Պրոպոֆոլ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Պրոպոֆոլ
Изображение химической структуры
Նույնացուցիչներ
CAS համար2078-54-8
PubChem CID4943
DrugBank00818
CompTox Dashboard (EPA)
ECHA InfoCard100.016.551 Խմբագրել Վիքիդատայում

Պրոպոֆոլ (անգլ․՝ Propofol), վաճառվում է որպես Դիպրիվան, հայտնի է նաև որպես 2,6-դիիզոպրոպիլֆենոլ, կարճ գործող դեղամիջոց, որը հանգեցնում է գիտակցության մակարդակի նվազման և հիշողության կարճատև կորուստի[1]։ Կիրառումը ներառում է ընդհանուր անզգայացման կառավարում և պահպանում, արհեստական օդափոխությամբ մեծահասակների հանգստացնող միջոցներ և ընթացակարգային հանգստացնող միջոցներ։ Այն օգտագործվում է նաև էպիլեպտիկ կարգավիճակի համար, եթե այլ դեղամիջոցներ արդյունք չեն տվել։ Այն տրվում է ներերակային ճանապարհով, առավելագույն ազդեցությունը տեղի է ունենում մոտ երկու րոպե անց և սովորաբար տևում է հինգից տասը րոպե։ Կանադայում պրոպոֆոլն օգտագործվում է նաև էվթանազիայի համար[1]։

Դեղն անվտանգ է հղիության ընթացքում օգտագործելու համար, բայց դրա օգտագործումը բավարար չափով ուսումնասիրված չէ։ Խորհուրդ չի տրվում օգտագործել կեսարյան հատման ժամանակ[1]։ Պրոպոֆոլը ցավազրկող չէ, ուստի կարող են օգտագործվել նաև օփիոիդներ, ինչպիսիք են մորֆինը[2]։ Ենթադրվում է, որ պրոպոֆոլը գործում է մասամբ գամմա-ամինոկարագաթթու ընկալիչի միջոցով։

Պրոպոֆոլն առաջին անգամ սինթեզվել է 1977 թվականին և 1989 թվականին հաստատվել է ԱՄՆ-ում օգտագործման համար[1][3]։ Այն ընդգրկված է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության հիմնական դեղամիջոցների ցանկում[4]։ Այն հասանելի է որպես համընդհանուր դեղամիջոց։ Պրոպոֆոլնի կաթնային տեսքի և հիշողությունները ճնշելու հակվածության պատճառով կոչվում է նաև ամնեզիայի կաթ[5][6]։ Պրոպոֆոլն որպես ցավազրկող միջոց օգտագործվում է նաև անասնաբուժության մեջ[7][8]։

Բժշկական կիրառություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անզգայացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ընդհանուր անզգայացման համար բացառապես օգտագործվում է պրոպոֆոլը, որը հիմնականում փոխարինել է թիոպենտալ նատրիումին[9][10]։ Այն կարող է իրականացվել նաև որպես անզգայացման պահպանման մեթոդի մի մաս, որը կոչվում է ընդհանուր ներերակային անզգայացում՝ օգտագործելով կամ ձեռքով ծրագրավորված ինֆուզիոն պոմպեր կամ համակարգչով կառավարվող ինֆուզիոն պոմպեր՝ նպատակային վերահսկվող ինֆուզիոն (TCI) կոչվող գործընթացում։ Պրոպոֆոլն օգտագործվում է նաև այն մարդկանց հանգստացնելու համար, որոնք արհեստական օդափոխություն են ստանում, բայց վիրահատության չեն ենթարկվում, ինչպիսիք են վերակենդանացման բաժանմունքում գտնվող հիվանդները։

Կրիտիկական վիճակում գտնվող հիվանդների մոտ պրոպոֆոլը գերազանցում է լորազեպամին ինչպես արդյունավետությամբ, այնպես էլ ընդհանուր արժեքով։ Պրոպոֆոլը համեմատած նմանատիպ նշանակված դեղամիջոցների հետ գտնվելու ավելի կարճ տևողության պատճառով ավելի էժան է։ Ենթադրվում է, որ պրոպոֆոլն ավելի արդյունավետ է (չնայած այն ունի ավելի երկար կիսատրոհման պարբերություն, քան լորազեպամը) պատճառներից մեկն այն է, որ ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ բենզոդիազեպիններն, ինչպիսիք են միդազոլամը և լորազեպամը, հակված են կուտակվել ծայրահեղ ծանր հիվանդների մոտ՝ երկարացնելով հանգստացնող ազդեցությունը[11]։ Այնուամենայնիվ, պրոպոֆոլն ավելի արդյունավետ է, քան լորազեպամը։ Պրոպոֆոլը առաջարկվել է նաև որպես քնաբեր՝ ինտենսիվ բուժման բաժանմունքում ծանր հիվանդ մեծահասակների համար[12]։

Պրոպոֆոլը կարող է իրականացվել ծայրամասային կենտրոնական գծի միջոցով։ Պրոպոֆոլը հաճախ օգտագործվում է ֆենտանիլի հետ համատեղ (ցավը թեթևացնելու համար) ինտուբացված և հանգստացնող դեղամիջոցներ ստացող մարդկանց մոտ։ Այս երկու դեղերը համատեղելի են ներերակային կառավարման դեպքում[13]։

Պրոպոֆոլն օգտագործվում է նաև անզգայացումը խորացնելու՝ լարինգոսպազմը թեթևացնելու համար։ Այն կարող է օգտագործվել առանձին կամ սուկցինիլխոլինի հավելումով։ Դրա օգտագործումը հնարավորություն է տալիս խուսափել կաթվածից, իսկ որոշ դեպքերում՝ սուկցինիլխոլինի հնարավոր կողմնակի ազդեցություններից[14]։

Հանգաստացնող ազդեցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պրոպոֆոլն անվտանգ և արդյունավետ է ստամոքս աղիքային էնդոսկոպիայի ժամանակ։ Այս պայմաններում դրա օգտագործումը հանգեցնում է ավելի արագ վերականգնման՝ համեմատած միդազոլամի հետ[15]։ Այն կարող է համակցվել նաև օփիոիդների կամ բենզոդիազեպինների հետ[16]։ Արագ կառավարման և վերականգնման ժամանակի շնորհիվ պրոպոֆոլը լայնորեն օգտագործվում է նաև ՄՌՏ անցնող նորածիններին և երեխաներին հանգստացնելու համար[17]։ Այն նաև հաճախ օգտագործվում է կետամինի հետ համատեղ՝ նվազագույն կողմնակի ազդեցություններով[18]։

