Աշխարհի խոշորագույն հիդրոէլեկտրակայանների ցանկ

2009 թվականին հիդրոէներգետիկան տվել է մինջև 63% վերականգնվող արտադրություն և շուրջ 19% էլեկտրաէներգիա ամբողջ աշխարհում, տեղակայված հիդրոէլեկտրոկայանների հզորությունը հասնում է 780 գեգավատտ։ Հիդրոէներգետիկայի զարգացման առաջնորդներն են՝ Չինաստանը, Կանադան, Բրազիլյան, իսկ մեկ շնչի հաշվով Նորվեգիան, Իսլանդիան և Կանադան։

21 րդ դարի սկզբին առավել ակտիվ հիդրոշինարարություն տանում էր Չինաստանը, որի համար Չինաստանը հանդիսանում է հիդրոէներգիայի պոտենցիալ աղբյուր։ Այս երկրում տեղակայված են աշխարհի կիսով չափ ամենափոքր հիդրոէլեկտրոկայանները։

Աշխարհի ամենախոշոր ՀԷԿ-ը («Երեք կիրճեր») գտնվում է Յանցզի գետի վրա, նաև կառուցվել է աշխարհի ամենախոշոր հիդրոէլեկտրոկայանի կասկադը, որի հզորությունը կազմում է ավելի քան 97000 Մվտ։

Չինաստանում գտնվող ամենահզոր «Երեք կիրճեր» ՀԷԿ-ը ունի շուրջ 22500 Մվտ հզորություն, որի տարեկան էլեկտրաէներգիայի արտադրումը կազմում է շուրջ 100 մլրդ կվտ․ժ։ Ինչպես նաև Բրազիլիա-Պարագվայական ՀԷԿ-ը՝ «Իտայպու»։ 39000 Մվտ հզորությամբ ամենամեծ «Գրանդ Ինգա» ՀԷԿ՝ նախատեսվում է կառուցել միջազգային կոնսորցիումով Կոնգո գետի վրա Կոնգոյի դեմոկրատական հանրապետությունում (նախկինում Զաիր)։

Կա նաև մի նախագիծ Ռուսաստանի Կամչատկայի երկրամասում և Մագադանի տարածաշրջանում Պենժինայի Օխոտսկ ծովում կառուցել մակընթացային էլեկտրակայան 87000 Մվտ հզորությամբ։

«Երեք կիրճեր», «Իտայպու» և ուրիշ ՀԷԿ-րը հանդիսանում են աշխարհի խոշորագույն հիդրոտեխնիկական կառուցվածքները և էլեկտրոկայանները։ Աշխարհի խոշորագույն այլ հիդրոէլեկտրակայանները տրված են աղյուսակում։

