Իրան-Իսրայել հակամարտություն (2024)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
 Այս հոդվածում նկարագրվում են ընթացիկ իրադարձություններ:

Տեղեկատվությունը, իրադարձությունների զարգացմանը զուգահեռ, կարող է շատ արագ փոփոխվել, իսկ սկզբնական լրահոսային հաղորդագրությունները կարող են լինել ոչ արժանահավատ:
Հոդվածի վերջին փոփոխությունները կարող են չարտացոլել ներկա տեղեկատվությունը:(20 Ապրիլի 2024)
Դուք դիտում եք հոդվածի 1 Մայիսի 2024 թվականի 05:19 (UTC) տարբերակը (թարմացնել):
Մի՛ մոռացեք ընթացիկ իրադարձության մասին հաղորդագրությունն ավելացնել «Նորություններ» բաժնում:

Իրան-Իսրայել պրոքսի հակամարտություն և Իսրայելա-պաղեստինյան պատերազմի տարածում

Իսրայելի դեմ իրանական հարվածների ժամանակ Իսրայելի պաշտպանության բանակի հանդիպումը
Թվական ապրիլի 1, 2024 - շարունակվում է
Վայր
Արդյունք ընթացիկ
Հակառակորդներ
Իրան Իրան

Աջակցություն

Իսրայել Իսրայել

Աջակցություն

Հետախուզական աջակցություն

Հրամանատարներ
Իրան Ալի Խամենեի

Աջակցություն

Իսրայել Իսահակ Հերցոգ

Աջակցություն

Ռազմական կորուստներ
14 զոհ

2 սիրիացի խաղաղ բնակիչ զոհվում է

33 խաղաղ բնակիչ վիրավորվում է

Իրան-Իսրայել հակամարտությունը սկսվել է 2024 թվականի ապրիլին, երբ Իրան-Իսրայել պրոքսի հակամարտությունը վերածվեց ուղիղ բախման երկու երկրների զինված ուժերի միջև։ Ապրիլի 1-ին Իսրայելը ռմբակոծեց Դամասկոսում Իրանի հյուպատոսությունը, ինչի հետևանքով սպանվեցին իրանական մի քանի բարձրաստիճան պաշտոնյաներ[22]։ Ի պատասխան՝ Իրանը և նրա վստահված անձինք ապրիլի 13-ին հարվածներ հասցրին Իսրայելի վրա[2][23]։ Իսրայելն այնուհետև պատասխան հարվածներ հասցրեց Իրանին ապրիլի 19-ին[24][25][26]։

Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական հոդվածներ՝ Իրան-Իսրայել պրոքսի հակամարտություն և Իսրայելա-պաղեստինյան պատերազմ (2023-2024)

1979 թվականին Իրանական հեղափոխությունից հետո Իրանն ավելի քննադատական դիրքորոշում որդեգրեց Իսրայելի նկատմամբ[27], և պրոքսի պատերազմ սկսվեց, երբ Իրանը աջակցեց լիբանանցի շիաներին և պաղեստինցի զինյալներին 1982 թվականի Լիբանանի պատերազմի ժամանակ[28]։ Իրանը սկսեց հզորանալ ու ազդեցություն ձեռք բերել այլ երկրների և խմբավորումների վրա[29]։ Հակամարտությունը զարգացավ իրանական միջուկային ծրագիրը դադարեցնելու Իսրայելի փորձերով և Սիրիայում քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ առճակատումներով[30][31]։

Լարվածություն Իսրայելա-պաղեստինյան պատերազմի ժամանակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2023 թվականի հոկտեմբերի 7-ին՝ պաղեստինյան «Համաս» զինյալների խմբավորումը, որը մասամբ ֆինանսավորվում է Իրանի կողմից, հարձակում գործեց Իսրայելի վրա, որի արդյունքում զոհվեցին գրեթե 1200 իսրայելցիներ, հիմնականում խաղաղ բնակիչներ, և սկսվեց Իսրայելա-պաղեստինյան պատերազմը[32]։ Իսրայելը բախվում է նաև իրանական պրոքսի «Հեզբոլլահ» խմբավորման հետ Լիբանանում[33]։ Հարձակումից հետո Իսրայելը սկսեց ավելի հաճախ թիրախավորել իրանական և պրոքսի զինված ուժերին Սիրիայում՝ որպես պատասխան գործողություն[34]։ Հետագա ամիսներին մեծացան տարածաշրջանային պատերազմի մտավախությունները[35]։

