Jump to content

Պտույտի պարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Պտույտի պարբերություն, ժամանակահատված, որի ընթացքում աստղագիտական մարմինը կատարում է մեկ ամբողջական պտույտ սեփական պտույտի առանցքի շուրջ աստղերի հանդեպ։ Այն տարբեր է մոլորակների արևային օրից, որը ներառում է ավելցուկային փոքր պտույտի մասնիկ, որպեսզի կոմպենսացնի մոլորակի ուղեծրով շարժումը։

Պարբերության չափումը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պինդ մարմինների համար, այնպիսիք ինչպիսիք են մոլորակները և աստերոիդները, պտույտի պարբերությունը հաստատուն թիվ է։ Գազային կամ հեղուկ մարմինների համար, ինչպես օրինակ՝ աստղերը և գազային հսկաները, պտույտի պարբերությունը տատանվում է հասարակածից մինչև բևեռներ դիֆերենցիալ պտույտ կոչվող երևույթի պատճառով։ Սովորաբար, գազային հսկաների համար (Յուպիտեր, Սատուրն, Ուրան և Նեպտուն) որպես պտույտի պարբերություն նշում են նրանց ներքին պտույտի պարբերությունը, որը հաշվարկվում է մոլորակի մագնիսական դաշտի պտույտից։ Այն մարմինների համար, որոնք գնդաձև և սիմետրիկ չեն, պտույտի պարբերությունը ընդհանուր առմամբ սահմանված չէ, քանի որ մարմնի պտույտի առանցքը ոչ միշտ է գտնվում է այդ մարմնի ներսում, որի պատճառով մարմնի պտույտը կարող է տատանվել։ Այսպիսի մարմնի օրինակ է ծառայում Սատուրնի արբանյակ Հիպերիոնը, նրա պտույտի պարբերությունը նկարագրվում է որպես քաոտիկ։

Որոշ մարմինների պտույտի պարբերությունները

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երկնային մարմին Պտույտի պարբերություն
Արեգակ 25,379995 օր (հասարակածային)[1][2]
35 օր (բարձր լայնություններում)
25օր 9ժ 7ր 11,6վ
35օր
Մերկուրի 58,6462 օր[3] 58օր 15ժ 30ր 30վ
Վեներա –243,0187 օր[3][4] –243օր 0ժ 26ր
Երկիր 0,99726968 օր[3][5] 0օր 23ժ 56ր 4,100վ
Լուսին 27,321661 օր[6]
(Սինքրոն է Երկրի նկատմամբ)
27օր 7ժ 43ր 11,5վ
 
Մարս 1,02595675 օր[3] 1օր 0ժ 37ր 22,663վ
Սերես 0,37809 օր[7] 0օր 9ժ 4ր 27,0վ
Յուպիտեր 0,4135344 օր (խորը ներքին)[8]
0,41007 օր (հասարակածային)
0,41369942 օր (բարձր լայնություններում)
0օր 9ժ 55ր 29,37վ[3]
0օր 9ժ 50ր 30վ[3]
0օր 9ժ 55ր 43,63վ[3]
Սատուրն 0,44403 օր (խորը ներքին)[8]
0,426 օր (հասարակածային)
0,443 օր (բարձր լայնություններում)
0օր 10ժ 39ր 24վ[3]
0օր 10ժ 14ր[3]
0օր 10ժ 38ր[3]
Ուրան –0,71833 օր[3][4][8] –0օր 17ժ 14ր 24վ
Նեպտուն 0,67125 օր[3][8] 0օր 16ժ 6ր 36վ
Պլուտոն –6,38718 օր[3][4]
(սինքրոն է Քարոնի հետ)
–6օր 9ժ 17ր 32վ
 
Հոմեա 0,163145 օր[9] 0օր 3ժ 54ր 56վ

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Rotation and pole position for the Sun and planets Rotation period in days is 360° divided by the coefficient of d.
  2. Report of the IAU/IAG Working Group on Cartographic Coordinates and Rotational Elements of the Planets and Satellites: 2000 pp7–8
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 Clabon Walter Allen and Arthur N. Cox (2000). Allen's Astrophysical Quantities. Springer. էջ 296. ISBN 0-387-98746-0.
  4. 4,0 4,1 4,2 Այս պարբերությունը բացասական է, քանի մոլորակը պտտվում է մնացած մոլորակներին հակառակ ուղղությամբ։
  5. Reference adds about 1 ms to Earth's stellar day given in mean solar time to account for the length of Earth's mean solar day in excess of 86400 SI seconds.
  6. Clabon Walter Allen and Arthur N. Cox (2000). Allen's Astrophysical Quantities. Springer. էջ 308. ISBN 0-387-98746-0.
  7. Chamberlain, Matthew A.; Sykes, Mark V.; Esquerdo, Gilbert A. (2007). «Ceres lightcurve analysis – Period determination». Icarus. 188 (2): 451–456.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 Rotation period of the deep interior is that of the planet's magnetic field.
  9. Pedro Lacerda, David Jewitt and Nuno Peixinho (2008 թ․ ապրիլի 2). «High-Precision Photometry of Extreme KBO 2003 EL61». The Astronomical Journal. 135 (5): 1749–1756. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 11-ին. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 22–ին-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Կարլ Մյուրեյ և Սթենլի Դերմոտ (1999). Solar System Dynamics. Cambridge UP. էջ 531. ISBN 0-521-57295-9. Մերկուրիի և Երկրի պտույտի պարբերությունները սխալ են։