Սերգեյ Սուդեյկին

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սերգեյ Սուդեյկին
Ծնվել էմարտի 19, 1882(1882-03-19)[1]
ԾննդավայրՍանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել էօգոստոսի 12, 1946(1946-08-12)[2][3][4][…] (64 տարեկան)
Մահվան վայրՆայեք, Ռոքլենդ շրջան, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԱՄՆ
Մասնագիտություննկարիչ, բեմանկարիչ, գծանկարիչ, գծանկարիչ և վիզուալ արտիստ
Ոճսիմվոլիզմ[5]
ՀայրԳեորգի Սուդեյկին
ԱմուսինՎերա դե Բոսե և Օլգա Սուդեյկինա
 Serge Sudeikin Վիքիպահեստում

Սերգեյ Յուրևիչ (Գեորգիևիչ) Սուդեյկին (ռուս.՝ Серге́й Ю́рьевич (Георгиевич) Суде́йкин, մարտի 19, 1882(1882-03-19)[1], Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն - օգոստոսի 12, 1946(1946-08-12)[2][3][4][…], Նայեք, Ռոքլենդ շրջան, Նյու Յորք, ԱՄՆ), ռուս թատերական նկարիչ, բեմանկարիչ, գեղանկարիչ և գրաֆիկ, ավանգարդստի։ Բալերինա Օլգա Գլեբովայի և դերասանուհի Վերա դե Բոսեի ամուսինը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Սանկտ Պետերբուրգում, Ժանդարմների հատուկ կորպուսի փոխգնդապետ Գեորգի Պորֆիրիևիչ Սուդեյկինի ընտանիքում։ Նրա հայրը սպանվել է 1883 թվականի դեկտեմբերին հեղափոխական նարոդովոլեցների կողմից։

1897-1909 թվականներին սովորել է Մոսկվայի նկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ուսումնարանում Աբրամ Արխիպովի, Ալեքսեյ Ստեպանովի, Ապոլինարի Վասնեցովի, Նիկոլայ Կասատկինի, Լեոնիդ Պաստեռնակի մոտ։

Ուսանողական ցուցահանդեսում «ուսումնական ծրագրում չընդգրկված» անպարկեշտ բովանդակության գծանկարների ցուցադրության համար նա մեկ տարի ժամկետով հեռացվել է ուսումնարանից (Միխայիլ Լարիոնովի և Արթուր Ֆոնվիզինի հետ միասին)։ 1903 թվականին սովորել է նաև Վալենտին Սերովի և Կոնստանտին Կորովինի արվեստանոցներում։

Սերգեյ Սուդեյկինի՝ որպես թատերական նկարչի կարիերայի սկիզբը կապված է մոսկովյան Կարետնի Շարքի «Էրմիտաժ» թատրոնի հետ։ Այստեղ 1902 թվականին Նիկոլայ Սապունովի հետ համատեղ աշխատել է օպերային բեմադրությունների ձևավորման վրա, այդ թվում՝ Քրիստոֆ Վիլիբալդ Գլյուկի «Օրփեոսը»-ը և Ռիխարդ Վագների «Վալկիրիա»-ն։ 1903 թվականին Սապունովի հետ միասին նկարազարդել է Մորիս Մետերլինկի «Տենտաժիլի մահը» դրաման։

Այնուհետև Սուդեյկինը նախագծել է բեմադրություններ Փոքր դրամատիկական թատրոնի, Ռուսական դրամատիկական թատրոնի և Սանկտ Պետերբուրգի Կոմիսարժևսկայա թատրոնի համար։ Բացի այդ, որպես նկարիչ համագործակցել է «Կշեռքներ», «Ապոլոն», «Սատիրիկոն» և «Նոր Սատիրիկոն» ամսագրերի հետ։

1904 թվականին մասնակցել է «Կարմիր վարդ» ցուցահանդեսին, 1905 թվականից մասնակցել է «Մոսկվայի նկարիչների ընկերակցության» և «Ռուս նկարիչների միության» ցուցահանդեսներին (1905, 1907-1909)։ 1907 թվականից եղել է «Կապույտ վարդ» սիմվոլիստական ​​գեղարվեստական միավորման ակունքներում, մասնակցել է նաև «Պսակ-Ստեփանոս» (1907, Մոսկվա), «Պսակ» (1908, Պետերբուրգ) ցուցահանդեսներին։

1907 թվականի հունվարին ամուսնացել է դերասանուհի և պարուհի Օլգա Գլեբովայի հետ։ Հարսանիքին նախորդել են մի քանի ամիս ռոմանտիկ հարաբերություններ բանաստեղծ Միխայիլ Կուզմինի հետ, որը նկարագրվել է վերջինիս «Ստվարաթղթե տնակ» պատմվածքում։ Այսպես, 1906 թվականի նոյեմբերի 22-ին նա իր օրագրում գրել է[6]․