Իրանցի հրամանատար Ռազի Մուսավին սպանվում է 2023 թվականի դեկտեմբերի 25-ին Դամասկոսից 10 կմ հարավ գտնվող Սայիդա Զայնաբում գտնվող իր նստավայրի վրա իսրայելական ավիահարվածի հետևանքով՝ Իսրայելի և Համասի միջև տեղի ունեցող պատերազմի ժամանակ։ Մուսավիի սպանությունը դարձավ իրանցի բարձրաստիճան զինվորականի ամենաբարձր մակարդակով սպանությունը՝ Ղասեմ Սոլեյմանիի նպատակային սպանությունից ի վեր, մինչև 2024 թվականին Մոհամմադ Ռեզա Զահեդիի սպանությունը[36][37]։

2024 թվականի հունվարի 20-ին Սադեղ Օմիդզադեն չորս այլ իրանցի պաշտոնյաների՝ Ալի Աղազադեի, Սայիդ Քարիմիի, Հոսեյն Մոհամմադիի[38] և Մոհամմադ Ամին Սամադիի[39] հետ միասին սպանվում է Դամասկոսի Մեզզե թաղամասում գտնվող շենքերից մեկում հանդիպման ժամանակ։ Իսրայելի ավիահարվածները, ինչպես հաղորդում է Մարդու իրավունքների սիրիական դիտարանը, հանգեցրել են շենքի ամբողջական ավերմանը, ինչի հետևանքով զոհվել է առնվազն 10 զինվորական[40]։

Ժամանակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իրանի դեսպանատան պայթյուն (ապրիլի 1)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական հոդված՝ Իսրայելի կողմից Դամասկոսում Իրանի դեսպանատան ռմբակոծություն

Ապրիլի 1-ին Իսրայելը ռմբակոծում է Սիրիայի մայրաքաղաք Դամասկոսում գտնվող Իրանի դեսպանատունը։ Հարձակման հետևանքով զոհվում է 16 մարդ, այդ թվում՝ բազմաթիվ իրանցի սպաներ և վստահված զինյալներ։ Հատկանշական է, որ ավիահարվածի ժամանակ սպանվել է «Ղոդս» ուժերի հրամանատար Մոհամմադ Ռեզա Զահեդին[41]։ Հարձակման պահին շենքում գտնվող իրանցի պաշտոնյաները, ենթադրաբար, հանդիպում են ունեցել պաղեստինյան զինյալների առաջնորդների հետ[42]։

Իսրայելի նախապատրաստությունը (ապրիլի 2 - ապրիլի 12)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իրանը խոստացել էր հակահարված տալ, իսկ արևմտյան աղբյուրները կասկածում էին, որ նա ուղղակիորեն կհարձակվի Իսրայելի վրա[43]։ Իսրայելը սկսեց նախապատրաստվել հարձակմանը նախորդող օրերին՝ տարհանելով Իսրայելի դեսպանատները և խցանելով GPS ազդանշանները օդային ռմբակոծության դեպքում[44][45]։ Ֆրանսիան իր նավատորմն ուղարկեց Իսրայելը պաշտպանելու համար[15]։

MSC Aries-ի բռնագրավում (ապրիլի 13)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական հոդված՝ MSC Aries-ի բռնագրավումը Իրանի կողմից

2024 թվականի ապրիլի 13-ին Իրանը վերահսկողության տակ վերցրեց «Gortal Shipping»-ին պատկանող «MSC Aries» կոնտեյներային նավը, որը վարձակալել էր Միջերկրածովային բեռնափոխադրման ընկերությունը (MSC): Gortal Shipping-ը փոխկապակցված է «Zodiac Maritime» ընկերության հետ, որը մասամբ պատկանում է իսրայելցի գործարար Էյալ Օֆերին։ Նավի վրա իրանցի կոմանդոսները իջել են Հորմուզի նեղուցում՝ ԱՄԷ-ի ափերի մոտ գտնվող միջազգային ջրերում[46][47]։ Այնուհետև այն տեղափոխվել է Իրան։ Միջադեպից հետո Իսրայելը կոչ արեց Եվրամիությանը պատժամիջոցներ կիրառել Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի դեմ[48]։