COVID-19[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2021 թվականի մարտին ԱՄՆ-ի սննդի և դեղերի վարչությունը (FDA) 1% պրոպոֆոլ‐Լիպուրո արտակարգ իրավիճակների օգտագործման թույլտվություն (EUA) է տվել՝ շարունակական ինֆուզիոն միջոցով հանգստացումը պահպանելու համար տասնվեց տարեկանից բարձր մարդկանց մոտ, որոնք կասկածվում են COVID-19-ով կամ հաստատված են COVID-19-ով, ովքեր պահանջում են արհեստական օդափոխություն վերակենդանացման բաժանմունքում[19][20]։ Այս թույլտվությունը տրվել է 2021 թվականի մարտին, երբ պրոպոֆոլ լիպուրոն ընդունվել է հանրային առողջության այս արտակարգ իրավիճակի պայմաններում անհնար կլինի առողջապահության ոլորտի մասնագետներից պահանջել սահմանափակել 2% էմուլսիայի կամ 1% պրոպոֆոլ լիպուրոյի օգտագործումը միայն այն հիվանդների մոտ, ովքեր կասկածվում են COVID-19-ով կամ հաստատված են COVID-19-ով։ Այսպիսով, այս թույլտվությունը չի սահմանափակում օգտագործումը նման հիվանդների[20]։

Այլ կիրառություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էպիլեպտիկ ստատուս[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էպիլեպտիկ ստատուսը նկարագրվում է 5 րոպեից ավել տևող ցնցումներով, որի դադարեցման համար անհրաժեշտ են հակացնցումային դեղորայքներ։ Հակացնցումային թերապիայի անարդյունավետության դեպքում կիրառվում է պրպոֆոլ[21]։

Արհեստական մահ Կանադայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պրոպոֆոլի մահացու դոզան օգտագործվում է Կանադայում բժշկական օգնություն ցուցաբերելու համար՝ արագորեն խորը կոմա և մահ առաջացնելու համար, բայց ռոկուրոնիումը միշտ իրականացվում է, նույնիսկ այն ժամանակ, երբ հիվանդը մահանում է պրոպոֆոլի ներարկումից։ Ներերակային դեղերի առաքման կարգը հետևյալն է՝

  1. Միդազոլամը 10-20 մգ դեղաչափով, որը տրվում է որպես 2-4 մլ 5 մգ/մլ նախնական անզգայացման դեղամիջոց, 1-2 րոպե անց քուն է առաջացնում։
  2. 40 մգ լիդոկաինը տրվում է որպես 4 մլ 1% դեղամիջոց՝ պրոպոֆոլի ներարկման հետ կապված այրման զգացողությունը և ցավը նվազեցնելու համար։
  3. 1000 մգ պրոպոֆոլը տրվում է որպես 100 մլ 10 մգ/մլ դեղամիջոց։ Գիտակցության կորուստը տեղի է ունենում տասը վայրկյանում, իսկ կոման՝ 1-2 րոպե անց։ Պրոպոֆոլը կարող է հանգեցնել մահվան, բայց ռոկուրոնիումը դեռ ներարկվում է։
  4. 200 մգ ռոկուրոնիումը տրվում է որպես 20 մլ 10 մգ/մլ դեղամիջոց՝ շնչառության դադարեցում առաջացնելու համար։ Հիպոքսիայի պատճառով մոտ հինգ րոպե անց հաջորդում է սրտի կանգը։

Մահապատիժներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամերիկյան Միսուրի նահանգը 2012-ի ապրիլին պրոպոֆոլը ավելացրել է իր կատարման արձանագրության մեջ։ Այնուամենայնիվ, նահանգապետ Նիքսոնը 2013 թվականի հոկտեմբերին դադարեցրել էպրոպոֆոլի մահացու դոզա ներարկելով առաջին մահապատիժը, այն բանից հետո, երբ Եվրամիությունը սպառնացել է սահմանափակել դեղամիջոցի արտահանումն, եթե այն օգտագործվի այդ նպատակով[22][23]։ Միացյալ Թագավորությունն արդեն արգելել է պրոպոֆոլ պարունակող դեղամիջոցների կամ անասնաբուժական դեղամիջոցների արտահանումը Միացյալ Նահանգներ:

Պրոպոֆոլը որպես թմրամիջոց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թմրամիջոցների ռեկրեացիոն օգտագործումը հաղորդվել է ինքնուրույն կառավարման միջոցով[24], բայց դա համեմատաբար հազվադեպ դեպք է՝ արդյունավետության և անվտանգ օգտագործման համար անհրաժեշտ վերահսկողության մակարդակի պատճառով։ Կարևոր է, որ կտրուկ դոզան ազդեցության կախվածության կորը շատ վտանգավոր է դարձնում, և շարունակվում են գրանցվել մահվան դեպքեր[25][26]։ Պրոպոֆոլի օգտագործման արդյունքում ձեռք բերված կարճաժամկետ ազդեցություններից են մեղմ էյֆորիան, զգայապատրանքը և ապարգելափակումը։

Նկարագրվել է դեղամիջոցի հանգստի օգտագործումը բժշկական անձնակազմի կողմից, ինչպիսիք են անեսթեզիոլոգները[27][28]։ Հաղորդվում է, որ այն ավելի տարածված է անեսթեզիոլոգների շրջանում կարճ հանգստի հերթափոխով, քանի որ օգտագործումը սովորաբար լավ հանգստի զգացողություն է առաջացնում[29]։ Հաղորդվում է, որ երկարատև օգտագործումը կախվածություն է առաջացնում[27][30]։

2009 թվականի օգոստոսին պրոպոֆոլի պիտակից դուրս օգտագործման ռիսկերի նկատմամբ ուշադրությունը մեծացել է Լոս Անջելեսի շրջանի դատաբժշկի եզրակացության պատճառով, որ երաժիշտ Մայքլ Ջեքսոնը մահացել է պրոպոֆոլի, բենզոդիազեպինի, լորազեպամի, միդազոլամի և դիազեպամի խառնուրդից։ Ջոքսոնը մահացել է 2009 թվականի հունիսի 25-ին՝ լորազեպամի, միդազոլամի և դիազեպամի խառնուրդից[31]։ 2009 թվականի հուլիսի 22-ին Տեխասի Հարիս շրջանի դատարանի տպագրած որոնման կարգի վերաբերյալ գրավոր հայտարարության համաձայն՝ Ջեքսոնի բժիշկը՝ Կոնրադ Մյուրեյը, մահից անմիջապես առաջ ներարկելմ է 25 միլիգրամ լիդոկաինով նոսրացված պրոպոֆոլ[32][33]։ Այնուամենայնիվ, 2016 թվականի դրությամբ պրոպոֆոլը չի ներառվել ԱՄՆ-ի թմրամիջոցների դեմ պայքարի վարչության դեղերի ցուցակում[29][34]։

