Սուրբ Գևորգը և վիշապը (Ռաֆայել, Վաշինգթոն)

Սուրբ Գևորգը և վիշապը;
տեսակ	գեղանկար
նկարիչ	Ռաֆայել Սանտի
տարի	1505
բարձրություն	28,5 սանտիմետր
լայնություն	21,5 սանտիմետր
ուղղություն	Բարձր վերածնունդ
ժանր	հոգևոր արվեստ
նյութ	յուղաներկ և փայտ
գտնվում է	Արվեստի ազգային պատկերասրահ
հավաքածու	Արվեստի ազգային պատկերասրահ, Էնդրյու Վ․ Մելլոնի հավաքածու, Պետական Էրմիտաժ և Քրոզա հավաքածու
սեփականատեր	Louis Antoine Crozat?
հիմնական թեմա	Saint George and the Dragon?
	պատկերված են
	կայք
	Ծանոթագրություններ;
	Saint George with the Dragon (Washington) by Raffaello Sanzio Վիքիպահեստում

«Սուրբ Գևորգը և վիշապը» (իտալ.՝ San Giorgio e il drago), Ռաֆայել Սանտիի կտավը։ Արվեստի ազգային պատկերասրահի հավաքածուից է, որը ժամանակին եղել է Էրմիտաժի հավաքածուի մեջ և ցուցադրվել է Ձմեռային պալատի ռազմական պատկերասրահում։

Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նկարը պատկերում է «Գեորգիի հրաշքը օձի մասին» համաքրիստոնեական սյուժեն։ Ուղղափառության մեջ այն ներկայացված է հին ռուսական «Գեորգիի հրաշքը օձի մասին» վիպակում, իսկ կաթոլիկության մեջ հայտնի է Յակով Վորագինսկու «Ոսկե լեգենդ» ստեղծագործության մեջ։ Բեյրութի մերձակա լճում օձ է ապրելիս եղել և հարձակվել մարդկանց վրա։ Հրեշից վախեցած՝ ժողովուրդը եկել է թագավորի մոտ, որն առաջարկել է քաղաքացիների ցուցակ կազմել և իրենց երեխաներին հերթով օձին տալ՝ խոստանալով, որ երբ հերթն իրեն հասնի, ինքն էլ կզոհաբերի իր աղջկան։ Երբ հերթն իրեն է հասնում, թագավորն իր դստերը հագցնում է շքեղ հագուստ, զարդարում ոսկով ու շքեղ մարգարիտներով և հրամայում նրան տանել օձի մոտ։ Սուրբ Գևորգ զինվորը, անցնելով քաղաքի կողքով, տեսնում է արտասվող թագուհուն և հարցնում նրան իր նեղության պատճառի մասին։ Երբ լսում է հրեշի մասին, «Հանուն Հոր և Որդու և Սուրբ Հոգու» կանչելով սլանում է իր ձիով դեպի օձը և նիզակով հարվածում։ Քաջ զինվորի սխրանքից տպավորված՝ արքան և Բեյրութի բնակիչները ընդունում են քրիստոնեությունը։

Նկարի արտասովոր առանձնահատկություններից մեկը զրահով պատված ոտքի կապույտ կապուկն է, որի վրա երեւում է «HONI» բառը, որը վերծանվում է որպես ֆրանսիական Honi soit qui mal y pense արտահայտության սկիզբ (Թող ամաչի այդ մասին վատ մտածողը). այս արտահայտությունը դարձել է բրիտանական ասպետական կախազարդ շքանշանի նշանաբանը, որի հովանավորը Սուրբ Գևորգն է։ Ուրբինյան դուքս Գուիդոբալդո դա Մոնտեֆելտրոյի կտավի պատվիրատուն նվիրված է եղել Անգլիայի թագավոր Հենրի VII-ի կողմից 1504 թվականին այդ շքանշանի ասպետներին։ Ձիու զրահի վրա երևում է նկարչի ստորագրությունը՝ RAPHELLO: Նկարը Ռաֆայելի 1506 թվականին Ֆլորենցիայում նկարված մանրանկարչական պաննոների շարքին է պատկանում՝ նկարված ուրբինյան դքսի պատվերով, և նախատեսված էր որպես նվեր թագավորական դեսպան Գիլբերթ Թելբոթին^[3]։