№	Անվանումը	Երկիր	Գետ	Գործարկման տարեթիվը	Դրվածքային հզորությունը (Մվտ)	Միջին մշակումը, մլրդ կիլովատտ-ժամ	Ջրամբարի բարձրությունը (կմ²)
1	Երեք կիրճ	Չինաստան	Յանցզի	2003/2007/2012	_2250022 500	_0981098,1	_0634632
2	Բայխետան (կառուցվող)	Չինաստան	Յանցզի	2021(?)	_1600016 000 (նախագծային; 1000×16)	_0602460,24	?
3	Իտայպու	Բրազիլիա / Պարագվայ	Պարանա	1984/1991/2003	_1400014 000 (700×20)	_0986098,6	_13501 350
4	Սիլոդու	Չինաստան	Յանցզի	2014	_1386013 860	_0552055,2	_0108108
5	Բելու-Մոնտի (կառուցվող)	Բրազիլիա	Շինգու	2016/2019(?)	_1123311 233 (նախագծային)	_0395039,5	_0448448
6	Գուրի	Վենեսուելա	Կարոնի	1978/1986	_102352 065/10 235 (կառուցումից հետո)	_0534153,41	_42504 250
7	Ուդունդե (կառուցվող)	Չինաստան	Յանցզի	2018/2020(?)	_1020010 200 (նախագծային)	?	?
8	Տուկուրուի	Բրազիլիա	Տոկանտինս	1984/2007	_083708 370	_0414341,43	_30143 014
9	Տասանգ (շինարարությունը դադարեցվել է)	Մյանմա	Սալուին	2022(?)	7 110 (նախագծային)	35,45	870
10	Գրանդ-Կուլի	ԱՄՆ	Կոլումբիա	1942/1980/1985	_068092 280/6 809 (կառուցումից հետո)	_0200020	_0324324
11	Հիդասե (կառուցվող)	Եթովպիա	Կապույտ Նեղոս	2017/2018(?)	6 450 (նախագծային)	_0156915,69	_15611 562
12	Սյանցզյաբա	Չինաստան	Յանցզի	2012/2014	_064486 448	30,8	_09595,6
13	Լունտան	Չինաստան	Խունշույխե	2007/2009	_064266 426 (714×9)	_0187018,7	?
14	Սայանո-Շուշենսկոյեի	Ռուսաստան	Ենիսեյ (գետ)	1985/1989	6 400	_0240024	_0621621
15	Տարբելա (կառուցվել է 4-րդ և 5-րդ դարերում)	Պակիստան	Ինդոս	1976/2017/2023	_048883 478/4 888/6 298(կառուցումից հետո)	_0130013	250
16	Կրասնոյարսկի	Ռուսաստան	Ենիսեյ (գետ)	1967/1971	_060001 000/6 000 (կառուցումից հետո)	_0204020,4	_20002 000
17	Նոչժադու	Չինաստան	Մեկոնգ	2012/2014	_058505 850	23,9	_0320320
18	Ռոբեր-Բուրասսա	Կանադա (Քվեբեկ)	Լա- Գրանդ	1979/1981	_056165 616	26,5	_28352 835
19	Չերչիլի Ջրվեժ	Կանադա (Նյուֆաունդլենդ և Լաբրադոր)	Չերչիլ	1971/1974	_05428987/5 428 (կառուցումից հետո)	_0350035	_69886 988
20	Ցզինպին-II	Չինաստան	Յալունցզյան	2012/2014	_048004 800	?	?
21	Բրատսկի	Ռուսաստան	Անգարա (գետ)	1961/1966	_04530500/4 530 (կառուցումից հետո)	_0226022,6	_54265 426
22	Դիամեր-Բխասա (կառուցվող)	Պակիստան	Ինդոս	2023(?)	4 500 (նախագծային)	19,03	112
23	Դասու (կառուցվող)	Պակիստան	Ինդոս	2021(?)	4 320 (նախագծային)	?	?
24	Լասիվա	Չինաստան	Խուանխե	2010	_042004 200	_0102310,23	?
25	Սյաովան	Չինաստան	Մեկոնգ	2010	_042004 200 (700х6)	_0190019	190
26	Յասիրետա	Արգենտինա / Պարագվայ	Պարանա	1998/2011/???	3 100/3 850(կառուցումից հետո)	_0200920,09	_16951 695
27	Ուստ-Իլիմսկայա	Ռուսաստան	Անգարա (գետ)	1980	_038403 840	_0217021,7	_18331 833
28	Ժիրայ	Բրազիլիա	Մադեյրա	2013/2016	3 750	19,2	258
29	Ջինպինգ-I	Չինաստան	Յալունցզյան	2014	_036003 600	16-18	?
30	Ռոգունսկայա (կառուցվող)	Տաջիկստան	Վախշ (գետ)	2018/2020(?)	_036003 600 (նախագծային)	13,1	?
31	Մուիթսոնե(շինարարությունը դադարեցվել է)	Մյանմա	Իրավադի	2017(?)	3 600 (նախագծային)	16,63	766
32	Սանտո Անտոնիո	Բրազիլիա	Մադեյրա	2012/2016	3 568,3	21,3	421
33	Իլյա-Սոլտեյռա	Բրազիլիա	Պարանա	1974	_034443 444	17,9	1 195
34	Էրտեն	Չինաստան	Յալունցզյան	1999	_033003 300 (550×6)	_0170017	101
35	Պուբուգոու	Չինաստան	Դադուհե	2009/2010	_033003 300	14,6	?
36	Մակագուա	Վենեսուելա	Կառոնի	1961/1996/2015	_03245384/3 245 (կառուցումից հետո)	15,2	47,4
37	Շինգո	Բրազիլիա	Սան Ֆրանցիսկու	1994/1997	_031623 162 (527×6)	18,7	60
38	Նուրեկի	Տաջիկստան	Վախշ (գետ)	1979/1988	_030003 015	_0112011,2	_009898
39	Գոուպիտան	Չինաստան	Ուցզյան (ներհոսքը Յանցզիից)	2009/2011	_030003 000	9,67	94,3
40	Գուանյինյան	Չինաստան	Յանցզի	2014/2016	_030003 000	?	?
