Խծաբերդ

Գյուղ
Խծաբերդ
Երկիր	Արցախ
Շրջան	Հադրութի
Այլ անվանումներ	Չայլակալա
Պաշտոնական լեզու	Հայերեն
Բնակչություն	143 մարդ (2005)
Ազգային կազմ	Հայեր
Կրոնական կազմ	Հայ ԱԵ
Ժամային գոտի	UTC+4

Արցախի Հանրապետության քարտեզը, որտեղ մուգ շագանակագույնով պատկերված են Ադրբեջանի զինված ուժերի վերահսկողության ներքո գտնվող տարածքները, իսկ մարմնագույնով՝ Արցախի վերահսկողության ներքո գտնվող տարածքները 2021 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ

Խծաբերդ (Խիծապէրթ), գյուղ Արցախի Հանրապետության Հադրութի շրջանում։ Գտնվում է հանրապետության հարավային հատվածում, Հադրութ շրջկենտրոնից` 64 կմ հեռավորության վրա, իսկ մայրաքաղաք Ստեփանակերտից` 137 կմ հեռավորության վրա՝ Քիրս լեռան հարավ-արևմտյան մասում։ Պետրոսաշեն, Սպիտակաշեն, Արփագետիկ և Վաղավեր գյուղերի հետ միասին ընդգրկված է Խծաբերդի համայնքի կազմում։

Սպիտակաշեն գյուղում բնակվում է 11 մարդ, կա 3 տնտեսություն, իսկ Արփագետիկ գյուղում բնակվում է 24 մարդ, կա 6 տնտեսություն։

Աշխարհագրություն

Համայնքը բարձրլեռնային է, ունի 4897,48 հա տարածք, որից 1492,69 հա գյուղատնտեսական նշանակության, 3361,7 հա անտառային հողեր։ Համայնքի սահմանային գոտով հոսում է Հագարի գետի վտակը։ Համայնքի տարածքում առկա են թվով 7 աղբյուրներ` Խծաբերդ գյուղի տարածքում «Տեղուն», «Պյոտուց», «Քուլանեն», «Չիմանեն», «Խաչուն» և «Կետեն», իսկ Սպիտակաշեն գյուղի տարածքում՝ «Շենին» աղբյուրը։

Բնակչություն

Խծաբերդ համայնքի բնակչության թվաքանակը կազմում է 120 մարդ, կա 39 տնտեսություն։

Բնակավայրի ազգաբնակչության փոփոխությունը.

Տարի	2008	2009	2010
Բնակիչ	117	132	132

Տնտեսություն

Բնակչությունը հիմնականում զբաղվում է գյուղատնտեսությամբ`անասնապահությամբ և հողագործությամբ։

Պատմություն

1991 թվականի մայիսին գյուղը հրետակոծվել է ադրբեջանցիների կողմից, զոհվել են խաղաղ բնակիչներ, ավերվել են բնակելի տներ։ Արցախյան գոյամարտում գյուղից զոհվել է 7 ազատամարտիկ։ Սակայն հրադադարից հետո Խծաբերդը սկսել է շենանալ։

Ադրբեջանի Հանրապետության զինված ուժերի կողմից Ռուսաստանի Դաշնության պաշտպանության նախարարության խաղաղապահ ուժերի վերահսկողության գոտում գտնվող Արցախի Հանրապետության Հադրութի շրջանի Հին Թաղեր և Խծաբերդ գյուղերի բռնազավթում տեղի է ունեցել 2020 թվականի դեկտեմբերի 12-ին։

Պատմամշակութային վայրեր

Համայնքի պատմամշակութային հուշարձաններն են` Եղցան ձոր եկեղեցի (XVI-XVII դդ.), գերեզմանոց (XVII-XIX դդ.), խաչքար (XVI-XVII դդ.), ջրաղաց (XIX դ.), հաշվառված է 11 հուշարձան։

Խծաբերդի շրջակայքում պահպանվել են Օձաբերդ, Հազարափրկիչ, Անմտեղ պարսպապատ բերդերը՝ քանդված եկեղեցիներով, խաչքարերով (7-13-րդ դարեր), գյուղատեղիներ, գերեզմանատներ, խաչքարներ (9-17-րդ դարեր), Ղալալվի բերդ-քարայրը։ Նշանավոր է Սլկահան սար բնակատեղին՝ «Հազարափրկիչը», ավերված Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին (19-րդ դար)։

Գյուղամիջում եղել է Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին՝ սրբատաշ պատերով, եռանավ դահլիճով, որը չի պահպանվել։ Եկեղեցու հիմքի ու քարերի շնորհիվ 1936 թվականին կառուցվել է գյուղի ակումբը։

Հասարարակական կառույցներ

Համայնքում գործում են գյուղապետարան, մշակույթի տուն, բուժկետ, հիմնական դպրոց, որտեղ սովորում են 25 աշակերտներ։

Տես նաև

• Հին Թաղերի և Խծաբերդի գրավում

Արտաքին հղումներ

• World Gazetteer - World-Gazetteer.com(անգլ.)
• Population of Nagorno-Karabakh Republic (2005)(հայ.)(անգլ.)(ռուս.)

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 55)։