Կողմնակի ազդեցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պրոպոֆոլի ամենատարածված կողմնակի ազդեցություններից մեկը ներարկման ցավն է, հատկապես փոքր երակների մեջ։ Ցավը տեղի է ունենում զգայուն նյարդերի վրա տեղակայված TRPA1 ցավի ընկալիչի ակտիվացման արդյունքում և կարող է մեղմվել լիդոկաինի նախնական բուժման միջոցով[35][36]։ Ավելի քիչ ցավ է առաջանում, երբ ավելի ցածր արագությամբ ներարկվում է մեծ երակ (նախաբազկի ֆոսա)։ Հիվանդները զգալի փոփոխականություն են ցուցաբերում պրոպոֆոլի նկատմամբ իրենց արձագանքի մեջ, երբեմն ցույց են տալիս խորը հանգստացնող ազդեցություն փոքր չափաբաժիններով։

Լրացուցիչ կողմնակի ազդեցությունները ներառում են ցածր արյան ճնշում, որը կապված է վազոդիլացման հետ, կարճաժամկետ շնչառություն՝ ներարկվող դոզաներից հետո և ուղեղանոթային ազդեցություններից։ Պրոպոֆոլն ունի ավելի ցայտուն հեմոդինամիկ ազդեցություններ՝ համեմատած շատ ներերակային անզգայացումների հետ[37]։ Ենթադրվում է, որ արյան ճնշման 30% կամ ավելի անկման մասին հաղորդումները մասամբ պայմանավորված են սիմպաթիկ նյարդերի գործունեության արգելակմամբ։ Այս ազդեցությունը կապված է պրոպոֆոլի ընդունման դոզայի և արագության հետ[38]։ Այն կարող է նաև ուժեղանալ օփիոիդային ցավազրկողներով[39]։

Պրոպոֆոլը կարող է նաև առաջացնել համակարգային անոթային դիմադրության, սրտամկանի արյան հոսքի և թթվածնի սպառման նվազում, հնարավոր է՝ ուղղակի վազոդիլացման միջոցով[40]։ Կան նաև հաղորդումներ, որ դա կարող է առաջացնել մեզի կանաչ գունավորում[41]։

Չնայած պրոպոֆոլը լայնորեն օգտագործվում է մեծահասակների ինտենսիվ բուժման բաժանմունքներում, դեղորայքի հետ կապված կողմնակի ազդեցությունները կարծես ավելի մտահոգիչ են երեխաների համար։ 1990-ականներին վերակենդանացման բաժանմունքներում երեխաների մահվան մասին բազմաթիվ հաղորդումներ, որոնք կապված էին պրոպոֆոլի հանգստացնող ազդեցության հետ, սննդի և դեղերի վարչությանը դրդել են նախազգուշացում տալ[42]։

Լինելով շնչառությունը ճնշող միջոց՝ պրոպոֆոլը հաճախ շնչառությունը դարձնում է հաճախակի։ Շնչառության կանգի տևողությունը կարող է կախված լինել այնպիսի գործոններից, ինչպիսիք են նախաբուժումը, տրված դեղաչափը և կառավարման արագությունը, և երբեմն էլ կարող է տևել ավելի քան 60 վայրկյան[43]։ Ներշնչման կենտրոնական շարժիչի արգելակման արդյունքում պրոպոֆոլը կարող է առաջացնել շնչառության մակարդակի, րոպեի ծավալի, մակընթացային ծավալի, ներշնչման միջին հոսքի արագության և ֆունկցիոնալ մնացորդային հզորության զգալի նվազում[37]։

Պրոպոֆոլի ընդունումը հանգեցնում է նաև ուղեղի արյան հոսքի նվազմանը, ուղեղի թթվածնի նյութափոխանակության ընդունմանն և ներգանգային ճնշմանը[44]։ Բացի այդ, պրոպոֆոլը նորմալ ներակնային ճնշում ունեցող հիվանդների մոտ կարող է նվազեցնել ներակնային ճնշումը մինչև 50%-ով[45]։

Ավելի լուրջ, բայց հազվագյուտ կողմնակի ազդեցություն է դիստոնիան։ Մեղմ միոկլոնիկ շարժումները տարածված են, ինչպես դա տեղի է ունենում այլ ներերակային քնաբերների օգտագործման դեպքում[46]։ Պրոպոֆոլն անվտանգ է պորֆիրիայի համար և, ինչպես հայտնի է, չի առաջացնում չարորակ հիպերպիրեքսիա։

Հաղորդվում է նաև, որ պրոպոֆոլն որոշ մարդկանց մոտ առաջացնում է պրիապիզմ և նկատվել է[47][48], որ ճնշում է REM փուլը և որոշ հիվանդների մոտ խաթարում քնի որակը[49]։

Հազվագյուտ կողմնակի ազդեցությունները ներառում են[50]՝

  • անհանգստություն
  • տեսողության փոփոխություներ
  • պղտոր մեզ
  • հազ արյունով
  • զառանցանք կամ զգայապատրանք
  • միզելու դժվարություն
  • կուլ տալու դժվարություն
  • չոր աչքեր, բերան, քիթ կամ կոկորդ

Ինչպես ընդհանուր անզգայացման ցանկացած այլ միջոցի դեպքում պրոպոֆոլը պետք է տրվի միայն այն դեպքում, եթե առկա են պատշաճ պատրաստված անձնակազմ և մոնիտորինգի միջոցներ, ինչպես նաև պատշաճ շնչառական խնամք, լրացուցիչ թթվածնի մատակարարում, մեխանիկական օդափոխություն և սրտանոթային վերակենդանացում[51]։

Իր լիպիդային հիմքի պատճառով որոշ հիվանդանոցային հաստատություններ պահանջում են ներերակային խողովակի փոխարինում (պրոպոֆոլի շարունակական ներարկումների համար) 12 ժամ հետո։ Սա կանխարգելիչ միջոց է մանրէների աճի և վարակի դեմ[52]։

Պրոպոֆոլի ինֆուզիոն համախտանիշ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հազվագյուտ, բայց լուրջ կողմնակի ազդեցությունը պրոպոֆոլի ինֆուզիոն համախտանիշն է։ Պրոպոֆոլի բարձր չափաբաժինների երկարատև ներարկումից հետո, երբեմն կատեխոլամինների և կորտիկոստերոիդների հետ համատեղ, հաղորդվել է այս պոտենցիալ մահացու նյութափոխանակության խանգարման մասին կրիտիկական վիճակում գտնվող հիվանդների մոտ[53]։

Փոխազդեցություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պրոպոֆոլի շնչառական ազդեցությունը մեծանում է, երբ միաժամանակ օգտագործվում է այլ շնչառական ճնշող միջոցների, ներառյալ բենզոդիազեպինների հետ[54]։

Դեղաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆարմակոդինամիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ենթադրվում է, որ պրոպոֆոլն ունի գործողության մի քանի մեխանիզմ՝ ինչպես գամմա-ամինոկարագաթթու ընկալիչների ակտիվության բարձրացման միջոցով[55][56][57], այնպես էլ հանդես է գալիս որպես գամմա-ամինոկարագաթթու ընկալիչների նկատմամբ դրական ալոստերիկ մոդուլյատոր՝ դրանով իսկ դանդաղեցնելով ալիքի փակման ժամանակը։ Բարձր դոզաներում պրոպոֆոլը կարող է ակտիվացնել գամմա-ամինոկարագաթթու ընկալիչները, բացակայության դեպքում՝ հանդես գալով որպես գամմա-ամինոկարագաթթու ընկալիչների ագոնիստ[58][59][60]։ Ապացուցված է, որ պրոպոֆոլի անալոգները գործում են նաև որպես նատրիումի ալիքների արգելափակումներ[61][62]։ Որոշ ուսումնասիրություններ ցույց են տվել, որ էնդոկանաբինոիդային համակարգը կարող է զգալի ներդրում ունենալ պրոպոֆոլի անզգայացնող ազդեցության և յուրահատուկ հատկությունների մեջ, քանի որ էնդոկանաբինոիդները նույնպես կարևոր դեր են խաղում ֆիզիոլոգիական քնի վերահսկման, ցավազրկման և փսխման մեջ[63][63]։ Պրոպոֆոլով ընդհանուր անզգայացում անցնող հիվանդների մոտ ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ այն առաջացնում է ուղեղի տեղեկատվության ինտեգրման ունակության զգալի նվազում[64]։

Պրոպոֆոլը ճարպաթթուների՝ ամիդհիդրոլազ ֆերմենտի արգելակիչ է, որը նյութափոխանակում է էնդոկանաբինոիդ անանդամիդը։ Պրոպոֆոլի կողմից էնդոկանաբինոիդային համակարգի ակտիվացումը, հնարավոր է կատաբոլիզմի արգելակման միջոցով, որը հանգեցնում է ուղեղի պարունակության զգալի աճի՝ խթանելով պրոպոֆոլի հանգստացնող հատկությունները ընկալիչի ակտիվացման միջոցով[65]։ Սա կարող է բացատրել պրոպոֆոլի հոգեմետ և հակաէմետիկ հատկությունները։ Ի հակադրություն ցնդող անզգայացնող միջոցների օգտագործումից հետո կա հետվիրահատական սրտխառնոցի և փսխման բարձր դեպք, որոնք նպաստում են ընկալիչների զգալի նվազմանն ամբողջ ուղեղում, որը կարող է տևել մինչև քառասուն րոպե կառավարումից հետո[66]։

Ֆարմակոկինետիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Large vial filled with milky white fluid
20 մլ ամպուլa 1% պրոպոֆոլի էմուլսիայով, որը վաճառվում է Ավստրալիայում Սանդոզի կողմից

Պրոպոֆոլը լավ կապվում է սպիտակուցների հետ և նյութափոխանակվում է լյարդում կոնյուգացիայի միջոցով[67]։ Պրոպոֆոլի կես կյանքը գնահատվում է 2-ից 24 ժամվա ընթացքում։ Այնուամենայնիվ, կլինիկական ազդեցության տևողությունը զգալիորեն ավելի կարճ է, քանի որ պրոպոֆոլն արագորեն բաշխվում է ծայրամասային հյուսվածքներում։ Ներերակային հանգստացնող միջոցների դեպքում պրոպոֆոլի մեկ դոզան սովորաբար գործում է մի քանի րոպեի ընթացքում։ Պրոպոֆոլը համընդհանուր դեղ է և կարող է տրվել կարճաժամկետ կամ երկարատև հանգստացման, ինչպես նաև ընդհանուր անզգայացման համար։ Դրա օգտագործումը կապված չէ սրտխառնոցի հետ, ինչպես հաճախ նկատվում է օփիոիդային դեղեր ընդունելիս։ Արագ մեկնարկի և վերականգնման այս բնութագրերն, ինչպես նաև ամնեզիկ ազդեցությունները, հանգեցրել են դրա լայն օգտագործման՝ հանգստացնելու և անզգայացնելու համար[68]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գերագույն քիմիական արդյունաբերության (անգլ․՝ Imperial Chemical Industries) անասնաբույժ և հետազոտող Բ.Գլենը տասներեք տարի աշխատել է պրոպոֆոլի զարգացման վրա, և 2018 թվականին արժանացել Լասկերի մրցանակի՝ կլինիկական հետազոտությունների համար։

Ի սկզբանե պրոպոֆոլն ընտրվել է մի շարք օրթո ալկիլացված ֆենոլների անզգայացնող և ֆարմակոկինետիկ պրոֆիլների կառուցվածքի ու գործունեության փոխհարաբերությունների մանրակրկիտ գնահատումից և ուսումնասիրությունից հետո[69]։

Առաջին անգամ որպես թեկնածու դեղամիջոց ճանաչվել է 1973 թվականին, պրոպոֆոլը կլինիկական փորձարկումների է անցել 1977 թվականին օգտագործելով լուծելի ձև[70]։ Պրոպոֆոլի կլինիկական փորձարկումն իրականացվել է 1978 թվականին՝ օգտագործելով կրեմոֆորում լուծելի ձևով։ Այնուամենայնիվ, կրեմոֆորի նկատմամբ անաֆիլակտիկ ռեակցիաների պատճառով այն հանվել է շուկայից և հետագայում վերաձևակերպվել որպես ջրի մեջ սոյայի յուղի և պրոպոֆոլի խառնուրդի էմուլսիա։ Էմուլգացված դեղամիջոցը կրկին թողարկվել է 1986 թվականին ԳՔԱ-ի կողմից (դեղագործական ստորաբաժանումը հետագայում մտավ Աստրա զենեկա) դիպրիվան ապրանքանիշի ներքո։ Դեղը պարունակում է 1% պրոպոֆոլ, 10% սոյայի յուղ և 1,2% մաքրված ձվի ֆոսֆոլիպիդ՝ որպես էմուլգատոր, 2,25% գլիցերին՝ որպես տոնուսը կարգավորող միջոց և նատրիումի հիդրօքսիդ՝ pH-ն կարգավորելու համար։ Դիպրիվանը պարունակում է սովորական արգելակող միջոց, որը նույնպես գործում է ինքնուրույն (բակտերիոստատիկորեն որոշ բակտերիաների դեմ) և սիներգիկորեն որոշ այլ հակամանրէային միջոցների հետ։ Դրիպավանը կարող է օգտագործվել նաև որպես հակամանրէային միջոց։ Նոր ընդհանուր դեղամիջոցները պարունակում են նատրիումի մետաբիսուլֆիտ կամ բենզիլային սպիրտ՝ որպես հակամանրէային միջոցներ։ Պրոպոֆոլի էմուլսիան անթափանց սպիտակ հեղուկ է՝ իր փոքրիկ (մոտ 150 նմ) յուղի կաթիլների վրա լույսի ցրման պատճառով։

Զարգացումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մշակվել և փորձարկվել է դրական արդյունքներով՝ պրոլեկարիայի ջրային լուծելի ձև՝ ֆոսպրոպոֆոլ։ Ֆոսպրոպոֆոլը արագորեն քայքայվում է ալկալային ֆոսֆատազ ֆերմենտի միջոցով՝ առաջացնելով պրոպոֆոլ։ Վաճառվում է որպես լուսեդրա, կարող է ցավ չպատճառել ներարկման տեղում, որը հաճախ տեղի է ունենում, երբ օգտագործվում է դեղամիջոցի սովորական ձևը։ ԱՄՆ-ի սննդի և դեղերի վարչությունը (FDA) հաստատել է ապրանքը 2008 թվականին[71]։ Այնուամենայնիվ, ֆոսֆոպրոպլը, ի տարբերություն պրոպոֆոլի, չորրորդ ցուցակում ընդգրկված նյութ է։

Ազոբենզոլային բլոկի ներառման շնորհիվ 2012 թվականին մշակվել է պրոպոֆոլի (AP2) ֆոտովոլտային տարբերակը, որը թույլ է տալիս լույսի միջոցով իրականացնել գամմա ամինոկարագաթթու ընկալիչների օպտիկական հսկողություն[72]։ 2013 թվականին պրոպոֆոլի կապակցման կայքը կաթնասունների գամմա-ամինոկարագաթթու ընկալիչներին հայտնաբերվեց դիազիրինի ածանցյալի օգտագործմամբ լուսանկարչական լաբորատորիայի միջոցով։ Բացի այդ, ապացուցվել է, որ ձուսպաթաղանթում առկա հիալուրոնաթթվի պոլիմերը կարող է պաշտպանվել պրոպոֆոլի ազատ ռադիկալ դեպոլիմերացումից[73]։ Պոլիմերը կարող է օգտագործվել նաև ձուսպաթաղանթում առկա հիալուրոնաթթվի պոլիմերը պաշտպանելու համար[74]։