Իրանի հարվածները Իսրայելին (13 ապրիլի - 14 ապրիլի)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական հոդված՝ Իրանի հարվածները Իսրայելին (2024)

Ապրիլի 13-ին՝ ժամը 01։ 00-ին Հեզբոլլահը մոտ 40 հրթիռներով հարձակվում է Իսրայելի հարավի վրա։ Իսրայելը պատասխանում է՝ ռմբակոծելով Լիբանանում գտնվող «Հեզբոլլահ»-ի զենքի արտադրամասը[49]։ «Ալ Ջազիրա»-ն հայտնում է, որ հարձակումը, ամենայն հավանականությամբ, կապված է նույն օրը ավելի ուշ տեղի ունեցած իրանական հարվածի հետ[50]։

Ավելի ուշ Իրանը և նրա վստահված խմբավորումները հարձակվեցին Իսրայելի վրա մոտ 300 անօդաչու թռչող սարքերով և բազմաթիվ բալիստիկ հրթիռներով[23]։ Իրանի հրամանատարության ներքո՝ Հութիները, Իրաքում իսլամական դիմադրությունը և Բադր կազմակերպությունը նույնպես հարձակումներ են իրականացնում Իսրայելի վրա[2][5][7]։ Սիրիան մի քանի իսրայելական որսիչներ է խոցում[1]։ Միացյալ Նահանգները, Մեծ Բրիտանիան և Հորդանանը որսում են իրանական ավելի քան 100 անօդաչու թռչող սարքեր[9][18]։ Անօդաչու թռչող սարքերն ու հրթիռները ի վերջո հարվածում են Իսրայելի տարբեր քաղաքներին, Արևմտյան ափին և Գոլանի բարձունքներին[51]։ Հարձակման հետևանքով վնասվում են նաև Նեթավիմ և Ռամոն ավիաբազաները[52]։ Տուժվում է 33 խաղաղ բնակիչ[53][54][55]։

Աճող լարվածություն (ապրիլի 14 - ապրիլի 18)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իսրայելի և ԱՄՆ-ի պաշտոնյաներն այդ գիշեր իրականացնում են իրավիճակային գնահատումներ։ Միացյալ Նահանգները հայտարարում է, որ չի մասնակցի Իրանի դեմ պատասխան հարվածին։ Իրանը սպառնում է, որ եթե Իսրայելն ուղղակի կամ անուղղակի պատասխան տա, ապա ավելի կոշտ պատասխան հարված կհասցնի[51]։ Իսրայելը հայտարարում է, որ հարձակումը պահանջում է պատասխան[55]։ Միացյալ Նահանգները զգուշացնում է Իսրայելին զսպվածություն ցուցաբերել, իսկ Իսրայելի ռազմական կաբինետը վիճում է Իսրայելի պատասխանի մասշտաբների շուրջ[56]։ Իսրայելը հետաձգում է Ռաֆահում հարձակում սկսելու ծրագրերը այդ շաբաթ, որպեսզի կարողանա պատասխան տալ[57]։

Հաջորդ շաբաթվա ընթացքում ռազմական կաբինետը շարունակում է վիճաբանությունները Իսրայելի պատասխանի շուրջ։ Կառավարության կաբինետը քննարկում է ռազմական և դիվանագիտական տարբերակներ՝ իրավիճակի դեէսկալացիայի միջազգային ճնշմամբ, որոնք ազդում են որոշումների վրա[58]։ Ապրիլի 18-ին հաղորդվեց, որ Միացյալ Նահանգները կանաչ լույս է տալու Ռաֆահի հարձակման համար՝ Իրանին իսրայելական հարված չտալու դիմաց[59]։ ԱՄՆ-ն և Եվրամիությունը խստացնում են Իրանի դեմ պատժամիջոցները[60]։

