Ուղեծիր - Վիքիպեդիա

Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։
Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։
Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։

Ուղեծիր, նյութական կետի շարժման հետագիծը նրա վրա ազդող ուժային դաշտերի ազդեցության տակ։ Շատ դեպքերում սա երկնային մարմնի շարժման հետագիծն է այլ մարմնի ձգողական դաշտի ներքո, որը ունի զգալիորեն ավելի մեծ զանգված (մոլորակները, գիսաստղերը, աստերոիդները աստղի ձգողության դաշտում)։ Ունենում է կոնի հատույթի ձև (շրջան, էլիպս, պարաբոլ կամ հիպերբոլ), որի կենտրոնը զանգվածային համակարգի կենտրոնն է։

Կեպլերյան ուղեծրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկար ժամանակ համարվում էր, որ մոլորակները պետք է ունենան շրջանաձև ուղեծիր։ Կեպլերը երկար ժամանակ փորձում էր հաշվարկել համապատասխան շրջանաձև ուղեծիր Մարսի համար, ի վերջո նա հերքեց այս սահմանումը և, օգտագործելով Տիխո Բրագեի կողմից կատարված չափումները, սահմանեց երեք օրենք (տես. Կեպլերի օրենքներ), որոնք նկարագրում են մարմինների ուղեծրային շարժումը։

Դասակարգում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իրենց երկրաչափական ձևով ուղեծրերը լինում են շրջանաձև և էլիպսային, այս կամ այն էքսցենտրիսիտետով։ Ինչպես նաև կա ուեծրերի բաժանում փակ կամ բաց ուղեծրերի, հատկապես, տիեզերական թռչող սարքերի համար։

Ուղեծրերը բաժանվում են ուղեծրի հարթության թեքման անկյունով մոլորակի հասարակածի նկատմամբ i - հասարակածային (i=0°), բևեռային (i=90°) և թեքված (i - ցանկացած, բացի 0° и 90°)։

Ուղեծրերը դասակարգվում են նաև մոլորակի շուրջ պտույտի ժամանակով Т_ուղ - սինքրոն, քվազիսինքրոն, սինքրոն-օրային (գեոսինքրոն), արեգակնային-սինքրոն։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

http://center.fio.ru/som/RESOURCES/KIRICHENKOAV/2004/08/PEG/slovar02/slovar_I-O.htm Արխիվացված 2008-09-25 Wayback Machine

Ուղեծրեր

Տեսակներ

Հիմնական	Արկղ-ուղեծիր * Շրջանաձև ուղեծիր * Էլիպտիկ ուղեծիր / Բարձր էլիպտիկ ուղեծիր * Թաղման ուղեծիր * Հիպերբոլիկ հետագիծ * Թեքված ուղեծիր / Չթեքված ուղեծիր * Օսկուլացնող ուղեծիր * Պարաբոլիկ հետագիծ * Հիմնական ուղեծիր (Ցածր) * Սինքրոն ուղեծիր * (Կիսասինքրոն * Ենթասինքրոն) * Հաստատուն ուղեծիր
Գեոկենտրոն	* Գեոսինքրոն ուղեծիր * Գեոհաստատուն ուղեծիր * Արևասինքրոն ուղեծիր * Ցածր մերձերկրյա ուղեծիր * Միջին մերձերկրյա ուղեծիր * Բարձր մերձերկրյա ուղեծիր * Մոլնիյա-ուղեծիր * Հասարակածամերձ ուղեծիր * Լուսնի ուղեծիր * Բևեռային ուղեծիր * Տունդրա-ուղեծիր * TLE
Այլ Երկնային մորմինների և կետերի շուրջ	Ասինքրոն ուղեծիր * Արեոհաստատուն ուղեծիր * Հալո-ուղեծիր * Լասաժուի ուղեծիր * Մերձլուսնյա ուղեծիր * Հելիոկենտրոն ուղեծիր * Արևասինքրոն ուղեծիր

Պարամետրներ

Դասական	$i\,\!$ թեքում * $\Omega \,\!$ ծագման հանգույցի երկայնություն * $e\,\!$ էքսցենտրիսիտետ * $\omega \,\!$ պերիկենտրոնի արգումենտ * $a\,\!$ մեծ կիսաառանցք * $M_{o}\,\!$ միջին անոմալիա Էպոխայի համար
Այլ	$\nu \,\!$ Իրական անոմալիա * $b\,\!$ Փոքր կիսաառանցք * $E\,\!$ Էքսցենտրիկ անոմալիա * $L\,\!$ Միջին լայնություն * $l\,\!$ Իրական երկայնություն * $T\,\!$ Պտույտի պարբերություն