Ցիպրոֆոլը պրոպոֆոլի մեկ այլ ածանցյալ է, որը 4-6 անգամ ավելի հզոր է, քան պրոպոֆոլը։ Ներկայումս ցիպրոֆոլն անցնում է երրորդ փուլի փորձարկումներ, և ներարկման տեղում ցավի ու շնչառական դեպրեսիայի հաճախականությունն ավելի ցածր է լինում, քան պրոպոֆոլինը[75]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «Propofol Monograph for Professionals - Drugs.com»։ web.archive.org։ 2016-10-09։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-10-09-ին։ Վերցված է 2023-08-19 
  2. ↑ Wakai Abel, Blackburn Carol, McCabe Aileen, Reece Emilia, O'Connor Ger, Glasheen John, Staunton Paul, Cronin John, Sampson Christopher (2015-07-29)։ «The use of propofol for procedural sedation in emergency departments»։ The Cochrane Database of Systematic Reviews 2015 (7): CD007399։ ISSN 1469-493X։ PMC 6517206 ։ PMID 26222247։ doi:10.1002/14651858.CD007399.pub2 
  3. ↑ «Book sources - Wikipedia»։ en.wikipedia.org (անգլերեն)։ Վերցված է 2023-08-19 
  4. ↑ «World Health Organization» (անգլերեն)։ 2023-08-19 
  5. ↑ Euliano T. Y., Gravenstein J. S. (2004-12-02)։ Essential Anesthesia: From Science to Practice (անգլերեն)։ Cambridge University Press։ ISBN 978-1-139-45526-8 
  6. ↑ MD David M. Novick (2017-04-01)։ A Gastroenterologist’s Guide to Gut Health: Everything You Need to Know About Colonoscopy, Digestive Diseases, and Healthy Eating (անգլերեն)։ Rowman & Littlefield։ ISBN 978-1-4422-7199-9 
  7. ↑ Kesel M. Lynne (2013-05-08)։ Veterinary Dentistry for the Small Animal Technician (անգլերեն)։ John Wiley & Sons։ ISBN 978-1-118-69480-0 
  8. ↑ https://www.facebook.com/Drugscom։ «PropoFlo (propofol) for Dogs»։ Drugs.com (անգլերեն)։ Վերցված է 2023-08-19 
  9. ↑ Hofschneider Mark։ «Discovery and development of propofol, a widely used anesthetic»։ Lasker Foundation (en-US)։ Վերցված է 2023-08-19 
  10. ↑ Miner James R., Burton John H. (2007-08)։ «Clinical practice advisory: Emergency department procedural sedation with propofol»։ Annals of Emergency Medicine 50 (2): 182–187, 187.e1։ ISSN 1097-6760։ PMID 17321006։ doi:10.1016/j.annemergmed.2006.12.017 
  11. ↑ Cox Christopher E., Reed Shelby D., Govert Joseph A., Rodgers Jo E., Campbell-Bright Stacy, Kress John P., Carson Shannon S. (2008-03)։ «Economic evaluation of propofol and lorazepam for critically ill patients undergoing mechanical ventilation»։ Critical Care Medicine 36 (3): 706–714։ ISSN 1530-0293։ PMC 2763279։ PMID 18176312։ doi:10.1097/CCM.0B013E3181544248 
  12. ↑ Lewis Sharon R., Schofield-Robinson Oliver J., Alderson Phil, Smith Andrew F. (2018-01-08)։ «Propofol for the promotion of sleep in adults in the intensive care unit»։ The Cochrane Database of Systematic Reviews 1 (1): CD012454։ ISSN 1469-493X։ PMC 6353271 ։ PMID 29308828։ doi:10.1002/14651858.CD012454.pub2 
  13. ↑ Isert Peter R., Lee Doris, Naidoo Daya, Carasso Melanie L., Kennedy Ross A. (1996-06-01)։ «Compatibility of propofol, fentanyl, and vecuronium mixtures designed for potential use in anesthesia and patient transport»։ Journal of Clinical Anesthesia 8 (4): 329–336։ ISSN 0952-8180։ doi:10.1016/0952-8180(96)00043-8 
  14. ↑ Gavel Gil, Walker Robert WM (2014-04-01)։ «Laryngospasm in anaesthesia»։ Continuing Education in Anaesthesia Critical Care & Pain 14 (2): 47–51։ ISSN 1743-1816։ doi:10.1093/bjaceaccp/mkt031 
  15. ↑ McQuaid Kenneth R., Laine Loren (2008-05)։ «A systematic review and meta-analysis of randomized, controlled trials of moderate sedation for routine endoscopic procedures»։ Gastrointestinal Endoscopy 67 (6): 910–923։ ISSN 0016-5107։ PMID 18440381։ doi:10.1016/j.gie.2007.12.046 
  16. ↑ «Book sources - Wikipedia»։ en.wikipedia.org (անգլերեն)։ Վերցված է 2023-08-19 
  17. ↑ «Redirecting»։ linkinghub.elsevier.com։ Վերցված է 2023-08-19 
  18. ↑ Yan Justin W., McLeod Shelley L., Iansavitchene Alla (2015-09)։ Jones Alan E., ed.։ «Ketamine-Propofol Versus Propofol Alone for Procedural Sedation in the Emergency Department: A Systematic Review and Meta-analysis»։ Academic Emergency Medicine (անգլերեն) 22 (9): 1003–1013։ doi:10.1111/acem.12737 
  19. ↑ «supp2-3214836.pdf»։ dx.doi.org։ Վերցված է 2023-08-19 
  20. ↑ 20,0 20,1 Commissioner Office of the (2023-06-15)։ «Emergency Use Authorization»։ FDA (անգլերեն) 
  21. ↑ Rao Vikram R., Lowenstein Daniel H. (2022)։ Loscalzo Joseph, Fauci Anthony, Kasper Dennis, Hauser Stephen, Longo Dan, Jameson J. Larry, eds.։ Seizures and Epilepsy (21 ed.)։ New York, NY: McGraw-Hill Education 
  22. ↑ «Death Row Improvises, Lacking Lethal Mix - The New York Times»։ web.archive.org։ 2017-07-08։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-08-ին։ Վերցված է 2023-08-19 
  23. ↑ «After EU threats, Missouri halts execution by Propofol injection | Al Jazeera America»։ web.archive.org։ 2013-10-12։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-12-ին։ Վերցված է 2023-08-19 
  24. ↑ www.semanticscholar.org https://www.semanticscholar.org/paper/Brugada-like-EKG-pattern-and-myocardial-effects-in-Riezzo-Centini/ee03c63de9eeceeb92808ce5ac2887cd9bd563ae։ Վերցված է 2023-08-20 
  25. ↑ www.semanticscholar.org https://www.semanticscholar.org/paper/Death-after-excessive-propofol-abuse-Iwersen-Bergmann-R%C3%B6sner/d86d01d13df34da745cded559484cbcf02bc959e։ Վերցված է 2023-08-20 
  26. ↑ Kranioti Elena F., Mavroforou Anna, Mylonakis Panagiotis, Michalodimitrakis Manolis (2007-03-22)։ «Lethal self administration of propofol (Diprivan). A case report and review of the literature»։ Forensic Science International 167 (1): 56–58։ ISSN 0379-0738։ PMID 16431058։ doi:10.1016/j.forsciint.2005.12.027 
  27. ↑ 27,0 27,1 www.semanticscholar.org https://www.semanticscholar.org/paper/Pharmacological-and-clinical-evidences-on-the-for-a-Roussin-Montastruc/9c7fc13484ddedaae2cface399a7cd7c7a500f34։ Վերցված է 2023-08-20 
  28. ↑ «Wayback Machine»։ web.archive.org։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-09-08-ին։ Վերցված է 2023-08-20 
  29. ↑ 29,0 29,1 www.semanticscholar.org https://www.semanticscholar.org/paper/Concerns-mount-over-misuse-of-anaesthetic-propofol-Charatan/e7d695e3686d48d67877b2bef4d5bd7e5df10c5b։ Վերցված է 2023-08-20 
