Ածխածնի ենթախումբ
Ածխածնի ենթախումբ` Մենդելեևի պարբերական համակարգի 4-րդ խմբի տարրեր։ Ածխածին(C), սիլիցիում(Si), գերմանիում(Ge), անագ(Sn) և կապար (Pb) տարրերը կազմում են տարրերի պարբերական համակարգի 4-րդ խումբը, որը սովորաբար անվանում են ածխածնի ենթախումբ։ Այս տարրերից ածխածինն ու սիլիցիումը ոչ մետաղներ են, գերմանիումը միջանկյալ տեղ է զբաղեցնում, իսկ անագն ու կապարը մետաղներ են։
Այս ենթախմբի տարերրի ատոմի արտաքին էներգիական մակարդակում առկա է չորսական էլեկտրոն, որոնցից երկուսը զույգված են, իսկ մյուս երկուսը` չզույգված։ Միացություններ առաջացնելիս այդ ատոմները հիմնական վիճակից անցնում են գրգռված վիճակի, որը համապատասխանում է չզույգված չորս էլեկտրոնին։ Այդ իսկ պատճառով տվյալ ենթախմբի տարրերի ատոմներն այլ տարրերի ատոմների հետ հիմնականում 4 կովալենտային կապ են առաջացնում՝ համապատասխան միացություններում -4-ից +4 օքսիդացման աստիճաններ դրսևորելով։ Ըստ որում՝ 4-րդ խմբի տարրերն իրենցից ավելի փոքր են էլեկտրաբացասականությամբ տարրերի, օրինակ մետաղների հետ միացություններում բացասական օքսիդացման աստիճան են դրսևորում։ Իսկ իրենցից ավելի մեծ էլեկտրաբացասականությամբ տարրերի, օրինակ՝ թթվածնի կամ ֆտորի հետ առաջացրած միացություններում 4-րդ խմբի տարրերը հիմնականում +2 և +4 օքսիդացման աստիճաններ են դրսևորում՝ CO, CF: 4-րդ խմբի տարրերի բարձրագույն օքսիդներն են RO, որտեղ R-ն այդ խմբի ցանկացած տարր է։ Այդ օքսիդներն համապատասխանում են HRO թույլ, անկայուն թթուներ, ընդ որում, կարգաթվի մեծացման հետ, դրանց թթվային հատկություններն ավելի ու ավելի են թուլանում։ 4-րդ խմբի տարրերն առաջացնում են RH բանաձևով ներկայացվող գազային ջրածնային միացություններ, որոնց կայունությունը CH- SiH շարքում կտրուկ նվազում է, իսկ կապարն արդեն ջրածնային միացություն չի առաջացնում։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Լ.Ա.Սահակյան - Քիմիա, 2014, Տիգրան Մեծ հրատարակչություն