Ուղեծրային մանևր

Բիէլիպտիկ անցումային ուղեծիր * Գեոանցումային ուղեծիր * Ձգողական մանևր * Ձգողական շրջադարձ * Հոմանի անցումային ուղեծիր * Ցածր ծախսով անցումային ուղեծիր * Օբերտի էֆեկտ * Ուղեծրի թեքման փոփոխություն * Ուղեծրի ֆազավորում * Կցում * Հեռացման մանևր

Աստղադինամիկայի այլ թեմաներ

Երկնային կոորդինատների համակարգ * Էպոխա * Էֆեմերիդներ * Կեպլերի օրենքներ * N մարմինների ձգողականության խնդիր * Լագրանժի կետ * Պերտուրբացիա * Ուղեծրի հավասարում * Ապոկենտրոն և պերիկենտրոն * Ուղեծրային արագություն * Իրավիճակի ուղեծրային վեկտորներ * Հատուկ ուղեծրային էներգիա * Ուղիղ շարժում * Հակադարձ շարժում

դ ք խ Երկնային մեխանիկա

Օրենքներ և խնդիրներ	Նյուտոնի օրենքներ \| Ձգողության օրենք \| Կեպլերի օրենքներ \| Երկու մարմինների խնդիր \| Երեք մարմինների խնդիր \| N մարմինների ձգողականության խնդիր \| Բերտրանի խնդիր \| Կեպլերի հավասարում

Երկնոլորտ	Երկնային կոորդինատային համակարգեր` գալակտիկական • հորիզոնական • առաջին հասարակածային • երկրորդ հասարակածային • խավարածրային \| Միջազգային երկնային կոորդինատային համակարգ \| Սֆերիկ կոորդինատային համակարգ \| Աշխարհի առանցք \| Երկնային հասարակած \| Ուղիղ ծագում \| Թեքում \| Խավարածիր \| Գիշերահավասար \| Հիմնական հարթություն

Ուղեծրերի ցուցանիշներ	Կեպլերի ուղեծրի տարրեր` էքսցենտրիսիտետ • մեծ կիսաառանցք • միջին անոմալիա • ծագման հանգույցի երկայնություն • պերիկենտրոնի արգումենտ \| Իրական ուղեծրի տարրեր \| Ապոկենտրոն և պերիկենտրոն \| Ուղեծրային արագություն \| Ուղեծրի հանգույց \| Էպոխա

Երկնային մարմինների շարժում	Արեգակի և մոլորակների շարժումը երկնոլորտում \| Էֆեմերիդներ \| Մոլորակների դասավորվածություն` առճակատում • մոլորակների շքերթ \| Գագաթնակետ \| Սիդերիկ պարբերություն \| Ուղեծրային ռեզոնանս \| Պտույտի պարբերություն \| Սինոդիկ պարբերություն \| Խավարում` արեգակի խավարում • լուսնի խավարում • սարոս • Մետոնի ցիկլ \| Ծածկում \| Անցում \| Լիբերացիա \| Էլոնգացիա \| Կոզաիի էֆեկտ \| Յարկովսկու էֆեկտ \| Ջանիբեկովի Էֆեկտ

Տիեզերական թռիչք	Տիեզերական արագություն: առաջին (շրջանային) • երկրորդ (պարաբոլիկ) • երրորդ • չորրորդ \| Ցիոլկովսկու հավասարում \| Ձգողական մանևր \| Հոմանյան հետագիծ \| Մակընթացային արագացում \| Ուղեծրի թեքման փոփոխություն \| Կցում \| Լագրանժի կետ \| «Պիոների» էֆեկտ

ՏՍ-երի ուղեծրեր	Գեոհաստատուն ուղեծիր \| Հելիոկենտրոն ուղեծիր \| Գեոսինքրոն ուղեծիր \| Գեոկենտրոն ուղեծիր \| Գեոանցումային ուղեծիր \| Ցածր հիմնական ուղեծիր \| Բևեռային ուղեծիր \| Տունդրա-ուղեծիր \| Արևասինքրոն ուղեծիր \| Մոլնիյա-ուղեծիր \| Օսկուլացնող ուղեծիր

Տես նաև` Աստղադինամիկա