  30. ↑ www.semanticscholar.org https://www.semanticscholar.org/paper/A-Case-Report-of-Propofol-Dependence-in-a-Physician-Bonnet-Harkener/8fb6c5d474f24c5e856407f248b5fbd190a74e16։ Վերցված է 2023-08-20 
  31. ↑ «Michael Jackson's Death: How Dangerous Is Propofol? - TIME»։ web.archive.org։ 2010-07-25։ Արխիվացված է օրիգինալից 2010-07-25-ին։ Վերցված է 2023-08-20 
  32. ↑ Itzkoff Dave (2009-08-24)։ «Coroner's Findings in Jackson Death Revealed»։ ArtsBeat (անգլերեն)։ Վերցված է 2023-08-20 
  33. ↑ «Michael Jackson Search Warrant | PDF | Affidavit | Medicine»։ Scribd (անգլերեն)։ Վերցված է 2023-08-20 
  34. ↑ «DEA may limit drug eyed in Jackson case - Entertainment - Celebrities - TODAY.com»։ web.archive.org։ 2012-04-06։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-04-06-ին։ Վերցված է 2023-08-20 
  35. ↑ Matta José A., Cornett Paul M., Miyares Rosa L., Abe Ken, Sahibzada Niaz, Ahern Gerard P. (2008-06-24)։ «General anesthetics activate a nociceptive ion channel to enhance pain and inflammation»։ Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 105 (25): 8784–8789։ ISSN 1091-6490։ PMC 2438393։ PMID 18574153։ doi:10.1073/pnas.0711038105 
  36. ↑ https://www.facebook.com/Drugscom։ «Propofol: Uses, Dosage, Side Effects & Warnings»։ Drugs.com (անգլերեն)։ Վերցված է 2023-08-20 
  37. ↑ 37,0 37,1 pubs.asahq.org https://pubs.asahq.org/anesthesiology/article/71/2/260/31202/PropofolA-New-Intravenous-Anesthetic։ Վերցված է 2023-08-20 
  38. ↑ pubs.asahq.org https://pubs.asahq.org/anesthesiology/article/86/1/64/35928/Mechanisms-whereby-Propofol-Mediates-Peripheral։ Վերցված է 2023-08-20 
  39. ↑ www.semanticscholar.org https://www.semanticscholar.org/paper/New-Awakening-in-Anaesthesia%E2%80%94-at-a-Price/a16e609406554c44659543efb565a5604a1bd39c։ Վերցված է 2023-08-20 
  40. ↑ www.semanticscholar.org https://www.semanticscholar.org/paper/Clinical-Pharmacology-of-Propofol:-An-Intravenous-Larijani-Gratz/c8f809217089b5775a93f2a591cca13845abc63c։ Վերցված է 2023-08-20 
  41. ↑ Lee Jung-Sam, Jang Hyun-Soo, Park Byeong-Jae (2013-08)։ «Green discoloration of urine after propofol infusion»։ Korean Journal of Anesthesiology 65 (2): 177–179։ ISSN 2005-6419։ PMC 3766788։ PMID 24024005։ doi:10.4097/kjae.2013.65.2.177 
  42. ↑ Parke T. J., Stevens J. E., Rice A. S., Greenaway C. L., Bray R. J., Smith P. J., Waldmann C. S., Verghese C. (1992-09-12)։ «Metabolic acidosis and fatal myocardial failure after propofol infusion in children: five case reports»։ BMJ (Clinical research ed.) 305 (6854): 613–616։ ISSN 0959-8138։ PMC 1883365։ PMID 1393073։ doi:10.1136/bmj.305.6854.613 
  43. ↑ Langley Mark S., Heel Rennie C. (1988-04-01)։ «Propofol»։ Drugs (անգլերեն) 35 (4): 334–372։ ISSN 1179-1950։ doi:10.2165/00003495-198835040-00002 
  44. ↑ pubs.asahq.org https://pubs.asahq.org/anesthesiology/article/84/6/1288/35494/Pharmacokinetics-of-Propofol-in-Adult-Patients։ Վերցված է 2023-08-20 
  45. ↑ www.semanticscholar.org https://www.semanticscholar.org/paper/New-Intravenous-Anaesthetics-and-Neuromuscular-Reilly-Nimmo/d5496fdadf740e55ff5528dfe527648a46002e55։ Վերցված է 2023-08-20 
  46. ↑ Schramm Belinda M., Orser Beverley A. (2002-05)։ «Dystonic Reaction to Propofol Attenuated by Benztropine (Cogentin)»։ Anesthesia & Analgesia (en-US) 94 (5): 1237։ ISSN 0003-2999։ doi:10.1097/00000539-200205000-00034 
  47. ↑ www.semanticscholar.org https://www.semanticscholar.org/paper/Propofol-Induced-Priapism,-a-Case-Confirmed-with-Vesta-Martina/ad1a04ad321f875a54f91e2c65d9fae73d46f1cb։ Վերցված է 2023-08-20 
  48. ↑ Fuentes Ennio J., Garcia Silvia, Garrido Manuel, Lorenzo Cristina, Iglesias Jose M., Sola Juan E. (2009-07)։ «Successful treatment of propofol-induced priapism with distal glans to corporal cavernosal shunt»։ Urology 74 (1): 113–115։ ISSN 1527-9995։ PMID 19371930։ doi:10.1016/j.urology.2008.12.066 
  49. ↑ Kondili Eumorfia, Alexopoulou Christina, Xirouchaki Nectaria, Georgopoulos Dimitris (2012-10-01)։ «Effects of propofol on sleep quality in mechanically ventilated critically ill patients: a physiological study»։ Intensive Care Medicine (անգլերեն) 38 (10): 1640–1646։ ISSN 1432-1238։ doi:10.1007/s00134-012-2623-z 
  50. ↑ «Propofol (Intravenous Route) Side Effects - Mayo Clinic»։ www.mayoclinic.org։ Վերցված է 2023-08-20 
  51. ↑ «Wayback Machine»։ web.archive.org։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-10-04-ին։ Վերցված է 2023-08-20 
  52. ↑ Kim Tae Eung, Shankel Tamara, Reibling Ellen T., Paik Jacqueline, Wright Dolores, Buckman Michelle, Wild Kathi, Ngo Ehren, Hayatshahi Alireza (2017)։ «Healthcare students interprofessional critical event/disaster response course»։ American Journal of Disaster Medicine 12 (1): 11–26։ ISSN 1932-149X։ PMID 28822211։ doi:10.5055/ajdm.2017.0254 
  53. ↑ www.semanticscholar.org https://www.semanticscholar.org/paper/The-pathophysiology-of-propofol-infusion-syndrome:-Vasile-Rasulo/8e4adbf5f3e8c39b12764d8e53b0f0eb592479f9։ Վերցված է 2023-08-19 
  54. ↑ https://www.facebook.com/WebMD։ «Pain Management: Treatment Overview»։ WebMD (անգլերեն)։ Վերցված է 2023-08-19 
  55. ↑ Trapani G., Altomare C., Liso G., Sanna E., Biggio G. (2000-02)։ «Propofol in anesthesia. Mechanism of action, structure-activity relationships, and drug delivery»։ Current Medicinal Chemistry 7 (2): 249–271։ ISSN 0929-8673։ PMID 10637364։ doi:10.2174/0929867003375335 
  56. ↑ Kotani Yoshinori, Shimazawa Masamitsu, Yoshimura Shinichi, Iwama Toru, Hara Hideaki (2008)։ «The experimental and clinical pharmacology of propofol, an anesthetic agent with neuroprotective properties»։ CNS neuroscience & therapeutics 14 (2): 95–106։ ISSN 1755-5930։ PMC 6494023 ։ PMID 18482023։ doi:10.1111/j.1527-3458.2008.00043.x 
  57. ↑ Vanlersberghe C., Camu F. (2008)։ «Propofol»։ Handbook of Experimental Pharmacology (182): 227–252։ ISSN 0171-2004։ PMID 18175094։ doi:10.1007/978-3-540-74806-9_11 
