Խոջալուի ջարդերի միջազգային ճանաչում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը Խոջալուի ջարդերի հիշատակին նվիրված հուշարձանի առջև

Խոջալուի ջարդերի միջազգային ճանաչում, այդ դեպքերն այժմ ճանաչված են 10 երկրի խորհրդարանական որոշումներով և ԱՄՆ 21 նահանգի կողմից[1][2]։

Ադրբեջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կոտորածի միջազգային ճանաչումը Ադրբեջանի արտաքին քաղաքականության կարևոր մասն է կազմում։ Ադրբեջանի կառավարությունն այդ կոտորածն անվանում է ցեղասպանություն և ձգտում բարձրացնել միջազգային հանրության տեղեկացվածությունը դրա և հայ-ադրբեջանական արցախյան հակամարտության արմատական պատճառների մասին։ 2007 թվականի փետրվարի 26-ին Բրյուսելում Հեյդար Ալիևի հիմնադրամի կողմից կազմակերպված «Ագրեսիայի զոհերը» խորագրով լուսանկարների և մանկական նկարների ցուցահանդեսն այդ կոտորածի միջազգային ճանաչմանն աջակցելուն ուղղված միջոցառումների մի մասն էր[3]։ Նույն թվականի փետրվարի 19-26-ին Հեյդար Ալիևի հիմնադրամը հիշատակի արարողություններ է անցկացրել Ստամբուլում և Թուրքիայի 25 նահանգում, ինչն անցկացվել է «Խոջալուի շաբաթ» միջոցառումների ծրագրի շրջանակներում։ 2008 թվականի փետրվարի 14-ին Բեռլինում տեղի է ունեցել «Խոջալուի կոտորածը և 1915 թվականի իրադարձությունների իրողությունները» թեմայով գիտաժողով։

Գրավոր աղբյուրներից մեկը հաղորդում է Ադրբեջանի նախկին նախագահ Այազ Մութալիբովի հարցազրուցի մի հատված, որտեղ ասվում է․

Ինչպես պատմում էին փրկված խոջալուցիները, այդ դեպքերը կազմակերպված էին իմ ընդդիմադիրների կողմից, որպեսզի Ադրբեջանում հեղաշրջում անեն։ Այսինքն՝ Ադրբեջանում գոյություն ունեին ուժեր, որոնք կազմակերպված կերպով զբաղվում էին Աղդամի ճանապարհին ընկած Խոջալուի բնակչների մարմինների պղծմամբ, որպեսզի հետագայում այդ նկարներն իմ դեմ կարողանային օգտագործել քաղաքական նպատակներով։
- Ադրբեջանի նախագահ Այազ Մութալիբովը Խոջալուի դեպքերի մասին[4]

Միջազգային կազմակերպություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միայն երկու կազմակերպություն է ճանաչել Խոջալուի ջարդերը՝

Կառավարություններ և խորհրդարաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վերջին տարիներին մի քանի երկրի խորհրդարաններ այդ իրադարձությունը պաշտոնապես ճանաչել են որպես զանգվածային սպանություն։ Հունգարական «Յոբբիք» կուսակցությունն հայտարարել է, որ իր համերաշխությունն է հայտնում ադրբեջանական ժողովրդին և հանդես է եկել կոտորածի տարելիցի կապակցությամբ հայտարարություններով[8][9]:

Մասաչուսեթսի կառավարություն մեջբերումը՝ ի նշան Խոջալուի կոտորածի 18-րդ տարելիցի ճանաչման։

Երկրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • {{{2}}} Ադրբեջան - Ադրբեջանի խորհրդարանը ճանաչել է Խոջալուի ցեղասպանությունը[10][11]։
  • {{{2}}} Մեքսիկա - Մեքսիկայի պատգամավորների պալատի միջազգային հարաբերությունների հանձնաժողովը 2011 թվականին ճանաչել է Խոջալուի կոտորածը[12]։
  • {{{2}}} Թուրքիա - Թուրքիայի Ազգային ժողովի միջազգային հարաբերությունների հանձնաժողովը 2012 թվականին ճանաչել է Խոջալուի կոտորածը՝ այն որակելով «ցեղասպանություն»[13]։
  •  Պակիստան - Պակիստանի Սենատի միջազգային հարաբերությունների հանձնաժողովը 2012 թվականին ճանաչել է Խոջալուի կոտորածը՝ այն որակելով որպես «ցեղասպանություն»[11][14][15]։
  • {{{2}}} Կոլումբիա - Կոլումբիայի ներկայացուցիչների պալատի միջազգային հարաբերությունների հանձնաժողովը 2013 թվականին ճանաչել է Խոջալուի կոտորածը[16]։
  •  Չեխիա - Չեխիայի խորհրդարանի արտաքին գործերի կոմիտեն 2013 թվականին դատապարտել է Խոջալուի կոտորածը՝ որպես մարդկության դեմ ուղղված հանցագործություն[17][18]։
  • Հոնդուրաս Հոնդուրաս - Հոնդուրասի ազգային կոնգրեսը Խոջալուի կոտորածը 2014 թվականին ճանաչել է որպես ցեղասպանության ակտ[19]։
  • {{{2}}} Բոսնիա և Հերցեգովինա - 2014 թվականին ժողովուրդների պալատը բանաձև է ընդունել, որով դատապարտում է Խոջալուի կոտորածը՝ որպես մարդկության դեմ հանցագործություն[20]։
  • {{{2}}} Սուդան - Սուդանի ազգային ժողովի արտաքին գործերի կոմիտեն 2014 թվականի ճանաչել է Խոջալուի կոտորածը[21][22]։
  • Գվատեմալա Գվատեմալա - Գվատեմալայի կոնգրեսը 2015 թվականին ճանաչել է Խոջալուի կոտորածը՝ այն անվանելով ցեղասպանություն[23]։
  • {{{2}}} Ջիբութի - Ջիբութիի ազգային ժողովը Խոջալուի կոտորածը 2017 թվականին ճանաչել է որպես ցեղասպանական ակտ[24][25]։
  • Պարագվայ Պարագվայ - Պարագվայի խորհրդարանը Խոջալուի կոտորածը 2017 թվականին ճանաչել է որպես ցեղասպանության ակտ[26][27]։