Ես տեսա սիրելի Սուդեյկինին <...> Տանը ես կարդում եմ իմ օրագիրը և պոեզիան; հետո նրանք քնքշացան, հետո մոմերը հանգցրին, մահճակալը պատրաստվեց, դա երկար ճամփորդություն էր՝ անասելի ուրախությամբ, դառնությամբ, վիրավորանքով ու հմայքով։ Հետո կոտլետներ կերանք, մուրաբայով թեյ խմեցինք։

1909 թվականին ավարտել է Մոսկվայի նկարչության, քանդակագործության և ճարտարապետության ուսումնարանը ոչ դասական նկարչի կոչումով։ Նույն թվականին ընդունվել է Գեղարվեստի ակադեմիա՝ Դմիտրի Կարդովսկու արվեստանոց։ Այդ ժամանակ ծանոթացել է Ալեքսանդր Բենուայի և «Արվեստների աշխարհի» այլ ներկայացուցիչների հետ։ 1911 թվականին պաշտոնապես ընդունվել է Արվեստի աշխարհ միավորում։ Այդ ժամանակահատվածում նկարչի վրա մեծ ազդեցություն են ունեցել Կոնստանտին Սոմովի աշխատանքները։

Մնջախաղ, 1914

«Թափառող շուն» գրական-գեղարվեստական ​​կաբարեի կազմակերպիչներից և բեմանկարիչներից մեկն է եղել։ 1912 թվականին ձևավորել է «Կյանքի հակառակ կողմը» պիեսը՝ Խասինտո Բենավենտեի պիեսի հիման վրա, Սանկտ Պետերբուրգի Ա․ Կ․ Ռեյնեկի թատրոնում։

1915 թվականին պատրաստել է դեկորատիվ պաննոներ «Պարետների երթադադար» կաբարե թատրոնի համար։ 1915 թվականի վերջին բաժանվել է կնոջից՝ Օլգա Գլեբովա-Սուդեյկինայից։ Նույն թվականին ծանոթացել է դերասանուհի Վերա Շիլլինգի (ծննդյամբ՝ Բոսսե) հետ և 1916 թվականի մարտին տեղափոխվել նրա մոտ՝ Պետրոգրադ։ Նրանց կերպարներն արտացոլվել են Միխայիլ Կուզմինի ստեղծագործություններում («Օտար պոեմ», «Սիրահարված սատանան» մնջախաղ)։ Երկու կանանց և իրեն Կուզմինին, Սուդեյկինը 1916 թվականին պատկերել է «Իմ կյանքը» կտավում։

1917 թվականին Սուդեյկինը մեկնել է Ղրիմ, բնակվել Ալուշտայի մերձակայքում, այնուհետև՝ Միսխորում, Յալթայում մասնակցել է Սերգեյ Մակովսկու կազմակերպած ցուցահանդեսին Նիկոլայ Միլիոտիի, Սավելի Սորինի և մյուսներ հետ միասին։ 1918 թվականի փետրվարին ամուսնացել է Վերա Շիլլինգի հետ և վերցրել նրա ազգանունը։ 1919 թվականի ապրիլին տեղափոխվել է Վրաստան՝ Թիֆլիս, որտեղ կազմակերպել է «Խիմերիոնի» (այժմ՝ Շոթա Ռուսթավելիի անվան պետական ​​թատրոնի զգեստապահարան) և «Արգոնավորդների նավակ» գրական սրճարանները։ 1919 թվականի դեկտեմբերին մեկնել է Բաքու, որտեղ գրականագետ Նիկոլայ Եվրեինովի հետ աշխատել է «Ուրախ Արլեկին» կաբարեում, որի համար ստեղծել է պաննոներ[7]։ Այնուհետև նա վերադառնում է Թիֆլիս, իսկ հետո՝ Բաթում։

1920 թվականին Սերգեյ և Վերա Սուդեյկինները արտագաղթել են Ֆրանսիա, նրանց ճանապարհն անցել է Բաթումից Մարսելով մինչև Փարիզ։ Փարիզում նա դարձել է Նիկիտա Բալիևի «Չղջիկ» կաբարեի բեմանկարիչը։ 1922 թվականի մայիսին բաժանվել է կնոջից՝ Վերա Սուդեյկինայից։ Փարիզում ձևավորել է երկու ներկայացում Աննա Պավլովայի թատերախմբի համար։ Բալիևի թատերախմբի հետ 1922 թվականին Սուդեյկինը հյուրախաղերի է մեկնել ԱՄՆ և հաստատվել Նյու Յորքում[8]։

