Ցիսանա Տատիշվիլի

Ցիսանա Տատիշվիլի
Հիմնական տվյալներ
Բնօրինակ անուն	վրաց.՝ ცისანა ტატიშვილი
Ծնվել է	դեկտեմբերի 30, 1937; Թբիլիսի, Վրացական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Երկիր	ԽՍՀՄ և Վրաստան
Մահացել է	սեպտեմբերի 23, 2017 (79 տարեկան); Թբիլիսի, Վրաստան
Գերեզման	Դիդուբեի պանթեոն
Մասնագիտություն	օպերային երգչուհի և երաժշտության ուսուցիչ
Երգչաձայն	սոպրանո
Գործիքներ	վոկալ
Կրթություն	Թբիլիսիի Վանո Սարաջիշվիլիի անվան պետական կոնսերվատորիա
Ամուսին	Գոգի Թոթիբաձե
Պարգևներ	; ; Վրացական ԽՍՀ ժողովրդական արտիստ և Շոթա Ռուսթավելու անվան պետական մրցանակ

Ցիսանա Բեժանի Տատիշվիլի (վրաց.՝ ცისანა ტატიშვილი, դեկտեմբերի 30, 1937(1937-12-30), Թբիլիսի, Վրացական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ - սեպտեմբերի 23, 2017(2017-09-23)^[1], Թբիլիսի, Վրաստան), վրացի խորհրդային օպերային երգչուհի, մանկավարժ, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1979)։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ցիսանա Տատիշվիլին ծնվել է 1937 թվականի դեկտեմբերի 30-ին Թբիլիսիում։

1963 թվականին ավարտել է Թբիլիսիի կոնսերվատորիայի երգեցողության դասարանը Գ. Կարտվելիշվիլիի ղեկավարությամբ (սովորել է նաև Դ. Մչեդլիձեի մոտ)^[2]։

1963-1992 թվականներին եղել է Թբիլիսիի օպերայի և բալետի թատրոնի մեներգչուհի։ Ելույթներ է ունեցել Մեծ թատրոնում (Մոսկվա), Կոմիշե օպերում (Բեռլին)^[3]։

Հանդես է եկել որպես երգչուհի, կատարել է այնպիսի մոնումենտալ ստեղծագործություններ, ինչպիսիք են Լյուդվիգ վան Բեթհովենի «Սիմֆոնիա № 9»-ը, Լյուդվիգ Բեթհովենի «Ռեքվիեմը»։ Նրա կամերային երգացանկն ընդգրկում է Պյոտր Չայկովսկու և Սերգեյ Ռախմանինովի ռոմանսների, գերմանացի ու իտալացի կոմպոզիտորների ստեղծագործությունների, Օթար Թաքթաքիշվիլու և Ալեքսեյ Մաճավարիանու կամերային ստեղծագործությունների կատարումներ։

Ցիսանա Տատիշվիլին համերգային շրջագայություններ է կատարել արտասահմանում (ԳԴՀ, Լեհաստան, Չեխոսլովակիա, Անգլիա, Իտալիա, Իսպանիա, Պորտուգալիա, Ավստրիա, Շվեդիա)^[4]։

Դասավանդել է Թբիլիսիի կոնսերվատորիայում (պրոֆեսոր)։ Հումանիտար ակադեմիայի ակադեմիկոս է^[5]։

2010 թվականին Թբիլիսիի Զաքարիա Փալիաշվիլու անվան օպերայի և բալետի թատրոնի շենքի դիմաց տեղադրվել է Ցիսանա Տատիշվիլիին նվիրված աստղ։

Ցիսանա Տատիշվիլիի ամուսինը՝ Գեորգի Տոտիբաձեն (1928-2010), եղել է նկարիչ, Վրաստանի Գիտությունների ազգային ակադեմիայի թղթակից-անդամ, Վրաստանի Գեղարվեստի ակադեմիայի ռեկտոր։

Ցիսանա Տատիշվիլին մահացել է 2017 թվականի սեպտեմբերի 23-ին Թբիլիսիում։ Թաղվել է Դիդուբեի պանթեոնում։

