Մարցի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Լոռու մարզ)
Այս հոդվածը ներկայացնում է Լոռու մարզի Մարց գյուղի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 88 հուշարձան (38 միավոր)։
հուշարձան | կառուցված | վայր, հասցե | կոորդ | համարանիշ | նշան. | հավելյալ նշումներ | պատկեր |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Բնակելի տուն | 1907 թ. | գյուղի կենտրոնում | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Գերեզմանոց | 9-13 դդ. | գյուղից հվ, Ահնիձոր տանող ճանապարհի աջ կողմում | — | Հ | զառիթափի վրա | բեռնել պատկեր
| |
Գերեզմանոց | 10-14 դդ. | գյուղի հս-ամ եզրին, «Բեմի Խաչքար» տանող ճանապարհի աջ կողմում | — | Հ | բլրի վրա | բեռնել պատկեր
| |
Գերեզմանոց | 10-17 դդ. | գյուղի հվ մասում, «Քարի գլուխ» վայրում | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Խաչքար Վռիկի | 1322 թ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Գերեզմանոց | 12-17 դդ. | գյուղից 3 հվ, «Իգատակ» տանող ճանապարհի ձախ կողմում | — | Հ | բլրի գագաթի վրա | բեռնել պատկեր
| |
Գերեզմանոց | 13-19 դդ. | գյուղի մեջ | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Եկեղեցի «Մեծ Պապ» | վերակառ. 1825 թ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Խաչքար | 11-12 դդ. | ագուցված է եկեղեցու հվ պատին, մուտքից աե | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Խաչքար | 12-13 դդ. | ագուցված է եկեղեցու հվ պատին, մուտքից ամ | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Խաչքար Գեորգ ճարտարապետի | 13 դ. | ագուցված է եկեղեցու աե պատուհանի հվ կողմում | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Խաչքար | 13 դ. | ագուցված է եկեղեցու հվ պատին | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Խաչքար | 12-13 դդ. | վերին բեկորն ագուցված է աե ճակատին, ստորին բեկորը՝ հվ | — | Հ | երկատված | բեռնել պատկեր
| |
Խաչքար | 13 դ. | ագուցված է եկեղեցու բեմի ճակատին | — | Հ | վերնամաս | բեռնել պատկեր
| |
Խաչքար | 13-14 դդ. | ընկած է եկեղեցուց հվ | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Գերեզմանոց | 13-15 դդ. | գյուղից 4 կմ հվ-աե, «Բայդա» վայրում | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Գերեզմանոց | 17-20 դդ. | գործող գերեզմանոցի աե մասում | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Գերեզմանոց | 10-14 դդ. | գյուղից 1 կմ հս-ամ | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Խաչքար «Բեմ» | 1211 թ. | — | Հ | կանգնեցրել է Կոստանդ Մամիկոնյանը | բեռնել պատկեր
| ||
Գերեզմանոց «Խաչի յալ» | 16-17 դդ. | գյուղից 7 կմ աե | — | Հ | կիսաքանդ | բեռնել պատկեր
| |
Գյուղատեղի «Աղաքար դաշ» | 11-14 դդ. | գյուղից 4 կմ հվ-աե, Թարղուտ վայրում | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Գերեզմանոց | 11-13 դդ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Խաչքար | 12 դ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Խաչքար | 13 դ | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Գյուղատեղի «Արփա թալա» | 13-14 դդ. | գյուղից 7 կմ հս-ամ | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Գերեզմանոց | 13-14 դդ. | — | Հ | ավերված | բեռնել պատկեր
| ||
Խաչքար | 13-14 դդ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Գյուղատեղի «Բարդուտ» | 10-13 դդ. | գյուղից 3 կմ աե, նույնանուն հանդամասում | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Գերեզմանոց | 10-13 դդ. | գյուղատեղիի հս-ամ մասում | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Գյուղատեղի «Զաղի տներ» | 12-19 դդ. | գյուղից 10 կմ հս-աե, Չատինդաղ լեռան ստորոտում | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Գերեզմանոց | 12-19 դդ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Խաչքար | 12-13 դդ. | — | Հ | հատված | բեռնել պատկեր
| ||
Խաչքար | 13 դ | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Գյուղատեղի «Իգատակ» | 9-15 դդ. | գյուղից 4 կմ հվ-ամ | — | Հ | ավերված | բեռնել պատկեր
| |
Գերեզմանոց | 9-15 դդ. | եկեղեցուց 200 մ հս | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Խաչքար | 13 դ | — | Հ | խրված է հողի մեջ | բեռնել պատկեր
| ||
Խաչքար | 13-14 դդ. | — | Հ | խրված է հողի մեջ | բեռնել պատկեր
| ||
Խաչքար Գրիգոր Մամիկոնյանի | 1236 թ. | — | Հ | հենած է պատվանդանին | բեռնել պատկեր
| ||
Գերեզմանոց | 12-15 դդ. | վանքից հվ | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Թևավոր խաչ | 13 դ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Խաչքար | 12 դ | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Խաչքար | 13 դ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Եկեղեցի «Իգատակ» («Իգատակի վանք») | 1255 թ. | — | Հ | միանավ | բեռնել պատկեր