ԱՄՆ նահանգներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԱՄՆ այն նահանգների քարտեզը, որոնք պաշտոնապես հարգել են Խոջալուի ջարդերի զոհերի հիշատակը
  • ԱՄՆ Մասաչուսեթս նահանգը 2010 թվականին հարգել է Խոջալուի կոտորածի հիշատակը[28]։
  • ԱՄՆ Տեխաս նահանգը 2011 թվականին հարգել է Խոջալուի կոտորածի հիշատակը[29]։
  • ԱՄՆ Նյու Ջերսի նահանգը 2012 թվականին հարգել է Խոջալուի կոտորածի հիշատակը[30]։
  • ԱՄՆ Ջորջիա նահանգը 2012 թվականի մարտի 28-ին հարգել է Խոջալուի կոտորածի հիշատակը[31]։
  • ԱՄՆ Մեն նահանգը 2012 թվականի մարտի 23-ին հարգել է Խոջալուի կոտորածի հիշատակը[32]։
  • ԱՄՆ Նյու Մեքսիկո նահանգը 2013 թվականի հունվարի 28-ին հարգել է Խոջալուի կոտորածի հիշատակը[33]։
  • ԱՄՆ Ալյասկա նահանգը 2013 թվականի փետրվարի 8-ին հարգել է Խոջալուի կոտորածի հիշատակը[34]
  • ԱՄՆ Միսսիսիպի նահանգը 2013 թվականի փետրվարի 25-ին հարգել է Խոջալուի կոտորածի հիշատակը[35]։
  • ԱՄՆ Օկլահոմա նահանգը 2013 թվականի մարտի 4-ին հարգել է Խոջալուի կոտորածի հիշատակը[36]։
  • ԱՄՆ Թենեսի նահանգը 2013 թվականի մարտի 18-ին հարգել է Խոջալուի կոտորածի հիշատակը[37]։
  • ԱՄՆ Փենսիլվանիա նահանգը 2013 թվականի մարտի 18-ին հարգել է Խոջալուի կոտորածի հիշատակը[38]։
  • ԱՄՆ Վիրջինիա նահանգը 2013 թվականի ապրիլի 3-ին հարգել է Խոջալուի կոտորածի հիշատակը[39]։
  • ԱՄՆ Կոնեկտիկուտ նահանգը 2013 թվականի ապրիլի 3-ին հարգել է Խոջալուի կոտորածի հիշատակը[40]։
  • ԱՄՆ Ֆլորիդա նահանգը 2013 թվականի ապրիլի 3-ին հարգել է Խոջալուի կոտորածի հիշատակը[41]։
  • ԱՄՆ Ինիդիանա նահանգը 2014 թվականի մարտի 3-ին հարգել է Խոջալուի կոտորածի հիշատակը[42]։
  • {{{2}}} ԱՄՆ Յուտա նահանգը 2015 թվականի մարտի 2-ին հարգել է Խոջալուի կոտորածի հիշատակը[43][44]։
  • {{{2}}} ԱՄՆ Նեբրասկա նահանգը 2016 թվականի փետրվարի 11-ին հարգել է Խոջալուի կոտորածի հիշատակը[45]։
  • {{{2}}} ԱՄՆ Հավայի նահանգը 2016 թվականի փետրվարի 15-ին հարգել է Խոջալուի կոտորածի հիշատակը[46][47]։
  • {{{2}}} ԱՄՆ Արիզոնա նահանգը 2016 թվականի փետրվարի 24-ին հարգել է Խոջալուի կոտորածի հիշատակը[48][49][50]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «INTERNATIONAL RECOGNITION - justicekhojaly». www.justiceforkhojaly.org. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 11-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 27-ին.
  2. ↑ FS. «"International Recognition of The Khojaly Genocide"». mfa.gov.az. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 11-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 27-ին.
  3. ↑ «Khojaly genocide: Causes, consequences and international recognition». azertag.az. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 27-ին.
  4. ↑ Аяз Муталибов. Изгнан из Азербайджана за правду о Ходжалы (ռուսերեն)
  5. ↑ Human Rights Watch/Helsinki (1994). Azerbaijan: Seven Years of Conflict in Nagorno-Karabakh. New York [u.a.]: Human Rights Watch. էջ 6. ISBN 1-56432-142-8. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 12-ին.
  6. ↑ «unhchr.ch - unhchr Resources and Information». www.unhchr.ch. Արխիվացված օրիգինալից 2006 թ․ հունիսի 22-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 29-ին.
  7. ↑ OIC Secretary General commemorates Khojaly Massacre Արխիվացված 2021-04-29 Wayback Machine. 26 February 2012.
  8. ↑ «Jobbik issues statement on Khojaly genocide anniversary». www.jobbik.com. Jobbik. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 29-ին.
  9. ↑ «Jobbik expresses solidarity with brotherly Azeri nation». www.jobbik.com. Jobbik. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 1-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 29-ին.
  10. ↑ İlqar Rəsul (2007 թ․ փետրվարի 27). «Milli Məclis Xocalı faciəsini soyqırım kimi tanıdı». Azadliq.org. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 25-ին. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 28-ին.
  11. ↑ 11,0 11,1 «Azerbaijan thanks countries recognizing Khojaly genocide». www.azernews.az. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 19-ին. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 15-ին.
  12. ↑ Gaceta Parlamentaria, Número 3502 Արխիվացված 2016-04-07 Wayback Machine. 2 May 2012.
  13. ↑ TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ: DIŞİŞLERİ KOMİSYONU TUTANAK DERGİSİ Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine. 15 February 2012.
  14. ↑ Report of the Senate Committee on Defence and Defence Production Արխիվացված 2014-07-14 Wayback Machine (p. 64)
  15. ↑ «Azerbaijan: Baku Presses Genocide Recognition Campaign for Khojaly». EurasiaNet.org. 2012 թ․ փետրվարի 28. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 29-ին. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 28-ին.
  16. ↑ «Archived copy» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 29-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
  17. ↑ «Decision with regard to the 21st anniversary of the massacre in Azerbaijan town of Khojaly and offering sympathy to the people of Azerbaijan» (PDF). justiceforkhojaly.org. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 29-ին.
  18. ↑ Jakub Hein, Pavla Holcová, Jan Adamec. The Czech Republic remains an investment haven for Azerbaijani officials Արխիվացված 2017-04-10 Wayback Machine. Visegrad Revue. 27 July 2015.
  19. ↑ DECRETO No. 286-2013 Արխիվացված 2018-02-01 Wayback Machine.