41	Լիանգհեկոու (կառուցվող)	Չինաստան	Յալունցզյան	2021/2023(?)	_030003 000 (նախագծային)	?	?
42	Բոգուչանսկայա	Ռուսաստան	Անգարա	2012/2014	2 997	_0176017,6	_23262 326
43	Պատնեշ Բեննետա	Կանադա (Բրիտանական Կոլումբիա)	Պիս	1968/2012	_029172 750/2 917 (արդիականացումից հետո)	_0131013,1	_17611 761
44	Միկա	Կանադա (Բրիտանական Կոլումբիա)	Կոլումբիա	1973/2015	1 805/2 805 (արդիականացումից հետո)	7,2	430
45	Լա-Գրանդ-4	Կանադա (Քվեբեկ)	Լա-Գրանդ	1986	_027792 779	?	765
46	Վոլգայի հիդրոէլեկտրակայան (Սամարա)	Ռուսաստան	Վոլգա	1961/2025	2 650/2 744,5 (արդիականացումից հետո)	10,43	_31173 117
47	Գեչժոյբա	Չինաստան	Յանցզի	1988	_027152 715	_01717,01	?
48	Պատնեշի առաջնորդ Ջոզեֆ	ԱՄՆ	Կոլումբիա	1958/1973/1979	_026202 620	12,5	34
49	Դագանշան	Չինաստան	Դադուխե	2015/2016	2 600	11,43	?
50	Չանխեբա(կառուցվող)	Չինաստան	Դադուխե	2016/2018(?)	2 600 (նախագծային)	8,34	?
51	Դանիել-Ջոնսոն	Կանադա (Քվեբեկ)	Մանիկուագան	1970/1989	_025921 528/2 592 (կառուցումից հետո)	?	1 942
52	Ռոբերտ Մոզեսա	ԱՄՆ	Նիագարա	1961	_025252 525	?	-
53	Ժիգուլևյան	Ռուսաստան	Վոլգա	1957/2018	_024882 404/2 488 (արդիականացումից հետո)	11,7	_65266 526
54	Ռեվելստոկե	Կանադա (Բրիտանական Կոլումբիա)	Կոլումբիա	1984/2011	1 980/2 480 (արդիականացումից հետո)	?	115
55	Պաուլու-Աֆոնսու IV	Բրազիլիա	Սան Ֆրանցիսկու	1979/1983	_024622 462	?	-
56	Իտուանգո (կառուցվող)	Կոլումբիա	Կայկա	2018(?)	2 456 (նախագծային)	9,2	38
57	Մանուել Տոռես / Չիկոասեն	Մեքսիկա	Գրիխալվա (Սումիդերոի կիրճ)	1980/2005	_024301 500/2 430 (կառուցումից հետո)	?	?
58	Լա-Գրանդ-3	Կանադա (Քվեբեկ)	Լա-Գրանդ	1984	_024182 418	?	2 420
59	Աթաթուրքի պատնեշ	Թուրքիա	Եփրատ	1993	_024002 400	_008908,9	817
60	Տերի (կառուցվող)	Հնդկաստան	Բխագիրատխի	2006/2018	1 400/2 400 (կառուցումից հետո)	_006506,53	52
61	Ջինանքիո	Չինաստան	Յանցզի	2010	_024002 400	?	?
62	Շոնլա	Վիետնամ	Դա	2010/2012	_024002 400	10,25	440
63	Բակուն	Մալայզիա	Բալուի	2011	_024002 400	?	695
64	Լիյուան	Չինաստան	Յանցզի	2014/2015	_024002 400	?	14,7
65	Գուանդի	Չինաստան	Յալունցզյան	2012/2013	2 400	?	?
66	Տոկոմա (կառուցվող)	Վենեսուելա	Կառոնի	2016/2018(?)	_023002 300 (նախագծային)	_0121012,1	87
67	Կառուն-3	Իրան	Կառուն	2005	_022802 280	_004174,17	48
68	Ջերդապ I	Ռումինիա / Սերբիա	Դունայ	1970/2013	_0225482 052/2 254,8 (արդիականացումից հետո)	11,3	104
69	Մաերդանգ (կառուցվող)	Չինաստան	Հուանհե	2016/2018(?)	2 200 (նախագծային)	?	?
70	Պատնեշ Ջոն Դեյա	ԱՄՆ	Կոլումբիա	1971	_021602 160	?	?
71	Կառուաչի	Վենեսուելա	Կառոնի	2006	_021602 160	_0129512,95	238
72	Լուդիլա	Չինաստան	Յանցզի	2014	_021602 160	?	?
73	Լա-Գրանդ-2	Կանադա (Քվեբեկ)	Լա-Գրանդ	1992	_021062 106	?	2 835
74	Ասուանի ջրամբար	Եգիպտոս	Նեղոս	1970	_021002 100	_0110011	5 250
75	Իտումբիարա	Բրազիլիա	Պարանաիբա	1980	_020822 082	?	778
76	Հուվերի ամբարտակ	ԱՄՆ	Կոլորադո	1939/1961	_02080705/2 080 (կառուցումից հետո)	_004004	_0639639
77	Կաբորա-Բասա	Մոզամբիկ	Զամբեզի	1975/1977	_020752 075	?	2 039
78	Լաուկա	Անգոլա	Քվանզա	2018(?)	_020692 069,5	8,64	2 039
79	Բուրայսկայա	Ռուսաստան	Բուրեա	2003/2009	_020102 010	5,07	_0740740
80	Լիցզյասյա	Չինաստան	Հուանհե	1997/2000	_020002 000	?	383
81	Կարուն-1	Իրան	Կարուն	1976/1995/2006	_02001 000/2 000 (կառուցումից հետո)	?	54,8
82	Կարուն-2	Իրան	Կարուն	2002/2007	_02002 000	3,7	7,49
83	Ահաի	Չինաստան	Յանցզի	2012/2014	2 000	8,89	23,4
84	Գոտվանդ (կառուցվող)	Իրան	Կարուն	2012/2015	1 000/2 000 (կառուցումից հետո)	4,5	96,5
85	Սուբանսիրի (կառուցվող)	Հնդկաստան	Սուբանսիրի	2016/2018(?)	2 000(նախագծային)	7,42	33,5
86	Շուանգջիանգկոու (կառուցվող)	Չինաստան	Դադուհե	2018(?)	2 000 (նախագծային)	8,34	?

