Համա
| Քաղաք | ||
|---|---|---|
| Համա | ||
| حماه | ||
 | ||
| Երկիր |  Սիրիա | |
| Մարզ | Համայի մարզ | |
| Գավառ | Համայի գավառ | |
| ԲԾՄ | 289 մետր | |
| Պաշտոնական լեզու | արաբերեն | |
| Խոսվող լեզուներ | արաբերեն | |
| Բնակչություն | 696 863[1] մարդ (2009) | |
| Ազգային կազմ | արաբներ | |
| Կրոնական կազմ | իսլամ | |
| Ժամային գոտի | UTC+2 | |
| Հեռախոսային կոդ | 33 | |
| Պաշտոնական կայք | ehama.sy | |
| ||
Համա (արաբ․՝ حماه), քաղաք Սիրիայի կենտրոնական հատվածում՝ Օրոնտ գետի ափին։ Քաղաքը գտնվում է Հոմսից 47 կմ դեպի հյուսիս[2][3] և մայրաքաղաք Դամասկոսից 209 կմ հեռավորության վրա։
Համարվում է Համայի մարզի և նույնանուն գավառի վարչական կենտրոնը և խոշորագույն քաղաքը։
Ըստ 2009 թվականի Սիրիայի կենտրոնական բյուրոյի տվյալների, քաղաքի բնակչությունը կազմում է 696 863 մարդ։ Համարվում է Սիրիայի 5-րդ ամենաշատ բնակչություն ունեցող քաղաքը Դամասկոսից, Հալեպից, Հոմսից և Լաթակիայից հետո։
Քաղաքը գտնվում է ծովի մակարդակից մոտ 270 մետր բարձրության վրա։
Կլիման՝ կիսաանապատային է։ Բնորոշ են տաք ամառները և մեղմ ձմեռները։ Զբաղեցնումէ 3680 կմ² տարածք։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Համա քաղաքի ներկայիս տարածքը բնակեցված է եղել դեռևս նոր քարե դարի և երկաթե դարաշրջանի ժամանակներից։
Համա քաղաքը նաև նշվում է մի շարք արձանագրությունների մեջ, որպես ժամանակների արամերեն լեզվի ամենամեծ կենտրոններից մեկը։
Ալեքսանդր Մակեդոնացու արևելյան արշավանքի ժամանակ քաղաքը ստացել է հունական ծագմամբ Էպիվանիա անունը։ Ավելի ուշ քաղաքում հաստատվել է Բյուզանդիայի վերահսկողությունը։
638-639 թվականներին քաղաքը նվաճել են արաբները։ Խաչակրաց երրորդ արշավանքից հետո 1108 թվականին այստեղ ստեղծվել է խաչակրաց իշխանություններ։
1188 թվականին Սալահ ադ-Դին ալ-Բիտարը վերանվաճել է քաղաքը։ Նրա մահից հետո քաղաքում հաստատվել է մամլուքների կառավարությունը։ 14-րդ դարի սկզբին արդեն քաղաքը համարվում էր Օսմանյան Թուրքիայի կենտրոններից մեկը։
Առաջին համաշխարհային պատերազմից ժամանակ քաղաքը ավերվեց։ Դրանից հետո Թուրքիան ենթարկվեց կապիտուլյացիայի։ Համա քաղաքը (որպես Սիրիայի մաս) անցավ Ֆրանսիային։
1941 թվականին նա դարձավ նորանկախ Սիրիայի բաղկացուցիչ մաս։
Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| Համաի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Միջին բարձր °C (°F) | 11.4 (52.5) |
13.8 (56.8) |
17.9 (64.2) |
23.1 (73.6) |
29.3 (84.7) |
33.8 (92.8) |
36.2 (97.2) |
36.2 (97.2) |
33.8 (92.8) |
27.6 (81.7) |
19.7 (67.5) |
13.1 (55.6) |
24.66 (76.39) |
| Միջին օրական °C (°F) | 6.6 (43.9) |
8.3 (46.9) |
11.6 (52.9) |
15.9 (60.6) |
21.1 (70) |
25.8 (78.4) |
28.2 (82.8) |
27.9 (82.2) |
25.3 (77.5) |
19.3 (66.7) |
12.7 (54.9) |
7.9 (46.2) |
17.55 (63.59) |
| Միջին ցածր °C (°F) | 2.9 (37.2) |
3.3 (37.9) |
5.4 (41.7) |
8.8 (47.8) |
12.9 (55.2) |
17.4 (63.3) |
20.2 (68.4) |
20.1 (68.2) |
17.1 (62.8) |
12.4 (54.3) |
6.6 (43.9) |
3.7 (38.7) |
10.9 (51.6) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 72.5 (2.854) |
54.3 (2.138) |
49.3 (1.941) |
32.3 (1.272) |
10.3 (0.406) |
3.8 (0.15) |
0.4 (0.016) |
0.1 (0.004) |
1.8 (0.071) |
21.4 (0.843) |
40 (1.57) |
66.5 (2.618) |
352.7 (13.883) |
| % խոնավություն | 65.5 | 63 | 59 | 56 | 51.5 | 46 | 44.5 | 46.5 | 48 | 54.5 | 59.5 | 65.5 | 54.955 |
| աղբյուր: Climate Charts' | |||||||||||||
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «2004 official census»։ cbss։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-03-10-ին։ Վերցված է 2013-11-04
- ↑ Updated: Your Cheat Sheet to the Syrian Conflict. PBS.
- ↑ «Hamah (Syria)»։ Encyclopedia Britannica։ Վերցված է հունիսի 3, 2013
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Dumper, Michael; Stanley, Bruce E.; Abu-Lughod, Janet L. (2007), Cities of the Middle East and North Africa: A Historical Encyclopedia, ABC-CLIO, ISBN 9781576079195, https://books.google.am/?id=3SapTk5iGDkC&printsec=frontcover&dq=Cities+of+the+Middle+East#PPA156,M1.
- Herzog, Johann Jakob; Schaff, Phillip (1911), The new Schaff-Herzog encyclopedia of religious knowledge: embracing Biblical, historical, doctrinal, and practical theology and Biblical, theological, and ecclesiastical biography from the earliest times to the present day, Funk and Wagnalls Company, https://books.google.am/?id=amYAAAAAMAAJ&pg=PA232&dq=Hamah+Christian+population.
- Reilly, James (2002), A small town in Syria: Ottoman Hama in the eighteenth and nineteenth centuries, P. Lang, ISBN 9783906766904.
- Ring, Trudy; Berney, K.A.; Salkin, Robert M.; La Boda, Sharon; Watson, Noelle; Schellinger, Paul (1996), International Dictionary of Historic Places: Middle East and Africa, Routledge, ISBN 1-884964-03-6, https://books.google.am/?id=R44VRnNCzAYC.
- Shatzmiller, Maya (1994), Labour in the medieval Islamic world, BRILL, ISBN 9789004098961, https://books.google.am/?id=Bzo0Skd1kcYC&pg=PA65&dq=Population+of+Egypt+Ayyubid.
- le Strange, Guy (1890), Palestine Under the Moslems: A Description of Syria and the Holy Land from A.D. 650 to 1500, Committee of the Palestine Exploration Fund, https://books.google.am/?id=ENANAAAAIAAJ&pg=PA493&dq=Lajjun+Guy+le+Strange.
- Winckler, Onn (1998), Demographic developments and population policies in Baʻathist Syria, Sussex Academic Press, ISBN 1-902210-16-6, https://books.google.am/?id=ki6yXV0qxw4C&pg=PA71&dq=Hama+Syria.