Նկարի պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1627 թվականին նկարը պատկանում էր Ուիլյամ Հերբերտին (1580-1630) և գտնվում էր Ուիլթշիրի Ուիլթոն Հաուս (անգլ. Wilton House) տոհմական կալվածքում։ Այնուհետև նկարը հայտնվել է անգլիացի թագավոր Կարլ I-ի սեփականության ներքո։ 1651 թվականի դեկտեմբերի 19-ի Անգլիական բուրժուական հեղափոխությունից հետո այն վաճառվել է Լոնդոնի Սոմերսեթ հաուսի թագավորական հավաքածուից մեկի շրջանակներում և հայտնվել Ֆրանսիայում, որտեղ որոշ ժամանակ անց դարձել է Կրոզայի հավաքածուի (ֆր. Collection Crozat) ամենապայծառ աշխատանքներից մեկը։

1772 թվականին «Սուրբ Գևորգը և վիշապը» Կրոզայի հավաքածուի հետ միասին ձեռք է բերել ռուսական կայսրուհի Եկատերինա II-ը և դրանից հետո ավելի քան 150 տարի նա գտնվում էր Էրմիտաժում։ 1920-ական թվականների վերջին նկարը վաճառքի է հանվել Բեռլինի Մատիսոնի պատկերասրահում։ 1931 թվականի մարտին Նյու Յորքի Նեդլերի պատկերասրահում այն գնել է ամերիկացի միլիոնատեր Էնդրյու Մելոնը։ 1937 թվականին Մելոնի ողջ հավաքածուն նվիրաբերվել է Վաշինգթոնի Արվեստի ազգային պատկերասրահին^[4]: Ցուցադրվում է պատկերասրահի հիմական հարկի արևմտյան թևի վրա^[5]։

Ռաֆայել. «Սուրբ Գևորգը և վիշապը» նկարի տարբերակներից մեկը Լուվրում
Գ. Չերնեցով. 1812-ի Ձմեռային պալատի ռազմական պատկերասրահի տեսքը։ Պատկերասրահի վերջնամասում Ալեքսանդր I-ի դիմանկարից ձախ կարելի է նկատել «Սուրբ Գևորգը և վիշապը» նկարը
1812 թվականի պատկերասրահ

Կրկնօրինակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1503-1505 թվականներին Ռաֆայելը նկարի մեկ այլ տարբերակ է նկարել. դրա մեջ Սուրբ Գևորգը սրով հարվածում է վիշապին։ Այս աշխատանքը գտնվում է Լուվրի հավաքածուում^[6]։

1820-ական թվականներին «Սուրբ Գևորգը և վիշապը» Ձմեռային պալատի Ռազմական պատկերասրահը կահավորվելու ժամանակ որոշվել է տեղակայել պատկերասրահում, սակայն 1851 թվականին այն տեղափոխվել է Ռաֆայելի դահլիճ, իսկ դրա փոխարեն կայսր Նիկոլայ I-ը հրամայել է տեղադրել նրա պատճենը, որը նկարել է Ե. Բոտմանը^[7]։ Պատճենը ցուցադրվել է կայսր Ալեքսանդր I-ի դիմանկարից ձախ՝ եզրային պատի վրա։ Բուն նկարը կարելի է տեսնել Ձմեռային պալատի Ռազմական պատկերասրահում Գ. Չերնեցովի նկարի վրա։ Կրկնօրինակի ներկայիս գտնվելու վայրը հայտնի չէ։