Ճանաչում և մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վրացական ԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1973)
ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1979)
Վրացական ԽՍՀ Զ. Փալիաշվիլու անվան պետական մրցանակ (1979)
Վրացական ԽՍՀ Շոթա Ռուսթավելու անվան մրցանակ (1987)
Պատվո շքանշան (2010)
Նախագահական շքանշան «Փայլ» (Վրաստան, 2012)
Շվեյցարական մեդալ
«Արվեստն ինքն անմահություն է» մրցանակ («Մզեչաբուկի» արվեստների միջազգային ասոցիացիա և Մարիա Կալասի միություն)^[6]
Թբիլիսիի պատվավոր քաղաքացի (2012)^[7]

Դերերգեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Դաիսի», Զաքարիա Փալիաշվիլի – Մարո
«Աբեսալոմ և Էթերի», Զաքարիա Փալիաշվիլի – Էթերի
«Մինդիա», Օթար Թաքթաքիշվիլի – Մզիա
«Լուսնի առևանգումը», Օթար Թաքթաքիշվիլի – Թամար
«Ասք Տարիելի մասին», Շալվա Մշվելիձե – Դարեջան
«Պիկովայա դամա», Պյոտր Չայկովսկի – Լիզա
«Տրուբադուր», Ջուզեպպե Վերդի – Լեոնորա
«Աիդա», Ջուզեպպե Վերդի – Աիդա, Ամներիս
«Օթելլո», Ջուզեպպե Վերդի – Դեզդեմոնա
«Տոսկա», Ջակոմո Պուչչինի – Տոսկա
«Ջանի Սկիկի», Ջակոմո Պուչչինի – Լաուրետա
«Լոենգրին», Ռիխարդ Վագներ – Օրտրուդա
«Թռչող հոլանդացի», Ռիխարդ Վագներ- Սենտա
«Գյուղական պատիվ», Պիետրո Մասկանի – Սանտուցա
«Սալոմե», Ռիխարդ Շտրաուս – Սալոմե
«Իշխան Իգոր», Ալեքսանդր Բորոդին – Պոլովչանկա
«Տրավիատա», Ջուզեպպե Վերդի – Ֆլորա
«Պարահանդես-դիմակահանդես», Ջուզեպպե Վերդի – Ամելիա
«Դոն Կարլոս», Ջուզեպպե Վերդի – Ելիզավետա, Էլոբի
«Դոն Ժուան», Վոլֆգանգ Ամադեուս Մոցարտ – Դոննա Աննա
«Բանկ բան», Ֆերենց Էրկել – Գերտրուդա
«Էդգար», Ջակոմո Պուչչինի – Ֆիդելիա

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 https://sputnik-georgia.ru/culture/20170923/237447237/Ushla-iz-zhizni-gruzinskaja-opernaja-pevica-i-pedagog-Cisana-Tatishvili.html
↑ ТАТИШВИЛИ Цисана Бежановна
↑ ТАТИШВИЛИ в энциклопедии музыки
↑ http://megabook.ru/article/ТАТИШВИЛИ%20Цисана%20Бежановна
↑ «В Тбилиси заложат звезду известной певицы Цисаны Татишвили». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
↑ «Интервью с Цисаной Татишвили». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
↑ Тбилисоба-2012

[_7e6eccd000890ab9-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 https://sputnik-georgia.ru/culture/20170923/237447237/Ushla-iz-zhizni-gruzinskaja-opernaja-pevica-i-pedagog-Cisana-Tatishvili.html

[2] ТАТИШВИЛИ Цисана Бежановна

[3] ТАТИШВИЛИ в энциклопедии музыки

[4] ttp://megabook.ru/article/ТАТИШВИЛИ%20Цисана%20Бежановна

[5] «В Тбилиси заложат звезду известной певицы Цисаны Татишвили». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.

[6] «Интервью с Цисаной Татишвили». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.

[7] Тбилисоба-2012

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]