«Օսմիում»–ի խմբագրումների տարբերություն

76	Ռենիում ← Օսմիում → Իրիդիում
	Քիմիական տարրերի պարբերական համակարգ 76Os
	; Արծաթասպիտակ փայլուն ամուր մետաղ
Ատոմի հատկություններ
Անվանում, սիմվոլ, կարգաթիվ	Օսմիում / Osmium (Os), Os, 76
Խումբ, պարբերություն, բլոկ	4, ,
Ատոմային զանգված ; (մոլային զանգված)	190,23(3) զ. ա. մ. (գ/մոլ)
Էլեկտրոնային կոնֆիգուրացիա	[Xe] 4f14 5d6 6s2
Ատոմի շառավիղ	135 պմ
Քիմիական հատկություններ
Կովալենտ շառավիղ	126 պմ
Իոնի շառավիղ	(+6e) 69 (+4e) 88 պմ
Էլեկտրաբացասականություն	2,2 (Պոլինգի սանդղակ)
Էլեկտրոդային պոտենցիալ	+0,850
Օքսիդացման աստիճաններ	8, 6, 4, 3, 2, 0, −2
Իոնացման էներգիա ; (առաջին էլեկտրոն)	819,8(8,50) կՋ/մոլ (էՎ)
Պարզ նյութի թերմոդինամիկական հատկություններ
Հալման ջերմաստիճան	3306 K (3033 °C)
Եռման ջերմաստիճան	5285 K (5012 °C)
Հալման տեսակարար ջերմունակություն	31,7 կՋ/մոլ
Հալման տեսակարար ջերմունակություն	738 կՋ/մոլ
Մոլյար ջերմունակություն	24,7 Ջ/(Կ·մոլ)
Մոլային ծավալ	8,43 սմ³/մոլ
Պարզ նյութի բյուրեղային ցանց
Բյուրեղացանցի կառուցվածք	վեցանկյուն
Բյուրեղացանցի տվյալներ	a = 2,734 c = 4,317
C/a հարաբերություն	1,579
Այլ հատկություններ
Ջերմահաղորդականություն	(300 Կ) (87,6) Վտ/(մ·Կ)
CAS համար	CAS գրանցման համար?

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

14:53, 31 Օգոստոսի 2015-ի տարբերակ

72	Հաֆնիում
Hf 178,49
4f¹⁴5d²6s²

Օսմիում (լատին․՝ Osmium), քիմիական տարր է որի նշանն է Os և ատոմային թիվը՝ 76։ Բոլոր նյութերի մեջ ունի ամենամեծ խտությունը։ Այդ ցուցանիշով նրա հետ կարող է համեմատվել միայն իրիդիումը։ Արծաթափայլ կապտավուն մետաղ է։

Անունը

Անունն ստացել է հոտ նշանակող հին հունարեն ὀσμή բառից։ Պատճառը օսմիումի ցնդող OsO₄ օքսիդի՝ օզոնի սուր հոտ հիշեցնող հոտն է։

Պատմությունը

Օսմիումը հայտնաբերել են Լոնդոնում 1803թ. անգլիացի քիմիկոսներ Սմիթսոն Թենանթը և Ուիլյամ Ուոլասթոնը ^[5]։

Ֆիզիկական հատկությունները

Օսմիումն ամենամեծ խտությունն ունեցող նյութն է, ունի իրիդիումից մի քիչ մեծ խտություն՝ 2.59 գ/սմ³։^[6] Կարծր և միաժամանակ հեշտ փշրվող մետաղ է, ունի շատ ցածր սեղմման հատկություն, որով կարող է համեմատվել ադամանդի հետ։ Համապատասխանաբար, շատ մեծ է առաձգականության ծավալային մոդուլը՝ 395-462 ԳՊլ (ադամանդինը 443 ԳՊլ է)։^[7]^[8]^[9] Հալման ջերմաստիճանն է 3033 °C, եռմանը՝ 5012 °C։

Կիրառությունը

Պատկեր:OsStaining.jpg

Բուսական հյուսվածքի էլեկտրոնային մանրանկարը առանց օսմիումի տետրօքսիդով ներկելու (վերևում) և ներկած վիճակում (ներքևում):

Մաքուր վիճակում օսմիումը կիրառվում է հազվադեպ՝ օքսիդների բարձր տոքսիկության պատճառով, փոխարենը հաճախ է օգտագործվում այլ մետաղների հետ համաձուլվածքների ձևով։ Օսմիումի համաձուլվ³Íքները շատ ամուր են և, օրինակ, օսմիրիդիումը կիրառվում է շիթային գրիչներ, գործիքների գլխիկներ, էլեկտրական կոնտակտներ պատրաստելիս։
Օսմիումի տետրօքսիդը կիրառվում է մատնահետքերը դրոշմելու գործում ^[10], նաև՝ էլեկտրոնային մանրադիտակների համար օրգանական նյութերի հյուսվածքները ներկելու համար։