Իսրայելի պատասխանը (ապրիլի 19)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական հոդված՝ Իսրայելի հարվածները Իրանին (2024)

Ապրիլի 19-ին Իսրայելը հակահարված տվեց Իրանին։ Իսրայելը հարձակվում է Սպահանի միջազգային օդանավակայանում կամ նրա մերձակայքում գտնվող երեք թիրախների վրա, ենթադրաբար, այդ թվում՝ ռազմական բազայի։ Իրանը պնդում էր, որ խոցել է իսրայելական բոլոր հրթիռները, և որ պայթյունները եղել են հակաօդային պաշտպանությունից, սակայն ԱՄՆ-ը հերքել է դա[61]։ CNN-ը հայտարարում է, որ Իսրայելի կողմից թիրախավորված ավիաբազային մեծ վնաս չի հասցվել, քանի որ արբանյակային SAR բացառիկ պատկերները հաստատում են, որ գետնին մեծ խառնարաններ և ավերված շենքեր չկան։ Այրվածքի հետքերը դեռևս չեն երևացել[62]։ Իսրայելը չի մեկնաբանել և չի ստանձնել որևէ հարձակման պատասխանատվությունը։ Սիրիայի հարավում թիրախավորվել են Սիրիական արաբական բանակի բազաները՝ հանգեցնելով նյութական կորուստների[63]։ Պայթյունների ու կործանիչների ձայներ են լսվել նաև Իրաքում[64]։

