Օձունի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Լոռու մարզ)

Այս հոդվածը ներկայացնում է Լոռու մարզի Օձուն գյուղի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից^[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 69 հուշարձան (11 միավոր)։

հուշարձան	կառուցված	վայր, հասցե	կոորդ	համարանիշ	նշան.	հավելյալ նշումներ	պատկեր
Գյուղատեղի	միջնադար		—	7.112/1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գյուղատեղի	միջնադար		—	7.112/2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարանադաշտ	Ք.ա. 2-1 հզ		—	7.112/3	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Դամբարանադաշտ	Ք.ա. 2-1 հզ		—	7.112/4	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի (Օձունի տաճար, Սբ. Հովհաննես եկեղեցի, Խաչգունդ վանք)	6 դ.	գյուղի մեջ	—	7.112/5	Հ	գմբեթավոր, եռանավ սրահ, 19 դ. վերջին տանիքի աե մասում ավելացվել են զույգ զանգաշտարակներ	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	5-19 դդ.	եկեղեցու շուրջը	—	7.112/5.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Կոթող-մահարձան	5-6 դդ.	եկեղեցուց հս-աե	—	7.112/5.1.1	Հ	երկու պատկերաքանդակ մենասյուներով	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	10-11 դդ.	հենած է եկեղեցու աե պատին	—	7.112/5.1.2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	1158 թ.	եկեղեցու հվ կողմում	—	7.112/5.1.3	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.	ագուցված է շրջապարսպի մուտքից ձախ՝ ներքուստ	—	7.112/5.1.4	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	1205 թ.	եկեղեցու հվ կողմում	—	7.112/5.1.5	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար Խաչգունդ քահանայի	1216 թ.	եկեղեցու աե կողմում	—	7.112/5.1.6	Հ	պատվանդանի վրա	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար Հուկսենի	1235 թ.	եկեղեցու աե կողմում	—	7.112/5.1.7	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար Վարդի	1235 թ.	եկեղեցու աե կողմում	—	7.112/5.1.8	Հ	պատվանդանի վրա	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար Աստվածատուրի	1244 թ.	եկեղեցուց հվ	—	7.112/5.1.9	Հ	պատվանդանի վրա	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար Պետրոսի	1244 թ.	եկեղեցու ամ մասում	—	7.112/5.1.10	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	1266 թ.	եկեղեցուց 15 մ հվ	—	7.112/5.1.11	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.	եկեղեցու ամ մասում	—	7.112/5.1.12	Հ	պատվանդանի վրա, արձանագիր	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	ագուցված է աե պարսպապատի մեջ	—	7.112/5.1.13	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	հենած է պատին՝ եկեղեցու ամ մուտքի մոտ	—	7.112/5.1.14	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու հվ կողմում	—	7.112/5.1.15	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու աե կողմում	—	7.112/5.1.16	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13-14 դդ.	եկեղեցու հվ կողմում	—	7.112/5.1.17	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Տապանաքար Սիմէոն եպիսկոպոսի	1801 թ.	եկեղեցու բակում	—	7.112/5.1.18	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Տապանաքար Վարդան արքեպիսկոպոսի	1897 թ.	եկեղեցու հս պատի տակ	—	7.112/5.1.19	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	15-16 դդ.	հենած է բեմին՝ ձախ կողմում	—	7.112/5.2	Հ	հատված	Լուսանկար վերբեռնել
Պարիսպ	միջնադար		—	7.112/5.3	Հ	եկեղեցու բակը շրջափակվել է ուշ շրջանում	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար Սարգսի	1228 թ.	ագուցված է պարսպի մեջ	—	7.112/5.3.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար Մարանի	16 դ.	ագուցված է պարսպի մեջ	—	7.112/5.3.2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Սրահ		հպված է եկեղեցուն հս, ամ և հվ կողմերից	—	7.112/5.4	Հ	արտաքին սրահ	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի Ծիրանավոր - Ծաղկավանք	5 դ.	գյուղի աե մասում, Դեբեդի ձորեզրին	—	7.112/6	Հ	միանավ սրահ, պահպանվել են հս և աե պատերը	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	18-19 դդ.	եկեղեցու հս, աե և ամ կողմերում	—	7.112/6.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար Սորիկի, կազմող` Թուման	1576 թ.		—	7.112/6.1.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Տապանաքար Մանուել քահանայի	1521 թ.		—	7.112/6.1.2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Սյունասրահ	5 դ.	կից է եկեղեցուն հս-ից	—	7.112/6.2	Հ	12-13-րդ դդ. աե բաց խորանը հիմնովին վերակառուցվել է և վերածվել եկեղեցու	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար Գունդեխի	1228 թ.	գյուղամիջի աղբյուրի մոտ	—	7.112/7	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Հուշաղբյուր	1960 թ.	գյուղի մեջ	—	7.112/8	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Հուշարձան՝ Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին	1970 թ.	գյուղից 1.5 կմ աե	—	7.112/9	Տ		Լուսանկար վերբեռնել