Օսրամ անունն ստացած օսմիումի և վոլֆրամի համաձուլվածքը լայնորեն կիրառվում շիկացման լամպերի թելիկներ պատրաստելու ժամանակ։
Պալադիումի նման փոշիացրած օսմիումը նույնպես ունի ջրածնի ատոմները կլանելու հատկություն։ Սա հնարավորություն կտար, որպեսզի օսմիումը կիրառվի որպես մետաղների հիդրիդային մարտկոցների էլեկտրոդ։ Սակայն, օսմիումը թանկ է և կարող է փոխազդեցության մեջ մտնել սովորաբար մարտկոցներում որպես էլեկտրոլիտ օգտագործվող կալիումի հիդրօքսիդի հետ։

Տես նաև

Պարբերական աղյուսակ

Ծանոթագրություններ

↑ Michael E. Wieser, Norman Holden, Tyler B. Coplen, John K. Böhlke, Michael Berglund, Willi A. Brand, Paul De Bièvre, Manfred Gröning, Robert D. Loss, Juris Meija, Takafumi Hirata, Thomas Prohaska, Ronny Schoenberg, Glenda O’Connor, Thomas Walczyk, Shige Yoneda, Xiang‑Kun Zhu Atomic weights of the elements 2011 (IUPAC Technical Report)(անգլ.) // Pure and Applied Chemistry. — 2013. — Т. 85. — № 5. — С. 1047-1078. — doi:10.1351/PAC-REP-13-03-02
↑ «Osmium: physical properties» (անգլերեն). WebElements. Վերցված է 2013-08-17-ին.
↑ Орлов А. М. Осмий // Химическая энциклопедия: в 5 т / Редкол.: Кнунянц И. Л. (гл. ред.). — М.: Советская энциклопедия, 1992. — Т. 3. — С. 416. — ISBN 5—85270—039—8.
↑ «Osmium: crystal structure» (անգլերեն). WebElements. Վերցված է 2013-08-17-ին.
↑ Venetskii, S. I. (1974). «Osmium». Metallurgist. 18 (2): 155–157. doi:10.1007/BF01132596.
↑ Arblaster, J. W. (1989). «Densities of osmium and iridium: recalculations based upon a review of the latest crystallographic data» (PDF). Platinum Metals Review. 33 (1): 14–16.
↑ Weinberger, Michelle; Tolbert, Sarah; Kavner, Abby (2008). «Osmium Metal Studied under High Pressure and Nonhydrostatic Stress». Phys. Rev. Lett. 100 (4): 045506. Bibcode:2008PhRvL.100d5506W. doi:10.1103/PhysRevLett.100.045506. PMID 18352299.
↑ Cynn, Hyunchae (2002). «Osmium has the Lowest Experimentally Determined Compressibility». Physical Review Letters. 88 (13): 135701. Bibcode:2002PhRvL..88m5701C. doi:10.1103/PhysRevLett.88.135701. PMID 11955108. {{cite journal}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (օգնություն)
↑ Sahu, B. R. (2005). «Osmium Is Not Harder Than Diamond». Physical Review B. 72 (11): 113106. Bibcode:2005PhRvB..72k3106S. doi:10.1103/PhysRevB.72.113106. {{cite journal}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (օգնություն)
↑ MacDonell, Herbert L. (1960). «The Use of Hydrogen Fluoride in the Development of Latent Fingerprints Found on Glass Surfaces». The Journal of Criminal Law, Criminology, and Police Science. 51 (4): 465–470. doi:10.2307/1140672. JSTOR 1140672.

Ծանոթագրություններ

Սա գիտության Քիմիա բնագավառի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։

[iupac_atomic_weights-1] Michael E. Wieser, Norman Holden, Tyler B. Coplen, John K. Böhlke, Michael Berglund, Willi A. Brand, Paul De Bièvre, Manfred Gröning, Robert D. Loss, Juris Meija, Takafumi Hirata, Thomas Prohaska, Ronny Schoenberg, Glenda O’Connor, Thomas Walczyk, Shige Yoneda, Xiang‑Kun Zhu Atomic weights of the elements 2011 (IUPAC Technical Report)(անգլ.) // Pure and Applied Chemistry. — 2013. — Т. 85. — № 5. — С. 1047-1078. — doi:10.1351/PAC-REP-13-03-02

[WebElements-2] «Osmium: physical properties» (անգլերեն). WebElements. Վերցված է 2013-08-17-ին.