Որոշ ՀԷԿ-երի պատկերներ

• 
  ՀԷԿ Երեք կիրճ, Չինաստան, աշխարհում սահմանված հզորագույն ՀԷԿ
• 
  Իտայպու, Բրազիլիա-Պարագվայ
• 
  Գուրի, Վենեսուելա
• 
  Վերագործարկված ՀԷԿ Տուկուրուի, Բրազիլիա
• 
  Ամենահզոր ՀԷԿ, ԱՄՆ Գրանդ-Կուլի
• 
  Կրասնոյարսկի հիդրոէլեկտրակայան, Ռուսաստան
• 
  ՀԷԿ Կարուաչի, Վենեսուելա
• 
  Հուվեր պատնեշ, ԱՄՆ
• 
  ՀԷԿ Սրիսայլամ, Հնդկաստան
• 
  ՀԷԿ Նարմադա, Հնդկաստան
• 
  ՀԷԿ Կեբան, Թուրքիա
• 
  ՀԷԿ Երկաթե դարպասներ, Ռումինիա-Սերբիա
• 
  ՀԷԿ Ռոբերտ-Բորասսա, Կանադա
• 
  Ակոսոմբո ՀԷԿ, Գանա
• 
  ՀԷԿ Պաուլու-Աֆոնսո Բրազիլիա
• 
  Ասուանս, Եգիպտոս
• 
  Աթաթուրքի պատնեշ, Թուրքիա
• 
  ՀԷԿ Բակուն, Մալայզիա
• 
  ՀԷԿ Բխակրա, Հնդկաստան
• 
  Բրատսկի ՀԷԿ, Ռուսաստան

Տես նաև

• Հիդրոէլեկտրակայան