշ «Siemens & Halske» ընկերության հայտնագործումները կիրառվել են «Mannesmann-MULAG» ընկերության կողմից «Չղջիկ» (գերմ.՝ Fledermaus)[10] ռադիոկառավարվող ռմբակոծչի նախագծում։ Այս բազմակի օգտագործման ԱԹՍ-ն ուներ մինչև 200 կմ գործողության շառավիղ և կարող էր կրել մինչև 150 կգ բեռնվածություն։ Թռիչքի կառավարումը և ռումբերի նետումը իրականացվում էր ցամաքից և անօդաչու սարքը կարող էր վերադարձվել նույն կետը, որտեղից իրականացվել է թռիչքը, այնուհետև վայրէջք կատարել պարաշյուտի օգնությամբ։
Ռազմական ԱԹՍ-ների հակազդեցության միջոցներ
Տարվում են ռազմական նշանակության ԱԹՍ-ների հայտնագործման և ոչնչացման միջոցներ։ Հայտնագործման համար օգտագործում են ավելի կատարյալ ռադիոտեղորոշման կայաններ, հայտնագործման օպտիկական միջոցներ, տեղեկատվության փոխանցման ռադիոազդանշանի որսման միջոց: Ոչնչացման համար կարող են օգտագործվել սովորական հրետանային կայանքներ և կառավարման ազդանշանների խլացման միջոցներ[11]։
Տես նաև
Ծանոթագրություններ
- ↑ «Что такое дрон?». dronomania.ru.
- ↑ Авиация: Энциклопедия / Гл. ред. Г. П. Свищёв. — М.: Большая Российская энциклопедия, 1994. — С. 108. — 736 с. — ISBN 5-85270-086-X
- ↑ Сэмюэл Грингард Интернет вещей: Будущее уже здесь = The Internet of Things. — М.: Альпина Паблишер, 2016. — 188 с. — ISBN 978-5-9614-5853-4
- ↑ Rajesh Kumar. Tactical Reconnaissance: Uavs Versus Manned Aircraft // The Pennsylvania State University. — 1997. — № AU/ACSC/0349/97-03. — копияна сайте PennState
- ↑ Авиация: Энциклопедия / Гл. ред. Г. П. Свищёв. — М.: Большая Российская энциклопедия, 1994. — С. 220. — 736 с. — ISBN 5-85270-086-X
- ↑ «Краш тест дрона». drone2.ru.
- ↑ Department of Defense. «Unmanned Aircraft System Airspace Integration Plan» (PDF). Վերցված է 2015-08-06-ին.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն) - ↑ «Remote Piloted Aerial Vehicles : An Anthology» (անգլերեն). Centre for Telecommunications and Information Engineering (Monash University). Վերցված է 2016-11-12-ին.
- ↑ Turi, Jon (19.01.2014). «Tesla's toy boat: A drone before its time». Engadget.com. Վերցված է 2016-11-12-ին.
- ↑ Gunther Sollinger. The Development of Unmanned Aerial Vehicles in Germany (1914 – 1918) // Scientific Journal of Riga Technical University. — 2010. — № 16. — копия на сайте RTU
- ↑ Александр Степанов (16.10.2017). «Удар с неба (Военные всего мира ищут способ борьбы с беспилотниками)». www.versia.ru (ռուսերեն). Москва: Издательский дом «Версия». Վերցված է 2017-10-22-ին.
{{cite web}}: More than one of|work=and|website=specified (օգնություն)
Արտաքին հղումներ
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Անօդաչու թռչող սարք կատեգորիայում։ |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Սա անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ Այս նշումը հարկավոր է փոխարինել համապատասխան թեմատիկ նշումով։ |