[ХЭ-3] Орлов А. М. Осмий // Химическая энциклопедия: в 5 т / Редкол.: Кнунянц И. Л. (гл. ред.). — М.: Советская энциклопедия, 1992. — Т. 3. — С. 416. — ISBN 5—85270—039—8.

[4] «Osmium: crystal structure» (անգլերեն). WebElements. Վերցված է 2013-08-17-ին.

[5] Venetskii, S. I. (1974). «Osmium». Metallurgist. 18 (2): 155–157. doi:10.1007/BF01132596.

[Densities-6] Arblaster, J. W. (1989). «Densities of osmium and iridium: recalculations based upon a review of the latest crystallographic data» (PDF). Platinum Metals Review. 33 (1): 14–16.

[7] Weinberger, Michelle; Tolbert, Sarah; Kavner, Abby (2008). «Osmium Metal Studied under High Pressure and Nonhydrostatic Stress». Phys. Rev. Lett. 100 (4): 045506. Bibcode:2008PhRvL.100d5506W. doi:10.1103/PhysRevLett.100.045506. PMID 18352299.

[8] Cynn, Hyunchae (2002). «Osmium has the Lowest Experimentally Determined Compressibility». Physical Review Letters. 88 (13): 135701. Bibcode:2002PhRvL..88m5701C. doi:10.1103/PhysRevLett.88.135701. PMID 11955108. {{cite journal}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (օգնություն)

[9] Sahu, B. R. (2005). «Osmium Is Not Harder Than Diamond». Physical Review B. 72 (11): 113106. Bibcode:2005PhRvB..72k3106S. doi:10.1103/PhysRevB.72.113106. {{cite journal}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (օգնություն)

[10] MacDonell, Herbert L. (1960). «The Use of Hydrogen Fluoride in the Development of Latent Fingerprints Found on Glass Surfaces». The Journal of Criminal Law, Criminology, and Police Science. 51 (4): 465–470. doi:10.2307/1140672. JSTOR 1140672.