Վանական համալիր Հոռոմայրի Սբ. Նշան` ստորին հուշարձանախումբ	10-13 դդ.	գյուղից 1.5 կմ հվ-աե, Օձուն-Այգեհատ ճանապարհից ոչ հեռու, Դեբեդի ձախափնյա ձորալանջին	41°02′06″ հս․. լ. 44°37′41″ ավ. ե.^HGЯOL	7.112/10	Հ	ավանդությունը վանքի հիմնադրումը վերագրում է հույն Վասիլ իշխանին (8 դ.)	Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	9-17 դդ.	համալիրի շուրջը	—	7.112/10.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար Տերունական	1201 թ.	զանգակատնից հս	—	7.112/10.1.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	15 դ.		—	7.112/10.1.2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի	12 դ. կեսեր		—	7.112/10.2	Հ	կառույցներից կենտրոնականը	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի-մատուռ	1201 թ.	կից է կենտր. եկեղեցուն հվ-ից	—	7.112/10.3	Հ	փոքր չափերի համար կոչվել է նաև մատուռ	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի-զանգակատուն Սբ. Նշան	1187 թ.	կից է կենտր. եկեղեցուն հս-ից	—	7.112/10.4	Հ	զանգաշտարակը ավելացվել է 1290 թ.	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12-13 դդ.		—	7.112/10.4.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.		—	7.112/10.4.2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար Վահե եպիսկոպոսի	13 դ.	զանգակատանը կից փայտե սրահում	—	7.112/10.4.3	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար «Տերունական»	13 դ.	Սբ. Նշանի տարածքում	—	7.112/10.4.4	Հ	կանգնեցրել է Առաքելը	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար Վարդան եպիսկոպոսի	15-16 դդ.	զանգակատանը կից փայտե սրահում	—	7.112/10.4.5	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Ժամատուն Սբ. Աստվածածին	1321 թ.	Սբ. Նշան եկեղեցուց 25 մ հս	—	7.112/10.5	Հ	կառուցել է Իգնատիոս վարդապետը	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	1321 թ.	ագուցված է Սբ. Աստվածածնի բեմի կամարի ձախ մասում	—	7.112/10.5.1	Հ	կանգնեցրել է Մխիթարը	Լուսանկար վերբեռնել
Կացարաններ		համալիրի հս կողմում	—	7.112/10.6	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Մատուռ	7-10 դդ.	հիմնական հուշարձանախմբից 200 մ աե	—	7.112/10.7	Հ	ձորում, վիմափոր	Լուսանկար վերբեռնել
Մատուռ	13-14 դդ.	հիմնական հուշարձանախմբից 150 մ հս	—	7.112/10.8	Հ	վիմափոր	Լուսանկար վերբեռնել
Քարայր		Սբ. Նշան եկեղեցու ամ պատին կից	—	7.112/10.9	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Վանական համալիր Հոռոմայրի Սբ. Նշան` վերին հուշարձանախումբ		գյուղից 1.5 կմ հվ-աե, Օձուն-Այգեհատ ճանապարհից ձախ, Դեբեդի ձորի եզրին	—	7.112/11	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գավիթ	13 դ. կեսեր	երկու եկեղեցիների մեջտեղում	—	7.112/11.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	12 դ..	հենած է աե պատին	—	7.112/11.1.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.		—	7.112/11.1.2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	13 դ.		—	7.112/11.1.3	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	1552 թ.	հենած է աե պատին	—	7.112/11.1.4	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Գերեզմանոց	միջնադար	համալիրի ամ մասում	—	7.112/11.2	Հ	կան նաև ուշ ժամանակաշրջանի տապանաքարեր	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	11 դ.		—	7.112/11.2.1	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	11-12 դդ.		—	7.112/11.2.2	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	15-16 դդ.		—	7.112/11.2.3	Հ	պատվանդանի վրա	Լուսանկար վերբեռնել
Խաչքար	1639 թ.		—	7.112/11.2.4	Հ		Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի	1206 թ.	հուշարձանախմբի հվ կողմում	—	7.112/11.3	Հ	կառուցել է վանքի վանահայր Սամվելը, ճարտ.՝ Գրիգոր քարգործ	Լուսանկար վերբեռնել
Եկեղեցի	13 դ. կեսեր	հուշարձանախմբի հս կողմում	—	7.112/11.4	Հ		Լուսանկար վերբեռնել