1924-1931 թվականներին ակտիվորեն աշխատել է «Մետրոպոլիտեն օպերա»-ի բազմաթիվ բեմադրությունների ձևավորման վրա (Իգոր Ստրավինսկու «Պետրուշկա» (1925), «Սոխակ» (1926) բալետների, Նիկոլայ Ռիմսկի-Կորսակովի «Սադկո» (1930), Ռիխարդ Վագների «Թռչող հոլանդացին» (1931) օպերաների վրա, համագործակցել է Միխայիլ Ֆոկինի, Լեոնիդ Մյասինի, Ջորջ Բալանչինի թատերախմբերի հետ, ստեղծել է դեկորացիաներ «Պորգի և Բես» օպերայի համար (1935) Ջորջ Գերշվինի երաժշտությամբ և հոլիվուդյան «Մենք կրկին կենդանի ենք» (1934-1935) ֆիլմի համար՝ Լև Տոլստոյի «Հարություն» վեպի հիման վրա։ 1973 թվականին Մոսկվա այցելության ընթացքում նկարիչ Սավելի Սորինայի այրին ԽՍՀՄ-ին է նվիրել Սուդեյկինի դիմանկարը, որը նկարել է նրա ամուսինը։

Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավագ եղբայրը՝ Լեոնիդ Գեորգիևիչ Սուդեյկինը (1876 - ոչ շուտ, քան 1937, բռնադատված), Սումի 1-ին Հուսարական գնդի շտաբս-ռոտմիստր, շտաբս- կապիտան (1916) էր։ Նա եղել էր Մոսկվայի պատմա-տոհմաբանական ընկերության իսկական անդամ (1907 թվականի նոյեմբերի 20-ից)։ Տան սեփականատեր էր (Բոժենինսկի նրբ. 8, Զուբովսկայա փողոց 13)։ Ծառայել է Մոսկվայի պարետատանը, Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ եղել է գվարդիական հեծելազորի կազմում։ 1917 թվականից հետո մի քանի անգամ ձերբակալվել է։

Քույրը՝ Սոֆյա Գեորգիևնա Սուդեյկինան (1879 - մոտ 1913?)[9], ամուսնացած է եղել Վլադիմիր Դրիտենպրեյսի հետ։

Կանայք
  1. Օլգա Աֆանասևնա Սուդեյկինա (Գլեբովա)
  2. Վերա Արտուրովնա Սուդեյկինա (Բոսսե)
  3. Ժաննա Սուդեյկինա (Պալմեր) / Jeanne Palmer Soudeikine (1899-1986)[10], սոպրանո երգչուհի Մետրոպոլիտեն օպերայի թատերախմբից։

Հասցեներ Սանկտ Պետերբուրգում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1910-ական թվականներին բնակվել է Գանգուտսկայա փողոցի տուն 16 հասցեում[11]։

Մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Судейкин Сергей. Права человека: Права художника. Идеи Сергей Павлович Дягилева. Творчество / [Примеч. ред.] // Новое русское слово. — Нью-Йорк, 1935. — 22 июня (№ 8180). — С. 2, 6.
  • Судейкин Сергей. Яковлев, Александр Евгеньевич: Мастер формы // Новое русское слово. — Нью-Йорк, 1938. — 21 мая (№ 9238). — С. 2, 3.
  • Судейкин С. Время помогает Объединённым Нациям // Новое русское слово. — Нью-Йорк, 1943. — 7 марта (№ 10971).— С. 3 (Когда и как объединённые нации выиграют войну: Анкета Андрея Седых).
  • Судейкин С. Две встречи с Михаил Александрович Врубелем / [Предисл. И. Грэм] // Новое русское слово. — Нью-Йорк, 1981. — 18 сентября (№ 25617). — С. 6: ил.; 19 сентября (№ 25618). — С. 6: ил.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 RKDartists (նիդերլ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Internet Broadway Database — 2000.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Bowlt J. E. Sudeykin, Sergey // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2018. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T082215
  5. ↑ RKDartists (նիդերլ.)
  6. ↑ Кузмин Михаил: Кузмин. Дневник 1905—1907 гг. 1906. Ноябрь
  7. ↑ http://www.ourbaku.com
  8. ↑ Иванян Э. А. Энциклопедия российско-американских отношений. XVIII-XX века.. — Москва: Международные отношения, 2001. — 696 с. — ISBN 5-7133-1045-0
  9. ↑ Вера Стравинская Дневник: Петроград, Крым, Тифлис : 1917--1919. — Русский путь, 2006. — 696 с. — ISBN 978-5-903081-03-5
  10. ↑ «Jeanne Palmer Soudeikine (1899-1986) - Find A...». www.findagrave.com (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 8-ին.
  11. ↑ «Памятник из колотого гранита // Санкт-Петербургские ведомости. — 2022. — 16 дек». Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 6-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 6-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սերգեյ Սուդեյկին» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սերգեյ_Սուդեյկին&oldid=9772928» էջից