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
+{{Քիմիական տարր
-[[Պատկեր:Os-TableImage.png|մինի|Օսմիում]]
+| անվանում = Օսմիում / Osmium (Os)
+| համար = 76
+| սիմվոլ =Os
+| վերևից = [[Ռութենիում|Ru]]
+| ներքևից =  [[Հասիում|Hs]]
+| խումբ = 4
+| պարբերություն =
+| բլոկ =
+| արտաքին տեսք =[[Պատկեր:Osmium-crystals 2.jpg|200px|Օսմիումի մաքուր՝ 99,99 % բյուրեղները]]<br />Արծաթասպիտակ փայլուն ամուր մետաղ
+| պատկեր =
+| ատոմային զանգված = 190,23(3)<ref name="iupac atomic weights">{{ռուսերեն հոդված|автор=Michael E. Wieser, Norman Holden, Tyler B. Coplen, John K. Böhlke, Michael Berglund, Willi A. Brand, Paul De Bièvre, Manfred Gröning, Robert D. Loss, Juris Meija, Takafumi Hirata, Thomas Prohaska, Ronny Schoenberg, Glenda O’Connor, Thomas Walczyk, Shige Yoneda, Xiang‑Kun Zhu|заглавие=Atomic weights of the elements 2011 (IUPAC Technical Report)|ссылка=http://iupac.org/publications/pac/85/5/1047/|язык=en|издание=[[Pure and Applied Chemistry]]|год=2013|том=85|номер=5|страницы=1047-1078|doi=10.1351/PAC-REP-13-03-02}}</ref>
+| կոնֆիգուրացիա = [Xe] 4f<sup>14</sup> 5d<sup>6</sup> 6s<sup>2</sup>
+| էլեկտրոնային թաղանթ =
+| ատոմի շառավիղ =  135
+| կովալենտային շառավիղ = 126
+| Վան-դեր-Վալսի շառավիղ =
+| իոնի շառավիղ = (+6e) 69 (+4e) 88
+| էլեկտրաբացասականություն =  2,2
+| էլեկտրոդային պոտենցիալ =+0,850
+| օքսիդացման աստիճան = 8, 6, 4, 3, 2, 0, −2
+| իոնիզացման էներգիա 1 =    819,8(8,50)
+| իոնիզացման էներգիա 2 =
+| իոնիզացման էներգիա 3 =
+| ֆազ =
+| խտություն = 122,587/22,61<ref name=WebElements>{{cite web|url=http://www.webelements.com/osmium/|title=Osmium: physical properties|publisher=WebElements|lang=en|accessdate=2013-08-17}}</ref>
+| խտություն2 =
+| խտություն3 =
+| խտություն հջ =
+| հալման ջերմաստիճան =3306 [[Կելվին|K]] (3033&nbsp;°C)
+| եռման ջերմաստիճան =5285 [[Կելվին|K]] (5012&nbsp;°C)
+| կրիտիկական կետ Կ =
+| հալման ջերմունակություն =  31,7
+| հալման ջերմունակություն2 = 738
+| գոլորշիացման ջերմունակություն =
+| ջերմունակություն =24,7<ref name="ХЭ">{{ռուսերեն հոդված
+|автор          = Орлов А. М.
+|заглавие       = Осмий
+|издание        = Химическая энциклопедия: в 5 т
+|ссылка         = http://www.xumuk.ru/encyklopedia/2/3150.html
+|ответственный  = Редкол.: Кнунянц И. Л. (гл. ред.)
+|место          = М.
+|издательство   = Советская энциклопедия
+|год            = 1992
+|том            = 3
+|страницы       = 416
+|страниц        = 639
+|isbn           = 5—85270—039—8
+|тираж          = 50 000
+}}
+</ref>
+| ջերմունակություն2 =
+| մոլային ծավալ = 8,43
+| հագեցած գոլորշի =
+| ճնշում հգ 1 =
+| ճնշում հգ 10 =
+| ճնշում հգ 100 =
+| ճնշում հգ 1 k =
+| ճնշում հգ 10 k =
+| ճնշում հգ 100 k =
+| բյուրեղացանցի կառուցվածք =վեցանկյուն
+| բյուրեղացանցի տվյալներ =   ''a'' = 2,734 ''c'' = 4,317<ref>{{cite web|url=http://www.webelements.com/osmium/crystal_structure.html|title=Osmium: crystal structure|publisher=WebElements|lang=en|accessdate=2013-08-17}}</ref>
+| C/a հարաբերություն = 1,579
+| Դեբայի ջերմաստիճան =
+| մագնիսական կառուցվածք =
+| տեսակարար դիմադրություն =
+| ջերմահաղորդականություն =(87,6)
+| ջերմաստիճանահաղորդականություն =
+| ջերմային ընդարձակում =
+| ձայնի արագություն =
+| Յունգի մոդուլ =
+| CAS համար =7440-04-2
+| արգելվող գոտի =
+| իզոտոպներ =
+| իզոտոպներ լրացումներ =
+}}
+{{Պարբերական համակարգի տարր|align=center|fontsize=100%|number=72}}
 '''Օսմիում''' ({{lang-lat|Osmium}}), [[Քիմիական տարրեր|քիմիական տարր]] է որի նշանն է <big>Os</big> և ատոմային թիվը՝ 76։ Բոլոր նյութերի մեջ ունի ամենամեծ [[խտություն]]ը։ Այդ ցուցանիշով նրա հետ կարող է համեմատվել միայն [[իրիդիում]]ը։ Արծաթափայլ կապտավուն մետաղ է։
@@ Տող 20. / Տող 97. @@
 [[Պալադիում]]ի նման փոշիացրած օսմիումը նույնպես ունի ջրածնի ատոմները կլանելու հատկություն։ Սա հնարավորություն կտար, որպեսզի օսմիումը կիրառվի որպես մետաղների հիդրիդային մարտկոցների էլեկտրոդ։ Սակայն, օսմիումը թանկ է և կարող է փոխազդեցության մեջ մտնել սովորաբար մարտկոցներում որպես էլեկտրոլիտ օգտագործվող [[կալիում]]ի հիդրօքսիդի հետ։
+== Տես նաև ==
 * [[Պարբերական աղյուսակ]]
+== Ծանոթագրություններ ==
+{{ծանցանկ}}
 {{Փոքր պարբերական աղյուսակ}}

դ ք խ Պարբերական աղյուսակ
H																															He
Li	Be																									B	C	N	O	F	Ne
Na	Mg																									Al	Si	P	S	Cl	Ar
K	Ca															Sc	Ti	V	Cr	Mn	Fe	Co	Ni	Cu	Zn	Ga	Ge	As	Se	Br	Kr
Rb	Sr															Y	Zr	Nb	Mo	Tc	Ru	Rh	Pd	Ag	Cd	In	Sn	Sb	Te	I	Xe
Cs	Ba	La	Ce	Pr	Nd	Pm	Sm	Eu	Gd	Tb	Dy	Ho	Er	Tm	Yb	Lu	Hf	Ta	W	Re	Os	Ir	Pt	Au	Hg	Tl	Pb	Bi	Po	At	Rn
Fr	Ra	Ac	Th	Pa	U	Np	Pu	Am	Cm	Bk	Cf	Es	Fm	Md	No	Lr	Rf	Db	Sg	Bh	Hs	Mt	Ds	Rg	Cn	Nh	Fl	Mc	Lv	Ts	Og