| ||
Խաչքար | 1154 թ. | ագուցված է եկեղեցու խորանում, լուսամուտից հվ | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Մատուռ Սբ. Կիրակի | 13 դ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Խաչքար | 13 դ. | հենած է Մատուռի աե պատին | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Խաչքար | 13 դ. | նախորդի մոտ | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Գյուղատեղի «Իրիցանց հողեր» | 12-16 դդ. | գյուղից 4 կմ հս-աե, նույնանուն հանդամասում | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Գերեզմանոց | 12-16 դդ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Խաչքար | 12 դ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Խաչքար | 13-14 դդ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Գյուղատեղի «Ղզաղաձոր» | 13-14 դդ. | գյուղից 4 կմ աե, «Ղզագոմեր» վայրում | — | Հ | անտառի մեջ | բեռնել պատկեր
| |
Գերեզմանոց | 13-14 դդ | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Խաչքար | 13 դ. | — | բեռնել պատկեր
| ||||
Գյուղատեղի «Մոտկոր» | 13-17 դդ. | գյուղից 10 կմ հս-աե | — | Հ | անտառում, կիսավեր | բեռնել պատկեր
| |
Գերեզմանոց | 13-17 դդ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Գյուղատեղի «Ճգնավորի խաչ» («Ճգնավորի թալա») | 10-13 դդ. | գյուղից 4-5 կմ աե, նույնանուն հանդամասում | — | Հ |
| ||
Գերեզմանոց | 12-14 դդ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Խաչքար | 1170 թ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Խաչքար | 12 դ. | — | Հ |
| |||
Խաչքար | 1231 թ. | — | Հ |
| |||
Խաչքար, գործ Սարգիս քարգործի | 1235 թ. | — | Հ | արձանագիր |
| ||
Խաչքար | 1245 թ. | — | Հ |
| |||
Խաչքար «Ամենափրկիչ» | 1285 թ. | — | Հ | կերտել է Վահրամ Մամիկոնյանը |
| ||
Եկեղեցի Ամենափրկիչ «Ճգնավոր» | 1170 թ. | — | Հ | բեռնել պատկեր
| |||
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 1 հզ | գյուղից 2 կմ հս, «Մեծ Պապ» մատուռի մոտ | — | Հ | բլրի գագաթին | բեռնել պատկեր
| |
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2-1 հզ | գյուղից 14 կմ հվ-աե, Լորուտի սար տանող ճանապարհին, «Պողոսի գոմեր» հանդամասում | — | Հ | տարածվում է երկու բլուրների միջև | բեռնել պատկեր
| |
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2-1 հզ | գյուղից 14 կմ հվ-աե, «Նազարի սար» հանդամասում | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Դամբարանադաշտ | Ք.ա. 2-1 հզ | գյուղից 15 կմ հվ-աե, «Նավի թալա» հանդամասում | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Խաչքար | 9-10 դդ. | գյուղի սկզբնամասում՝ գյուղամիջյան ճանապարհի ձախ կողմում | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Խաչքար | 12-13 դդ. | գյուղի մեջ | — | Հ | Ք. Խաչատրյանի տան քարե ցանկապատի շարվածքում | բեռնել պատկեր
| |
Խաչքար | 12-13 դդ. | Իգատակ գյուղատեղի տանող ճանապարհի աջ եզրին, կամրջից 50 մ հեռու | — | Հ | խաչազարդ պատվանդանի վրա | բեռնել պատկեր
| |
Խաչքար | 1217 թ. | գյուղից 1 կմ հս-աե | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Խաչքար | 13 դ. | ագուցված է գյուղի գլխավոր փողոցի աջ կողմում՝ քարե ցանկապատի շարվածքում | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Խաչքար | 13-14 դդ. | Իգատակ գյուղատեղի տանող ճանապարհի աջ եզրին | — | Հ | խաչազարդ պատվանդանի վրա | բեռնել պատկեր
| |
Խաչքար | 13-14 դդ. | գյուղից մոտ 5 կմ հվ, Ահնիձոր տանող ճանապարհի ձախ կողմում, աղբյուրի մոտ | — | Հ | ստորին մասը, պատվանդանի վրա | բեռնել պատկեր
| |
Խաչքար «Մեծ Պապ» | 13-14 դդ. | գյուղից 2 կմ հս | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Կամուրջ | 12-13 դդ. | Քարինջ-Մարց գյուղերի միջև, Քարինջ գյուղից 1 կմ հեռու, ճանապարհի աջ կողմում, Մարցաջուր գետի վրա | — | Հ | պահպանվել են խելերը | բեռնել պատկեր
| |
Կամուրջ | 15-17 դդ. | Իգատակ գյուղատեղիից 1 կմ հվ, Մարցաջուր գետի վրա | — | Հ | ավերված | բեռնել պատկեր
| |
Կամուրջ Մոտկորի | 12-13 դդ. | Մարցաջուր գետի վրա, գյուղից 3 կմ հեռու՝ Լորուտի ճանապարհին | — | Հ | ավերված |
| |
Հուշաղբյուր | 1981 թ. | գյուղի կենտրոնում | — | Տ | բեռնել պատկեր
| ||
Մատուռ | 13-14 դդ. | գյուղի մեջ | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Մատուռ «Կարմիր խաչ» | 13 դ. | «Իգարակ» գյուղատեղից հվ-ամ | — | Հ | բեռնել պատկեր
| ||
Մատուռ «Մեծ Պապ» | 13 դ. | գյուղից 2 կմ հս, | — | Հ | անտառի բացատում, ավերված | բեռնել պատկեր
| |
Սրբատեղի «Փիր ղաշ» | Ք.ա. 2-1 հզ | «Զաղի տներ» հանդամաս տանող ճանապարհի ձախ կողմում | — | Հ | բլրի վրա | բեռնել պատկեր
|
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]