  20. ↑ Resolution on the Recognition of the Sovereignty and the Territorial Integrity of the Republic of Azerbaijan Արխիվացված 2020-11-05 Wayback Machine. House of Peoples of Bosnia and Herzegovina. 29 May 2014.
  21. ↑ «Foreign Affairs Committee Statement on Khojaly killings» (PDF). mfa.gov.az. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 29-ին.
  22. ↑ «President Ilham Aliyev Receives Delegation Led by Sudanese FM». Sudan Vision Daily. 2015 թ․ մարտի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2015 թ․ ապրիլի 16-ին.
  23. ↑ Diputados se solidarizan con la República de Azerbaiyán por genocidio Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine.
  24. ↑ «Assemblée nationale : Le président Mohamed Ali Houmed rencontre l'ambassadeur d'Azerbaïdjan» (ֆրանսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 27-ին.
  25. ↑ Résolution N° 001/AN/17/7ème L portant commémoration du massacre des civils azerbaïdjanais dans la ville de KHOJALY en 1992 et soutien contre agression de la République d'Arménie contre la République d'Azerbaïdjan Արխիվացված 2020-11-27 Wayback Machine.
  26. ↑ «Paraguay National Congress commemorates the 26th anniversary of the Khojaly Genocide». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
  27. ↑ «Paraguay Parliament recognizes Khojaly genocide». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  28. ↑ «Archived copy». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 29-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
  29. ↑ «Texas Legislature Online - 82(R) History for HR 535». www.capitol.state.tx.us. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 11-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 29-ին.
  30. ↑ "ASSEMBLY RESOLUTION No. 144" Արխիվացված 2018-09-19 Wayback Machine New Jersey Legislature Retrieved 25 February 2012.
  31. ↑ «Archived copy» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 25-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 29-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
  32. ↑ «Archived copy» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ սեպտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 29-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
  33. ↑ «Archived copy». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 6-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 29-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
  34. ↑ «89th General Assembly, SENATE RESOLUTION» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 28-ին.
  35. ↑ «Another U.S. state recognizes Khojaly genocide». trend.az. 2013 թ․ փետրվարի 11. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 29-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 29-ին.
  36. ↑ «A Resolution commemorating the 21st anniversary of the Khojaly Tragedy; and directing distribution» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 3-ին.
  37. ↑ «Archived copy» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 10-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 29-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
  38. ↑ «HOUSE RESOLUTION No. 171». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 16-ին.
  39. ↑ «HOUSE CONCURRENT RESOLUTION NO. 104». www.wvlegislature.gov. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 27-ին.
  40. ↑ Holding, APA Information Agency, APA. «One more US State recognizes Khojaly genocide». apa.az. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 29-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  41. ↑ среда, 21 август 2013 , 10:55 Баку, 05:55 GMT. «Последние новости Азербайджана, Кавказа, СНГ, мира». AZE.az. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 29-ին. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 28-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  42. ↑ «Indiana State recognizes the Khojaly genocide». azernews.az. 2014 թ․ մարտի 4. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 13-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 29-ին.
  43. ↑ «Khojaly genocide: Causes, consequences and international recognition» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2019 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 27-ին.
  44. ↑ «U.S. State of Utah recognizes Khojaly massacre». azertag.az (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 27-ին.
  45. ↑ «Nebraska becomes the 18th U.S. State to condemn the Khojaly Massacre». azertag.az (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 27-ին.
  46. ↑ «U.S. State of Hawaii condemns the Khojaly Massacre». azertag.az (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 27-ին.
  47. ↑ «U.S. State of Hawaii condemns the Khojaly Massacre». AZERI AMERICA (անգլերեն). 2016 թ․ փետրվարի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 27-ին.
  48. ↑ «Arizona House of Representatives passes proclamation condemning Khojaly Genocide VIDEO». azertag.az (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 27-ին.
  49. ↑ «ARIZONA HOUSE OF REPRESENTATIVES PASSES PROCLAMATION CONDEMNING KHOJALY GENOCIDE». avim.org.tr (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 27-ին.
  50. ↑ «Arizona State House of Representatives proclamation». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Խոջալուի_ջարդերի_միջազգային_ճանաչում&oldid=9251157» էջից