«Իտերբիում»–ի խմբագրումների տարբերություն

70	Թուլիում ← Իտերբիում → Լուտեցիում
	Քիմիական տարրերի պարբերական համակարգ 70Yb
	; Կռելի, մածուցիկ արծաթափայլ մետաղ
Ատոմի հատկություններ
Անվանում, սիմվոլ, կարգաթիվ	Իտերբիում / Ytterbium (Yb), Yb, 70
Խումբ, պարբերություն, բլոկ	3, 5,
Ատոմային զանգված ; (մոլային զանգված)	173,045(10) զ. ա. մ. (գ/մոլ)
Էլեկտրոնային կոնֆիգուրացիա	[Xe] 4f14 6s2
Ատոմի շառավիղ	194 պմ
Քիմիական հատկություններ
Կովալենտ շառավիղ	170 պմ
Իոնի շառավիղ	(+3e) 85.8 (+2e) 93 պմ
Էլեկտրաբացասականություն	1,1 (Պոլինգի սանդղակ)
Էլեկտրոդային պոտենցիալ	Yb←Yb3+ -2,22 В; Yb←Yb2+ -2,8 В
Օքսիդացման աստիճաններ	3, 2
Իոնացման էներգիա ; (առաջին էլեկտրոն)	603,0 (6,25) կՋ/մոլ (էՎ)
Պարզ նյութի թերմոդինամիկական հատկություններ
Հալման ջերմաստիճան	1 097 Կ
Եռման ջերմաստիճան	1 466 Կ
Մոլյար ջերմունակություն	26,7 Ջ/(Կ·մոլ)
Մոլային ծավալ	24,8 սմ³/մոլ
Պարզ նյութի բյուրեղային ցանց
Բյուրեղացանցի կառուցվածք	խորանարդ
Բյուրեղացանցի տվյալներ	5,490
Այլ հատկություններ
Ջերմահաղորդականություն	(300 Կ) (34,9) Վտ/(մ·Կ)
CAS համար	CAS գրանցման համար?

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

11:01, 2 Օգոստոսի 2016-ի տարբերակ

70	Իտերբիում
Yb 173,04
4f¹⁴6s²

Իտերբիում, քիմիական տարր է որի նշանն է Yb, պարբերական համակարգի 5-րդ պարբերության 3-րդ խմբի քիմիական տարր: Կարգահամարը 39 է, ատոմական զանգվածը՝ 88,9059: Լանթանիդ է, ատոմի արտաքին էլեկտրոնային թաղանթի կառուցվածքը՝ 6s²։ Ունի 7 իզոտոպ։

Կռելի, մածուցիկ արծաթափայլ մետաղ: Գոյություն ունի երկու բյուրեղային մոդիֆիկացիաներ՝ α-Yb, խորանարդ բյուրեղացանցի կառուցվածքով և β-Yb, անցումային ջերմաստիճանը՝ α↔β 792 °C:

Պատմություն

Հայտնաբերել է շվեյցարացի գիտնական Ժ․ Մարինյակը 1878 թվականին^[3] էրբիումի օքսիդից։ Ցրված տարր է, երկրակեղևում նրա պարունակությունը 3.3•10⁻⁵% է։

Անվանում

Իտերբիումը ևս երեք քիմիական տարրերի հետ (տերբիում, էրբիում, իտրիում) իր անվանումը ստացել են Իտերբիում գյուղի պատվին, որը գտնվում է Ռեսարո կղզում, Ստոկհոլմի արշիպելագ։

Բնության մեջ

Պարունակությունը երկրակեղևում 2,8-10⁻³ % է (ըստ կշռի), օվիկանոսի ջրում՝ 2×10⁻⁶^[4]:

Ստացում

Ստացվում է օքսիդը (Y₂O₃) մագնեզիումի ներկայությամբ կալցիումով վերականգնելիս, ինչպես նաև ինտերբիումի քլորիդի հալույթի էլեկտրոլիզով:

Գներ

Մաքուր՝ 99—99,9 %, մետաղական իտերբիումի գները 2006 թվականին 1 կգ կազմել է 260-420 դոլլար։

Հատկություններ

Իտերբիումը սպիտակ-արծաթափայլ, փափուկ մետաղ է, հալման ջերմաստիճանը՝ 1525±25 °C, եռմանը՝ 3025 °C, խտությունը՝ 4472 կգ/մ³։ Սովորական պայմաններում կայուն է։ Քիմիական հատկություններով նման է լանթանիդներին:

Փոխազդեցությունը հալոգենների հետ.

\mathrm {2Yb+3F_{2}\longrightarrow 2YbF_{3}}

\mathrm {2Yb+3Cl_{2}\longrightarrow 2YbCl_{3}}

\mathrm {2Yb+3Br_{2}\longrightarrow 2YbBr_{3}}

\mathrm {2Yb+3I_{2}\longrightarrow 2YbI_{3}}

Թթուների հետ.