դեէսկալացիա (ապրիլի 19 — այժմ)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իրանի պետական լրատվամիջոցները թերագնահատում են Իսրայելի հարվածը։ Իրանցի պաշտոնյաները հայտարարել են, որ Իսրայելի դեմ ծրագրված պատասխան գործողություն չի իրականացվել[65]։ Անանուն աղբյուրը CNN-ին հայտնում է, որ միջպետական ​​ուղիղ հարվածներն ավարտվել են[26]։ Վերլուծաբաններն ասում են, որ հարձակումը և Իրանի արձագանքը ցույց տվեցին, որ երկու կողմերն էլ ցանկանում են լարվածության դեէսկալացիա, սակայն Իսրայելն ունի լայնամասշտաբ պատերազմի ժամանակ ավելի մեծ վնաս պատճառելու հնարավորություն։ Այնուամենայնիվ, նրանք նաև զգուշացնում են, որ Իսրայելի պատասխանը կարող է լիովին ամբողջական չլինել, և որ լարվածությունը դեռ բարձր է։ Պարզ չէ, թե երկուսի միջև էսկալացիոն փուլն ավարտվել է, թե ոչ[66]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «الدفاعات السورية تستهدف صواريخ إسرائيلية حاولت التصدي للصواريخ الإيرانية المتجهة للجولان» [Syrian defenses targeted Israeli missiles that attempted to confront Iranian missiles heading for the Golan]. Al-Watan (արաբերեն). 2024 թ․ ապրիլի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 18-ին.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Lilleholm, Lucas (2023 թ․ նոյեմբերի 23). «US warship shoots down attack drones over the Red Sea». CNN. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 13-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 19-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 «IDF strikes Hezbollah military complex in Lebanon». The Jerusalem Post | JPost.com. 2024 թ․ ապրիլի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 13-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 18-ին.
  4. ↑ «Hezbollah says it launched dozens of rockets at IDF air defense headquarters». CNN World (ամերիկյան անգլերեն). 2024 թ․ ապրիլի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 14-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 13-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 «حمله چهاروجهی و پیچیده ایران به اسرائیل – تسنیم». خبرگزاری تسنیم | Tasnim (պարսկերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 14-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 18-ին.
  6. ↑ «Live Updates: Israel Reports Light Damage After Iran Launches Large Strike». The New York Times. 2024 թ․ ապրիլի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 13-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 18-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 «Institute for the Study of War». Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 18-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 18-ին.
  8. ↑ Fabian, Emanuel (2024 թ․ ապրիլի 14). «Iran fires some 300 drones, missiles at Israel in first-ever direct attack; 99% downed». The Times of Israel. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 14-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 14-ին.
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Fabian, Emanuel (2024 թ․ ապրիլի 14). «More than 100 Iranian drones have been intercepted by US, UK outside Israel, says defense official». The Times of Israel. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 14-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 14-ին.
  10. ↑ Mogilio, Heather (2024 թ․ ապրիլի 14). «U.S. Warships in Eastern Mediterranean Down Iranian Ballistic Missiles». United States Naval Institute. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 15-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 14-ին.
  11. ↑ Epstein, Jake (2024 թ․ ապրիլի 14). «US forces shot down over 75 Iranian missiles and drones in its biggest air-defense battle of the Middle East crisis». Business Insider. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 14-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 14-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 Klippenstein, Ken; Boguslaw, Daniel (2024 թ․ ապրիլի 15). «U.S., Not Israel, Shot Down Most Iran Drones and Missiles». The Intercept. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 19-ին.
  13. ↑ «U.S. Shoots Down Number of Iranian Drones». The Wall Street Journal (ամերիկյան անգլերեն). 2024 թ․ ապրիլի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 14-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 13-ին.
  14. ↑ «Over 100 drones intercepted outside Israeli territory: Report "Israeli army radio reports that over 100 drones were intercepted outside Israeli territory with assistance from the US and UK."». Al Jazeera (ամերիկյան անգլերեն). 2024 թ․ ապրիլի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 14-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 19-ին.
  15. ↑ 15,0 15,1 «France Deploys Navy to Defend Israel». The Wall Street Journal (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 13-ին.
  16. ↑ «France Deploys Navy to Defend Israel». The Wall Street Journal (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 14-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 14-ին.
  17. ↑ «French Rafale fighters scramble to neutralize Iranian drones over Jordan». Aerotime (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 16-ին.
  18. ↑ 18,0 18,1 Al-Khalidi, Suleiman (2024 թ․ ապրիլի 13). «Jordan's air defence ready to shoot down any Iranian aircraft that violate its airspace». Reuters. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 13-ին.
  19. ↑ «Jordan said it shot down dozens of Iranian drones». Reuters (ամերիկյան անգլերեն). 2024 թ․ ապրիլի 13. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 13-ին.
