Աֆամեա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Քաղաք
Աֆամեա
արաբ․՝ ‏أفاميا/‏آفاميا‎‎‎‎
ԵրկիրՍիրիա Սիրիա
ՄուհաֆազաՀամայի մարզ
ՄինտակաԱլ-Սուկայլաբիայի գավառ
ՆահիյաԿալաաթ ալ-Մադիկի շրջան
Հիմնադրված էմ. թ. ա. 300 թ.
Պաշտոնական լեզուարաբերեն
Ազգային կազմարաբներ
Աֆամեա (Սիրիա)##
Աֆամեա (Սիրիա)

Աֆամեա (լատին․՝ Apamea, արաբ․՝ ‏أفاميا/‏آفاميا‎‎, Afāmya, հին հունարեն՝ Ἀπάμεια τῆς Συρίας), պատմական քաղաք Սիրիայի Արաբական Հանրապետությունում։ Ապամենե շրջանի գլխավոր քաղաքն էր, ավելի ուշ հռոմեական Երկրորդ Սիրիա (լատին․՝ Syria Secunda) պրովինցիայի կազմում էր։

Աշխարհագրական դիրք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքը տեղակայված է Սիրիայի հյուսիսում՝ Ալ-Ասի (Օրոնտես) գետի աջ ափին, Համայից 50 կմ հյուսիս։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքը սկզբնական շրջանում կրում էր Փարնակես անվանումը։ Ալեքսանդր Մակեդոնացու կողմից գրավվելուց հետո քաղաքն ստանում է մակեդոնական Պելլա անվանումը։ Մ.թ.ա. շուրջ 300 թ. քաղաքն ամրացվում և ընդարձակվում է Սելևկիոս I Նիկատորի կողմից, ով քաղաքին տալիս է նոր անվանում՝ իր բակտրիացի կնոջ՝ Ապամայի անունով։ Աֆամեան ձիաբուծություն կենտրոն էր։ Այստեղ հատվում էին Սելևկյանների դրամներ։

Մ.թ.ա. 1–ին դարում Պոմպեոս Մեծն ավերում է Աֆամեան։ Քաղաքը վերակառուցվում է մ.թ. առաջին դարում Կլաուդիա Ապամեա անվանմամբ։ Այն Արևելքի խոշորագույն քաղաքներից էր։ Այստեղ էր գտնվում ստոիկների և պլատոնիկների փիլիսոփայական հայտնի դպրոցը։ Հուստինիանոս Ա-ի օրոք կառուցվում են քաղաքի նոր պարիսպները։ 540 թ. քաղաքը կողոպտվում և ավերվում է պարսից արքա Խոսրով Ա Սասանյանի կողմից։ Հետագայում այն մասնակիորեն վերակառուցվում է, սակայն նորից ավերվում է 1152 թ. տեղի ունեցած երկրաշարժից։ Խաչակրաց արշավանքների շրջանում Աֆամեան դեռ բարգավաճող կարևոր քաղաք էր, գտնվում էր Տանկրեդի իշխանության ներքո։ Այս շրջանում Աֆամեան նաև Լատինական եկեղեցու արքեպիսկոպոսական նստվայր էր։

Ներկայումս քաղաքի միջնաբերդի բլուրը զբաղեցնող ավերակները կոչվում են Կալաաթ ալ-Մադիկ։

Հին քաղաքից կանգուն է հատկապես Մեծ սյունաշարը, որը նմանատիպ հուշարձանների շարքում համեմատաբար լավ պահպանվածներից է։

Սիրիայում վերջերս տեղի ունեցած քաղաքացիական պատերազմի հետևանքով հնագույն քաղաքի ավերակները վնասվել և կողոպտվել են։ 2017 թ. ապրիլին Al-Masdar News-ն արբանյակային պատկերներ է հրապարակել, որոնք վկայում են, որ հնագույն քաղաքի տարածքը ծածկված է հնագիտական գտածոներ փնտրող կողոպտիչների կողմից փորված հարյուրավոր փոսերով[1]։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մ.թ. 6-7 թվականներին անցկացված հաշվեհամարի տվյալներով Աֆամեայում ապրում էր 117 000 ազատ, ինչը նշանակում է, որ ընդհանուր բնակչությունը կազմում էր մոտ կես միլիոն, իսկ քաղաքը Հին Արևելքի խոշորագույն քաղաքներից էր։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Shocking satellite images show illicit archeological excavation in Syria». AMN - Al-Masdar News | المصدر نيوز (ամերիկյան անգլերեն). 2017 թ․ ապրիլի 19. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 29-ին.