Պարբերական աղյուսակի բլոկ

Պարբերական համակարգի բլոկներ, քիմիական տարրերի համակցություն, որոնք ատոմի վալենտային շերտում ունեն էլեկտրոնների նման դասավորություն^[1]։ Նմանությունն այն է, որ առավելագույն էներգիայով օժտված վալենտային էլեկտրոնները զբաղեցնում են նույն տիպի օրբիտալ։ Տերմինն առաջին անգամ կիրառվել է ֆրանսիացի ֆիզիկոս Շառլ Ժանեի աշխատանքներում^[2]։ Պարբերական համակարգի նույն բլոկի մեջ մտնում են նրա հարակից խմբերի տարրեր։ Բլոկի անվանումը համընկնում է բնութագրող օրբիտալի անվան հետ, որում գտնվում են վալենտային էլեկտրոնները։ Բլոկների անվանումները հետևյալն են՝

s-բլոկ
p-բլոկ
d-բլոկ
f-բլոկ
gs-բլոկ։

Բլոկների և օրբիտալների անվանումները (s, p, d, f և gs) առաջացել են ատոմային օրբիտալների հետ կապված սպեկտրալ գծերի որակական բնութագրից՝ sharp (սուր), principal (գլխավոր), diffuse (անորոշ), fundamental (հինարար)։ Հաջորդական անվանումները տրվում են այբբենական կարգով։ Տարրերի բլոկները երբեմն անվանում են նաև ընտանիքներ։

Ստորև բերվում է ենթամակարդակների լրացում Կլեչովսկու կանոնի համաձայն, ինչը նույնպես տալիս է բլոկների գծային դասավորությունը (կարգաթվի աճմանը զուգընթաց) Մենդելեևի աղյուսակում.

1s, 2s, 2p, 3s, 3p, 4s, 3d, 4p, 5s, 4d, 5p, 6s, 4f, 5d, 6p, 7s, 5f, 6d, 7p, …

Պարբերական աղյուսակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հելիումը տեղավորված է ջրածնից հետո, այլ ոչ նեոնի վերևում, քանի որ այն մտնում է s² խմբի մեջ։ Բացի պարբերական համակարգում նշված բլոկներից, կա նաև հիպոթետիկ g-բլոկը, որն այստեղ պատկերված չէ։ G բլոկի տարրերը կարելի է տեսնել Մենդելեևի ընդլայնված աղյուսակում։ Բացի դրանից, լյուտեցիումը և լոուրենսիումը գտնվում են սկանդիումի և իտրիումի տակ՝ հաշվի առնելով, որ նրանք d-բլոկի տարրեր են։

**Պարբերական համակարգի բլոկներ**
Խումբ →	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15	16	17	18
↓ Պարբերություն	I	II											III	IV	V	VI	VII	VIII
1	1 H	2 He
2	3 Li	4 Be											5 B	6 C	7 N	8 O	9 F	10 Ne
3	11 Na	12 Mg											13 Al	14 Si	15 P	16 S	17 Cl	18 Ar
4	19 K	20 Ca	21 Sc	22 Ti	23 V	24 Cr	25 Mn	26 Fe	27 Co	28 Ni	29 Cu	30 Zn	31 Ga	32 Ge	33 As	34 Se	35 Br	36 Kr
5	37 Rb	38 Sr	39 Y	40 Zr	41 Nb	42 Mo	43 Tc	44 Ru	45 Rh	46 Pd	47 Ag	48 Cd	49 In	50 Sn	51 Sb	52 Te	53 I	54 Xe
6	55 Cs	56 Ba	71 Lu	72 Hf	73 Ta	74 W	75 Re	76 Os	77 Ir	78 Pt	79 Au	80 Hg	81 Tl	82 Pb	83 Bi	84 Po	85 At	86 Rn
7	87 Fr	88 Ra	103 Lr	104 Rf	105 Db	106 Sg	107 Bh	108 Hs	109 Mt	110 Ds	111 Rg	112 Cn	113 Nh	114 Fl	115 Mc	116 Lv	117 Ts	118 Og
Լանթանիդներ			57 La	58 Ce	59 Pr	60 Nd	61 Pm	62 Sm	63 Eu	64 Gd	65 Tb	66 Dy	67 Ho	68 Er	69 Tm	70 Yb
Ակտինիդներ			89 Ac	90 Th	91 Pa	92 U	93 Np	94 Pu	95 Am	96 Cm	97 Bk	98 Cf	99 Es	100 Fm	101 Md	102 No

**Բլոկների գույների նշանակությունը**
s-բլոկ	p-բլոկ	d-բլոկ	f-բլոկ	g-բլոկ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Jensen, William B. (2015 թ․ մարտի 21). «The positions of lanthanum (actinium) and lutetium (lawrencium) in the periodic table: an update». Foundations of Chemistry. 17: 23–31. doi:10.1007/s10698-015-9216-1.
↑ Charles Janet, La classification helicoidal des elements chimiques, Beauvais, 1928

[Jensen2015-1] Jensen, William B. (2015 թ․ մարտի 21). «The positions of lanthanum (actinium) and lutetium (lawrencium) in the periodic table: an update». Foundations of Chemistry. 17: 23–31. doi:10.1007/s10698-015-9216-1.

[2] Charles Janet, La classification helicoidal des elements chimiques, Beauvais, 1928

[1]

[2]