  58. ↑ Trapani G., Latrofa A., Franco M., Altomare C., Sanna E., Usala M., Biggio G., Liso G. (1998-05-21)։ «Propofol analogues. Synthesis, relationships between structure and affinity at GABAA receptor in rat brain, and differential electrophysiological profile at recombinant human GABAA receptors»։ Journal of Medicinal Chemistry 41 (11): 1846–1854։ ISSN 0022-2623։ PMID 9599235։ doi:10.1021/jm970681h 
  59. ↑ Krasowski M. D., Jenkins A., Flood P., Kung A. Y., Hopfinger A. J., Harrison N. L. (2001-04)։ «General anesthetic potencies of a series of propofol analogs correlate with potency for potentiation of gamma-aminobutyric acid (GABA) current at the GABA(A) receptor but not with lipid solubility»։ The Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics 297 (1): 338–351։ ISSN 0022-3565։ PMID 11259561 
  60. ↑ Krasowski Matthew D., Hong Xuan, Hopfinger A. J., Harrison Neil L. (2002-07-18)։ «4D-QSAR analysis of a set of propofol analogues: mapping binding sites for an anesthetic phenol on the GABA(A) receptor»։ Journal of Medicinal Chemistry 45 (15): 3210–3221։ ISSN 0022-2623։ PMC 2864546։ PMID 12109905։ doi:10.1021/jm010461a 
  61. ↑ Haeseler G., Leuwer M. (2003-03)։ «High-affinity block of voltage-operated rat IIA neuronal sodium channels by 2,6 di-tert-butylphenol, a propofol analogue»։ European Journal of Anaesthesiology 20 (3): 220–224։ ISSN 0265-0215։ PMID 12650493։ doi:10.1017/s0265021503000371 
  62. ↑ Haeseler G., Karst M., Foadi N., Gudehus S., Roeder A., Hecker H., Dengler R., Leuwer M. (2008-09)։ «High-affinity blockade of voltage-operated skeletal muscle and neuronal sodium channels by halogenated propofol analogues»։ British Journal of Pharmacology 155 (2): 265–275։ ISSN 0007-1188։ PMC 2538694։ PMID 18574460։ doi:10.1038/bjp.2008.255 
  63. ↑ 63,0 63,1 Fowler Christopher J. (2004-02)։ «Possible involvement of the endocannabinoid system in the actions of three clinically used drugs»։ Trends in Pharmacological Sciences 25 (2): 59–61։ ISSN 0165-6147։ PMID 15106622։ doi:10.1016/j.tips.2003.12.001 
  64. ↑ Lee UnCheol, Mashour George A., Kim Seunghwan, Noh Gyu-Jeong, Choi Byung-Moon (2009-03)։ «Propofol induction reduces the capacity for neural information integration: implications for the mechanism of consciousness and general anesthesia»։ Consciousness and Cognition 18 (1): 56–64։ ISSN 1090-2376։ PMID 19054696։ doi:10.1016/j.concog.2008.10.005 
  65. ↑ Patel Sachin, Wohlfeil Eric R., Rademacher David J., Carrier Erica J., Perry LaToya J., Kundu Abhijit, Falck J. R., Nithipatikom Kasem, Campbell William B. (2003-07)։ «The general anesthetic propofol increases brain N-arachidonylethanolamine (anandamide) content and inhibits fatty acid amide hydrolase»։ British Journal of Pharmacology 139 (5): 1005–1013։ ISSN 0007-1188։ PMC 1573928։ PMID 12839875։ doi:10.1038/sj.bjp.0705334 
  66. ↑ pubs.asahq.org https://pubs.asahq.org/anesthesiology/article/104/2/273/630/Effects-of-General-Anesthesia-on-Anandamide-Blood։ Վերցված է 2023-08-19 
  67. ↑ Favetta P., Degoute C. S., Perdrix J. P., Dufresne C., Boulieu R., Guitton J. (2002-05)։ «Propofol metabolites in man following propofol induction and maintenance»։ British Journal of Anaesthesia 88 (5): 653–658։ ISSN 0007-0912։ PMID 12067002։ doi:10.1093/bja/88.5.653 
  68. ↑ www.semanticscholar.org https://www.semanticscholar.org/paper/The-Comparative-Amnestic-Effects-of-Midazolam,-and-Veselis-Reinsel/2d49bcbd9c7ab2a1379205e501777c1f2b1e9075։ Վերցված է 2023-08-19 
  69. ↑ James R., Glen J. B. (1980-12)։ «Synthesis, biological evaluation, and preliminary structure-activity considerations of a series of alkylphenols as intravenous anesthetic agents»։ Journal of Medicinal Chemistry 23 (12): 1350–1357։ ISSN 0022-2623։ PMID 7452689։ doi:10.1021/jm00186a013 
  70. ↑ Hofschneider Mark։ «Discovery and development of propofol, a widely used anesthetic»։ Lasker Foundation (en-US)։ Վերցված է 2023-08-20 
  71. ↑ «Food and Drug Administration» (անգլերեն)։ 2023-08-18 
  72. ↑ Stein Marco, Middendorp Simon J., Carta Valentina, Pejo Ervin, Raines Douglas E., Forman Stuart A., Sigel Erwin, Trauner Dirk (2012-10-15)։ «Azo-propofols: photochromic potentiators of GABA(A) receptors»։ Angewandte Chemie (International Ed. in English) 51 (42): 10500–10504։ ISSN 1521-3773։ PMC 3606271։ PMID 22968919։ doi:10.1002/anie.201205475 
  73. ↑ Yip Grace M. S., Chen Zi-Wei, Edge Christopher J., Smith Edward H., Dickinson Robert, Hohenester Erhard, Townsend R. Reid, Fuchs Karoline, Sieghart Werner (2013-11)։ «A propofol binding site on mammalian GABAA receptors identified by photolabeling»։ Nature Chemical Biology 9 (11): 715–720։ ISSN 1552-4469։ PMC 3951778։ PMID 24056400։ doi:10.1038/nchembio.1340 
  74. ↑ Kvam C., Granese D., Flaibani A., Pollesello P., Paoletti S. (1993-06-30)։ «Hyaluronan can be protected from free-radical depolymerisation by 2,6-diisopropylphenol, a novel radical scavenger»։ Biochemical and Biophysical Research Communications 193 (3): 927–933։ ISSN 0006-291X։ PMID 8391811։ doi:10.1006/bbrc.1993.1714 
  75. ↑ Chen Ben-Zhen, Yin Xin-Yu, Jiang Li-Hua, Liu Jin-Hui, Shi Yan-Yan, Yuan Bi-Ying (2022-08-03)։ «The efficacy and safety of ciprofol use for the induction of general anesthesia in patients undergoing gynecological surgery: a prospective randomized controlled study»։ BMC anesthesiology 22 (1): 245։ ISSN 1471-2253։ PMC 9347095 ։ PMID 35922771 ։ doi:10.1186/s12871-022-01782-7 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Propofol»։ Drug Information Portal։ U.S. National Library of Medicine 
  • GB patent 1472793, John B Glen & Roger James, "Pharmaceutical Compositions", published 1977-05-04, assigned to Imperial Chemical Industries Ltd 
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
ChEMBL · Drugbank · IUPHAR · KEGG · PDB · PDB · PDB · UNII
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
Microsoft: 2776277131
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պրոպոֆոլ&oldid=8811248» էջից