  20. ↑ 20,0 20,1 «Report: Gulf states, including Saudi Arabia, provided intelligence on Iran attack». Times of Israel (ամերիկյան անգլերեն). 2024 թ․ ապրիլի 15. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 15-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 19-ին.
  21. ↑ 21,0 21,1 Bradley, Matt (2024 թ․ ապրիլի 16). «An uneasy alliance of Arab states helped defend Israel from Iran. Their resolve may soon be tested». NBC News. Beirut. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 18-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 19-ին.
  22. ↑ Bowen, Jeremy; Gritten, David (2024 թ․ ապրիլի 1). «Israel accused of deadly strike on Iranian consulate in Syria». BBC News. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 1-ին.
  23. ↑ 23,0 23,1 Bando, Erin (2024 թ․ ապրիլի 13). «Iran launches drone attack against Israel». Politico. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 17-ին.
  24. ↑ Joffre, Tzvi (2024 թ․ ապրիլի 19). «Israel strikes Iran, defense officials confirm - NYT». The Jerusalem Post | JPost.com. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 19-ին.
  25. ↑ Raddatz, Martha (2024 թ․ ապրիլի 18). «Israeli missiles have hit a site in Iran». ABC News. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 19-ին.
  26. ↑ 26,0 26,1 Nic, Robertson (2024 թ․ ապրիլի 19). «Direct state-to-state strikes between Israel and Iran are "over," says regional intelligence source». CNN (անգլերեն). Jerusalem. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 20-ին.
  27. ↑ «Iran to examine Holocaust evidence». Al Jazeera. 2006 թ․ սեպտեմբերի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հունիսի 8-ին. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 27-ին.
  28. ↑ Parsi, Trita (2007). Treacherous Alliance. The Secret Dealings of Israel, Iran, and the United States. Yale University Press. էջ 103.
  29. ↑ «Netanyahu reveals new details on Mossad's operations in Iran». The Jerusalem Post | JPost.com (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ փետրվարի 17-ին. Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 17-ին.
  30. ↑ Sanger, David E.; Bergman, Ronen (2018 թ․ հուլիսի 15). «How Israel, in Dark of Night, Torched Its Way to Iran's Nuclear Secrets». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 10-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 19-ին.
  31. ↑ Bachner, Michael (2019 թ․ հուլիսի 30). «Israel said to hit Iranian sites in Iraq, expanding strikes on missile shipments». The Times of Israel. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 31-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 19-ին.
  32. ↑ «Israel-Gaza war in maps and charts: Live tracker». Al Jazeera. 2023 թ․ հոկտեմբերի 9. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 13-ին.
  33. ↑ «Israel, Hezbollah exchange artillery, rocket fire». Reuters. 2023 թ․ հոկտեմբերի 8. Վերցված է 2024 թ․ մարտի 22-ին. «Hezbollah on Sunday said it had launched guided rockets and artillery onto three posts in the Shebaa Farms 'in solidarity' with the Palestinian people.»
  34. ↑ «Israeli airstrike in Damascus kills high-ranking Iranian general, says Iran». The Guardian. 2023 թ․ դեկտեմբերի 25. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 13-ին.
  35. ↑ Schmitt, Eric; E. Barnes, Julian; Cooper, Helene; E. Sanger, David (2024 թ․ հունվարի 3). «Attacks Heighten Fears of a Wider War for the Middle East and U.S.». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ հունվարի 4-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 13-ին.
  36. ↑ «Iran warns Israel will pay after top IRGC commander killed in Syria airstrike». The Jerusalem Post | JPost.com. 2023 թ․ դեկտեմբերի 25. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 25-ին.
  37. ↑ Ravid, Barak (2024 թ․ ապրիլի 1). «Top Iranian general killed by Israeli airstrike: sources». Axios. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 1-ին.
  38. ↑ «شهادت ۴ مستشار نظامی ایران در حمله اسرائیل به دمشق + اسامی» [Martyrdom of 4 Iranian military advisers in Israel's attack on Damascus + names]. Tasnim News Agency (պարսկերեն). 2024 թ․ հունվարի 20.
  39. ↑ «Fifth Iran Revolutionary Guards member dies after strike in Syria attributed to Israel». The Times of Israel. 2024 թ․ հունվարի 20. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 17-ին.
  40. ↑ «بينهم 3 من قيادات "الحرس الثوري" الإيراني.. 10 قتلى في الاستهداف الإسرائيلي لمبنى في دمشق» [Including 3 leaders of the Iranian Revolutionary Guard.. 10 killed in the Israeli targeting of a building in Damascus]. Syrian Observatory for Human Rights (Arabic). 2024 թ․ հունվարի 20. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 20-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  41. ↑ Chao-Fong, Léonie (2024 թ․ ապրիլի 1). «Middle East crisis live: Iran says it holds Israel responsible for Damascus consulate attack and will 'reciprocate when we want'». The Guardian. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 1-ին.
  42. ↑ Taub, Amanda (2024 թ․ ապրիլի 2). «Israel bombed an Iranian Embassy complex. Is that allowed?». The New York Times. Partially reported by Farnaz Fassihi. ISSN 0362-4331. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 7-ին.
  43. ↑ Lee, MJ; Hansler, Jennifer (2024 թ․ ապրիլի 5). «US preparing for significant Iran attack on US or Israeli assets in the region as soon as next week». CNN (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 9-ին.