\mathrm {2Yb+3H_{2}SO_{4}\longrightarrow 2[Yb(H_{2}O)_{9}]^{+3}+3SO_{4}^{-2}+3H_{2}}

Իզոտոպներ

Ունի մեկ կայուն իզոտոպ՝ ⁸⁹Y: Արհեստական ռադիոակտիվ իզոտոպներից արժեքավոր են ⁹¹Y (T_1/2 = 57,5 օր) և ⁹⁰Y (T_1/2 = 64,24 ժ)։

Կիրառություն

Կիրառվում է միջուկային տեխնիկայում: Իտերբիումի համաձուլվածքները (ալյումինի հետ) օգտագործվում են ինքնաթիռաշինության մեջ։

Տես նաև

Պարբերական աղյուսակ

Ծանոթագրություններ

↑ Standard Atomic Weight of Ytterbium Revised
↑ Редкол.:Зефиров Н. С. (гл. ред.) Химическая энциклопедия: в 5 т. — Москва: Большая Российская энциклопедия, 1999. — Т. 5. — С. 487.
↑ Иттербий. — Популярная библиотека химических элементов
↑ J.P. Riley and Skirrow G. Chemical Oceanography V. I, 1965

Գրականություն

Guide to the Elements – Revised Edition, Albert Stwertka, (Oxford University Press; 1998) ISBN 0-19-508083-1

Արտաքին հղումներ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

[1] Standard Atomic Weight of Ytterbium Revised

[ХЭ-2] Редкол.:Зефиров Н. С. (гл. ред.) Химическая энциклопедия: в 5 т. — Москва: Большая Российская энциклопедия, 1999. — Т. 5. — С. 487.

[3] Иттербий. — Популярная библиотека химических элементов

[4] J.P. Riley and Skirrow G. Chemical Oceanography V. I, 1965

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Տող 103. / Տող 103. @@
 == Հատկություններ ==
 [[Պատկեր:Ytterbium(III) oxide.jpg|thumb|Իտերբիումի (III) օքսիդ]]
-Իտերբիումը սպիտակ-արծաթափայլ, փափուկ մետաղ է, հալման ջերմաստիճանը՝ 1525±25&nbsp;°C, եռմանը՝ 3025&nbsp;°C, [[խտություն]]ը՝ 4472 կգ/մ<sup>3</sup>: Սովորական պայմաններում կայուն է։ Քիմիական հատկություններով նման է [[լանթանիդներ]]ին:
+Իտերբիումը սպիտակ-արծաթափայլ, փափուկ մետաղ է, հալման ջերմաստիճանը՝ 1525±25&nbsp;°C, եռմանը՝ 3025&nbsp;°C, [[խտություն]]ը՝ 4472 կգ/մ<sup>3</sup>։ Սովորական պայմաններում կայուն է։ Քիմիական հատկություններով նման է [[լանթանիդներ]]ին:
 Փոխազդեցությունը [[հալոգեններ]]ի հետ.
@@ Տող 120. / Տող 120. @@
 === Իզոտոպներ ===
-Ունի մեկ կայուն իզոտոպ՝ <sup>89</sup>Y: Արհեստական [[ռադիոակտիվ իզոտոպներ]]ից արժեքավոր են <sup>91</sup>Y (T<sub>1/2</sub> = 57,5 օր) և <sup>90</sup>Y (T<sub>1/2</sub> = 64,24 ժ):
+Ունի մեկ կայուն իզոտոպ՝ <sup>89</sup>Y: Արհեստական [[ռադիոակտիվ իզոտոպներ]]ից արժեքավոր են <sup>91</sup>Y (T<sub>1/2</sub> = 57,5 օր) և <sup>90</sup>Y (T<sub>1/2</sub> = 64,24 ժ)։
 == Կիրառություն ==

դ ք խ Պարբերական աղյուսակ
H																															He
Li	Be																									B	C	N	O	F	Ne
Na	Mg																									Al	Si	P	S	Cl	Ar
K	Ca															Sc	Ti	V	Cr	Mn	Fe	Co	Ni	Cu	Zn	Ga	Ge	As	Se	Br	Kr
Rb	Sr															Y	Zr	Nb	Mo	Tc	Ru	Rh	Pd	Ag	Cd	In	Sn	Sb	Te	I	Xe
Cs	Ba	La	Ce	Pr	Nd	Pm	Sm	Eu	Gd	Tb	Dy	Ho	Er	Tm	Yb	Lu	Hf	Ta	W	Re	Os	Ir	Pt	Au	Hg	Tl	Pb	Bi	Po	At	Rn
Fr	Ra	Ac	Th	Pa	U	Np	Pu	Am	Cm	Bk	Cf	Es	Fm	Md	No	Lr	Rf	Db	Sg	Bh	Hs	Mt	Ds	Rg	Cn	Nh	Fl	Mc	Lv	Ts	Og