  44. ↑ Hider, James; Arraf, Jane (2024 թ․ ապրիլի 1). «Iranian officials accuse Israel of a deadly attack on Iran's consulate in Syria». NPR. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 5-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 5-ին.
  45. ↑ Engel Rasmussen, Sune; Peled, Anat. «Israel Scrambles GPS Signals as Country Girds for Potential Retaliation From Iran». The Wall Street Journal (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 5-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 5-ին.
  46. ↑ «Amid rising tension, Iran's troops raid Israel-linked ship near UAE: Report». Business Standard. 2024 թ․ ապրիլի 13. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 17-ին.
  47. ↑ Howard, Gary (2024 թ․ ապրիլի 13). «Iran seizes large container ship MSC Aries in Strait of Hormuz». Seatrade Maritime News (անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 17-ին.
  48. ↑ Eichner, Itamar; Ben-Ari, Lior (2024 թ․ ապրիլի 13). «שר החוץ קרא להטיל סנקציות על איראן אחרי ההשתלטות על הספינה. יועץ לחמינאי: "ישראל בפאניקה"» [The Foreign Minister called for sanctions to be imposed on Iran after the seizure of the ship. Advisor to Khamenei: "Israel is in a panic"]. Ynet (եբրայերեն). Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 13-ին.
  49. ↑ «IDF confirms strike on Hezbollah 'significant weapons manufacturing site' in northeast Lebanon». timesofisrael.com. Times of Israel. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 14-ին.
  50. ↑ «Lebanon's Hezbollah fires 'dozens of rockets' at Israeli positions». Al Jazeera. 2024 թ․ ապրիլի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 14-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 20-ին. «the current regional context makes the Hezbollah launches significant, but the location was important as well. ... The latest Hezbollah attack comes as the world anticipates an Iranian attack on Israel...»
  51. ↑ 51,0 51,1 B. Powell, Tori; Tanno, Sophie; Tucker, Emma; Iyer, Kaanita; LeBlanc, Paul; Vogt, Adrienne; Taylor, Jerome; Legge, James (2024 թ․ ապրիլի 13). «Iran launches barrage of strikes toward Israel». CNN. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 13-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 20-ին.
  52. ↑ Fabian, Emanuel (2024 թ․ ապրիլի 14). «IDF: 99% of the 300 or so projectiles fired by Iran at Israel overnight were intercepted». The Times of Israel. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 14-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 20-ին.
  53. ↑ «Magen David Adom: Ten-year-old boy seriously wounded in attack on southern Israel». Ha'aretz. 2024 թ․ ապրիլի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 14-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 20-ին.
  54. ↑ «Live updates: Explosions seen over parts of Jerusalem amid air sirens around Israel». NBC News (անգլերեն). 2024 թ․ ապրիլի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 13-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 20-ին.
  55. ↑ 55,0 55,1 «Iranian barrage of missiles and drones causes little damage, Israel says». NBC News. 2024 թ․ ապրիլի 14. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 14-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 20-ին.
  56. ↑ «Israel War Cabinet Silent on Next Steps After Iran Attack: Live Updates». The Wall Street Journal. 2024 թ․ ապրիլի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 13-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 20-ին.
  57. ↑ Magramo, Kathleen; Radford, Antoinette (2024 թ․ ապրիլի 15). «Live updates: Israel intercepts Iran drone attacks and weighs response, Gaza crisis continues». CNN (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 15-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 20-ին.
  58. ↑ Diamond, Jeremy (2024 թ․ ապրիլի 15). «Israel delays Rafah offensive plans amid heated debate over response to Iranian attack, sources say». CNN. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 16-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 20-ին.
  59. ↑ «US approves Rafah op. in exchange for no Israeli counter-strikes on Iran - report». The Jerusalem Post | JPost.com. 2024 թ․ ապրիլի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 18-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 20-ին.
  60. ↑ Shear, Michael D.; Levenson, Michael (2024 թ․ ապրիլի 18). «U.S. and Allies Penalize Iran for Striking Israel, and Try to Avert War». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 20-ին.
  61. ↑ «What we know about Israel's overnight attack on Iran». bbc.com. BBC. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 20-ին.
  62. ↑ CNN, By Kathleen Magramo and Elizabeth Wolfe (2024 թ․ ապրիլի 19). «Exclusive: No extensive damage seen at Isfahan air base in satellite images». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 20-ին. {{cite web}}: |last= has generic name (օգնություն)
  63. ↑ «Israel launches strike on Iran, US official says». cnn.com. CNN. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 20-ին.
  64. ↑ «Israel strikes Iran, defense officials confirm». jpost.com. JPost. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 20-ին.
  65. ↑ «Iran says no retaliation planned, as both sides seek distance from Isfahan attack». Times of Israel. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 20-ին.
  66. ↑ «Israel, Iran ready to de-escalate -- for now: analysts». france24.com. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 20-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Իրան-Իսրայել_հակամարտություն_(2024)&oldid=9925681» էջից